۸۵٬۸۳۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیه‌السلام'
جز (جایگزینی متن - '= منبع =' به '== منابع ==') |
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیه‌السلام') |
||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
|[[زید بن ثابت]] • [[ابن عباس]] • ابن عمر • [[عایشه]] • [[علی بن ابی طالب|امام علی( | |[[زید بن ثابت]] • [[ابن عباس]] • ابن عمر • [[عایشه]] • [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیه‌السلام)]] ... | ||
|- | |- | ||
|شاگردان | |شاگردان | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''سعید بن مسیب بن حزن مخزومی'''، قرشی بود; ابومحمد کنیه داشت و مادرش ام حبیب خوانده میشد. وی یکی از فقهای هفتگانه [[مدینه]] واز یاران برجسته [[امام سجاد|حضرت علی بن الحسین ( | '''سعید بن مسیب بن حزن مخزومی'''، قرشی بود; ابومحمد کنیه داشت و مادرش ام حبیب خوانده میشد. وی یکی از فقهای هفتگانه [[مدینه]] واز یاران برجسته [[امام سجاد|حضرت علی بن الحسین (علیه‌السلام)]] بود. سعید بن مسیب تا پایان عمر پیرو [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت عصمت]] باقی ماند. | ||
در تاریخ ولادت و وفاتش اندکی اختلاف است. به نوشته مورخان او در سال 15 هجری دیده به جهان گشود و در سال 94 یا 95 هجریبدرود حیات گفت. سال رحلت او را <big>سنه الفقهاء</big> مینامند; زیرا در این سال بسیاری از عالمان وارسته و فقهای برجسته [[شیعه]] وفات یافتند. او از بزرگان [[تابعان]] و نخستین فقیهان مدینه به شمار می‌رود. بلکه فقیه الفقهاء و موسس [[مکتب فقهی]] مدینه می‌باشد; درعالم [[شیعه]] نیز از عالمان و محدثان شیعه است; از جمله افرادی است که عصر چهار معصوم; [[امام علی]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد|امام سجاد( | در تاریخ ولادت و وفاتش اندکی اختلاف است. به نوشته مورخان او در سال 15 هجری دیده به جهان گشود و در سال 94 یا 95 هجریبدرود حیات گفت. سال رحلت او را <big>سنه الفقهاء</big> مینامند; زیرا در این سال بسیاری از عالمان وارسته و فقهای برجسته [[شیعه]] وفات یافتند. او از بزرگان [[تابعان]] و نخستین فقیهان مدینه به شمار می‌رود. بلکه فقیه الفقهاء و موسس [[مکتب فقهی]] مدینه می‌باشد; درعالم [[شیعه]] نیز از عالمان و محدثان شیعه است; از جمله افرادی است که عصر چهار معصوم; [[امام علی]]، [[امام حسن]]، [[امام حسین]] و [[امام سجاد|امام سجاد(علیه‌السلام)]] را درک کرده است; از جمله معدود [[اصحاب]] اولیه امام سجاد(علیه‌السلام) به شمار می‌رود. وی از مخالفان [[بنی امیه]] بود و از بیعت با [[یزید بن معاویه]] خودداری کرد. ابن مسیب به ویژه پس از آنکه به خواستگاری [[عبدالملک مروان]] از دخترش برای ولیعهد و فرزندش ولید جواب رد داد و دخترش را در برابر دو درهم مهریه، به عقد مردی تهیدست درآورد، مورد خشم [[خلیفه]] قرار گرفت. | ||
== تولد == | == تولد == | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
