سوره حج: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

سوره حج (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۵۷

۲۲۶ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۱ سپتامبر ۲۰۲۳

←‏ویژگی

Hoosinrasooli

confirmed، مدیران

۳۲٬۹۳۷

ویرایش

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره حج.jpg |جایگزین=سوره حج]]
+<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره حج.jpg |جایگزین=سوره حج]]</div>
-{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
+'''سوره حجّ'''، بیست‌ودومین سوره [[قرآن کریم]] در ترتیب مصحف و یکصد و سومین سوره در ترتیب [[نزول]] می‌باشد. گرچه در مورد [[مکی]] یا [[مدنی]] بودن آن در میان مفسران اختلاف وجود دارد. این سوره به دلیل آنکه برخی از آیاتش در مورد [[حج]] است به این نام خوانده می‌شود.
-!نام
+این سوره شامل چندین حکم فقهی [[حج]] مانند وجوب حج، احکام قربانی، حلال بودن گوشت حیوانات، وجوب [[طواف]] خانه خدا در حج و... است. برای قرائت این سوره ثوابی همانند پاداش حج‌گذار و عمره‌گذار نقل شده است.
-!سوره حج
-|-
-|شماره سوره
-|۲۲
-|-
-|ترتیب نزول
-|۱۰۴
-|-
-|جزء
-|۱۷
-|-
-|مکی/مدنی
-|مدنی
-|-
-|تعداد آیات
-|۷۸
-|-
-|تعداد کلمات
-|۱۲۸۲
-|-
-|تعداد حروف
-|۵۳۱۵
-|-
-|}
-</div>
-'''سوره حجّ'''، بیست‌ودومین سوره [[قرآن کریم]] در ترتیب مصحف ، و یکصد و سومین سوره در ترتیب [[نزول]] می‌باشد.  گرچه در مورد [[مکی]] یا [[مدنی]] بودن آن در میان مفسران اختلاف وجود دارد. این سوره به دلیل آنکه برخی از آیاتش در مورد [[حج]] است به این نام خوانده می‌شود.
+== حج ==
-این سوره شامل چندین حکم فقهی [[حج]] مانند وجوب حج، احکام قربانی، حلال بودن گوشت حیوانات، وجوب [[طواف]] خانه خدا در حج و... است.  برای قرائت این سوره ثوابی همانند پاداش حج‌گذار و عمره‌گذار نقل شده است.
+در لغت به معنی قصد پی در پی و در شریعت قصد خانه خداست برای انجام اعمال بخصوص<ref>قاموس قرآن، ج2، ص105.</ref>.
-=حج=
+== مفهوم کلی سوره ==
+* دلایل منطقی آغازگر هستی؛
+* دلایل و شواهد فرجام هستی؛
+* آیین شکوه‌مند حج و فلسفه احکام آن؛
+* مراحل آفرینش انسان؛
+* سرگذشت عبرت آموز پیامبران الهی<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 243.</ref>.
-در لغت به معنى قصد پى در پى و در شريعت قصد خانه خداست براى انجام اعمال بخصوصي<ref>قاموس قرآن، ج2، ص105 .</ref>.
+== علت نام‌گذاری ==
+«سوره حج»؛ تنها نام این سوره «حجّ» است که در اصل به معنای «قصد و آهنگ» است، ولی در اصطلاح به یکی از عبادت‌های اسلامی که جزء [[فروع دين|فروع دین]] است گفته می‌شود<ref>همان، ص .245</ref>.
-=مفهوم کلی سوره=
+== اهداف و آموزه‌ها ==
+هدف‌های اساسی سوره حج عبارت‌اند از:
-* دلايل منطقى آغازگر هستى ؛
+# اشاراتی به مبدأ و قدرت مطلق خدا در دنیا و [[آخرت]]؛
-* دلايل و شواهد فرجام هستى ؛
+# اشاراتی به [[معاد]] و دلایل آن؛
-* آيين شكوه مند حج و فلسفه ى احكام آن ؛
+# بیان پاره‌ای از احکام و قوانین اسلامی برای مردم<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
-* مراحل آفرينش انسان ؛
