confirmed، مدیران
۳۳٬۴۲۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:ربا.jpg|بیقاب|چپ]] | |||
'''ربا''' در لغت به معنی زیادی، فزونی، سود، رشد و نمو است. به عبارت دیگر دریافت زیادی در مبادلات دو کالای همجنس مکیل یا موزون و نیز دریافت اضافی در عقد قرض با شرط قبلی را ربا گویند. | '''ربا''' در لغت به معنی زیادی، فزونی، سود، رشد و نمو است. به عبارت دیگر دریافت زیادی در مبادلات دو کالای همجنس مکیل یا موزون و نیز دریافت اضافی در عقد قرض با شرط قبلی را ربا گویند. | ||
ربا خواری که در [[قرآن کریم]] در آن به عنوان «اعلان جنگ با [[خدا]] و رسولش» یاد شده، از [[گناهان کبیره]] است که البته در | ربا خواری که در [[قرآن|قرآن کریم]] در آن به عنوان «اعلان جنگ با [[خدا]] و رسولش» یاد شده، از [[گناه|گناهان کبیره]] است که البته در قوانین مجازات اسلامی هم برای آن مجازات تعیین شده است. البته تشخیص معاملات ربوی از غیر ربوی و اینکه چگونه از معاملات ربوی پیشگیری کنیم، موضوع مهمی است که بسیاری از مردم شاید از اطلاع نداشته باشند. | ||
== ربادر لغت == | == ربادر لغت == | ||
ربا یا «ربوا» در لغت به معنای زیاده است. «ربا ربوا کعلو و رباء زاد و نما و اربیته والرابیه علاها» در اصطلاح فقهاء معمولا ربا چنین تعریف شده است: معاوضه مالی به مالی دیگر که این دو اولا | ربا یا «ربوا» در لغت به معنای زیاده است. «ربا ربوا کعلو و رباء زاد و نما و اربیته والرابیه علاها» در اصطلاح فقهاء معمولا ربا چنین تعریف شده است: معاوضه مالی به مالی دیگر که این دو اولا همجنس باشند ثانیا باکیل یا وزن اندازهگیری شوند یاقرض دادن به شرط زیاده قید معاوضه ذکر شده است تا شامل همه مبادلات و معاوضات بشود و اعم از بیع باشد حتی صلح و هبه معوضه را نیز در بر نمیگیرد. البته فقهاء دونکته را متذکر شدهاند: | ||
'''الف)''' در ضمن تعریف چندمورد را استثناء نمودهاند که عبارتند از: معاوضه یا قرض بین پدر و فرزند، زن و شوهر و بین مسلمان و کافر در صورتی که کافر حربی و گیرنده زیاده مسلمان باشد، چنین معاوضه یا قرضهایی ولو با زیاده ربا نمیباشد. استثنائات فوق دقیقا در [[روایات]] [[شیعه]] موجود است. | '''الف)''' در ضمن تعریف چندمورد را استثناء نمودهاند که عبارتند از: معاوضه یا قرض بین پدر و فرزند، زن و شوهر و بین مسلمان و کافر در صورتی که کافر حربی و گیرنده زیاده مسلمان باشد، چنین معاوضه یا قرضهایی ولو با زیاده ربا نمیباشد. استثنائات فوق دقیقا در [[حدیث|روایات]] [[مذهب شیعه|شیعه]] موجود است. | ||
'''ب)''' مکیل و موزون ممکن است در بین جوامع متفاوت باشد، آنچه اکثر فقهاء استنباط کردهاند این است که مکیل و موزون در زمان حکومت [[ | '''ب)''' مکیل و موزون ممکن است در بین جوامع متفاوت باشد، آنچه اکثر فقهاء استنباط کردهاند این است که مکیل و موزون در زمان حکومت پیامبر و [[شریعت|شرع]] مراد است. البته اگر کالائی در آن زمان موجود نبوده یا مشخص نیست واحد اندازهگیری آن کیل یا وزن بوده یا خیر، در این صورت در هرجامعهای موکول به عرف همان جامعه کردهاند. | ||
== ربا چیست == | == ربا چیست == | ||
خط ۳۵: | خط ۲۵: | ||
در ماده ی ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی در خصوص این جرم تعیین تکلیف شده است. به موجب این ماده:«هر نوع توافق بین دو یا چند نفر تحت هر قراردادی از قبیل بیع، قرض، صلح و امثال آن جنسی را با شرط اضافه با همان جنس مکیل وموزون معامله نماید و یا زائد بر مبلغ پرداختی، دریافت نماید ربا محسوب و جرم شناخته میشود مرتکبین اعم از ربادهنده، رباگیرنده و واسطه بین آنها علاوه بر رد اضافه به صاحب مال به شش ماه تا سه سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق و نیز معادل مال مورد ربا به عنوان جزای نقدی محکوم میگردند. | در ماده ی ۵۹۵ قانون مجازات اسلامی در خصوص این جرم تعیین تکلیف شده است. به موجب این ماده:«هر نوع توافق بین دو یا چند نفر تحت هر قراردادی از قبیل بیع، قرض، صلح و امثال آن جنسی را با شرط اضافه با همان جنس مکیل وموزون معامله نماید و یا زائد بر مبلغ پرداختی، دریافت نماید ربا محسوب و جرم شناخته میشود مرتکبین اعم از ربادهنده، رباگیرنده و واسطه بین آنها علاوه بر رد اضافه به صاحب مال به شش ماه تا سه سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق و نیز معادل مال مورد ربا به عنوان جزای نقدی محکوم میگردند. | ||
