confirmed، مدیران
۳۳٬۰۸۹
ویرایش
جز (Hoosinrasooli صفحهٔ محمد بن محمد بن نعمان را به شیخ مفید که تغییرمسیر بود منتقل کرد) |
|||
(۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
== جایگاه علمی شیخ مفید == | == جایگاه علمی شیخ مفید == | ||
شیخ مفید در عصر خود ریاست و [[مرجع تقلید|مرجعیت]] شیعه را بر عهده داشت. او مشرب فقهی جدیدی را بر پایه [[اجتهاد]] بر اساس قواعد و اصول منظم پایهگذاری کرد که بعدا شاگردانش، سید مرتضی و شیخ طوسی، این راه را ادامه دادند. این شیوۀ اجتهاد، راه میانهای بود بین روش حدیثی شیخ صدوق و شیوۀ قیاسی ابن جنید در [[فقه]]. او در آغاز برای استنباط احکام، اصولی را در کتاب التذکرة بأصول الفقه تدوین کرد و سید مرتضی در کتاب الذریعه و شیخ طوسی در کتاب عدة الاصول این ابتکار استاد را پی گرفتند<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ص۱۴۵</ref>. | |||
زز همچنین در تاریخ کلام شیعه جایگاه ممتازی دارد تا جایی که ابن ندیم او را پیشگام متکلمان و رئیس متکلمین در عصر خود میداند<ref>ابن ندیم، الفهرست، ۱۹۸۸م، ص۲۲۶</ref>. او در فن مناظره بسیار چیره دست بود و به خوبی از عقاید شیعه در مقابل مخالفین دفاع مینمود. [[کتاب الفصول المختاره]] او شاهدی بر این مدعاست. | |||
زز همچنین در تاریخ کلام شیعه جایگاه ممتازی دارد تا جایی که ابن ندیم او را پیشگام متکلمان و رئیس متکلمین در عصر خود میداند | |||
== نوآوری شیخ مفید در فقه شیعه == | == نوآوری شیخ مفید در فقه شیعه == | ||
تأثیرات و نوآوریهای ابونعمان را میتوان در فقه در سه حوزه مبانی، آرای فقهی و آموزش آن نشان داد. در مبانی یکی از تأثیرات مهم وی، توجه به منبع اجماع است. آرای فقهی پیش از وی پر از رویکردهای مخالف با اجماع و شهرت و روایات علاجیه بودهاست. شیخ مفید با رویکردی گستردهتر توانست نظر و رویکردی دیگر در این زمینه در پیش گیرد. | تأثیرات و نوآوریهای ابونعمان را میتوان در فقه در سه حوزه مبانی، آرای فقهی و آموزش آن نشان داد. در مبانی یکی از تأثیرات مهم وی، توجه به منبع اجماع است. آرای فقهی پیش از وی پر از رویکردهای مخالف با اجماع و شهرت و روایات علاجیه بودهاست. شیخ مفید با رویکردی گستردهتر توانست نظر و رویکردی دیگر در این زمینه در پیش گیرد. | ||
از جمله این موارد میتوان به باطل شدن وضو در حالت خواب نشسته، مستحب دانستن غسل احرام و غیره اشاره کرد. بهطوریکه پیش از وی به شهرت و اجماع توجه نمیشدهاست، ولی پس از وی به شهرت و اجماع توجه فراوانی میشود. بسیاری از فتواهای نادر در آرای فقهیان شیعه پیش از وی همچون | از جمله این موارد میتوان به باطل شدن [[وضو]] در حالت خواب نشسته، [[مستحب]] دانستن [[غسل]] [[احرام]] و غیره اشاره کرد. بهطوریکه پیش از وی به شهرت و [[اجماع]] توجه نمیشدهاست، ولی پس از وی به شهرت و اجماع توجه فراوانی میشود. بسیاری از فتواهای نادر در آرای فقهیان شیعه پیش از وی همچون [[ابنعقیل]]، الناصر و شیخ صدوق به سبب مخالفت با اجماع مطرح شدهاند؛ آرایی همچون جایز بودن وضو و غسل با گلاب، جایز نبودن پرداخت [[زکات]] به همسر و غیره. [[فاضل استرآبادی]] معتقد است که استناد به شهرت و اجماع از آرای ابتکاری شیخ مفید است، چنانکه در فتواهای شیخ مفید هیچ گونه نظری که مخالف با شهرت و اجماع باشد دیده نمیشود. استفاده از دلیلهای عقلی از دیگر اثرگذاریهای وی است. چنانکه پس از وی از عقل به عنوان یکی از منابع حکم شرعی در فقه شیعه یاد شدهاست. | ||
