سادات افغانستان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۵۶۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۵ اکتبر ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - '[[محمد (ص) خاتم الانبیاء' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)'
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''سادات افغانستان''' افرادی از نسل پیامبر(ص) که ساکن در افغانستان هستند. ...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - '[[محمد (ص) خاتم الانبیاء' به '[[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)')
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''سادات افغانستان''' افرادی از نسل [[پیامبر(ص)]] که ساکن در [[افغانستان]] هستند. [[یحیی بن زید]] (درگذشت:۱۲۵ق) نوه [[امام سجاد علیه‌السلام]] از اولین ساداتی بود که به [[بلخ]] آمد. ورود اولین سادات به افغانستان فعلی، به دلیل تهدید و سرکوب [[بنی‌امیه]] و علاقه مردم [[خراسان بزرگ|خراسان]] بود. در اسفند ۱۳۹۷ش، در پی درخواست گروهی از سیدها و موافقت اشرف غنی، رئیس‌جمهور افغانستان، سادات به عنوان یک قوم مستقل در این کشور به ثبت رسید.
'''سادات افغانستان''' افرادی از نسل [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(ص)]] که ساکن در [[افغانستان]] هستند. [[یحیی بن زید]] (درگذشت:۱۲۵ق) نوه [[علی بن الحسین (زین العابدین)|امام سجاد علیه‌السلام]] از اولین ساداتی بود که به بلخ آمد. ورود اولین سادات به افغانستان فعلی، به دلیل تهدید و سرکوب [[بنی‌امیه|بنی‌امیه]] و علاقه مردم خراسان بود. در اسفند ۱۳۹۷ش در پی درخواست گروهی از سیدها و موافقت اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان سادات به عنوان یک قوم مستقل در این کشور به ثبت رسید.


 
برای شناسایی سادات و فرزندان واقعی امام علی از مدعیان؛ افرادی که ''نسابه'' نمیده می‌شدند وجود داشتند و کتبی نیز در‌این‌باره تألیف کرده بودند. از نسابه‌های معروف در افغانستان واطراف آن می‌توان به ابونصر بخاری و سیدعبدالعزیزالمروزی الازورقانی و حسین سمرقندی نام برد.<ref> http://ensani.ir/file/download/article </ref>
برای شناسایی سادات و فرزندان واقعی امام علی از مدعیان؛ افرادی که ''نسابه'' نمیده می‌شدند وجود داشتند و کتبی نیز در این باره تألیف کرده بودند. از نسابه‌های معروف در افغانستان واطراف آن می‌توان به ابونصر بخاری و سیدعبدالعزیزالمروزی الازورقانی و حسین سمرقندی نام برد.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf | عنوان=تاریخ ورود سادات به افغانستان و نقش آنان در ترویج اسلام | ناشر=مجله سخن تاریخ | اثر=علی غلامی دهقی سید محمد عابدی}}</ref>


== نسب سادات افغانستان ==
== نسب سادات افغانستان ==
سادات افغانستان، خود را از فرزندان [[امام سجاد(ع)]] و [[امام موسی کاظم(ع)]] معرفی می‌کنند؛<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶.</ref> اما برخی این انحصار به دو امام را نپذیرفته و آنان را از سادات حسنی، علوی، موسوی و رضوی می‌دانند.<ref>نژاد نامه افغانستان، ص۹۹–۱۰۰</ref> همچنین در نقل‌ها آمده‌است که عبدالله بن [[محمد نفس زکیه]] معروف به [[عبدالله اشتر]] به کابل رفت.<ref>اختران تابناک، ج۲ص ۹۴</ref>
سادات افغانستان، خود را از فرزندان امام سجاد(ع) و [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی کاظم(ع)]] معرفی می‌کنند؛<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶.</ref> اما برخی این انحصار به دو امام را نپذیرفته و آنان را از سادات حسنی، علوی، موسوی و رضوی می‌دانند.<ref>نژاد نامه افغانستان، ص۹۹–۱۰۰</ref> همچنین در نقل‌ها آمده‌است که عبدالله بن [[محمد نفس زکیه]] معروف به [[عبدالله اشتر]] به کابل رفت.<ref>اختران تابناک، ج۲ص ۹۴</ref>


