۸۵٬۹۳۶
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الأنبیاء)' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)'
(←قناعت) |
جز (جایگزینی متن - '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الأنبیاء)' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)') |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
== ارزش زهد == | == ارزش زهد == | ||
نگاهی گذرا به تعابیری که نسبت به زهدورزی در [[آیات]] و [[روایات]] وارد شده است و آثاری که برای این صفت نفسانی بیان گردیده همگی بیانگر جایگاهی رفیع برای وارستگی و زهدورزی نسبت به دنیا در نظام اخلاقی [[اسلام]] است. | نگاهی گذرا به تعابیری که نسبت به زهدورزی در [[آیات]] و [[روایات]] وارد شده است و آثاری که برای این صفت نفسانی بیان گردیده همگی بیانگر جایگاهی رفیع برای وارستگی و زهدورزی نسبت به دنیا در نظام اخلاقی [[اسلام]] است. | ||
از جمله [[ | از جمله [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر خدا(صلی الله علیه)]] فرمود: «زهدورزی در دنیا موجب راحتی دل وبدن است<ref> شیخ صدوق: خصال، ص 73، ح 114. </ref>.» و فرمود: «کسی که نسبت به دنیا زهد ورزد مصیبت‌ها بر او آسان گردد<ref>شیخ طبرسی: مکارم الاخلاق، ج 2، ص 341، ح 2660. </ref>». | ||
[[ | [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق(علیه‌السلام)]] نیز فرمود: «بی رغبتی به دنیا باعث فراغت قلب جهت پرداختن به آخرت می‌‌گردد<ref>کلینی: ج 2، ص 16، ح 5. </ref>». | ||
و سرانجام | و سرانجام آنکه [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم(صلی الله علیه)]] اعلام می‌‌دارد: «بدون بی رغبتی به دنیا، چشیدن شیرینی [[ایمان]] بر دل‌های شما [[حرام]] خواهد بود<ref>همان، ص 128، ح 2. </ref>». | ||
== درجات زهد == | == درجات زهد == | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
# زهد ورزیدن نسبت به همه آنچه که موجب لذت نفس می‌شود، حتی نسبت به مقدار لازم و ضروری از دنیا. به این معنا که بهره‌مندی و استفاده او از مقدار ضروری نیز برای لذت آن نباشد، نه این که حتی قدر ضروری از دنیا را هم ترک نماید که اصولاً چنین چیزی امکان ندارد. این درجه از زهد و نوع ما قبل آن، زهدورزی در حلال است. | # زهد ورزیدن نسبت به همه آنچه که موجب لذت نفس می‌شود، حتی نسبت به مقدار لازم و ضروری از دنیا. به این معنا که بهره‌مندی و استفاده او از مقدار ضروری نیز برای لذت آن نباشد، نه این که حتی قدر ضروری از دنیا را هم ترک نماید که اصولاً چنین چیزی امکان ندارد. این درجه از زهد و نوع ما قبل آن، زهدورزی در حلال است. | ||
# | # | ||
# [[ | # [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] فرمود: | ||
# خوشا به حال آنان که در مقابل خداوند فروتنی می‌کنند و در آنچه برایشان حلال شده است، زهد می‌ورزند، بدون آنکه از سیره من روی بگردانند<ref> همان، ج 8، ص 169، ح 190؛ حرّانی: تحف العقول، ص 30. هم چنین ر. ک: صدوق: فقیه، ج 4، ص 400، ح 5861 و تفسیر عیاشی، ج 2، ص 211، ح 42.</ref>. | # خوشا به حال آنان که در مقابل خداوند فروتنی می‌کنند و در آنچه برایشان حلال شده است، زهد می‌ورزند، بدون آنکه از سیره من روی بگردانند<ref> همان، ج 8، ص 169، ح 190؛ حرّانی: تحف العقول، ص 30. هم چنین ر. ک: صدوق: فقیه، ج 4، ص 400، ح 5861 و تفسیر عیاشی، ج 2، ص 211، ح 42.