صادق سلام: تفاوت میان نسخه‌ها

وی از انتخاب عنوان کتابش چنین می‌گوید: من جنبه مشخصی از تاریخ اسلام معاصر و [[فرانسه]] را با هم یکجا مطالعه کرده‌ام. من به عکس برخی پژوهشگران که عادت داشته‌اند در طول ربع قرن گذشته مطالعات اسلامی را سیاسی کنند به آنچه در [[افغانستان]]، [[مصر]]، [[چچن]] و... رخ می‌دهد، پرداخته‌ام. برخی آنان چندین جلد کتاب منتشر کرده‌اند و نام آن را بررسی اوضاع [[مسلمانان]] [[فرانسه]] نهاده‌اند؛ ولی تنها به حرکت‌های بنیادگرا و تندرو پرداخته‌اند؛ اما من کوشیده‌ام، تا به این پرسش پاسخ دهم که فرانسه با مسلمانان که نه گرایش به جنبش [[اخوان‌المسلمین]] دارند، نه به جریان [[وهابی]] و نه جنبش [[سلفی]] و تنها خواهان برخورداری از حقوق شهروندی و اجرای اصل برابری بر پیروان [[دین اسلام]] هستند، چگونه رفتار کرده است؟

با این حال، جریان اثبات‌گرا و پیروان ''اگوست کنت''، با ''ارنست رنان''، بر سر نوع نگاهی که به اسلام داشت، مخالف بودند؛ اگر چه وی به دلیل خروج از حوزهٔ الهیات و نقد [[کلیسا]] سرخوش بود، چنان که ''لوازی'' هم از حوزه الهیات خارج شد. ''شارل مسمر'' به گونه‌ای قوی و با چندین استدلال فلسفی و تاریخی، به اتهاماتی که ''ارنست رنان'' در سال 1883 میلادی، در جریان نزاع با [[سید جمال الدین]] در [[پاریس]] به اسلام وارد کرده بود، پاسخ گفته است. ''مسمر'' به نوزایی [[اسلام]] و توانایی [[مسلمانان]] در حوزهٔ علوم جدید ایمان و اعتقاد داشت.

به دلیل آنکه جامعهٔ فرانسوی از زمان‌های دور و طی ده‌ها سال، [[اسلام]] را عنصری بیگانه تلقی می‌کردند، در حاشیه مانده است. اگر چه آمارهایی که در آغاز دههٔ نود قرن بیستم به دست آمد، نشان می‌دهد که [[دین اسلام]] به لحاظ جمعیتی، رتبهٔ دوم را در [[فرانسه]] داراست. شاید ذهنیت‌هایی که از جنگ‌های آزادی‌بخش [[الجزایر]] در حافظه‌ها بر جای نهاده است، مسئولان فرانسوی را واداشته است، تا به این واقعیت جدید اعتراف نکنند. آنان ترجیح می‌دهند که شوک‌ها و صدمات روانی ناشی از آن جنگ را به ورطه فراموشی بسپارند.

== رفتار دوگانه و تبعیض آمیز ==  

بند 43 قانون 1905 میلادی، که میان دین و دولت جدایی می‌افکند، بر اجرای این اصل در الجزایر که در آن زمان، بخشی از خاک فرانسه بود، تصریح دارد؛ اما نیروهای استعمارگر، جمهوری فرانسه را به عدم اجرای این نص بنیادین [[سکولاریسم]]، نسبت به [[دین اسلام]] مجبور کردند؛ زیرا استعمار بیم آن داشت که اسلام مستقل از دولت، به رشد و بالندگی‌اش ادامه دهد؛ از این رو ترجیح داد تا سلطهٔ قدرت سکولار بر این [[دین]] تداوم داشته باشد. این رفتار دوگانه و تبعیض آمیز، سیل انتقادات [[مسلمانان]] را به سوی [[سکولاریسم]] استعماری [[فرانسه]] روانه کرد؛ گویی این بیت از بصیری زبان حال آنان بود که می‌گوید: (استغفرالله من قال بلا عمل)؛ از سخن بی عمل، از خدا طلب آمرزش می‌کنم.

سیاسی شدن مطالعات اسلامی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] در [[ایران]] موجب شد تا متخصصان علوم سیاسی این موضوع را انحصاری کنند و با به‌کارگیری ترس از جنبش های بنیادگرا و تروریستی، بر افکار عمومی تأثیر بگذارند؛ اما مطالعه موضوع از زاویه تاریخی، بسیاری اوهام را می‌زداید و دولت را نسبت به مسئولیت‌های سکولاریستی‌اش که آن را در قبال اسلام به فراموشی سپرده است، یادآوری کند. بسیار دشوار است که جریان اتهام به اکثریت مسلمانان به هدف فراموش کردن خطاهای جریان سکولار ادامه یابد؛ جریانی که هیچ‌گاه نپذیرفته است که در انصاف با اسلام رویارو شود. باید ـ چنان که مارکسیست هم می‌گویند ـ بر حقایق عینی و واقعی تمرکز کرد تا ابعاد غیر عقلانی و وهمی بحران مطالعات اسلامی در پایان عهد استعماری ریشه دارد. مطالعه اسلام مقتضی تعامل با عادات ملت و توده مردم مسلمان به هدف درک تحولات جامعه اسلامی و پیوند دادن آن با جنبش [[تمدن اسلامی]] در دراز مدت است. متخصصان علوم سیاسی دراین بعد زیاده‌روی می‌کنند و ابعاد علمی آن را فراموش می‌کنند؛ زیرا به همراهی با سیاست‌های امنیتی اتخاذ شده در برابر مسلمانان اکتفا می‌کنند؛ اما از راه رسیدن نسلی دیگر از جوانان روشنفکر مسلمان درآینده، ناگزیر این وضع دردناک را عوض خواهد کرد. این نسل جدید می‌تواند، به عالمان و شرق شناسان بزرگ، مانند ''ماسینیون'' و ''کربن وژاک بورک'' که میراث ارجمندی را در اسلام‌شناسی به زبان فرانسوی برجای نهاده‌اند، اقتدا کند.