== علل ورود سادات به افغانستان ==
== علل ورود سادات به افغانستان ==
* ظلم و ستم و فشار خاندان [[امویان|اموی]] و [[عباسیان|عباسی]]
 
* علاقه شدید به مذهب [[تشیع]] از سوی [[هزاره‌ها]]
* ظلم و ستم و فشار خاندان اموی و عباسی
* علاقه شدید به مذهب [[شیعه|تشیع]] از سوی [[هزاره‌ها]]
* جهت ترویج مذهب اهل بیت پس از استقرار مغول
* جهت ترویج مذهب اهل بیت پس از استقرار مغول
* مهاجرت وسیع پس از انحلال [[سربداران]]<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶؛ انجنیر علی دادلعلی، ص۴۳</ref>
* مهاجرت وسیع پس از انحلال [[سربداران]]<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۶؛ انجنیر علی دادلعلی، ص۴۳</ref>
* دعوت شدن توسط برخی حکومت‌ها بر مهاجرت به افغانستان<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf | عنوان=تاریخ ورود سادات به افغانستان و نقش آنان در ترویج اسلام | ناشر=مجله سخن تاریخ | اثر=علی غلامی دهقی سید محمد عابدی}}</ref>
* دعوت شدن توسط برخی حکومت‌ها بر مهاجرت به افغانستان<ref> http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf </ref>
* سفرهای علمی و تفریحی<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf | عنوان=تاریخ ورود سادات به افغانستان و نقش آنان در ترویج اسلام | ناشر=مجله سخن تاریخ | اثر=علی غلامی دهقی سید محمد عابدی}}</ref>
<ref> http://ensani.ir/file/download/article/20130616104010-9619-34.pdf </ref>
 
سادات امور مذهبی مردم را در اختیار گرفته و در ترویج تشیع و تعلیم آن به مردم خدمات انجام دادند.<ref>یزدانی، ص۵۰</ref>
سادات امور مذهبی مردم را در اختیار گرفته و در ترویج تشیع و تعلیم آن به مردم خدمات انجام دادند.<ref>یزدانی، ص۵۰</ref>


== پس از مغول ==
== پس از مغول ==
علاوه بر ساداتی که قبل از حمله مغول وارد [[افغانستان]] شدند عده زیادی از آنان بعد از این حمله به این سرزمین مهاجرت کردند. معروفترین آنها عبارتند از: سیداحمد معروف به کبیر و شاه برهنه، سیدعلی سبزواری، معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سیدعلی ولی، سیدجلال، سیدعلی و سیدحسن. اینان وارد [[هزارستان]]، مناطق مرکزی افغانستان شده، و به تبلیغ تشیع پرداختند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷.</ref> سیداحمد کبیر در این مورد سروده:
علاوه بر ساداتی که قبل از حمله مغول وارد افغانستان شدند عده زیادی از آنان بعد از این حمله به این سرزمین مهاجرت کردند. معروفترین آنها عبارتند از: سیداحمد معروف به کبیر و شاه برهنه، سیدعلی سبزواری، معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سیدعلی ولی، سیدجلال، سیدعلی و سیدحسن. اینان وارد هزارستان، مناطق مرکزی افغانستان شده، و به تبلیغ تشیع پرداختند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷.</ref> سیداحمد کبیر در این مورد سروده:
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[شاه برهنه]]:{{سخ}}{{شعر|نستعلیق}}{{ب|کمر بست اخوان به ما شش نفر|ز ایران رسیدیم این‌جا نگر}}{{ب|از جمله سه تن علی نام داشت|یکی بود اعرج به خود کام داشت}}
کمر بست اخوان به ما شش نفر ز ایران رسیدیم این‌جا نگر
{{ب|یکی پوست پوشیده اندر بدن|دگر دان تو مجنون یاوه سخن}}{{ب|چهارم جلال است و پنجم حسن| ششم کمترین عبدالله من}} {{ب|به سه ماه و ده روز و پنج دگر| رسیدیم ز خاور سوی باختر}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی | منبع = <small> عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۸.</small> | تراز = وسط| عرض = ۵۰۰px | اندازه خط = ۱۴px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
از جمله سه تن علی نام داشت یکی بود اعرج به خود کام داشت
یکی پوست پوشیده اندر بدن دگر دان تو مجنون یاوه سخن
چهارم جلال است و پنجم حسن ششم کمترین عبدالله من
به سه ماه و ده روز و پنج دگر رسیدیم ز خاور سوی باختر <ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۸.</ref>