</ref>. | ||
# روی گردانیدن از هر آنچه غیر خدا است، حتی از خودش. البته توجه به بعضی از اشیا مانند خوراک و پوشاک و معاشرت با مردم در حدّ ضرورت منافاتی با این درجه از زهد ندارد؛ زیرا توجه کامل به خداوند جز با بقا و زنده ماندن انسان ممکن نیست و زندگی انسان هم در گرو برخورداری از ضروریات زندگی است. چنان که از امام صادق(علیه‌السلام) نقل شده است: | # روی گردانیدن از هر آنچه غیر خدا است، حتی از خودش. البته توجه به بعضی از اشیا مانند خوراک و پوشاک و معاشرت با مردم در حدّ ضرورت منافاتی با این درجه از زهد ندارد؛ زیرا توجه کامل به خداوند جز با بقا و زنده ماندن انسان ممکن نیست و زندگی انسان هم در گرو برخورداری از ضروریات زندگی است. چنان که از امام صادق(علیه‌السلام) نقل شده است: | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
امام علی(علیه‌السلام) درباره ارزش قناعت می‌فرماید: «توانگری را جستم و آن را جز در قناعت، نیافتم. قانع باشید تا توانگر شوید<ref>علامه مجلسی: بحارالانوار، ج 69، ص 399، ح 91. </ref>.» | امام علی(علیه‌السلام) درباره ارزش قناعت می‌فرماید: «توانگری را جستم و آن را جز در قناعت، نیافتم. قانع باشید تا توانگر شوید<ref>علامه مجلسی: بحارالانوار، ج 69، ص 399، ح 91. </ref>.» | ||
قناعت نه تنها خود یک فضیلت اخلاقی است، بلکه ارزش‌های اخلاقی فراوانی را در پی دارد. [[علی بن موسی | قناعت نه تنها خود یک فضیلت اخلاقی است، بلکه ارزش‌های اخلاقی فراوانی را در پی دارد. [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا(علیه‌السلام)]] هنگام پاسخ به کسی از حقیقت قناعت از او می‌پرسد، به این آثار اشاره می‌فرماید: | ||
قناعت، باعث خویشتنداری و ارجمندی و آسوده شدن از زحمت فزون خواهی و بندگی در برابر دنیاپرستان است. راه قناعت را جز دو کس، نپیماید: یا [[عبادت]] پیشه‌ای که خواهان مزد [[آخرت]] است، یا بزرگواری که از مردمان فرومایه دوری می‌کند<ref>همان، ج 78، ص 349، ح 6. </ref>. | قناعت، باعث خویشتنداری و ارجمندی و آسوده شدن از زحمت فزون خواهی و بندگی در برابر دنیاپرستان است. راه قناعت را جز دو کس، نپیماید: یا [[عبادت]] پیشه‌ای که خواهان مزد [[آخرت]] است، یا بزرگواری که از مردمان فرومایه دوری می‌کند<ref>همان، ج 78، ص 349، ح 6. </ref>. | ||
در واقع آدمی چاره‌ای جز قناعت پیشگی در دنیا ندارد، و در غیر این صورت همواره در آتش حرص و حسرت برخورداری بیشتر خواهد سوخت. مردی به امام صادق (علیه‌السلام) شِکوه کرد که طلب روزی می‌کند و به دست می‌آورد، اما قانع نمی‌شود و بیشتر از آن از او می‌طلبد و عرض کرد: مرا چیزی بیاموزید، که مشکلم را حلّ کند. حضرت فرمود: اگر آن اندازه که کفایتت می‌کند تو را بی‌نیاز سازد، کمترین چیز دنیا بی‌نیازت می‌سازد و اگر آنچه را بس است، بی‌نیازت نسازد، همه دنیا هم تو را بی‌نیاز نمی‌گرداند<ref> شیخ کلینی: کافی، ج 2، ص 139، ح 10. </ref>. | در واقع آدمی چاره‌ای جز قناعت پیشگی در دنیا ندارد، و در غیر این صورت همواره در آتش حرص و حسرت برخورداری بیشتر خواهد سوخت. مردی به امام صادق (علیه‌السلام) شِکوه کرد که طلب روزی می‌کند و به دست می‌آورد، اما قانع نمی‌شود و بیشتر از آن از او می‌طلبد و عرض کرد: مرا چیزی بیاموزید، که مشکلم را حلّ کند. حضرت فرمود: اگر آن اندازه که کفایتت می‌کند تو را بی‌نیاز سازد، کمترین چیز دنیا بی‌نیازت می‌سازد و اگر آنچه را بس است، بی‌نیازت نسازد، همه دنیا هم تو را بی‌نیاز نمی‌گرداند<ref> شیخ کلینی: کافی، ج 2، ص 139، ح 10. </ref>. | ||