confirmed، مدیران
۳۳٬۰۶۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره توبه.jpg |جایگزین=سوره توبه]]</div> | |||
'''سوره توبه''' یا '''سوره برائت''' نهمین سوره و از [[سورههای مدنی]] [[قرآن]] است که در جزء دهم و یازدهم قرآن جای دارد. این سوره بعد از فتح [[مکه]] و در سال نهم [[هجری]] نازل شد؛ یعنی زمانی که منافقان از طرفی در میان [[مسلمانان]] مشغول کارشکنی و توطئه بودند و با ایجاد تشکیلات درون گروهی به فعالیت میپرداختند و از طرف دیگر با ارتباط با بیگانگان و دشمنان اسلام و [[حکومت اسلامی]] در صدد براندازی نظام اسلامی بودند. نامگذاری این سوره به نام توبه به دلیل سخن از توبه در آیات متعددی از آن است. نام برائت (بیزاری) نیز از آیه اول آن گرفته شده است. سوره توبه بدون «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز میشود و به مسلمانان دستور میدهد با [[مشرکان]] قطع ارتباط کنند و به [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] دستور میدهد برای مشرکان طلب آمرزش نکند. در این سوره همچنین درباره [[جهاد]] با [[کفار]] و مشرکان و مسئله زکات سخن گفته شده است. در [[روایات]] آمده است پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) ابلاغ این سوره به مشرکان را ابتدا به [[ابوبکر]] سپرد و سپس از او ستاند و به [[علی بن ابی طالب|امام علی(علیهالسلام)]] واگذار کرد. | |||
| | |||
'''سوره توبه''' یا '''سوره برائت''' نهمین سوره و از [[سورههای مدنی]] [[قرآن]] است که در جزء دهم و یازدهم قرآن جای دارد. این سوره بعد از فتح [[مکه]] و در سال نهم [[هجری]] نازل شد؛ یعنی زمانی که منافقان از طرفی در میان [[مسلمانان]] مشغول کارشکنی و توطئه بودند و با ایجاد تشکیلات درون گروهی به فعالیت میپرداختند و از طرف دیگر با ارتباط با بیگانگان و دشمنان اسلام و [[حکومت اسلامی]] در صدد براندازی نظام اسلامی بودند. نامگذاری این سوره به نام توبه به دلیل سخن از توبه در آیات متعددی از آن است. نام برائت (بیزاری) نیز از آیه اول آن گرفته شده است. سوره توبه بدون «بسم الله الرحمن الرحیم» آغاز میشود و به مسلمانان دستور میدهد با [[مشرکان]] قطع ارتباط کنند و به [[ | |||
== توبه == | == توبه == | ||
خط ۴۰: | خط ۲۲: | ||
#«سوره مثیره»(افشاننده)؛ به خاطر آنکه زشتیها و رسواییهای منافقان را بر ملا سازد. و این وجه از قتاده نقل شده است<ref>همان، ص4 </ref>. | #«سوره مثیره»(افشاننده)؛ به خاطر آنکه زشتیها و رسواییهای منافقان را بر ملا سازد. و این وجه از قتاده نقل شده است<ref>همان، ص4 </ref>. | ||
#«سوره مبعثره»(کاونده)؛ ابنعباس گوید: وجه تسمیه بدین نام آنست که از اسرار درونی منافقان کاوش میکند<ref>همان، ص4 </ref>. | #«سوره مبعثره»(کاونده)؛ ابنعباس گوید: وجه تسمیه بدین نام آنست که از اسرار درونی منافقان کاوش میکند<ref>همان، ص4 </ref>. | ||
#«سوره مدمدمه»( | #«سوره مدمدمه»(نابودکننده)؛ چون «دمدم» به معنای هلاکت آمده، این نام را سفیانبنعیینه ذکر کرده<ref>همان، ص4 </ref>. | ||
#«سوره منقره»؛ ابوالشیخ از عبیدبنعمیر روایت کرده که گفت: سوره براءةالمنقره خوانده میشد زیرا که از آنچه در دلهای مشرکین بود خبر میداد<ref>ترجمه الإتقان فی علومالقرآن، ج 1، ص 193</ref>. | #«سوره منقره»؛ ابوالشیخ از عبیدبنعمیر روایت کرده که گفت: سوره براءةالمنقره خوانده میشد زیرا که از آنچه در دلهای مشرکین بود خبر میداد<ref>ترجمه الإتقان فی علومالقرآن، ج 1، ص 193</ref>. | ||
#«سوره مخزیه»؛ بدان جهت که این سوره خوارکننده کافران میباشد بدلیل آیه «أَنَّ اللَّهَ مُخْزِی الْکافِرین» | #«سوره مخزیه»؛ بدان جهت که این سوره خوارکننده کافران میباشد بدلیل آیه «أَنَّ اللَّهَ مُخْزِی الْکافِرین» | ||