از دیگر اثرگذاریهای وی میتوان به بحث مرجحات متعارضین یا برتری دهندههای روایتهای متعارض اشاره کرد که بر اساس معیارهایی چون درستی سند حدیث، هماهنگی با مشهور و اجماع و ناسازگاری با عامه، روایتی بر دیگر روایات ترجیح و برتری داده میشد. | از دیگر اثرگذاریهای وی میتوان به بحث مرجحات متعارضین یا برتری دهندههای روایتهای متعارض اشاره کرد که بر اساس معیارهایی چون درستی سند حدیث، هماهنگی با مشهور و اجماع و ناسازگاری با عامه، روایتی بر دیگر روایات ترجیح و برتری داده میشد. | ||
در حوزه آموزش فقه میتوان به این مطلب اشاره کرد که تا پیش از وی شیوه آموزش فقه به صورت کلاسیک و سازمان یافته مطرح نبودهاست و عمدتاً مبتنی بر برگزاری کلاسهای نقل متون حدیث بودهاست. سازمان یافتگی، به مشهور شدن شیخ مفید و فقیهان بعد از وی و تضارب آراء میان آنها کمک شایانی کردهاست<ref>http://ebookshia.com/books/pdf/945/شیخ+مفید+و+نوسازی+فقه+شیعه+(بخش+1)</ref>. به گفته احمد پاکتچی در دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مسئله همکاری با سلطان که در آن دوره مسئلهای رایج در محافل امامیه بودهاست، نزد شیخ مفید در برخی یادداشتهایش در کتاب المقنعه دلالت بر نگاهی نو به حیات سیاسی امامیه میکند به گونهای که میتوان گفت نوعی از [[ولایت فقیه]] در این نگرش تبلور دارد<ref>https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/4697</ref>. | |||
در حوزه آموزش فقه میتوان به این مطلب اشاره کرد که تا پیش از وی شیوه آموزش فقه به صورت کلاسیک و سازمان یافته مطرح نبودهاست و عمدتاً مبتنی بر برگزاری کلاسهای نقل متون حدیث بودهاست. سازمان یافتگی، به مشهور شدن شیخ مفید و فقیهان بعد از وی و تضارب آراء میان آنها کمک شایانی کردهاست | |||
== شیخ مفید از نگاه دیگران == | == شیخ مفید از نگاه دیگران == | ||
شیخ مفید از دیدگاه دانشمندان [[مذهب شیعه|شیعه]] و [[اهل سنت و جماعت|سنی]] دارای جایگاهی رفیع است که به کلماتی از بزرگان اشاره میکنیم: | |||
شیخ مفید از دیدگاه دانشمندان شیعه و سنی دارای جایگاهی رفیع است که به کلماتی از بزرگان اشاره میکنیم: | |||
=== نجاشی === | === نجاشی === | ||
شاگرد نامدار و مورد اعتماد شیخ مفید ([[نجاشی]]) درباره او میگوید: «محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام بن جابر بن نعمان بن سعید بن جبیر، شیخ و استاد ما است - که رضوان خدا بر او باد - فضل او در فقه و حدیث و ثقه بودن او مشهورتر از آن است که توصیف شود. او تالیفات متعددی دارد». | |||
شاگرد نامدار و مورد اعتماد شیخ مفید درباره او میگوید: «محمد بن محمد بن نعمان بن عبدالسلام بن جابر بن نعمان بن سعید بن جبیر، شیخ و استاد ما است - که رضوان خدا بر او باد - فضل او در فقه و حدیث و ثقه بودن او مشهورتر از آن است که توصیف شود. او تالیفات متعددی دارد». | |||
=== شیخ طوسی === | === شیخ طوسی === | ||
شاگرد ارزنده مکتب او درباره استاد در «فهرست» مینویسد: «محمد بن محمد بن نعمان، معروف به ابن المعلم از متکلمان امامیه است. در عصر خویش ریاست و [[مرجع تقلید|مرجعیت]] [[مذهب شیعه|شیعه]] به او منتهی گردید. در فقه و کلام بر هر کس دیگر مقدم بود. حافظه خوب و ذهنی دقیق داشت و در پاسخ به سؤالات حاضرجواب بود. او بیش از ۲۰۰ جلد کتاب کوچک و بزرگ دارد<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه، صفحه ۵۳</ref>». | |||