=== سیداحمد کبیر ===
=== سیداحمد کبیر ===
سیداحمد یکی از ۶ نفر ساداتی است که از عراق هجرت نمود و وارد [[افغانستان]] شد. از تألیفات وی کتاب قصص الانبیاء است. او در [[غار شمشیر سنگ]] با یک لنگ به‌صورت نیمه‌برهنه زندگی می‌کرد و این کتاب را در آنجا تألیف نمود. از وی کرامات زیادی نقل کرده‌اند. سیداحمد کبیر با امیر [[تیمور گورکانی|تیمور]] نیز ملاقات داشته‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷–۷۱.</ref> امروزه تبار وی در افغانستان به اولاد شاه قباد معروف‌اند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۵.</ref> از نوادگان وی شاه قلندر مدفون در وردک می‌باشد. مردم قبر وی را زیارت و قبر دشمن وی شخصی به نام بوکول را به نشانه اعتراض رجم می‌کنند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۷.</ref> سادات مسجدی در سرخ‌آباد، برخی سادات در گرماب و اجرستان از نوادگان سید احمد کبیر و فرزندش یحیی هستند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۸.</ref>
سیداحمد یکی از ۶ نفر ساداتی است که از عراق هجرت نمود و وارد [[افغانستان]] شد. از تألیفات وی کتاب قصص الانبیاء است. او در غار شمشیر سنگ با یک لنگ به‌صورت نیمه‌برهنه زندگی می‌کرد و این کتاب را در آنجا تألیف نمود. از وی کرامات زیادی نقل کرده‌اند. سیداحمد کبیر با امیر تیمور نیز ملاقات داشته‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۶۷–۷۱.</ref> امروزه تبار وی در افغانستان به اولاد شاه قباد معروف‌اند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۵.</ref> از نوادگان وی شاه قلندر مدفون در وردک می‌باشد. مردم قبر وی را زیارت و قبر دشمن وی شخصی به نام بوکول را به نشانه اعتراض رجم می‌کنند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۷.</ref> سادات مسجدی در سرخ‌آباد، برخی سادات در گرماب و اجرستان از نوادگان سید احمد کبیر و فرزندش یحیی هستند.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۸.</ref>


=== سیدعلی سبزواری ===
=== سیدعلی سبزواری ===
سیدعلی معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سرسلسله عده‌ای از [[سادات موسوی]] افغانستان بوده و خود از اولاد و اعقاب [[موسی ابوسبحه بن سید ابراهیم]] بن سید مرتضی بن امام موسی کاظم است. مدفن سیدعلی در [[بامیان]] است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۲.</ref>
سیدعلی معروف به پوست‌پوش و یخ‌سوز، سرسلسله عده‌ای از سادات موسوی افغانستان بوده و خود از اولاد و اعقاب موسی ابوسبحه بن سید ابراهیم بن سید مرتضی بن امام موسی کاظم است. مدفن سیدعلی در بامیان است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۲.</ref>


=== سیدحسین جلال‌الدین بخارایی ===
=== سیدحسین جلال‌الدین بخارایی ===
وی در بخارا می‌زیسته و پدرش سیدهاشم مدتی به [[هند|هندوستان]] سفر کرد و در آنجا به سید قاسم بت‌شکن معروف شد. سیدحسین جد سادات بلخاب بوده و با [[تیمور گورکانی|امیر تیمور]] ملاقات داشته و کرامتی در این باره نقل شده‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۴.</ref> پسرش میرعلی ولی نیز در بلخاب می‌زیسته که همزمان با فوت وی [[سیدنعمت الله ولی]] در [[هرات]] بوده و اشعاری در سوگ او سروده‌است.
وی در بخارا می‌زیسته و پدرش سیدهاشم مدتی به [[هند|هندوستان]] سفر کرد و در آنجا به سید قاسم بت‌شکن معروف شد. سیدحسین جد سادات بلخاب بوده و با امیر تیمور ملاقات داشته و کرامتی در‌این‌باره نقل شده‌است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص۷۴.</ref> پسرش میرعلی ولی نیز در بلخاب می‌زیسته که همزمان با فوت وی سیدنعمت الله ولی در [[هرات]] بوده و اشعاری در سوگ او سروده‌است.


