شاه عباس صفوی: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده:شاه عباس صفوی.jpg |جایگزین=شاه عباس صفوی]]

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

 

!شاه عباس صفوی

|نام کامل

|ضل‌الله امیرالمومنین حیدر ابوالمظفر شاه عباس الحسینی الموسوی الصفوی بهادرخان

|عباس میرزا

|-

|شاه عباس اول شاه • عباس بزرگ • شاه عباس کبیر

|-

|پدر

|شاه محمد خدابنده

|-

|[[دین]]

|[[اسلام]] • [[شیعه]]

|-

|سمت

|شاه صفوی

|[[اصفهان]]

|-

|تشکیل سپاه دائمی • متمرکز کردن حکومت • گسترش و حمایت از مذهب شیعه

|-

|درگذشت

|جمادی‌الاول سال ۱۰۳۸ هجری قمری • برابر با ۱۶۲۹ میلادی

|}

 

'''شاه عباس یکم''' معروف به شاه عباس کبیر، پنجمین شاهنشاه [[ایران]] از [[دودمان صفوی]] و نامدارترین فرمانروای این سلسله بود. وی که فرزند و جانشین شاه محمد خدابنده بود، از سال ۹۹۶ ه‍.ق تا زمان مرگش، به مدت بیش از ۴۱ سال خورشیدی بر ایران حکومت کرد. شاه عباس با شکست دادن دو قدرت بزرگ [[ازبک]] و [[عثمانی]] اقتدار فراوانی به [[دولت صفوی]] در عصر خود داد و ایران را بسیار قدرتمند ساخت. گسترش [[مذهب تشیع]] و حمایت از آن در ایران، تشکیل سپاه جدید، تغییر در مناصب مهم حکومتی و برخی اقدامات عمرانی به‌خصوص در شهر اصفهان، از مهم‌ترین اقدامات وی است. شاه عباس به معماری، موسیقی، نقاشی و شعر علاقه داشت و نام [[اصفهان]] پیوسته با اسم شاه عباس همراه بوده و اغلب آثار باستانی و عمرانی شهر اعم از آب انبارها، مادی‌ها، پل‌ها، خیابان‌ها، تفرجگاه‌ها، کاخ‌ها، مساجد، مدارس، معابد، بازارها و باغ‌ها و میدان‌ها به نام شاه عباس ثبت شده‌است.

 

=تاج‌گذاری شاه عباس در ۱۴ سالگی=

 

سپس وی به یاری علیقلی خان شاملو در [[خراسان]] تاج گذاری کرد و حکومت خراسان در زمان شهریاری پدرش در دست وی بود تا آنکه مرشد قلی خان استاجلو با غلبه بر علیقلی و با مساعدت های خویش؛ [[قزوین]] را فتح نمود و در آن شهر عباس میرزا در سن ۱۸ سالگی به تخت سلطنت ایران نشست و پدر او را خلع نمودند. شاه عباس همانند بسیاری از شاهان در ابتدای کار ۱۸ نفر از سران [[قزلباش]] را به بهانه خونخواهی کشت و پس از آن مرشد فلی خان را نیز به همین سرنوشت دچار ساخت.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دیگر سرزمین خوش وقت [[مازندران]] است؛ زیرا شاه عباس همیشه به اینکه از طرف مادری مازندرانی بود افتخار می‌ورزید؛ مادر او از اهالی [[ساری]] – و یا به روایت برخی، از اهالی اشرف – بود. بدین سان شاه عباس در سال ۱۰۳۲ شهر اشرف ([[بهشهر]] امروزی) را به وجود آورد و عمارت های کلاه فرنگی و بناهای زیبای عباسی را به وجود آورد و شاه که فردی گردشگر بود همیشه به آن جا برای شکار می‌رفت.  