شاگرد ارزنده مکتب او درباره استاد در «فهرست» مینویسد: «محمد بن محمد بن نعمان، معروف به ابن المعلم از متکلمان امامیه است. در عصر خویش ریاست و مرجعیت شیعه به او منتهی گردید. در فقه و کلام بر هر کس دیگر مقدم بود. حافظه خوب و ذهنی دقیق داشت و در پاسخ به سؤالات حاضرجواب بود. او بیش از ۲۰۰ جلد کتاب کوچک و بزرگ | |||
=== ابن حجر عسقلانی === | === ابن حجر عسقلانی === | ||
درباره شیخ مفید میگوید: «او بسیار عابد و زاهد و اهل خشوع و تهجد بود و مداومت بر علم و دانش داشت. جماعت بسیاری از محضر او بهره بردند. او بر تمام شیعیان حق دارد. پدرش در «واسط» زندگی میکرد و به آموزگاری میپرداخت و در «عکبری» کشته شد. گفته میشود که عضدالدوله به ملاقات او میشتافت و هنگام مریضی به عیادت او میرفت<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه به نقل از لسان المیزان، ج ۵،ص ۳۶۸</ref>». | |||
درباره شیخ مفید میگوید: «او بسیار عابد و زاهد و اهل خشوع و تهجد بود و مداومت بر علم و دانش داشت. جماعت بسیاری از محضر او بهره بردند. او بر تمام شیعیان حق دارد. پدرش در «واسط» زندگی میکرد و به آموزگاری میپرداخت و در «عکبری» کشته شد. گفته میشود که عضدالدوله به ملاقات او میشتافت و هنگام مریضی به عیادت او | |||
=== عماد حنبلی === | === عماد حنبلی === | ||
یکی دیگر از دانشمندان [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] درباره او میگوید: «او بزرگی از بزرگان امامیه و رئیس فقه و کلام و مباحثه میباشد. او با پیروان هر عقیده به مباحثه و مناظره میپرداخت. موقعیت شایان توجهی در تشکیلات دولت آل بویه داشت. او صدقه فراوان میداد. بسیار اهل خشوع و تهجد و اهل [[نماز]] و [[روزه]] و خوشلباس بود<ref>عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه به نقل از شذرات الذهب، ج ۳،ص ۱۹۹</ref>. | |||
یکی دیگر از دانشمندان اهل سنت درباره او میگوید: «او بزرگی از بزرگان امامیه و رئیس فقه و کلام و مباحثه میباشد. او با پیروان هر عقیده به مباحثه و مناظره میپرداخت. موقعیت شایان توجهی در تشکیلات دولت آل بویه داشت. او صدقه فراوان میداد. بسیار اهل خشوع و تهجد و اهل نماز و روزه و خوشلباس بود | |||
=== خطیب بغدادی === | === خطیب بغدادی === | ||
[[خطیب بغدادی]] که اندکی پس از وی میزیسته در تاریخ بغداد نظر به تعصب خاص خود از وی نام برده و سخنانی ناهنجار گفته است که از شخصی چون خطیب بعید نیست.<ref>خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۴۴۹</ref> | |||
خطیب بغدادی که اندکی پس از وی میزیسته در تاریخ بغداد نظر به تعصب خاص خود از وی نام برده و سخنانی ناهنجار گفته است که از شخصی چون خطیب بعید نیست.<ref>خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۴۴۹</ref> | |||
سخنان خطیب به روشنی میرساند که متعصبان مخالف چقدر از شخصیت شیخ مفید و تالیفات و مکتب وی در رواج مذهب اهل بیت عصمت و طهارت هراس داشتهاند. چنانکه از سخنان دانشمندان بعدی عامه نیز روشن میگردد. | سخنان خطیب به روشنی میرساند که متعصبان مخالف چقدر از شخصیت شیخ مفید و تالیفات و مکتب وی در رواج مذهب اهل بیت عصمت و طهارت هراس داشتهاند. چنانکه از سخنان دانشمندان بعدی عامه نیز روشن میگردد. | ||
=== بن ابیطی === | === بن ابیطی === | ||