تبصره ۱ – در صورت معلوم نبودن صاحب مال، مال مورد ربا از مصادیق اموال مجهولالمالک بوده و در اختیار [[ولی فقیه]] قرار خواهد گرفت. | تبصره ۱ – در صورت معلوم نبودن صاحب مال، مال مورد ربا از مصادیق اموال مجهولالمالک بوده و در اختیار [[ولایت فقیه|ولی فقیه]] قرار خواهد گرفت. | ||
تبصره ۲ – هر گاه ثابت شود ربادهنده در مقام پرداخت وجه یا مال اضافی مضطر بوده از مجازات مذکور در این ماده معاف خواهد شد. | تبصره ۲ – هر گاه ثابت شود ربادهنده در مقام پرداخت وجه یا مال اضافی مضطر بوده از مجازات مذکور در این ماده معاف خواهد شد. | ||
خط ۴۶: | خط ۳۶: | ||
ربا از قدیم الایام در جوامع بشری وجود داشته و کسی نمیتواند منکر آن باشد؛ زیرا در لوحههای گلی سومریان به جا مانده از چهار هزار سال پیش مشهود است، که قرض دادن آنها به این صورت بوده که افراد طلا و نقره و دیگر انواع کالاها را قرض میگرفتند و در مقابل، سودی با تعیین نرخ بهره آن به وام دهنده میپرداختند. در سرزمین بابل هم ثروتمندان و مالکان اموال، به افراد نیازمند وام میدادند، حتی کاهنان طلا و نقره را به صورت ربوی در اختیار مردم میگذاشتند. واین قانون آنچنان عادی و رایج بوده که قانون هم از ربا خوران حمایت میکرد و اگر بدهکاری توان باز پرداخت را نمیداشت فرزندش طبق قانون به عنوان گروگان از او گرفته میشد. در چین نیز هزاران سال قبل وام با نرخ سود و منفعت کمتر به دهقانان داده میشد. | ربا از قدیم الایام در جوامع بشری وجود داشته و کسی نمیتواند منکر آن باشد؛ زیرا در لوحههای گلی سومریان به جا مانده از چهار هزار سال پیش مشهود است، که قرض دادن آنها به این صورت بوده که افراد طلا و نقره و دیگر انواع کالاها را قرض میگرفتند و در مقابل، سودی با تعیین نرخ بهره آن به وام دهنده میپرداختند. در سرزمین بابل هم ثروتمندان و مالکان اموال، به افراد نیازمند وام میدادند، حتی کاهنان طلا و نقره را به صورت ربوی در اختیار مردم میگذاشتند. واین قانون آنچنان عادی و رایج بوده که قانون هم از ربا خوران حمایت میکرد و اگر بدهکاری توان باز پرداخت را نمیداشت فرزندش طبق قانون به عنوان گروگان از او گرفته میشد. در چین نیز هزاران سال قبل وام با نرخ سود و منفعت کمتر به دهقانان داده میشد. | ||
پس میتوان بیان داشت در همه اعصار بحث قرض دادن و ربا خواری حتی در جوامع اروپایی و اسلامی و [[عصر جاهلیت]] [[مسلمانان]] وجود داشته است، اما روشهای آن با هم فرق داشته، همان طور که اکنون وجود دارد و کسی منکر آن نیست. | پس میتوان بیان داشت در همه اعصار بحث قرض دادن و ربا خواری حتی در جوامع اروپایی و اسلامی و [[جاهلیت|عصر جاهلیت]] [[مسلمان|مسلمانان]] وجود داشته است، اما روشهای آن با هم فرق داشته، همان طور که اکنون وجود دارد و کسی منکر آن نیست. | ||
== ارکان ربا == | == ارکان ربا == | ||
خط ۵۹: | خط ۴۹: | ||