خط ۶۵: | خط ۴۷: | ||
و نیز در آیات دیگری به تناسب بحثهای مربوط به جهاد، مسلمانان را به [[اتحاد]] و فشردگی صفوف دعوت میکند و متخلفین یعنی افراد سست و تنبلی که به بهانههای مختلف شانه از زیر بار وظیفه جهاد تهی میکردند شدیدا سرزنش و ملامت و به عکس از مهاجرین نخستین و سایر مؤمنان راستین مدح و ستایش میکند و از آنجا که جامعه گسترده اسلامی در آن روز نیازهای مختلفی پیدا کرده بود، که میبایست بر طرف گردد، به همین مناسبت بحثی از [[زكات|زکات]] و پرهیز از تراکم و کنز ثروت و لزوم تحصیل علم و وجوب تعلیم افراد نادان را یادآور میشود. | و نیز در آیات دیگری به تناسب بحثهای مربوط به جهاد، مسلمانان را به [[اتحاد]] و فشردگی صفوف دعوت میکند و متخلفین یعنی افراد سست و تنبلی که به بهانههای مختلف شانه از زیر بار وظیفه جهاد تهی میکردند شدیدا سرزنش و ملامت و به عکس از مهاجرین نخستین و سایر مؤمنان راستین مدح و ستایش میکند و از آنجا که جامعه گسترده اسلامی در آن روز نیازهای مختلفی پیدا کرده بود، که میبایست بر طرف گردد، به همین مناسبت بحثی از [[زكات|زکات]] و پرهیز از تراکم و کنز ثروت و لزوم تحصیل علم و وجوب تعلیم افراد نادان را یادآور میشود. | ||
علاوه بر مباحث فوق، مباحث دیگری مانند داستان هجرت [[ | علاوه بر مباحث فوق، مباحث دیگری مانند داستان هجرت [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]]، مساله [[ماههای حرام]] که [[جنگ]] در آن ممنوع است، موضوع گرفتن [[جزيه|جزیه]] از [[اقليت ها|اقلیتها]] و امثال آن به تناسب مطرح گردیده است<ref>تفسير نمونه، ج 7، ص 273</ref>. | ||
== فضائل، خواص و ثواب قرائت == | == فضائل، خواص و ثواب قرائت == | ||
ابیّبنکعب از [[ | === بهرهمندی از [[شفاعت]] پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) === | ||
ابیّبنکعب از [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] روایت کرده که فرمود: هر که [[سوره انفال]] و برائت را بخواند من شفیع او میشوم ... تا به آخر حدیث که در آغاز سوره انفال تمامی آن ذکر شد. | |||
=== نزول با همراهی فرشتگان === | |||
[[ثعلبی]] به سند خود از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت کرده که فرمود: [[قرآن]] آیه آیه و حرف حرف نازل شد جز سوره برائت و قل هو اللَّه احد که آن دو با هفتاد صف از فرشتگان (یکجا) بر من نازل شد و هر کدام میگفتند: ای محمد در مورد نسب خدا به نیکی سفارش کن<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 11، ص 5.</ref>. | |||
[[ثعلبی]] به سند خود از رسول خدا(صلی الله علیه) روایت کرده که فرمود: [[قرآن]] آیه آیه و حرف حرف نازل شد جز سوره برائت و قل هو اللَّه احد که آن دو با هفتاد صف از فرشتگان (یکجا) بر من نازل شد و هر کدام میگفتند: ای محمد در مورد نسب خدا به نیکی سفارش کن<ref>ترجمه تفسير مجمعالبيان، ج 11، ص 5.</ref>. | |||
== محل و زمان نزول == | == محل و زمان نزول == | ||
این سوره تمامی آن در [[مدينه|مدینه]] نازل شده و برخی گفتهاند: جز دو آیه آن- یعنی آیه: «لَقَدْ جاءَکُمْ ...» تا آخر سوره<ref>همان</ref>. | این سوره تمامی آن در [[مدينه|مدینه]] نازل شده و برخی گفتهاند: جز دو آیه آن- یعنی آیه: «لَقَدْ جاءَکُمْ ...» تا آخر سوره<ref>همان</ref>. | ||
مفسران آغاز نزول سوره توبه را در سال نهم هجری میدانند، و مطالعه آیات آن نشان میدهد که قسمتی از آن پیش از [[جنگ تبوك|جنگ تبوک]] و قسمتی پس از مراجعت از جنگ نازل شده است و بیستوهشت آیه آغاز این سوره به وسیله [[علی بن ابی طالب|علی( | مفسران آغاز نزول سوره توبه را در سال نهم هجری میدانند، و مطالعه آیات آن نشان میدهد که قسمتی از آن پیش از [[جنگ تبوك|جنگ تبوک]] و قسمتی پس از مراجعت از جنگ نازل شده است و بیستوهشت آیه آغاز این سوره به وسیله [[علی بن ابی طالب|علی(علیهالسلام)]] در مراسم حج به مردم ابلاغ شد<ref>ر. ك تفسير نمونه، ج 7، ص 271</ref>. | ||