-* سرگذشت عبرت آموز پيامبران الهى<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 243.</ref>.
-=علت نام‌گذاری=
+== محتوا و موضوعات ==
+از نظر محتوا مطالب سوره حج را به چند بخش می‌توان تقسیم کرد:
-«سوره حج»؛ تنها نام اين سوره «حجّ» است كه در اصل به معناى «قصد و آهنگ» است، ولى در اصطلاح به يكى از عبادت هاى اسلامى كه جزء [[فروع دين]] است گفته مى شود<ref>همان، ص .245</ref>.
+# آیات فراوانی که در زمینه معاد و دلائل منطقی آن و انذار مردم غافل از صحنه‌های [[قيامت|قیامت]] و مانند آن است که از آغاز این سوره شروع می‌شود و بخش مهمی از آن را در بر می‌گیرد؛
+# بخش قابل ملاحظه‌ای نیز از مبارزه با [[شرک]] و [[مشركان|مشرکان]]، سخن می‌گوید و با توجه دادن به آیات پروردگار در عالم هستی انسان‌ها را متوجه عظمت آفریدگار می‌سازد؛
+# بخشی از این سوره نیز مردم را به بررسی سرنوشت عبرت‌انگیز گذشتگان و عذاب‌های دردناک الهی که بر آنها نازل شد دعوت کرده، از جمله سرنوشت قوم نوح و عاد و ثمود، و قوم ابراهیم و [[قوم لوط]]، و [[قوم شعيب|قوم شعیب]] و [[موسی]] را یادآور می‌شود؛
+# بخش دیگری از آن پیرامون مساله حج و سابقه تاریخی آن از زمان [[حضرت ابراهیم|ابراهیم(علیه‌السلام)]] و سپس مساله قربانی و [[طواف]] و مانند آن است؛
+# بخشی از آن هم پیرامون مبارزه در برابر ظالمان و پیکار با دشمنان مهاجم، است؛
+# و سرانجام قسمتی از آن پند و اندرزهایی است در زمینه‌های مختلف زندگی و تشویق به [[نماز]] و [[زكات|زکات]] و [[امر به معروف و نهی از منکر|امر به معروف و نهی از منکر]] و توکل و توجه به [[خداوند]]<ref>تفسير نمونه، ج 14، ص 3.</ref>.
-=اهداف و آموزه‌ها=
+== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
+[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن کعب]] می‌گوید: [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرمود: «هر کس سوره حج بخواند، [[ثواب]] [[حج]] و عمره تمام حج‌کنندگان و عمره‌کنندگان گذشته و آینده به او داده می‌شود».
-هدف هاى اساسى سوره حج عبارت اند از:
+[[جعفر بن محمد (صادق‌)|امام صادق(صلی الله علیه و آله و سلم)]] فرمود: «هر کس سه روز یک بار این سوره را بخواند، از سال خارج نمی‌شود، مگر این‌که به زیارت [[کعبه|خانه خدا]] برود و اگر در سفر بمیرد، اهل [[بهشت]] خواهد بود»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 16، ص 176.</ref>.
-# اشاراتى به مبدأ و قدرت مطلق خدا در دنيا و [[آخرت]]؛
+== محل و زمان نزول ==
-# اشاراتى به [[معاد]] و دلايل آن؛
+* سوره حج بقول [[ابن عباس]] و عطا جز چند آیه‌ای از آن [[مكی|مکی]] است. حسن می‌گوید: جز چند آیه‌ای از آن که در سفر نازل شده، [[مدنی]] است. این چند آیه را بعضی 6 و بعضی 4 آیه دانسته‌اند<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 16، ص 176</ref>.
-# بيان پاره اى از احكام و قوانين اسلامى براى مردم<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
+* سوره حج در اوائل هجرت نازل گشته است، علامه طباطبایی با در نظر گرفتن آنچه گفته شد ترجیح می‌دهد که در فاصله هجرت و جنگ «بدر» نازل شده باشد و نشان می‌ دهد که در آن وقت مشرکان دارای شوکت بوده‌اند<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 3.</ref>.
