۸۵٬۹۶۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ي' به 'ی'
جز (جایگزینی متن - 'ابو ال' به 'ابوال') |
جز (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''شبیبیه''' از فرق [[خوارج]] و پیروان شبیب بن یزید بن نعیم بن قیس شیبانى بودند. | ||
= موسس= | = موسس= | ||
شبیب بن یزید بن ابی نعیم شیبانی، از بزرگان خوارج و از شجاعان زمان خویش بوده است. | شبیب بن یزید بن ابی نعیم شیبانی، از بزرگان خوارج و از شجاعان زمان خویش بوده است. | ||
=تاریخچه= | =تاریخچه= | ||
کنیه شبیب، ابوالحصارى بود. وی از ابطال( جنگاوران) عرب و دشمنان بنى | کنیه شبیب، ابوالحصارى بود. وی از ابطال( جنگاوران) عرب و دشمنان بنى امیه به شمار مى رفت.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251 | ||
</ref> | </ref> | ||
وی پس از صالح بن المسرّح که در اثر شدت جراحات کشته شد، فرماندهی خوارج را برعهده می گیرد و پس از جنگ هایی، کوفه را فتح و حجاج را در مقر خویش محاصره می کند. عبدالملک بن مروان در دفاع از حجاج، نیروهای کمکی از شام می فرستد و آنان پس از جنگی بسیار سخت، لشگریان شبیب را شکست می دهند. وی ابتدا به اهواز و سپس به کرمان می گریزد، اما پس از دو ماه باز گشته این بار طی جنگی در منطقه دُجیل (به معنای دجله کوچک: رودخانه ای که از اصفهان آغاز شده و در اطراف آبادان به خلیج فارس ریخته می شود) غرق می شود. غزاله مادر شبیب و به نقلی همسرش، <ref> طبری محمد بن جریر، | وی پس از صالح بن المسرّح که در اثر شدت جراحات کشته شد، فرماندهی خوارج را برعهده می گیرد و پس از جنگ هایی، کوفه را فتح و حجاج را در مقر خویش محاصره می کند. عبدالملک بن مروان در دفاع از حجاج، نیروهای کمکی از شام می فرستد و آنان پس از جنگی بسیار سخت، لشگریان شبیب را شکست می دهند. وی ابتدا به اهواز و سپس به کرمان می گریزد، اما پس از دو ماه باز گشته این بار طی جنگی در منطقه دُجیل (به معنای دجله کوچک: رودخانه ای که از اصفهان آغاز شده و در اطراف آبادان به خلیج فارس ریخته می شود) غرق می شود. غزاله مادر شبیب و به نقلی همسرش، <ref> طبری محمد بن جریر، تاریخ طبرى، ج 2، ص 861- 892.</ref> زنی بسیار شجاع معرفی شده است که ظاهرا همراه با شبیب کشته می شود. <ref>ذهبی محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج5، ص163 / مسعودی علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج3، ص347</ref> <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251</ref> | ||
در منابع دیگر نیز آورده اند: | در منابع دیگر نیز آورده اند: | ||
مروان كه از سوى برادرش عبدالملك مروان بر عراق و موصل حکومت می کرد، شورش کرد و بشر، حارث بن | مروان كه از سوى برادرش عبدالملك مروان بر عراق و موصل حکومت می کرد، شورش کرد و بشر، حارث بن عمیر را به نبرد او فرستاد. | ||
مداینى نقل می کند که صالح بر حجاج بن یوسف خروج کرد و حجاج، حارث بن عمیر را به جنگ وى فرستاد و جنگى در میان ایشان جلوی دژ جلولا روى داد و صالح در این جنگ زخمی شده و گریخت. وی از این زخم جان به در نبرد، اما قبل از آن شبیب را به جانشینی خود برگزید و گفت که او مردى دلاور و فقیه است. شبیب هزار مرد از خوارج صالحیه گرد آورد و با ایشان بر سرزمین كسكر( مکانی در غرب دجله) و مداین چیره گشت و حجاج، عبید ابوالمخارق متبنى را با هزار سوار به جنگ او فرستاد، شبیب او را شكست داد. | |||