== فضای نزول == | == فضای نزول == | ||
با مراجعه به موضوعات مطرح شده در سوره توبه و نیز با توجه به روایات اسبابالنزول و سیرۀ نبوی | با مراجعه به موضوعات مطرح شده در سوره توبه و نیز با توجه به روایات اسبابالنزول و سیرۀ نبوی میتوان یقین پیدا کرد که این سوره در سال نهم هجری نازل شده است، قسمتی از آیات این سوره پیش از جنگ تبوک و قسمتی دیگر به هنگام آمادگی و عزیمت به جنگ و بخشی پس از مراجعت از آن نازل شدهاند. آیات ابتدایی سوره نیز قبل از ایام [[حج]] سال نهم هجری فرود آمدهاند. پس از فتح مکه در سال هشتم هجری و از بین رفتن قدرت [[قریش]] و در پی شکست سپاه هوازن و ثقیف که از قبایل قدرتمند جزیرةالعرب در آن زمان به شمار میآمدند، اسلام یگانه قدرت حاکم جزیرةالعرب گردید و حکومت قدرتمند اسلامی در سراسر شبه جزیره تشکیل شد. به همین خاطر در این سوره احکام نهایی اسلام و نحوه تعامل مسلمانان با [[کفار]] و منافقین و احکام مربوط به مجتمعهای اسلامی ذکر شده است<ref>فی ظلال القرآن، ج 3، ص 1564 با اندکی تغيير در ترتيب مطالب.</ref>. | ||
== ویژگی == | == ویژگی == | ||
خط ۹۳: | خط ۷۴: | ||
همچنین بنا بر قول برخی از مفسران این سوره [به همراه سوره انفال] یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) میباشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سورههای بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال میگویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس میدانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول سعید بن جبیر میباشد)<ref>المحرر الوجيز فی تفسير الكتاب العزيز، ج 3، ص 373، مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | همچنین بنا بر قول برخی از مفسران این سوره [به همراه سوره انفال] یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) میباشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سورههای بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال میگویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس میدانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول سعید بن جبیر میباشد)<ref>المحرر الوجيز فی تفسير الكتاب العزيز، ج 3، ص 373، مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
روایت از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سورههای مئین را به جای انجیل و سورههای مثانی را به جای زبور به من | روایت از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سورههای مئین را به جای انجیل و سورههای مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سورههای مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
سوره توبه آخرین سوره نازله بر پیامبر(صلی الله علیه) میباشد و بنابر برخی اقوال آخرین سوره کامل نازل شده میباشد<ref>همان</ref>. | سوره توبه آخرین سوره نازله بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) میباشد و بنابر برخی اقوال آخرین سوره کامل نازل شده میباشد<ref>همان</ref>. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== | == منابع == | ||
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/9/ برگرفته از سایت معرفی سوره توبه - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir] | [https://quran.inoor.ir/fa/surah/9/ برگرفته از سایت معرفی سوره توبه - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir] | ||
[[رده:قرآن]] | [[رده:قرآن]] | ||
[[رده:سورههای قرآن]] | [[رده:سورههای قرآن]] |