-#
-=محتوا و موضوعات=
-از نظر محتوا مطالب سوره حج را به چند بخش مى توان تقسيم كرد:
+== فضای نزول ==
-#
+با توجه به اینکه سوره حج در اوایل [[هجرت]] پیامبر اسلام به [[مدينه|مدینه]] نازل شده است [[خداوند]] متعال این سوره را در جواب [[مشرکين|مشرکین]] [[مکه]] که می‌گفتند دیگر [[مسلمانان]] را به مکه راه نخواهیم داد فرستاد تا مسلمانان هم به آمادگی لازم برای مقابله با آنان بپردازند و برای جنگ و [[جهاد]] آماده بشوند و نیز ترغیب مسلمانانی که هنوز در مکه بودند برای پیوستن به [[مهاجران]] مدینه، علاوه بر اینها با توجه به تشکیل شدن حکومت اسلامی پاره‌ای از احکام حج و قربانی و جهاد هم در این سوره ذکر شده است.
-# آيات فراوانى كه در زمينه معاد و دلائل منطقى آن، و انذار مردم غافل از صحنه هاى [[قيامت]]، و مانند آن است كه از آغاز اين سوره شروع مى شود و بخش مهمى از آن را در بر مى گيرد؛
-# بخش قابل ملاحظه اى نيز از مبارزه با [[شرك]] و [[مشركان]]، سخن مى گويد و با توجه دادن به آيات پروردگار در عالم هستى انسانها را متوجه عظمت آفريدگار مى سازد؛
-# بخشى از اين سوره نيز مردم را به بررسى سرنوشت عبرت انگيز گذشتگان و عذابهاى دردناك الهى كه بر آنها نازل شد دعوت كرده، از جمله سرنوشت قوم نوح و عاد و ثمود، و قوم ابراهيم و [[قوم لوط]]، و [[قوم شعيب]] و [[موسى]] را يادآور مى شود؛
-# بخش ديگرى از آن پيرامون مساله حج و سابقه تاريخى آن از زمان [[ابراهيم(ع)]] و سپس مساله قربانى و [[طواف]] و مانند آن است؛
-# بخشى از آن هم پيرامون مبارزه در برابر ظالمان و پيكار با دشمنان مهاجم، است؛
-# و سرانجام قسمتى از آن پند و اندرزهايى است در زمينه هاى مختلف زندگى و تشويق به [[نماز]] و [[زكات]] و [[امر به معروف]] و [[نهى از منكر]] و توكل و توجه به [[خداوند]]<ref>تفسير نمونه، ج 14، ص 3.</ref>.
-=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
+== ویژگی ==
+# سوره حج از [[سور مثانی]] می‌باشد مثانی سوره‌هایی هستند که بعد از سور مئین قرار گرفته‌اند و زیر صد آیه دارند مانند اینکه سور مئین مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده‌اند<ref>زاد المسير فی علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>.
+# سوره‌های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مریم و عنکبوت و روم و یس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهیم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
+# روایتی است که از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
+# از خصوصیات سوره حج دو [[سجده]]<nowiki/>‌ای بودن آنست آیات هجده و هفتاد و هفت این سوره دارای سجدۀ تلاوت می‌باشند.
+# این سوره به نام یکی از اعمال عبادی که از فروع دین است، نام‌گذاری شده و از سوره‌هایی است که برخی مضامین آن متناسب با سوره‌های مکی و برخی احکام آن (مثل اجازۀ جنگ) متناسب با سوره‌های مدنی است؛ از این رو برخی آن را سوره مشترک [[مكه|مکه]] و [[مدینه]] دانسته‌اند<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