سعید بن مسیب از [[قبیله بنی مخزوم]] است و پدر او مسیب و جدش حزن، هردو [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] را درک کرده‌اند و از کسانی هستند که در [[فتح مکه]] [[اسلام]] آوردند و به نقلی مسیب از مهاجران بوده و در [[غزوه حدیبیه]] و [[بیعت رضوان]]، حضور داشته است. [[حضرت محمد (ص)|پیامبراکرم(صلی الله علیه)]] به حزن بن ابی وهب، جد سعید، پیشنهاد کرد که نامش را به سهل تغییر دهد ولی او نپذیرفت و گفت: می خواهم به نامی که پدر و مادرم برای من نهاده‌اند، خوانده شوم. | سعید بن مسیب از [[قبیله بنی مخزوم]] است و پدر او مسیب و جدش حزن، هردو [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] را درک کرده‌اند و از کسانی هستند که در [[فتح مکه]] [[اسلام]] آوردند و به نقلی مسیب از مهاجران بوده و در [[غزوه حدیبیه]] و [[بیعت رضوان]]، حضور داشته است. [[حضرت محمد (ص)|پیامبراکرم(صلی الله علیه)]] به حزن بن ابی وهب، جد سعید، پیشنهاد کرد که نامش را به سهل تغییر دهد ولی او نپذیرفت و گفت: می خواهم به نامی که پدر و مادرم برای من نهاده‌اند، خوانده شوم. | ||
خاندان سعید، نوعی رابطه و خویشی سببی با [[بنی‌هاشم]] داشته‌اند; زیرا برادر حزن، هبیره بن ابی وهب، شوهر ام هانی، خواهر [[علی بن ابی طالب|امیرمومنان علی( | خاندان سعید، نوعی رابطه و خویشی سببی با [[بنی‌هاشم]] داشته‌اند; زیرا برادر حزن، هبیره بن ابی وهب، شوهر ام هانی، خواهر [[علی بن ابی طالب|امیرمومنان علی(علیه‌السلام)]] بود. فرزندان هبیره، خواهرزادگان [[علی بن ابی طالب|علی(علیه‌السلام)]] شیعیان خوبی بودند و از یاران [[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)]] به شمارمی‌آمدند. مصقله بن هبیره والی منطقه اردشیر خره در عصر حکومت آن حضرت بود. همچنین جعده بن هبیره از سوی علی(علیه‌السلام)در [[خراسان]] والی بود. | ||
از این رو در خاندان سعید، احتمالا گرایش ضد هاشمی که تمایل غالب قریشیان بود، کمتر بوده است. به استثنای یک مورد که زبیربن بکار نقل کرده: حزن، جد سعید در جریان سقیفه، از خالدبن ولید که علیه انصار سخنرانی کرده بود، طرفداری نموده و درتعریف و مدح او شعر سروده بود. | از این رو در خاندان سعید، احتمالا گرایش ضد هاشمی که تمایل غالب قریشیان بود، کمتر بوده است. به استثنای یک مورد که زبیربن بکار نقل کرده: حزن، جد سعید در جریان سقیفه، از خالدبن ولید که علیه انصار سخنرانی کرده بود، طرفداری نموده و درتعریف و مدح او شعر سروده بود. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
== جایگاه علمی == | == جایگاه علمی == | ||
سعید بن مسیب از دانشمندان بی بدیل عصر خویش بود و عالم علی الاطلاق مدینه به شمار می‌رفت و از جمله فقهای هفتگانه اولیه مدینه بود که عبارتند از: عروه بن زبیر، ابوبکربن عبدالرحمن مخزومی، سلیمان بن یسار، عبیدالله بن عتبه، خارجه بن زید، قاسم بن محمدبن ابی‌بکر و سعیدبن مسیب که دو نفر اخیر را از پیروان [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت( | سعید بن مسیب از دانشمندان بی بدیل عصر خویش بود و عالم علی الاطلاق مدینه به شمار می‌رفت و از جمله فقهای هفتگانه اولیه مدینه بود که عبارتند از: عروه بن زبیر، ابوبکربن عبدالرحمن مخزومی، سلیمان بن یسار، عبیدالله بن عتبه، خارجه بن زید، قاسم بن محمدبن ابی‌بکر و سعیدبن مسیب که دو نفر اخیر را از پیروان [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت(علیه‌السلام)]] و شاگردان [[امام سجاد|امام سجاد(علیه‌السلام)]] دانسته‌اند. | ||
در مورد مکانت علمی سعید بن مسیب همین بس که [[امام سجاد|امام زین‌العابدین( | در مورد مکانت علمی سعید بن مسیب همین بس که [[امام سجاد|امام زین‌العابدین(علیه‌السلام)]] درباره او فرمود: | ||