ابن ابیطی میگوید: "وی از مستمندان دستگیری بسیار میکرد، فروتنی و خشوع وی زیاد و نماز و روزهاش فراوان و لباسش زبر بود. " دیگری گفته است: گاه بود که عضدالدوله شیخ مفید را زیارت میکرد. مفید شیخی متوسط القامه، لاغراندام و گندمگون بود. هفتاد و شش سال زندگی کرد. بیش از دویست کتاب تصنیف کرده است. ماجرای تشییع جنازه او مشهور است، زیرا هشتاد هزار نفر از [[رافضه|رافضیان]] و شیعیان او را تشییع کردند. خدا اهل تسنن را از شر او آسوده گردانید! وفات او در [[رمضان|ماه رمضان]] اتفاق افتاد<ref>یافعی، عبدالله بن اسعد، مرآت الجنان، ج۳، ص۲۲</ref>. | |||
ابن ابیطی میگوید: "وی از مستمندان دستگیری بسیار میکرد، فروتنی و خشوع وی زیاد و نماز و روزهاش فراوان و لباسش زبر بود. " دیگری گفته است: گاه بود که عضدالدوله شیخ مفید را زیارت میکرد. مفید شیخی متوسط القامه، لاغراندام و گندمگون بود. هفتاد و شش سال زندگی کرد. بیش از دویست کتاب تصنیف کرده است. ماجرای تشییع جنازه او مشهور است، زیرا هشتاد هزار نفر از رافضیان و شیعیان او را تشییع کردند. خدا اهل تسنن را از شر او آسوده گردانید! وفات او در ماه رمضان اتفاق افتاد | |||
== آثار شیخ مفید == | == آثار شیخ مفید == | ||
تألیفات شیخ مفید بر اساس فهرست نجاشی ۱۷۵ کتاب و رساله است | تألیفات شیخ مفید بر اساس فهرست نجاشی ۱۷۵ کتاب و رساله است<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۷، ص ۳۹۹-۴۰۲</ref>. گفته شده نیمی از این آثار درباره امامت است<ref>فرمانیان و صادقی کاشانی، نگاهی به تاریخ تفکر امامیه، ۱۳۹۴ش، ص۵۴</ref>. معروفترین اثر شیخ مفید در علم فقه، المُقنَعَة، در علم کلام، اوائل المقالات و در شرح حالنگاری امامان، الارشاد است<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۳-۱۴۴</ref>. | ||
مجموعه آثار مکتوب شیخ مفید در مجموعهای چهارده جلدی با عنوان مُصَنَّفات شیخ مفید منتشر شده است. این مجموعه در سال ۱۳۷۱ش، برای برگزاری کنگره جهانی شیخ مفید منتشر شد. | مجموعه آثار مکتوب شیخ مفید در مجموعهای چهارده جلدی با عنوان مُصَنَّفات شیخ مفید منتشر شده است. این مجموعه در سال ۱۳۷۱ش، برای برگزاری کنگره جهانی شیخ مفید منتشر شد. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۹۵: | ||
شیخ طوسی در کتاب الفهرست بیست کتاب او را نام میبرد، وی مینویسد: از جمله کتابهای او کتاب مقنعه در فقه، کتاب ارکان نیز در فقه، رسالهای در فقه که برای فرزندش نوشته و کامل نیست، کتاب الارشاد، کتاب الایضاح در امامت، کتاب الافصاح فی الامامة، کتاب نقض بر ابن عباد در امامت، کتاب نقض بر علی بن عیسی (رمانی) در امامت، کتاب نقض بر ابن قتیبه در حکایت و محکی، کتاب احکام اهل جمل، کتاب منیر در امامت، مسائل صاغانیه، مسائل جرجانیه، مسائل دینوریه، مسائل مازندرانیه، مسائل منثوره (پراکنده) قریب یکصد مسئله است، کتاب فصول از عیون و محاسن، کتاب احکام متعه و غیر اینها که در فهرست کتب وی ثبت است. و نیز کتاب مسئله کافیه در ابطال توبه خاطئه، کتاب الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة. ما تمام این کتابها را از وی استماع نمودیم. بعضی را با قرائت بر وی و برخی را که بارها بر او میخواندند و او میشنید، شنیدهایم. | شیخ طوسی در کتاب الفهرست بیست کتاب او را نام میبرد، وی مینویسد: از جمله کتابهای او کتاب مقنعه در فقه، کتاب ارکان نیز در فقه، رسالهای در فقه که برای فرزندش نوشته و کامل نیست، کتاب الارشاد، کتاب الایضاح در امامت، کتاب الافصاح فی الامامة، کتاب نقض بر ابن عباد در امامت، کتاب نقض بر علی بن عیسی (رمانی) در امامت، کتاب نقض بر ابن قتیبه در حکایت