سوره فصلت: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده:سوره فصلت.jpg |جایگزین=سوره فصلت]]

</div>

'''سوره فُصِّلَت‌ْ''' (حم سجده)، چهل و یکمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] و سجده‌دارِ قرآن که در جزء ۲۴ و ۲۵ قرآن جای گرفته است. واژه «فصلت» به معنای «شیوا بیان شده» در آیه سوم آمده و به همین جهت این سوره به این نام‌ شهرت یافته است‌. سوره فصلت بیشتر درباره روی‌برگرداندن [[کافران]] از [[قرآن]] سخن می‌گوید. وحدانیت خدا، [[نبوت]] [[حضرت محمد (ص)|پیامبر صلی الله علیه]]، [[قیامت]] و اشاره به سرگذشت [[قوم عاد]] و [[قوم ثمود]] از دیگر موضوعات مطرح‌شده در آن است.  

=مفهوم کلی سوره=

# آیات آفاقى وانفسى پروردگار؛  

# قرآن معجزه اى جاویدان؛  

# گذشت برخى پیامبران<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 197.</ref>.

فصلت، حم سجده، مصابیح<ref>همان، ص 199.</ref> اقوات، سجده مؤمن<ref>التحریر و التنویر، ج 25، ص 5.</ref>، سجده<ref>التفسیر الواضح، ج 3، ص 323</ref>.

«سوره فصلت»؛ سبب نام‌گذارى این سوره به فصّلت آیۀ سوم این سوره است كه تعبیر «فُصّلت» (تبیین و فصل فصل شدن) در آن آمده  

است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.

 

«سوره حم سجده»؛ به جهت اینکه این سوره از سور حوامیم و دارای آیه سجده‌دار می‌باشد.

 

«سوره مصابیح»؛ به خاطر وجود لفظ مصابیح در آیه دوازدهم این سوره می‌باشد.

 

«سوره اقوات»؛ به خاطر وجود لفظ اقوات در آیه دهم این سوره می‌باشد.

 

«سوره سجده مؤمن»؛ به خاطر اینکه این سوره از سوره‌های سجده‌دار است، و به خاطر تمییزش از سوره «الم سجده»، این سوره را با اسم سوره ماقبل خودش که مؤمن است به صورت ترکیبی آورده‌اند<ref>التحریر و التنویر، ج 25، ص 5.</ref>.

 

«سوره سجده»؛ به خاطر آیه سی‌وهفتم این سوره به سوره سجده نام‌گذاری کرده‌اند اما اشتهار این سوره بیشتر حم سجده است تا از سوره الم سجده متمایز باشد.

سوره فصلت پنجاه‌و‌چهار آیه دارد<ref>الکشف و البیان، ج8، ص285</ref>.

 

سوره فصلت هفتصد‌و‌نودوشش كلمه دارد<ref>همان</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).

هدف هاى اساسى سوره فصلت عبارت‌اند از:

# یادآورى [[توحید]] و [[ایمان]] به خدا؛

# یادآورى رستاخیز و دلایل آن؛

# مسألۀ وحى و رسالت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 200.</ref>.

محتواى سوره فصلت را مى توان در چند بخش خلاصه كرد:

توجه به قرآن و بحث‌هاى فراوانى که پیرامون آن در آیات مختلف این سوره آمده است، و از جمله بقاء حاكمیت قرآن و تسلط منطقى آن در تمام ادوار و اعصار كه در آیه چهل‌ویکم و چهل‌ودوم این سوره به آن اشاره شده است، و صریحا مى گوید: «این كتابى است شكست‌ناپذیر كه باطل هرگز بر آن غلبه نخواهد كرد» و در عین حال دلیلى است بر عدم تحریف قرآن در طول تاریخ، و همچنین موضعگیری‌هاى سرسختانه دشمنان در مقابل این كتاب آسمانى تا آنجا كه مردم را از شنیدن آیات قرآن نهى مى كردند؛

توجه به آفرینش آسمان و زمین، مخصوصا آغاز آفرینش جهان از ماده گازى شكل(دخان) و مراحل پیدایش كره زمین و كوه ها و گیاهان و حیوانات؛