«سعیدبن مسیب آگاه‌ترین مردم به آثار گذشتگان است و از لحاظ فهم و درک مسائل از همه قوی تر می‌باشد.» | «سعیدبن مسیب آگاه‌ترین مردم به آثار گذشتگان است و از لحاظ فهم و درک مسائل از همه قوی تر می‌باشد.» | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
سعید بن مسیب در تحصیل علم و دانش و گردآوری حدیث سعی بلیغ ورنج فراوان برده بود; چنان که خود می‌گوید: «شبها و روزها را در جستجوی یک حدیث صرف می‌کردم.» | سعید بن مسیب در تحصیل علم و دانش و گردآوری حدیث سعی بلیغ ورنج فراوان برده بود; چنان که خود می‌گوید: «شبها و روزها را در جستجوی یک حدیث صرف می‌کردم.» | ||
در این راه از تمام راویان اخبار و محدثان عصر خود و صحابیان پیامبر(صلی الله علیه) سود برده بود، حتی گاهی خدمت همسران پیامبر(صلی الله علیه) می‌رسید و از آنان اخذ حدیث می‌کرد. اشخاصی از بزرگان صحابه چون [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر ابن عبدالله انصاری]] و [[سلمان فارسی]]، از اساتید او به شمار می‌رفتند. وی از محضر [[امام علی|امیرمومنان علی( | در این راه از تمام راویان اخبار و محدثان عصر خود و صحابیان پیامبر(صلی الله علیه) سود برده بود، حتی گاهی خدمت همسران پیامبر(صلی الله علیه) می‌رسید و از آنان اخذ حدیث می‌کرد. اشخاصی از بزرگان صحابه چون [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر ابن عبدالله انصاری]] و [[سلمان فارسی]]، از اساتید او به شمار می‌رفتند. وی از محضر [[امام علی|امیرمومنان علی(علیه‌السلام)]] بیشترین استفاده را کرده بود وبه نقل کشی تربیت شده آن حضرت به شمار می‌رفت. | ||
بعد از [[شهادت]] علی( | بعد از [[شهادت]] علی(علیه‌السلام)از محضر فرزندان آن حضرت بهره می‌برد و به نقل کلینی در عصر [[امامت]] امام سجاد(علیه‌السلام)، از حواریون و شاگردان نزدیک آن امام به شمار می‌رفت و پیوسته از محضر آن حضرت استفاده می‌کرد و احادیثی از آن جناب نقل کرده است. | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
سعید بن مسیب استاد و سرپرست مکتب فقهی مدینه بود و غالب علم جویانی که به مدینه می‌آمدند، پای درس او می‌نشستند و از آراءفقهی و نظرات علمی او بهره می‌بردند و در معضلات و مشکلات فقهی محل رجوع مردم بود. [[عمر بن عبدالعزیز]] آنگاه که حاکم مدینه بود، در هیچ امری قضاوت نمی‌کرد، مگر این که درباره آن از سعید بن مسیب استفتاء می‌کرد. | سعید بن مسیب استاد و سرپرست مکتب فقهی مدینه بود و غالب علم جویانی که به مدینه می‌آمدند، پای درس او می‌نشستند و از آراءفقهی و نظرات علمی او بهره می‌بردند و در معضلات و مشکلات فقهی محل رجوع مردم بود. [[عمر بن عبدالعزیز]] آنگاه که حاکم مدینه بود، در هیچ امری قضاوت نمی‌کرد، مگر این که درباره آن از سعید بن مسیب استفتاء می‌کرد. | ||
اشخاصی از اصحاب ائمه ( | اشخاصی از اصحاب ائمه (علیه‌السلام) چون ابوحمزه، ابوغالب اسدی، ثمالی و ابان بن تغلب از شاگردان سعید بن مسیب بودند وبه واسطه او روایاتی از امام سجاد(علیه‌السلام) نقل کرده‌اند. | ||
== تشیع == | == تشیع == | ||
[[شیخ طوسی]] سعیدبن مسیب را در زمره اصحاب امام سجاد( | [[شیخ طوسی]] سعیدبن مسیب را در زمره اصحاب امام سجاد(علیه‌السلام) ذکر کرده است. و مرحوم [[کلینی]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(علیه‌السلام)]] نقل کرده که سعید بن مسیب، قاسم بن محمدبن ابی‌بکر و ابوخالد کابلی از افراد مورد وثوق [[علی بن الحسین(ع)|علی بن الحسین(علیه‌السلام)]] بودند. | ||