{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[شاه نعمت‌الله]]:{{سخ}}{{شعر|نستعلیق}}{{ب|نعمت‌الله در عزای وی گریست|آن انیس و مونس و غمخوار رفت}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی | منبع = <small> عادلی، ص۷۵</small> | تراز = وسط| عرض = ۵۰۰px | اندازه خط = ۱۴px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
آن انیس و مونس و غمخوار رفت <ref>عادلی، ص۷۵</ref>  
هم‌اکنون مزارش در بلخاب زیارتگاه است.<ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص ۷۵.</ref>
هم‌اکنون مزارش در بلخاب زیارتگاه است. <ref>عادلی، کوثر النبی، ۱۳۸۹ش، ص ۷۵</ref>.


== تأسیس قوم سادات در افغانستان ==
== تأسیس قوم سادات در افغانستان ==
در ۲۴ اسفند (حوت)۱۳۹۷ش، اشرف غنی احمدزی، رئیس‌جمهور [[افغانستان]] دستور داد که نام قوم سادات در شناسنامه‌های الکترونیکی درج گردد تا بدین ترتیب نام سادات رسماً به اقوام ساکن افغانستان اضافه شود.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref> در این فرمان آمده‌است که اسم «قوم سادات» بر اساس تقاضای این قوم و با توجه به قرار قضایی شورای عالی دادگاه عالی در تذکره الکترونیکی درج خواهد شد.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref>
در ۲۴ اسفند (حوت)۱۳۹۷ش، اشرف غنی احمدزی، رئیس‌جمهور افغانستان دستور داد که نام قوم سادات در شناسنامه‌های الکترونیکی درج گردد تا بدین ترتیب نام سادات رسماً به اقوام ساکن افغانستان اضافه شود.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref> در این فرمان آمده‌است که اسم «قوم سادات» بر اساس تقاضای این قوم و با توجه به قرار قضایی شورای عالی دادگاه عالی در تذکره الکترونیکی درج خواهد شد.<ref>[https://af.sputniknews.com/world/201903163212451/ خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»]</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==  
{{پانویس۲}}


== منابع ==
== منابع ==
* عادلی، سید جعفر (حسینی)، کوثر النبی، مؤسسه فرهنگی صبح امید، کابل، شهرنو، زمستان ۱۳۸۹.
* عادلی، سید جعفر (حسینی)، کوثر النبی، مؤسسه فرهنگی صبح امید، کابل، شهرنو، زمستان ۱۳۸۹.
* کاتب، ملا فیض محمد، نشریه الازهر، پیشاور.
* کاتب، ملا فیض محمد، نشریه الازهر، پیشاور.
* موسوی، سید عسکر، تاریخ هزاره‌ها، مترجم اسدالله شفایی، طبع تهران.
* موسوی، سید عسکر، تاریخ هزاره‌ها، مترجم اسدالله شفایی، طبع تهران.
* خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»، نشر، ۱۳۹۷/۱۲/۲۵ش، بازدید:۱۳۹۸/۱/۸ش.
* خبرگزاری اسپوتنیک، «رئیس‌جمهور فرمان درج اسم قوم سادات در شناسنامه الکترونیکی را صادر کرد»، نشر، ۱۳۹۷/۱۲/۲۵ش، بازدید:۱۳۹۸/۱/۸ش.  
{{تشیع در افغانستان}}


[[رده:سادات ]]
[[رده:سادات]]
[[رده:اقوام ]]
[[رده:اقوام]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۹۶۳

ویرایش