۸۵٬۸۳۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'سران کشورهای اسلامی' به 'سران کشورهای اسلامی'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'سران کشورهای اسلامی' به 'سران کشورهای اسلامی') |
||
| (۴۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| | | عنوان = رضاخان | ||
| | | تصویر = رضاخان.jpg | ||
| | | نام = رضا پهلوی | ||
| | | نام‌های دیگر = سردار سپه | ||
| | | سال تولد = ۱۲۵۶ شمسی | ||
| | | تاریخ تولد = ۲۴ اسفند | ||
| | | محل تولد = آلاشت، مازندران | ||
| | | سال درگذشت = ۱۳۲۳ شمسی | ||
| | | تاریخ درگذشت = ۴ مرداد | ||
| | | محل درگذشت = ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی | ||
| | | استادان = | ||
| | | شاگردان = | ||
| | | دین = [[اسلام]] | ||
| | | مذهب = | ||
| | | آثار = | ||
}} | | فعالیت‌ها = بنیانگذار دودمان پهلوی | ||
| وبگاه = | |||
< | }} | ||
'''رضا پهلوی''' اولین پادشاه پهلوی (از ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰) و بنیانگذار [[دودمان پهلوی]] بود. سلطنت رضا شاه پایان فرمانروایی [[قاجاریه|قاجاریان]] و آغاز دوران حکومت پهلوی بود که با [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب ایران]] در سال ۱۳۵۷ به پایان رسید. | |||
پهلوی قبلاً اسم خانواده میرزا محمود خان، عضو وزارت پست و عنوان تلگرافی بانک شاهنشاهی بود که رضاخان از شباهت آن استفاده کرد و بر خود گذاشت. | |||
در سال ۱۲۵۶ش. (۱۲۹۵ق.) در دهکده "آلاشت" از توابع "سواد کوه" در استان [[مازندران]] به دنیا آمد. او از یک خانواده نظامی ترک‌زبان و گمنام در مازندران بود. پدرش <big>داداش بیگ</big> به ایل <big>پالانی</big> منسوب بود. زمانی که او طفل شیرخواره‌ای بود، پدر را از دست داد و همراه مادر از سواد کوه به [[تهران]] آمد. | |||
== رضا پهلوی در یک نگاه == | |||
رضا شاه پهلوی شاه ایران (از ۱۳۰۴ تا ۱۳۲۰) و بنیانگذار دودمان پهلوی بود. سلطنت رضا شاه پایان فرمانروایی قاجاریان و آغاز دوران حکومت پهلوی بود که با [[انقلاب ایران]] در سال ۱۳۵۷ به پایان رسید<ref>جامعه ایران در دوران رضا شاه - احسان طبری</ref> .<ref>راه توده ـ جامعه ایران در دوران رضا شاه</ref>. | |||
</ | |||
رضا که کودکی یتیم بود دوران خردسالی را در فقر گذراند. از نوجوانی به نظام پیوست و مدارج ترقی را طی نمود. در روز سوم اسفند سال ۱۲۹۹، کودتایی را ترتیب داد. در نتیجه این کودتا، نیروهای [[قزاق]] به فرماندهی رضا خان [[تهران]] را اشغال نمودند. | |||
[[ | رضا خان ابتدا در مقام وزیر جنگ، بسیاری از ناآرامی‌ها و راهزنی‌ها را از بین برد. در سوم آبان ۱۳۰۲ رضاخان با فرمان [[احمدشاه قاجار]] به نخست‌وزیری منصوب شد و ابتدا تلاشی در جهت جمهوری خواهی نمود. ولی در سال ۱۳۰۴ به پادشاهی رسید. وی سرانجام در سال ۱۳۲۰ تحت فشار [[انگلستان]] مجبور به ترک سلطنت گردید و سه سال بعد در ژوهانسبورگ (آفریقای جنوبی) به [[مرگ]] طبیعی درگذشت<ref>نجفقلی پسیان و خسرو معتضد، از سوادکوه تا ژوهانسبورگ: زندگی رضاشاه پهلوی، نشر ثالث، ۷۸۶ صفحه، چاپ سوم، ۱۳۸۲، ISBN ۹۶۴-۶۴۰۴-۲۰-۰</ref>. | ||
در | == القاب == | ||
رضاشاه در طول زندگی خود و حتی پس از آن به دلایل گوناگون به القاب مختلفی خوانده شده‌است. در جوانی به نام ناحیه‌ای که از آن برخاسته بود <big>رضا سوادکوهی</big> نامیده می‌شد. با ورود به نظامی‌گری به مناسبت استفاده از مسلسل ماکسیم به <big>رضا ماکسیم</big> و بعدها به <big>رضاخان</big> و سپس، با ذکر درجه نظامی‌اش، به <big>رضاخان میرپنج</big> شناخته شد. | |||