و محکی، کتاب احکام اهل جمل، کتاب منیر در امامت، مسائل صاغانیه، مسائل جرجانیه، مسائل دینوریه، مسائل مازندرانیه، مسائل منثوره (پراکنده) قریب یکصد مسئله است، کتاب فصول از عیون و محاسن، کتاب احکام متعه و غیر اینها که در فهرست کتب وی ثبت است. و نیز کتاب مسئله کافیه در ابطال توبه خاطئه، کتاب الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة. ما تمام این کتابها را از وی استماع نمودیم. بعضی را با قرائت بر وی و برخی را که بارها بر او میخواندند و او میشنید، شنیدهایم. | ||
شیخ مفید در کلیه فنون و علوم اسلامی تالیف و تصنیف دارد ، و تقریباً از همه موضوعات علمی و دینی سخن به میان آورده و به تجزیه و تحلیل و نقض و ابرام و تخطئه و تصویب آنها پرداخته است. چنانکه از انبوه تالیفات پر ارزش او پیداست، اغلب آنها پاسخ سوالات گوناگون علمی بوده که از شهرها و کشورهای اسلامی از وی نمودهاند، و ردّ عقاید و نظریات دانشمندان نامی عصر از فرقههای غیر شیعه بوده است. محدث حاج میرزا حسین نوری مینویسد: کمتر در کتب علمای شیعه که پس از وی آمدهاند یافت میشود که از مسایل متعلق به امامت و ادله اثبات آن از کتاب و سنت از نظر درایت و روایت ولو با اشاره به آنها در کتابهای شیخ مفید مطلبی نباشد و ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء | شیخ مفید در کلیه فنون و علوم اسلامی تالیف و تصنیف دارد ، و تقریباً از همه موضوعات علمی و دینی سخن به میان آورده و به تجزیه و تحلیل و نقض و ابرام و تخطئه و تصویب آنها پرداخته است. چنانکه از انبوه تالیفات پر ارزش او پیداست، اغلب آنها پاسخ سوالات گوناگون علمی بوده که از شهرها و کشورهای اسلامی از وی نمودهاند، و ردّ عقاید و نظریات دانشمندان نامی عصر از فرقههای غیر شیعه بوده است. محدث حاج میرزا حسین نوری مینویسد: کمتر در کتب علمای شیعه که پس از وی آمدهاند یافت میشود که از مسایل متعلق به امامت و ادله اثبات آن از کتاب و سنت از نظر درایت و روایت ولو با اشاره به آنها در کتابهای شیخ مفید مطلبی نباشد و ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء<ref>محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵۱۷</ref>. | ||
ذهبی - که خود از بزرگان و علمای اهل | [[ذهبی]] - که خود از بزرگان و علمای [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] است. - از کتابهای این دانشمند شیعی با عبارت «تصانیف بدیعة و کثیرة» یاد میکند<ref> ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۴، ص۳۰</ref>. | ||
ابن شهرآشوب در کتاب خویش ۵۲ کتاب را بر می شمارد و افزون بر آنچه شیخ طوسی و نجاشی ذکر کردهاند، از ۱۵ کتاب دیگر نام میبرد بر این اساس شمار کتابهای شیخ ۱۹۰ عنوان میشود | [[ابن شهرآشوب]] در کتاب خویش ۵۲ کتاب را بر می شمارد و افزون بر آنچه شیخ طوسی و نجاشی ذکر کردهاند، از ۱۵ کتاب دیگر نام میبرد بر این اساس شمار کتابهای شیخ ۱۹۰ عنوان میشود<ref> خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۲۱۷. </ref>. | ||
=== فقه === | === فقه === | ||
# المقنعه <ref>شیخ مفید، محمد بن نعمان، المقنعه</ref> | # المقنعه<ref>شیخ مفید، محمد بن نعمان، المقنعه</ref>؛ | ||
# الفرائض | # الفرائض الشرعیه؛ | ||
# احکام النساء <ref>شیخ مفید، محمد بن نعمان، احکام النساء</ref> | # احکام النساء<ref>شیخ مفید، محمد بن نعمان، احکام النساء</ref>. | ||
=== اصول === | === اصول === | ||
