سوره حج: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۶۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شخصیت
<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره حج.jpg |جایگزین=سوره حج]]</div>
| عنوان = سوره حج
| تصویر = سوره حج.jpg
| نام = سوره حج
| نام‌های دیگر =
| سال تولد =
| تاریخ تولد =
| محل تولد =
| سال درگذشت =
| تاریخ درگذشت =
| محل درگذشت =
| استادان =
| شاگردان =
| دین =
| مذهب =
| آثار =
| فعالیت‌ها =
| وبگاه =
}}
'''سوره حجّ'''، بیست‌ودومین سوره [[قرآن کریم]] در ترتیب مصحف و یکصد و سومین سوره در ترتیب [[نزول]] می‌باشد. گرچه در مورد [[مکی]] یا [[مدنی]] بودن آن در میان مفسران اختلاف وجود دارد. این سوره به دلیل آنکه برخی از آیاتش در مورد [[حج]] است به این نام خوانده می‌شود.  
'''سوره حجّ'''، بیست‌ودومین سوره [[قرآن کریم]] در ترتیب مصحف و یکصد و سومین سوره در ترتیب [[نزول]] می‌باشد. گرچه در مورد [[مکی]] یا [[مدنی]] بودن آن در میان مفسران اختلاف وجود دارد. این سوره به دلیل آنکه برخی از آیاتش در مورد [[حج]] است به این نام خوانده می‌شود.  
این سوره شامل چندین حکم فقهی [[حج]] مانند وجوب حج، احکام قربانی، حلال بودن گوشت حیوانات، وجوب [[طواف]] خانه خدا در حج و... است. برای قرائت این سوره ثوابی همانند پاداش حج‌گذار و عمره‌گذار نقل شده است.  
این سوره شامل چندین حکم فقهی [[حج]] مانند وجوب حج، احکام قربانی، حلال بودن گوشت حیوانات، وجوب [[طواف]] خانه خدا در حج و... است. برای قرائت این سوره ثوابی همانند پاداش حج‌گذار و عمره‌گذار نقل شده است.  


== حج ==
== حج ==
در لغت به معنی قصد پی در پی و در شریعت قصد خانه خداست برای انجام اعمال بخصوصی<ref>قاموس قرآن، ج2، ص105.</ref>.
در لغت به معنی قصد پی در پی و در شریعت قصد خانه خداست برای انجام اعمال بخصوص<ref>قاموس قرآن، ج2، ص105.</ref>.


== مفهوم کلی سوره ==
== مفهوم کلی سوره ==
* دلایل منطقی آغازگر هستی؛
* دلایل منطقی آغازگر هستی؛
* دلایل و شواهد فرجام هستی؛
* دلایل و شواهد فرجام هستی؛
* آیین شکوه مند حج و فلسفه ی احکام آن؛
* آیین شکوه‌مند حج و فلسفه احکام آن؛
* مراحل آفرینش انسان؛
* مراحل آفرینش انسان؛
* سرگذشت عبرت آموز پیامبران الهی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 243.</ref>.
* سرگذشت عبرت آموز پیامبران الهی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 243.</ref>.
خط ۴۰: خط ۲۲:
# اشاراتی به [[معاد]] و دلایل آن؛
# اشاراتی به [[معاد]] و دلایل آن؛
# بیان پاره‌ای از احکام و قوانین اسلامی برای مردم<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
# بیان پاره‌ای از احکام و قوانین اسلامی برای مردم<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
#


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
از نظر محتوا مطالب سوره حج را به چند بخش می‌توان تقسیم کرد:
از نظر محتوا مطالب سوره حج را به چند بخش می‌توان تقسیم کرد:


#
# آیات فراوانی که در زمینه معاد و دلائل منطقی آن و انذار مردم غافل از صحنه‌های [[قيامت|قیامت]] و مانند آن است که از آغاز این سوره شروع می‌شود و بخش مهمی از آن را در بر می‌گیرد؛
# آیات فراوانی که در زمینه معاد و دلائل منطقی آن، و انذار مردم غافل از صحنه‌های [[قيامت|قیامت]]، و مانند آن است که از آغاز این سوره شروع می‌شود و بخش مهمی از آن را در بر می‌گیرد؛
# بخش قابل ملاحظه‌ای نیز از مبارزه با [[شرک]] و [[مشركان|مشرکان]]، سخن می‌گوید و با توجه دادن به آیات پروردگار در عالم هستی انسان‌ها را متوجه عظمت آفریدگار می‌سازد؛
# بخش قابل ملاحظه ای نیز از مبارزه با [[شرک]] و [[مشركان|مشرکان]]، سخن می گوید و با توجه دادن به آیات پروردگار در عالم هستی انسان‌ها را متوجه عظمت آفریدگار می سازد؛
# بخشی از این سوره نیز مردم را به بررسی سرنوشت عبرت‌انگیز گذشتگان و عذاب‌های دردناک الهی که بر آنها نازل شد دعوت کرده، از جمله سرنوشت قوم نوح و عاد و ثمود، و قوم ابراهیم و [[قوم لوط]]، و [[قوم شعيب|قوم شعیب]] و [[موسی]] را یادآور می‌شود؛
# بخشی از این سوره نیز مردم را به بررسی سرنوشت عبرت انگیز گذشتگان و عذابهای دردناک الهی که بر آنها نازل شد دعوت کرده، از جمله سرنوشت قوم نوح و عاد و ثمود، و قوم ابراهیم و [[قوم لوط]]، و [[قوم شعيب|قوم شعیب]] و [[موسی]] را یادآور می‌شود؛
# بخش دیگری از آن پیرامون مساله حج و سابقه تاریخی آن از زمان [[حضرت ابراهیم|ابراهیم(علیه‌السلام)]] و سپس مساله قربانی و [[طواف]] و مانند آن است؛
# بخش دیگری از آن پیرامون مساله حج و سابقه تاریخی آن از زمان [[حضرت ابراهیم|ابراهیم(علیه السلام)]] و سپس مساله قربانی و [[طواف]] و مانند آن است؛
# بخشی از آن هم پیرامون مبارزه در برابر ظالمان و پیکار با دشمنان مهاجم، است؛
# بخشی از آن هم پیرامون مبارزه در برابر ظالمان و پیکار با دشمنان مهاجم، است؛
# و سرانجام قسمتی از آن پند و اندرزهایی است در زمینه‌های مختلف زندگی و تشویق به [[نماز]] و [[زكات|زکات]] و [[امر به معروف و نهی از منکر|امر به معروف و نهی از منکر]] و توکل و توجه به [[خداوند]]<ref>تفسير نمونه، ج 14، ص 3.</ref>.
# و سرانجام قسمتی از آن پند و اندرزهایی است در زمینه‌های مختلف زندگی و تشویق به [[نماز]] و [[زكات|زکات]] و [[امر به معروف و نهی از منکر|امر به معروف و نهی از منکر]] و توکل و توجه به [[خداوند]]<ref>تفسير نمونه، ج 14، ص 3.</ref>.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن کعب]] می‌گوید: [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] فرمود: «هر کس سوره حج بخواند، [[ثواب]] [[حج]] و عمره تمام حج‌کنندگان و عمره‌کنندگان گذشته و آینده به او داده می‌شود».
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن کعب]] می‌گوید: [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرمود: «هر کس سوره حج بخواند، [[ثواب]] [[حج]] و عمره تمام حج‌کنندگان و عمره‌کنندگان گذشته و آینده به او داده می‌شود».


[[امام جعفر صادق|امام صادق(صلی الله علیه)]] فرمود: «هر کس سه روز یک بار این سوره را بخواند، از سال خارج نمی‌شود، مگر اینکه به زیارت خانه خدا برود و اگر در سفر بمیرد، اهل [[بهشت]] خواهد بود»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 16، ص 176.</ref>.
[[جعفر بن محمد (صادق‌)|امام صادق(صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرمود: «هر کس سه روز یک بار این سوره را بخواند، از سال خارج نمی‌شود، مگر این‌که به زیارت [[کعبه|خانه خدا]] برود و اگر در سفر بمیرد، اهل [[بهشت]] خواهد بود»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 16، ص 176.</ref>.


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
خط ۶۷: خط ۴۷:
== ویژگی ==
== ویژگی ==
# سوره حج از [[سور مثانی]] می‌باشد مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>.
# سوره حج از [[سور مثانی]] می‌باشد مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>.
#
# سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
# سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
# روایتی است که از [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
# روایتی است که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
# از خصوصیات سوره حج دو [[سجده]] ای بودن آنست آیات هجده و هفتاد و هفت این سوره دارای سجدۀ تلاوت می‌باشند.
# از خصوصیات سوره حج دو [[سجده]]<nowiki/>‌ای بودن آنست آیات هجده و هفتاد و هفت این سوره دارای سجدۀ تلاوت می‌باشند.
#
# این سوره به نام یکی از اعمال عبادی که از فروع دین است، نام‌گذاری شده و از سوره‌هایی است که برخی مضامین آن متناسب با سوره‌های مکی و برخی احکام آن (مثل اجازۀ جنگ) متناسب با سوره‌های مدنی است؛ از این رو برخی آن را سوره مشترک [[مكه|مکه]] و [[مدینه]] دانسته‌اند<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
# این سوره به نام یکی از اعمال عبادی که از فروع دین است، نام‌گذاری شده و از سوره‌هایی است که برخی مضامین آن متناسب با سوره‌های مکی و برخی احکام آن (مثل اجازۀ جنگ) متناسب با سوره‌های مدنی است؛ از این رو برخی آن را سوره مشترک [[مكه|مکه]] و [[مدینه]] دانسته‌اند<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
#


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


== منبع ==
== منابع ==
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/22/ برگرفته از سایت معرفی سوره حج - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
[https://quran.inoor.ir/fa/surah/22/ برگرفته از سایت معرفی سوره حج - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]


[[رده:قرآن]]
[[رده:قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
[[رده:سوره‌های قرآن]]
confirmed، مدیران
۳۲٬۹۱۵

ویرایش