سیمای امام علی علیه‌السلام در قرآن کریم از دیدگاه اهل سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

امروزه فضائل [[امام علی]] جهانگیر است و دوست و دشمن، یهودی و مسیحی و مسلمان و شیعی و سنی در مورد آن داد سخن داده‌اند به تعبیر [[شافعی|امام شوافع]] در [[صحیح بخاری]] شخصی امام شافعی را ملاقات کرد و از او پرسید: در حق علی چه می‌‌‌گویی؟ در پاسخ امام شافعی گفت: چه گویم درباره مردی که دوستان او از ترس دشمنانش مناقب و فضائل او را کتمان می‌‌‌‌‌کنند و دشمنان، از راه کینه‌توزی مناقب او را کتمان نمودند، درحالی‌که مناقب و فضائل او به‌اندازه‌ای است که خاور و باختر جهان را پرکرده است. <ref>صحیح بخاری ج 2 ص 202</ref> این صفحه گوشه‏‌ای از فضایل مولی علی علیه‌السّلام در قالب بعضی از آیات کریمه قرآن مجید است و درصدد بیان برخی فضایل امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام از منابع دانشمندان اهل‌سنت و جماعت هستیم که در شأن نزول یا تفسیر یا تأویل بعضی از آیات کلام‌الله مجید ذکر شده است.  

مانند این حدیث در کتب اهل‌سنت از طرق مختلف نقل شده است و اصل قضیه که همان جریان مباهله حضرت رسول صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم و اهل‌بیت طاهرینش با مسیحیان نجران می‌‌‏باشد در تمام نقل‏‌ها محفوظ است. گرچه این آیه شریفه، اختصاصاً درباره امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام نازل نشده است اما چنانچه بیان شد مفسران و محدثان اهل‌سنت تصریح کرده‌‏اند که این آیه (مباهله) در حق اهل‌بیت پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم نازل شده است <ref>الکشاف زمخشری ج 1/ 192؛ احکام القرآن ابن عربی ج 1/ 115؛ معترک القرآن سیوطی ص 562؛ تفسیر القرآن الحکیم شیخ محمد عبده ج 3/ 322؛ الدر المنثور السیوطی ج 4/ 38؛ التذکر ابن جوزی ص 17؛ معالم التنزیل بغوی ص 63؛ اسدالغابه ابن اثیر ج 4/ 25؛ صحیح مسلم ج 7/ 120؛ صحیح ترمذی ج 4/ 293؛ مسند احمد بن حنبل ج 1/ 185. ‏</ref> <br>

علامه جمال‌الدین محمد بن مکرم از عبدالرحمن بن عوف در مورد کلام خدا «وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ» روایت کرده و گفته است: ایشان ده نفر از قریش بودند که اولین آنها از جهت اسلام آوردن علی علیه‌السّلام می‌‏باشد. <ref>مختصر تاریخ دمشق ج 17/ 118، جمال الدین محمد بن مکرم.</ref>

4- روایات متعددی از ابوسعید خدری صحابی معروف نقل شده که با صراحت گواهی می‌‏دهد این آیه درباره همان پنج‌تن نازل شده است <ref>شواهد التنزیل 2/ 25. ‏</ref> نویسنده کتاب شواهد التنزیل که از علمای معروف برادران اهل‌سنت است بیش از 130 حدیث در این زمینه نقل کرده است <ref>شواهد التنزیل 2/ 10 تا 92.</ref> از همه این روایات گذشته، پاره‏ای از همسران پیامبر صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم در طول زندگی خود به کارهایی دست زدند که هرگز با مقام معصوم‌بودن سازگار نیست، مانند ماجرای جنگ جمل که قیامی بود بر ضد امام وقت که سبب خونریزی فراوانی گردید و به گفته بعضی از مورخان تعداد کشتگان این جنگ 17000 نفر بالغ می‌‏شود. <ref>نمونه 17/ 302.</ref>اصل قضیه شأن نزول آیه، در بسیاری از منابعاهل‌سنتت آمده است. تنها شواهد التنزیل حدود 137 حدیث در مورد اهل بیت نقل کرده است که نمونه‏ه‌ایی از آن بیان شد و در آثار زیر هم مذکور است: <ref>دلائل النبوة للبیهقی 1/ 170؛ البدایة و النهایة 2/ 257؛ الدر المنثور سیوطی 6/ 605؛ مناقب الامام امیرالمؤمنین للکوفی 1/ 127؛ اعلام الوری 16؛ المعجم الکبیر 12/ 81/ 12604 و 3/ 57/ 2674؛ مسند احمد بن حنبل 6/ 292- و 4/ 369؛ مستدرک علی الصحیحین 3/ 125؛ الفصول المهمه ابن صباغ مالکی؛ مسند طیالسی 8/ 274؛ مشکل الاثار طحاوی 1/ 333؛ انساب الاشراف بلاذری 2/ 104؛ تفسیر المراغی 22/ 7؛ مقتل الحسین خوارزمی 1/ 94؛ مقتل الحدیث خوارزمی 1/ 94؛ اسعاف الراغبین ص 107؛ الکامل فی التاریخ ابن اثیر 3/ 204؛ تفسیر التبیان فی معانی القرآن 2/ 125؛ خصائص امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب نسائی ص 72؛ صحیح ترمذی 2/ 301؛ نظم الدار السمطین ص 18؛ عمدة القاری 7/ 529؛ فتح الباری 7/ 12؛ تذکرة الخواص ص 41؛ السیرة الحلییة 3/ 373؛ صحیح مسلم ج 2/ 231؛ تفسیر السراج المیز 3/ 245.</ref>