# مختصر التذکرة بأصول الفقه. <ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، مختصر التذکرة بأصول الفقه</ref> | # مختصر التذکرة بأصول الفقه. <ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، مختصر التذکرة بأصول الفقه</ref>. | ||
=== علوم قرآنی === | === علوم قرآنی === | ||
# الکلام فی دلائل | # الکلام فی دلائل القرآن؛ | ||
# وجوه اعجاز | # وجوه اعجاز القرآن؛ | ||
# النصرة فی فضل | # النصرة فی فضل القرآن؛ | ||
# البیان فی تالیف القرآن | # البیان فی تالیف القرآن. | ||
=== تاریخ === | === تاریخ === | ||
# مسار الشیعه فی مختصر تواریخ الشریعه <ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، مسار الشیعه فی مختصر تواریخ الشریعة</ref> | # مسار الشیعه فی مختصر تواریخ الشریعه<ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، مسار الشیعه فی مختصر تواریخ الشریعة</ref>؛ | ||
# الارشاد <ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد.</ref> | # الارشاد<ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد.</ref>؛ | ||
# الجمل <ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، الجمل</ref> | # الجمل<ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، الجمل</ref>. | ||
=== علم کلام و عقائد === | === علم کلام و عقائد === | ||
# اوائل المقالات <ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، اوائل المقالات</ref> | # اوائل المقالات<ref> شیخ مفید، محمد بن نعمان، اوائل المقالات</ref>؛ | ||
# نقض فضیله | # نقض فضیله المعتزله؛ | ||
# الافصاح فی الامامة <ref>شیخ مفید، محمد بن نعمان، الافصاح.</ref> | # الافصاح فی الامامة<ref>شیخ مفید، محمد بن نعمان، الافصاح.</ref>؛ | ||
# | # الایضاح؛ | ||
# الارکان | # الارکان. | ||
== وفات شیخ مفید == | == وفات شیخ مفید == | ||
شیخ مفید در سال ۴۱۳ در [[بغداد]]، پس از ۷۵ عمر درگذشت و مورد تجلیل فراوان مردم و قدردانی علما و فضلا قرار گرفت و به تعبیر شاگردش شیخ طوسی که خود حاضر در صحنه بوده است، روز وفات او از کثرت دوست و دشمن برای ادای [[نماز]] و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است. هشتاد هزار تن از [[شیعیان]] او را تشییع کردند و [[سید مرتضی علمالهدی]] بر او نماز گزارد و در حرم امام جواد (ع) پائین پای آن حضرت و نزدیک قبر استادش ابنقولویه مدفون گردید<ref> طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ص۱۵۸. </ref>. | |||
نجاشی، شاگرد شیخ، از زمان فراق استاد چنین میگوید: «مفید (ره) سه شب مانده به آخر [[رمضان|ماه رمضان]] سال ۴۱۳ ه. وفات یافت و ولادتش روز یازدهم [[ذی القعده|ذیقعده]] سال ۳۳۶ ه. بود. [[شریف مرتضی ابوالقاسم علی بن حسین]] (سید مرتضی) در میدان اشنان بر پیکر او نماز گزارد. میدان با وجود وسعت فراوانی که داشت، از کثرت معیت به تنگ آمده بود. بعد از نماز جسد مطهرش را درخانهاش به خاک سپردند. چند سال بعد او را به مقابر قریش کنار مرقد امام موسی بن جعفر (ع) منتقل ساختند<ref> نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۴۰۲. </ref>. | |||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]] | |||
* [[ سید رضی|سید رضی]] | |||
* [[ذی القعده|ذیالقعده]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:شخصیتها]] | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان شیعه]] | [[رده:عالمان شیعه]] |