-[[ابى بن كعب]] مي‌گويد:[[پيامبر(ص)]] فرمود: «هر كس سوره حج بخواند، [[ثواب حج]] و عمره تمام حج‌كنندگان و عمره‌كنندگان گذشته و آينده به او داده مى شود».
+== پانویس ==
+{{پانویس}}
-[[امام صادق(ص)]] فرمود: «هر كس سه روز يك بار اين سوره را بخواند، از سال خارج نمي‌شود ، مگر اينكه به زيارت خانه خدا برود و اگر در سفر بميرد، اهل [[بهشت]] خواهد بود»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 16، ص 176.</ref>.
-=محل و زمان نزول=
-* سوره حج بقول [[ابن عباس]] و عطا جز چند آيه اى از آن [[مكى]] است. حسن مى گويد: جز چند آيه اى از آن كه در سفر نازل شده، [[مدنى]] است. اين چند آيه را بعضى 6 و بعضى 4 آيه دانسته اند<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 16، ص 176</ref>.
-* سوره حج در اوائل هجرت نازل گشته است، علامه طباطبايی با در نظر گرفتن آنچه گفته شد ترجيح مى دهد كه در فاصله هجرت و جنگ «بدر» نازل شده باشد و نشان مى دهد كه در آن وقت مشركان داراى شوكت بوده اند<ref>تفسير أحسن‌الحديث، ج 7، ص 3.</ref>.
-*
-=فضای نزول=
-با توجه به اينکه سوره حج در اوايل [[هجرت]] پيامبر اسلام به [[مدينه]] نازل شده است [[خداوند]] متعال اين سوره را در جواب [[مشرکين]] [[مکه]] که مي‌گفتند ديگر [[مسلمانان]] را به مکه راه نخواهيم داد فرستاد تا مسلمانان هم به آمادگی لازم برای مقابله با آنان بپردازند و برای جنگ و [[جهاد]] آماده بشوند و نيز ترغيب مسلمانانی که هنوز در مکه بودند برای پيوستن به [[مهاجران]] مدينه، علاوه بر اينها با توجه به تشکيل شدن حکومت اسلامی پاره‌ای از احکام حج و قربانی و جهاد هم در اين سوره ذکر شده است.
-=ويژگی=
-# سوره حج از [[سور مثانی]] می باشد مثانی سوره هايی هستند که بعد از سور مئين قرار گرفته اند و زير صد آيه دارند مانند اينکه سور مئين مبادی باشند و توالی آن مثانی آن فرض شده اند<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>.
-#
-# سوره های مثانی عبارتند از: احزاب و حجّ و قصص و نمل و نور و انفال و مريم و عنکبوت و روم و يس و فرقان و حجر و رعد و سبأ و فاطر و إبراهيم و ص و محمد و لقمان و زمر<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.
-# روايتى است كه از [[رسول خدا(ص)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئين را به جاى انجيل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
-# از خصوصيات سوره حج دو [[سجده]] ای بودن آنست آيات هجده و هفتاد و هفت اين سوره دارای سجدۀ تلاوت می باشند.
-#
-# اين سوره به نام يكى از اعمال عبادى كه از فروع دين است، نام‌گذارى شده و از سوره هايى است كه برخى مضامين آن متناسب با سوره هاى مكى و برخى احكام آن (مثل اجازۀ جنگ) متناسب با سوره هاى مدنى است؛ از اين رو برخى آن را سوره مشترك [[مكه]] و [[مدینه]] دانسته اند<ref>تفسير قرآن مهر، ج 13، ص 246.</ref>.
-#
-=منبع=
+== منابع ==
 [https://quran.inoor.ir/fa/surah/22/ برگرفته از سایت معرفی سوره حج - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir]
-=پانویس=
+[[رده:قرآن]]
-{{پانویس|2}}
+[[رده:سوره‌های قرآن]]
-[[رده:قرآنشناسی]]
-[[رده:سوره‌های مکی]]
-[[رده:سوره‌های مثانی]]
-[[رده:حج]]