پس از وى، عبدالرحمن محمد اشعث را به تعقیب او فرستاد، اما شبیب او را نیز | پس از وى، عبدالرحمن محمد اشعث را به تعقیب او فرستاد، اما شبیب او را نیز گریزان کرد. پس از او، حجاج عتاب بن ورقا تمیمى را فرستاد، او نیز كشته شد. در طی دو سال بیست لشكر حجاج از شبیب شكست خوردند. | ||
شبى وى با هزار نفر از خوارج به كوفه | شبى وى با هزار نفر از خوارج به كوفه شبیخون زد و مادرش غزاله و زنش جهیزه و دویست تن از زنان خوارج كه هر یك نیزه اى در دست و شمشیرى بر كمر داشتند، همراه او بودند. وی شبانگاه به مسجد كوفه رفت و مسجدنشینان را به قتل رساند. مادرش بالای منبر رفت و خطبه خواند. چون لشكریان حجاج پراكنده بودند، وى تمام شب را در سراى خود ماند تا سپاهیان گرد او جمع شدند. | ||
شبیب با یاران خود نماز گزارد و در دو ركعت نماز صبح، سوره بقره و آل عمران را خواند. پس حجاج با هزار تن از راه رسید و دو گروه در بازار كوفه به نبرد پرداختند تا آن كه بیشتر یاران شبیب كشته شدند و وى با كسانى كه مانده بودند، به شهر انبار گریخت. | |||
حجاج، | حجاج، سفیان بن ابرد كلبى را با سه هزار تن به تعقیب او فرستاد. سفیان كنار رود دجیل منزل کرد. در آن هنگام، شبیب با اسب از روی پل عبور می کرد. شبیب دستور داد تا ریسمان نگه دارنده پل را پاره کردند و شبیب همراه با اسبش به داخل رودخانه سقوط کرد و در آب غرق شد. | ||
افرادی که این منظره را تماشا می کردند نقل می کنند که شبیب در همان حال می گفت که: «ذلك | افرادی که این منظره را تماشا می کردند نقل می کنند که شبیب در همان حال می گفت که: «ذلك تقدیر العزیز العلیم» یعنى: این سرنوشتى است كه خداوند ارجمند دانا از پیش تقدیر کرده بود. پس از مردن وى، یارانش در آن سوی رودخانه با مادرش بیعت کردند، اما سفیان دستور داد تا پل را به حال اول باز گردانده با لشکریانش به آن سوی پل رفتند و خوارج باقی مانده از لشکر شبیب را همراه با مادرش به قتل رساندند. به د ستور سفیان غواصان جسد شبیب را از آب خارج کرده سرش را قطع کردند و آن را همراه با دیگر اسیران نزد حجاج فرستادند. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 252 با ویرایش و اصلاح عبارات</ref> | ||
=عقاید= | =عقاید= | ||
شبیبیه در خلافت فرقى بین زن و مرد نمى گذاشتند و امامت زنان را نیز جایز مى دانستند چنان كه شبیب مادرش غزاله را جانشین خود كرد. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 253</ref> <ref>بغدادی ابو منصور، الفرق بین الفرق، به همت محمد زاهد بن حسن الكوثرى، قاهره، سال 1948 میلادی، ص 65 و 67.</ref> <ref>قاضى ابن خلكان، وفیات الاعیان فى انباء ابناء الزمان، 2 جلدی، سال 1310 هجری شمسی، ج 1، ص 223.</ref> <ref>جاحظ، البیان و التبیین، تحقیق و شرح حسن السندوبى، قاهره، سال 1947 میلادی، ج 1، ص 71.</ref> <ref>ر. ک. سجادی جعفر فرهنگ معارف اسلامی. تاریخ اسلام در آیینه پژوهش، نشر موسسه پژوهشی امام خمینی.</ref> <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251</ref> این فرقه هر زن یا مرد مسلمانی که قائم به شمشیر باشد را لایق خلافت و امامت می دانستند. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 251</ref> گروهی این فرقه را از مرجئه خوارج خواندند و علت را سکوت این فرقه در ماجرای صالح بن مسرح دانسته‌اند. <ref>ابراهیم زاده عبدالله علی نوری علیرضا ادیان الهی و فرق اسلامی</ref> همچنین آورده اند که شبیبیه به قدر و جبر اعتقادی نداشتند. | |||
<ref>ر. ک. فرهنگ فرق شیعه جمعی از نویسندگان</ref> | <ref>ر. ک. فرهنگ فرق شیعه جمعی از نویسندگان</ref> | ||