در سال ۱۰۳۳ نیز شهر فرح آباد را احداث کرد و آن را مرکز حکومت مازندران کرد – تا پیش از آن بارفروش ([[بابل]] امروزی) مرکز مازندران بود – و برای آن شهر کوشش بسیار نهاد – که بدبختانه آن شهر و ساری در هجوم روسها در دوران [[پطر کبیر]] در آتش خاکستر شد و ساری باری دیگر مرکز ایالت مازندران گشت- شاه عباس از [[جاجرم]] در خراسان تا [[دشت مغان]] در [[اردبیل]] شاهراهی ایجاد کرد تا به وسیله آن مازندران به رونق سابق بازگردد. همچنین دیواری عظیم در نزدیکی بندر گز ایجاد کرد تا به‌وسیله آن مازندران از هجوم ترکمن‌ها در آرامش بسر برد؛ پیتر دلاواله در سفرنامه خویش از فرهنگ و تمدنی در مازندران وصف می‌کند که تا به آن زمان در هیچ کجای دنیا نظیر آن را ندیده بود.

'''سایر نواحی ایران'''

وی راه‌ها را ایمن ساخت و همچنین برای تعمیر و احداث راه‌های جدید همت گماشت؛ گرجی‌ها و ارامنه را که در جنگ [[گرجستان]] به اسارت گرفت اختیار داد تا آزادانه در فرح آباد زندگی کنند و همچنین در کنار اصفهان زمین به آنها داد و آنها شهر جلفا را ساختند؛ بندر گمبرون را در سال ۱۰۲۳ و [[جزیره هرمز]] را به سال ۱۰۳۱ از تصرف پرتغالی‌ها خارج ساخت.

=اقدامات فرهنگی شاه عباس=

او به شعر و نقاشی و موسیقی و معماری توجه داشت؛ و به علما و هنرمندان علاقه می‌ورزید. [[ملاصدرا]]؛ [[میرداماد]]؛ [[میرفندرسکی]]؛ [[شیخ بهایی]] و … از فاضلان عهد وی بودند. شاه عباس مردی دیندار بود و به ویژه به [[علی (ع)]] سخت ارادت میورزید. گویند نسبت به رعایا و زیر دستان مهربان بود. فرهنگ معماری هنوز نیز متأثر از آن دوره می‌باشد.

=اقدامات او در پیشبرد تجارت با دول اروپایی=

شاه عباس با خردمندی رقابتی بین مملکت های اروپایی در سواحل [[خلیج فارس]] ایجاد کرد تا به وسیله آن دولت دیگر نتواند فرمانروای آنجا گردد و نیز به این وسیله بود که دست پرتغالی‌ها را از [[بندر عباس]] کوتاه کرد؛ نه فقط آنتونی شرلی را با حسینعلی بیک راهی [[اروپا]] کرد که هیچ نتیجه نداد و آنتونی شرلی به فیلیپ سوم پناه برد، بلکه بعد از آن رابرت شرلی و سپس نقدعلی بیک را به نزد شاهان اروپا راهی کرد؛ همچنین او برخلاف اجداد خویش فقط با [[اهل تسنن]] دشمنی داشت ولی با [[مسیحیان]] و پیروان سایر [[ادیان]] با گرمی برخورد می‌کرد و آنها را در انتخاب [[اسلام]] آزاد می‌گذاشت و اگرچه بسیاری در زمان او اسلام آوردند دلیل بر آن نیست که با زور به این کار مبادرت می‌ورزید.

=سختگیری های وی=

شاه عباس اگر چه با مردم و رعایا مهربان بود ولی آنچه که معلوم است حکایت از آن دارد که فردی دقیق و سخت گیر – به ویژه در خانواده اش – بود. پدر خویش را به زندان محبوس ساخت، دو برادرش را نابینا کرد، پسرش را به ظن آنکه علیه وی شورش کند کشت، دو پسر کوچکش را نابینا کرد و پسر دوم او نیز در زمان حیات وی مرد. گویند در جنگ گرجستان، گرجی‌ها را قتل عام کرد، و بیست هزار خانوار گرجی را به اسارت گرفت و در ظرف ۲۰ روز هفتاد هزار تن از آنان را کشت. شاه عباس یک دسته جلاد خام خوار داشت که به فرمان شاه مقصرین را زنده می‌خوردند.

=منبع=