مُحَمَّدٌ رسول‌الله‏ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکفَّارِ رُحَماءُ بَینَهُمْ تَراهُمْ رُکعاً سُجَّداً یبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سِیماهُمْ فِی وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذلِک مَثَلُهُمْ فِی التَّوْراةِ وَ مَثَلُهُمْ فِی الْإِنْجِیلِ کزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوی‏ عَلی‏ سُوقِهِ یعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیغِیظَ بِهِمُ الْکفَّارَ<ref>29 فتح.</ref> ترجمه: محمد صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله‌و‌سلّم پیامبر خداست و کسانی که با اویند، بر کافران، سخت گیر و با همدیگر مهربانند. آنان را در رکوع و سجود می‌‏بینی. فضل و خشنودی خدا را خواستارند. علامت (مشخصه) آنان بر اثر سجود در چهره‌‏هایشان است.

حاکم حسکانی به اسنادش تا جابر جعفی از امام باقر علیه‌السّلام نقل می‌‏کند که گفت علی علیه‌السّلام فرموده‌اند: نبوت نبی اکرم در دوشنبه بود و من روز سه‌شنبه اسلام آوردم پیامبر نماز می‌‏خواند و با او در طرف راستش نماز می‌‏گذاردم و غیر از من احدی نبود پس خداوند آیه‏ وَ أَصْحابُ الْیمِینِ‏ تا آخر را نازل کرد.<br>سپس حسکانی برای گواه نظر خود حدیثی از ابن مسعود نقل می‌‏کند که متواتر و مشهور است و خلاصه آن این است: عده‌‏ای خود را به نزد عباس بن عبدالمطلب که نزدیک زمزم نشسته بود رساندند و نزد او نشستند در این هنگام مردی از باب‏ صفا با صورتی درخشان و نورانی درحالی‏که دو قطعه پارچه‏‌ای سفید بر او بود وارد شد. مرد جوانی در طرف راست او بود نیکومنظر و در آستانه بلوغ و زنی هم پشت سر آنها راه می‌‏رفت. نزدیک رکن رسیدند و دست را بالا گرفته و تکبیر گفت و آن دو نیز چنین کردند قنوت را طولانی کردند ... عباس گفت این پسر برادرزاده من محمد بن عبدالله و سمت راست او علی بن ابی‌طالب و آن زن خدیجه است احدی روی زمین غیر از این سه نفر به این دین خدا را عبادت نکرده‌اند. <ref>شواهد التنزیل حاکم حسکانی 2/ 220؛ مجمع الزوائد نور الدین هیثمی 9/ 222؛ لسان المیزان ابن حجر 1/ 395؛ المناقب خوارزمی ص 20؛ تاریخ الامم و الملوک طبری 2/ 212؛ طبقات ابن سعد 8/ 17؛ تاریخ دمشق ابن عساکر 1/ 67؛ استیعاب ابن عبدالبر 2/ 459؛ اسدالغابه ابن اثیر 3/ 414؛ الاصابه ابن حجر عسقلانی 2/ 480؛ نظم درر السمطین جمال الدین زرندی ص 84؛ ذخائر العقبی محب الدین طبری ص 59؛ ینابیع المودة قندوزی ص 61.</ref>

[[رده:مقالات]]