یکی دیگر از دلائل تشیع سعید بن مسیب، مواضع سیاسی کاملا ضد[[اموی]] اوست. وی حکومت اموی را باطل و حاکمان آن را غاصب می‌دانست و در مورد [[یزید]] سخن او مشهور است که سال‌های حکومت یزید را سال‌های شوم معرفی کرده بود. | یکی دیگر از دلائل تشیع سعید بن مسیب، مواضع سیاسی کاملا ضد[[اموی]] اوست. وی حکومت اموی را باطل و حاکمان آن را غاصب می‌دانست و در مورد [[یزید]] سخن او مشهور است که سال‌های حکومت یزید را سال‌های شوم معرفی کرده بود. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
سعید به جهت چنین مواضعی پیوسته مورد آزار و اذیت [[امویان]] قرار می گرفت. زمانی به خاطر مخالفت با عبدالملک و اباء از به رسمیت شناختن فرزندان او، ولید و سلیمان، به عنوان ولیعهد تازیانه می خورد و به زندان می افتد. زمانی هم تحت نظر قرارنمی‌گیرد و از معاشرت با مردم محروم می‌شود. | سعید به جهت چنین مواضعی پیوسته مورد آزار و اذیت [[امویان]] قرار می گرفت. زمانی به خاطر مخالفت با عبدالملک و اباء از به رسمیت شناختن فرزندان او، ولید و سلیمان، به عنوان ولیعهد تازیانه می خورد و به زندان می افتد. زمانی هم تحت نظر قرارنمی‌گیرد و از معاشرت با مردم محروم می‌شود. | ||
سعیدبن مسیب علاوه بر مخالفت بابنی امیه، در سایر مواضع سیاسی نیز با ائمه اطهار ( | سعیدبن مسیب علاوه بر مخالفت بابنی امیه، در سایر مواضع سیاسی نیز با ائمه اطهار (علیه‌السلام) همسویی داشت. چنان که در فتنه [[ابن زبیر]]، با او [[بیعت]] نکرد و مورد آزار و اذیت عمال وی بود. | ||
برخی در مورد تشیع سعید اشکال کرده گفتهاند: فتاوای او بیشتربا فقه [[اهل سنت]] سازگار است تا طریقه اهل بیت( | برخی در مورد تشیع سعید اشکال کرده گفتهاند: فتاوای او بیشتربا فقه [[اهل سنت]] سازگار است تا طریقه اهل بیت(علیه‌السلام). دومین اشکالی که بر او گرفته‌اند، عدم حضور او در تشییع جنازه امام سجاد(علیه‌السلام) می‌باشد. صاحب منتهی المقال از این دو اشکال به نحو زیر پاسخ گفته است: «مخالفت طریقه او با طریقه اهل بیت (علیه‌السلام) منافاتی با تشیع او ندارد، چرا که بسیاری از اصحاب ائمه اطهار(علیه‌السلام) و اعاظم [[شیعیان]] آنها در بیشتر مسائل فقهی و فتاوای شرعی موافق اهل سنت هستند. | ||
بلکه بعضی از نظریاتی که بعضی ازعلمای شیعه مثل [[ابن جنید]] قائل شدند مانند قیاس، به ضرورت [[مذهب]] باطل است. ; به ویژه اصحاب امام سجاد( | بلکه بعضی از نظریاتی که بعضی ازعلمای شیعه مثل [[ابن جنید]] قائل شدند مانند قیاس، به ضرورت [[مذهب]] باطل است. ; به ویژه اصحاب امام سجاد(علیه‌السلام) که به جهت شدت [[تقیه]]، قادر به اظهار [[اصول]] و [[فروع مذهب]] شیعه نبودند، مگر خیلی مسائل اندک، آن هم برای عده‌ای قلیل; چنان که شیعیانی که امامت [[امام باقر(علیه‌السلام)]] را نپذیرفتند (مثل [[زیدیه]]) در [[فروع دین]] از فقهای عامه پیروی کردند. شخصی چون [[ابن عباس]] که تشیع او مسلم است، بیشترآراء و نظریاتش مخالف اصول شیعه است، اما حاضر نشدن سعیدبن مسیب در تشیع جنازه امام سجاد(علیه‌السلام) به احتمال قوی به خاطر تقیه ودفع [[تهمت]] بوده است.» | ||
== درگذشت == | == درگذشت == | ||