اشاراتى به سرگذشت اقوام مغرور و سركش پیشین، از جمله قوم عاد و ثمود، و سرنوشت دردناك آنها و اشاره كوتاهى به داستان [[حضرت موسی|موسى علیه السلام]]؛

انذار و تهدید مشركان و [[كافران]] مخصوصا با ذكر آیات تكان دهنده اى درباره قیامت و گواهى اعضاى بدن حتى پوست تن انسان، و توبیخ شدید پروردگار نسبت به آنها به هنگامى كه در برابر عذاب الهى قرار مى گیرند؛

پاره اى از دلائل رستاخیز و قیامت و خصوصیات و ویژگیهاى آن؛

مواعظ و اندرزهاى گوناگون كه در لابلاى مباحث فوق آمده و به آنها روح و حیات بیشترى مى بخشد، مخصوصا دعوت به استقامت در راه حق، و طریقه برخورد منطقى با دشمنان و طرز راهنمایى آنها به آئین خداوند؛

سرانجام سوره را با بحث جالب و كوتاهى پیرامون آیات آفاقى و انفسى پروردگار و بازگشتى بر مساله معاد پایان مى بخشد<ref>تفسیر نمونه، ج 20، ص 204- 203</ref>.

[[ابى‌بن‌كعب]] از [[پیامبر خدا]] روایت می‌كند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند به تعداد هر حرفى از آن ده حسنه به او داده خواهد شد».

ذریح محاربى از [[امام جعفر صادق|حضرت صادق علیه السلام]] روایت كرده است كه فرمودند: «هر كس سوره حم سجده را بخواند روز قیامت به اندازه دید چشمش نور و سرورى خواهد داشت، و در این دنیا هم مورد ستایش و غبطه دیگران خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 22، ص 7-6.</ref>».

سوره فصلت بعد از [[معراج]] اندكى قبل از [[هجرت]] نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 18، ص 199.</ref>.

با دقت در محتوا و موضوعات مطرح شده در سوره فصلت می‌توان دریافت که به وقت نزول سوره مباركه، [[مشركان]] در مجادله و موضع‌گیرى در مقابل [[نبوت]] كار را از حد گذرانده بودند، انكار و مقابله آنها سبب نزول اینهمه واقعیّات گردیده است، عظمت موضوعات این سوره در حد «یدرك و لا یوصف» مى باشد، و همچنین وقوع لفظ «حم» در اوّل سوره‌هاى هفتگانه حاكى است كه مطالب و مقتضاى نزول در آنها یكى است<ref>تفسیر احسن‌الحدیث، ج 9، ص 401 با اندکی تصرف.</ref>.

سوره فصلت از سور " حوامیم" است (حوامیم هفت سوره از قرآن است كه با" حم" شروع مى شود و پشت سر هم قرار گرفته و همه از سوره‌هاى مكى است)<ref>تفسير نمونه، ج 20، ص 3.</ref>. سور حوامیم عبارتند از: مؤمن، فصلّت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف<ref>التمهيد في علوم القرآن، ج1، ص 313.</ref>.

[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام صلی الله علیه]] می‌فرمایند: هر چیزى را میوه ایست و میوه قرآن حوامیم است چه این سوره‌ها روضه هاى زیبا و معمورند كه متصلند بیكدیگر هر كه خواهد در مرغزار [[بهشت]] چرا كند باید كه حوامیم بخواند<ref>منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ج 8، ص 123.</ref>. و حاكم از [[ابن مسعود]] آورده كه گفت: حوامیم دیباى قرآن است<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 200</ref>. پیامبر اسلام صلی الله علیه در حدیثی فرمود: مَثَل سوره‌های حم دار در قرآن، مثل لباس حریر در میان لباس ها است<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ج 17، ص2.</ref>.

سوره فصلت از [[سور عزائم]] است و آیۀ سی و هفتم آن سجدۀ واجب دارد كه هركسى این آیه را بشنود یا بخواند، واجب است یك [[سجده]] به جا آورد.

 

[[رده: قرآن شناسی]]

[[رده: سوره‌های قرآن]]

[[رده: سوره‌های دارای آیه مشهور]]