بعد از کودتای ۱۲۹۹ و به دست‌گرفتن وزارت جنگ و فرماندهی کل قوا، او را <big>سردار سپه</big> می‌خواندند. پس از رسیدن به پادشاهی و گزیدن نام خانوادگی پهلوی به <big>رضاشاه پهلوی</big> پیش از این نام خانوادگی در ایران کار نمی‌رفته‌است و رضا شاه برای اولین بار استفاده از نام خانوادگی را اجباری کرد. <ref>Albrecht Schnabel and Amin Saikal (2003), Democratization in the Middle East: Experiences, Struggles, Challenges, and Modernization. URL pp91</ref> در سال ۱۳۲۸ با تصویب [[مجلس شورای ملی]] به او لقب <big>رضاشاه کبیر</big> داده شد<ref>تاریخ بیست ساله ایران. حسین مکی. نشر ناشر. ۱۳۶۳ تهران </ref>. | |||
= | == در بریگاد قزاق == | ||
در سن ۱۲ یا ۱۴ سالگی توسط صمصام (از ابواجمعی علی‌اصغرخان امین‌السلطان صدراعظم)، یکی از بستگان خود وارد فوج سوادکوه و تابین (سرباز) شد. از خود وی نقل شده‌است که به هنگام ورود آنقدر خردسال بوده‌است که دیگران وی را سوار اسب می‌کرده‌اند. | |||
سال ۱۲۷۵ [[خورشیدی]] پس از کشته شدن [[ناصرالدین شاه قاجار]]، فوج سوادکوه برای نگاهبانی از سفارتخانه و مراکز دولتی به تهران فراخوانده شد. وی در دوران خدمت در قزاقخانه مدتی نگهبان سفارت [[آلمان]] در تهران بود. امضای تغییر شیفت روزانه وی هنوز در این محل نگهداری می‌شود. | |||
[[رده: | سپس به سرگروهبانی محافظین بانک استقراضی [[روسیه]] در [[مشهد]] و پس از چندی به وکیل‌باشی (ستوان تا سروان)<ref>سی سال با رضا شاه در قزاقخانه و قشون. صادق ادیبی. نشر البرز. 1385 تهران ([[ویژه:منابع کتاب/9644425006|ISBN 964-442-500-6]]) شابک </ref> گروهان شصت تیر منصوب شد. در این دوره رضاخان به دلیل استفاده از یکی از معدود مسلسل‌های ماکسیم آن زمان، به «رضا ماکسیم» معروف شد<ref>خون و نفت، منوچهر فرمانفرمائیان. مترجم مهدی حقیقت خواه. ققنوس 1377 تهران ([[ویژه:منابع کتاب/9643111490|ISBN 964-311-149-0]])</ref>. | ||
[[رده: | |||
[[رده: | در سال ۱۲۸۸ خورشیدی، همراه با سواران بختیاری و [[ارامنه]] برای خواباندن شورش‌ها و قیام‌های محلی به [[زنجان]] و [[اردبیل]] اعزام شد. سپس با درجه یاوری(سرهنگی) به فرماندهی دسته تیرانداز و در سال ۱۲۹۷ خورشیدی به فرماندهی آتریاد (تیپ) [[همدان]] منصوب شد. | ||
او در این سمت بر علیه فرمانده بریگاد یعنی سرهنگ کلرژه کودتایی را به فرماندهی استاروسلسکی، معاون وی با موفقیت اجرا نمود. اجرای این کودتا با هماهنگی [[احمد شاه|احمدشاه]] توسط رضا خان به کودتای اول رضا خان نیز معروف است. در اثر این کودتا، کلرژه به روسیه بازگشت و استاروسلسکی فرمانده بریگاد قزاق در ایران شد<ref>سی سال با رضا شاه در قزاقخانه و قشون. صادق ادیبی. نشر البرز. 1385 تهران ([[ویژه:منابع کتاب/9644425006|ISBN 964-442-500-6]]) شابک</ref>. | |||
با اخراج افسران [[روس]]، بریگاد قزاق تحت نظر یک افسر نالایق ایرانی بنام سردار همایون قرار گرفت و رضاخان عملا فرمانده واقعی بریگاد (زیر نظر ژنرال آیرونساید) بود. | |||
در سال ۱۲۹۹ خورشیدی و چندماه قبل از کودتا، رضاخان برای شرکت در سرکوبی قیام [[میرزا کوچک‌خان]] جنگلی به [[گیلان]] فرستاده شد، که منجر به عقب نشینی قوای قزاق به فرماندهی استاروسلسکی تا حوالی [[قزوین]] گردید. | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:شخصیت‌ها]] | |||
[[رده:سران کشورهای اسلامی]] | |||
[[رده:ایران]] | |||