عنصر معنوی به معنای قصد و نیت مجرمانه در انجام عملی مجرمانه است. چنانچه ربا دهنده و ربا گیرنده و یا حتی واسطه بین آنها با علم و آگاهی نسبت به عملی که میخواهند انجام دهند به این جرم مبادرت نمایند، عنصر معنوی این جرم فراهم میگردد. قصد و نیت انجام ربا از شرایط تحقق ربا است که بسیار حائز اهمیت است تا جایی که ربا گیرنده را در صورتی که قصد انجام این عمل را نداشته باشد از مجازات معاف مینماید که البته شرایط خاص خود را دارد. | عنصر معنوی به معنای قصد و نیت مجرمانه در انجام عملی مجرمانه است. چنانچه ربا دهنده و ربا گیرنده و یا حتی واسطه بین آنها با علم و آگاهی نسبت به عملی که میخواهند انجام دهند به این جرم مبادرت نمایند، عنصر معنوی این جرم فراهم میگردد. قصد و نیت انجام ربا از شرایط تحقق ربا است که بسیار حائز اهمیت است تا جایی که ربا گیرنده را در صورتی که قصد انجام این عمل را نداشته باشد از مجازات معاف مینماید که البته شرایط خاص خود را دارد. | ||
=شرایط تحقق جرم ربا= | == شرایط تحقق جرم ربا == | ||
=== وجود توافق و تراضی بین طرفین === | === وجود توافق و تراضی بین طرفین === | ||
خط ۷۰: | خط ۶۰: | ||
مبلغ ربا باید توسط ربا دهنده داد و توسط ربا گیرنده دریافت شود. در غیر این صورت حتی با پرداخت ربا دهنده، در صورتی که به قبض ربا گیرنده نرسد حتی در صورت توافق بر شرط اضافه در معامله ربوی، ربا صورت نمیگیرد. این شرط زمانی اهمیت میابد که به صرف دریافت سند پرداخت وجه مازاد (مانند دریافت چک و سفته) بدون گرفتن وجه یا مال موردنظر ربا تحقق پیدا نمیکند. | مبلغ ربا باید توسط ربا دهنده داد و توسط ربا گیرنده دریافت شود. در غیر این صورت حتی با پرداخت ربا دهنده، در صورتی که به قبض ربا گیرنده نرسد حتی در صورت توافق بر شرط اضافه در معامله ربوی، ربا صورت نمیگیرد. این شرط زمانی اهمیت میابد که به صرف دریافت سند پرداخت وجه مازاد (مانند دریافت چک و سفته) بدون گرفتن وجه یا مال موردنظر ربا تحقق پیدا نمیکند. | ||
=اقسام ربا= | == اقسام ربا == | ||
=== ربای معاملی === | === ربای معاملی === | ||
خط ۷۷: | خط ۶۷: | ||
=== ربای قرضی === | === ربای قرضی === | ||
اما ربای قرضی که شکل رایجتر ربا در جوامع است عبارت است از اضافهای که در قرارداد قرض با پیش شرط قبلی دریافت میشود. بنابراین در ربای قرضی، فرد پولی یا وجهی یا جنسی را به دیگری قرض میدهد و بجای اینکه در انقضای مدت تعیین شده همان میزان جنس یا وجه یا پول را پس بگیرد، چیزی بیشتر از آن را مطالبه کرده و پس میگیرد. برای مثال فردی ده میلیون تومان به دیگری قرض میدهد تا شش ماه بعد به او بازگرداند؛ البته به شرطی که پس از ۶ ماه به جای ده میلیون تومان، ۱۳ میلیون تومان به قرض دهنده بازگرداند. | اما ربای قرضی که شکل رایجتر ربا در جوامع است عبارت است از اضافهای که در قرارداد قرض با پیش شرط قبلی دریافت میشود. بنابراین در ربای قرضی، فرد پولی یا وجهی یا جنسی را به دیگری قرض میدهد و بجای اینکه در انقضای مدت تعیین شده همان میزان جنس یا وجه یا پول را پس بگیرد، چیزی بیشتر از آن را مطالبه کرده و پس میگیرد. برای مثال فردی ده میلیون تومان به دیگری قرض میدهد تا شش ماه بعد به او بازگرداند؛ البته به شرطی که پس از ۶ ماه به جای ده میلیون تومان، ۱۳ میلیون تومان به قرض دهنده بازگرداند. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[گناه|گناهان کبیره]] | |||
* [[فقه]] | |||
* [[کافر]] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
* [https://hawzah.net/fa/Article/View/92576/%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D8%B1%D8%A8%D8%A7 برگرفته از سایت تعریف ربا hawzah.net] | |||
* [https://alzahra-s3-gorgan.kowsarblog.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%B1%D8%A8%D8%A7 برگرفته از سایت تایخچه ربا alzahra-s3-gorgan.kowsarblog.ir] | |||
* [https://dadvare.net/what-is-reba/ برگرفته از سایت ربا چیست - همه چیز درباره ربا - مجله حقوقی و خبری دادواره dadvare.net] | |||
[[رده:مفاهیم | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | ||
[[رده:مفاهیم | [[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | ||