confirmed، مدیران
۳۲٬۹۱۵
ویرایش
←جستارهای وابسته
جز (جایگزینی متن - '[[حسن بن علی (مجتبی) (مجتبی)' به '[[حسن بن علی (مجتبی)') برچسب: واگردانی دستی |
|||
| (۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| تصویر = عائشة 1.jpg | | تصویر = عائشة 1.jpg | ||
| نام = عایشه دختر [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر بن ابی‌قحافه]] | | نام = عایشه دختر [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر بن ابی‌قحافه]] | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = {{فهرست جعبه افقی |ام‌المؤمنین |حمیرا }} | ||
| سال تولد = ۶ سال پیش از هجرت | | سال تولد = ۶ سال پیش از هجرت | ||
| تاریخ تولد = | | تاریخ تولد = | ||
| محل تولد = [[مکه]] | | محل تولد = [[مکه]] | ||
| سال درگذشت = ۵۸ | | سال درگذشت = ۵۸ ق | ||
| تاریخ درگذشت = | | تاریخ درگذشت = | ||
| محل درگذشت = | | محل درگذشت = | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''عایشه''' دختر [[ابوبکر]] بن ابی‌قحافه متولد ۴ یا ۵ [[بعثت]] است. او سومین زنی است که به همسری [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)]] در آمد. [[اهل‌سنت]] با استناد به روایاتی از فضایل عایشه و محبوبیت او نزد پیامبر خبر داده‌اند و برای او جایگاه ارزشمندی قائل‌اند. اما در مقابل [[مذهب شیعه|شیعیان]] به دلیل موضع‌گیری‌های عایشه در دوران [[خلافت]] [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیه السلام)]] و تأثیرگذاری او در شکل‌گیری [[جنگ جمل]] و همچنین جلوگیری از دفن پیکر [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن (علیه السلام)]] کنار قبر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقدهای فراوانی به رفتار و سیره او مطرح کرده‌اند. | '''عایشه''' دختر [[ابوبکر]] بن ابی‌قحافه متولد ۴ یا ۵ [[بعثت]] است. او سومین زنی است که به همسری [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)]] در آمد. [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] با استناد به روایاتی از فضایل عایشه و محبوبیت او نزد پیامبر خبر داده‌اند و برای او جایگاه ارزشمندی قائل‌اند. اما در مقابل [[مذهب شیعه|شیعیان]] به دلیل موضع‌گیری‌های عایشه در دوران [[خلافت]] [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیه السلام)]] و تأثیرگذاری او در شکل‌گیری [[جنگ جمل]] و همچنین جلوگیری از دفن پیکر [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن (علیه السلام)]] کنار قبر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقدهای فراوانی به رفتار و سیره او مطرح کرده‌اند. | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
نقل شده است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، عایشه را <sub>حُمَیْراء</sub> خوانده و خطاب کرده است<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ص۸۲</ref>. روایتی نیز در این مورد به شهرت رسیده که براساس آن پیامبر خطاب به عایشه فرمود: <sub>کَلِّمینی یا حُمَیْراء؛ ای حمیرا با من سخن بگوی</sub>. گفته شده نخستین بار غزالی در کتاب احیاء علوم الدین چنین حدیثی را نقل کرده و پیش از آن در هیچ کتابی نیامده است. | نقل شده است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، عایشه را <sub>حُمَیْراء</sub> خوانده و خطاب کرده است<ref>ابن قتیبه دینوری، الامامة و السیاسة، ۱۴۱۳ق، ص۸۲</ref>. روایتی نیز در این مورد به شهرت رسیده که براساس آن پیامبر خطاب به عایشه فرمود: <sub>کَلِّمینی یا حُمَیْراء؛ ای حمیرا با من سخن بگوی</sub>. گفته شده نخستین بار غزالی در کتاب احیاء علوم الدین چنین حدیثی را نقل کرده و پیش از آن در هیچ کتابی نیامده است. | ||
چنانکه اَلْفَتَّنی از علمای اهل‌تسنن (متوفای ۹۸۶ق) نوشته است آنچه غزالی نقل کرده هیچ اصل و ریشه‌ای ندارد<ref>الفتنی، تذکرة الموضوعات، ص۱۹۶ </ref>. [[سید مرتضی عسکری]] از عالمان شیعه نیز هیچ اصل و اساسی برای سخن غزالی قائل نیست و آن را از جعلیات او می‌داند که به دروغ گفته و افترا به پیامبر نسبت داده است<ref>عسکری، احادیث ام‌المؤمنین عائشة، ۱۴۱۸ق، ص۲۵و۲۶</ref>. | چنانکه اَلْفَتَّنی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌تسنن]] (متوفای ۹۸۶ق) نوشته است آنچه غزالی نقل کرده هیچ اصل و ریشه‌ای ندارد<ref>الفتنی، تذکرة الموضوعات، ص۱۹۶ </ref>. [[سید مرتضی عسکری]] از عالمان شیعه نیز هیچ اصل و اساسی برای سخن غزالی قائل نیست و آن را از جعلیات او می‌داند که به [[دروغ]] گفته و افترا به پیامبر نسبت داده است<ref>عسکری، احادیث ام‌المؤمنین عائشة، ۱۴۱۸ق، ص۲۵و۲۶</ref>. | ||
== زمان اسلام آوردن عایشه == | == زمان اسلام آوردن عایشه == | ||
[[ابن‌اسحاق]] مورخ و سیره نویس مشهور نام عایشه را در زمره کسانی می‌آورد که در همان ابتدای [[بعثت]] اسلام آورده‌اند. چنانچه [[ابن‌هشام]] و [[نووی]] و مَقدسی این مطلب را از او نقل می‌کنند<ref> نووی شافعی، محیی‌الدین، تهذیب الاسماء واللغات، ج۲، ص۳۵۱، تحقیق:مکتب البحوث والدراسات، ناشر:دار الفکر - بیروت، الطبعة:الاولی، ۱۹۹۶م</ref>. | [[ابن‌اسحاق]] مورخ و سیره نویس مشهور نام عایشه را در زمره کسانی می‌آورد که در همان ابتدای [[بعثت]] اسلام آورده‌اند. چنانچه [[ابن‌هشام]] و [[نووی]] و [[مَقدسی]] این مطلب را از او نقل می‌کنند<ref> نووی شافعی، محیی‌الدین، تهذیب الاسماء واللغات، ج۲، ص۳۵۱، تحقیق:مکتب البحوث والدراسات، ناشر:دار الفکر - بیروت، الطبعة:الاولی، ۱۹۹۶م</ref>. | ||
== دلیل ازدواج پیامبر با عایشه == | == دلیل ازدواج پیامبر با عایشه == | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
* عایشه دختر ابوبکر از قبیله «تیم». | * عایشه دختر ابوبکر از قبیله «تیم». | ||
* حفصه دختر عمر از قبیله بزرگ «عدی». | * حفصه دختر عمر از قبیله بزرگ «عدی». | ||
* ام حبیبه دختر [[ابوسفیان]] از قبیله نامدار بنی‌امیه. | * ام حبیبه دختر [[ابوسفیان]] از قبیله نامدار [[بنی امیه|بنی‌امیه]]. | ||
* ام سلمه از قبیله بنی‌مخزوم. | * ام سلمه از قبیله بنی‌مخزوم. | ||
* سوده از قبیله بنی‌اسد. | * سوده از قبیله بنی‌اسد. | ||
* میمونه از قبیله بنی‌هلال. | * میمونه از قبیله بنی‌هلال. | ||
* صفیه از بنی‌اسرائیل. | * صفیه از [[بنی اسرائیل|بنی‌اسرائیل]]. | ||
ازدواج مهم‌ترین پیوند و میثاق اجتماعی است، به ویژه در آن فرهنگ تأثیر بسیاری از خود به جا می‌گذارد. | ازدواج مهم‌ترین پیوند و میثاق اجتماعی است، به ویژه در آن فرهنگ تأثیر بسیاری از خود به جا می‌گذارد. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
با این حال برخی پژوهش‌گران معتقدند بررسی گزارش‌های مختلف از منابع تاریخی روشن می‌کند که عایشه در هنگام ازدواج با محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) ۱۸ سال داشته است. اینان معتقدند عایشه از نخستین مسلمانان به شمار آمده و در ابتدای بعثت پیامبر کودکی بیش نبوده است. به باور اینان اگر عایشه در زمان [[بعثت]] حداقل هفت سال داشته باشد در هنگام ازدواج با پیامبر ۱۷ ساله بوده است<ref> تقی‌زاده داوری، تصویر خانواده پیامبر در دائرةالمعارف اسلام، ۱۳۸۷ش، ص۹۲-۹۳</ref>. | با این حال برخی پژوهش‌گران معتقدند بررسی گزارش‌های مختلف از منابع تاریخی روشن می‌کند که عایشه در هنگام ازدواج با محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) ۱۸ سال داشته است. اینان معتقدند عایشه از نخستین مسلمانان به شمار آمده و در ابتدای بعثت پیامبر کودکی بیش نبوده است. به باور اینان اگر عایشه در زمان [[بعثت]] حداقل هفت سال داشته باشد در هنگام ازدواج با پیامبر ۱۷ ساله بوده است<ref> تقی‌زاده داوری، تصویر خانواده پیامبر در دائرةالمعارف اسلام، ۱۳۸۷ش، ص۹۲-۹۳</ref>. | ||
[[سید جعفر مرتضی عاملی]] سن پایین عایشه را نمی‌پذیرد و سن سیزده تا هفده‌سالگی او را به هنگام عقد صحیح می‌داند. وی به نقل از ابن‌اسحاق عایشه را در شمار کسانی آورده که در ابتدای بعثت و پس از هجده نفر مسلمان شد؛ یعنی نوزدهمین نفری بود که آیین مسلمانی را برگزید. جعفر مرتضی در ادامه این‌گونه می‌آورد که اگر عمر وی به هنگام بعثت به طور مثال هفت ساله بوده به هنگام عقد هفده‌سال و موقع هجرت بیست‌سال سن داشته، مگر این که بگویند وقتی مسلمان شد، کمتر از هفت سال سن داشت<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۸۵-۲۸۷</ref>. | [[سید جعفر مرتضی|سید جعفر مرتضی عاملی]] سن پایین عایشه را نمی‌پذیرد و سن سیزده تا هفده‌سالگی او را به هنگام عقد صحیح می‌داند. وی به نقل از ابن‌اسحاق عایشه را در شمار کسانی آورده که در ابتدای بعثت و پس از هجده نفر مسلمان شد؛ یعنی نوزدهمین نفری بود که آیین مسلمانی را برگزید. جعفر مرتضی در ادامه این‌گونه می‌آورد که اگر عمر وی به هنگام بعثت به طور مثال هفت ساله بوده به هنگام عقد هفده‌سال و موقع هجرت بیست‌سال سن داشته، مگر این که بگویند وقتی مسلمان شد، کمتر از هفت سال سن داشت<ref>عاملی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۲۸۵-۲۸۷</ref>. | ||
== رفتار عایشه با اهل‌بیت == | == رفتار عایشه با اهل‌بیت == | ||
[[عایشه]] مطابق با گفته خود به [[خدیجه | [[عایشه]] مطابق با گفته خود به [[خدیجه بنت خویلد|خدیجه]] همسر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به خاطر اینکه پیامبر بارها از او نام می‌برده حسادت می‌کرد<ref>مسلم بن حجاج نیشابوری، صحیح مسلم، ج ۴، ص۱۸۸۹</ref>. | ||
همچنین برخی روایات حاکی از عداوت عایشه با امام علی (علیه السلام) از زمان پیامبر است. چنانچه روایت شده است علیّ بن ابی طالب (علیه السلام) خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و آله وارد شد در حالی که عایشه پشت سر حضرت نشسته بود و خانه پر از جمعیت بود. حضرت مکانی برای نشستن پیدا نکرد. | همچنین برخی روایات حاکی از عداوت عایشه با امام علی (علیه السلام) از زمان پیامبر است. چنانچه روایت شده است علیّ بن ابی طالب (علیه السلام) خدمت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و آله وارد شد در حالی که عایشه پشت سر حضرت نشسته بود و خانه پر از جمعیت بود. حضرت مکانی برای نشستن پیدا نکرد. | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
اما بعد، تو عصیان خدای تعالی و رسول او را پیشه کرده، از خانه ات بیرون آمده ای، و طالب امری شده‌ای که بر عهده تو نیست. آنگاه گمان میکنی که تو اصلاح بین مردم را می‌خواهی. خبر کن مرا که زنان را با لشکرکشی چه کار! و گمان میکنی که طالب خون عثمان هستی حال آنکه او مردی بود از [[بنی امیه|بنی‌امیه]] و تو زنی هستی از بنی تمیم بن مره. به خدا سوگند که تو دری از بلا بر خود گشودی، و امری از معصیت برای خود اندوختی، و گناه این اعظم است از گناه قاتلان عثمان، و غضب بر کسی نکردی تا خود مغضوب شدی، و فتنه از برای کسی نینگیختی تا خود مفتون گشتی، ای عایشه از خدای تعالی بترس و به منزل خود بازگرد، و ستر خود را بر روی خود فرو انداز و السلام. | اما بعد، تو عصیان خدای تعالی و رسول او را پیشه کرده، از خانه ات بیرون آمده ای، و طالب امری شده‌ای که بر عهده تو نیست. آنگاه گمان میکنی که تو اصلاح بین مردم را می‌خواهی. خبر کن مرا که زنان را با لشکرکشی چه کار! و گمان میکنی که طالب خون عثمان هستی حال آنکه او مردی بود از [[بنی امیه|بنی‌امیه]] و تو زنی هستی از بنی تمیم بن مره. به خدا سوگند که تو دری از بلا بر خود گشودی، و امری از معصیت برای خود اندوختی، و گناه این اعظم است از گناه قاتلان عثمان، و غضب بر کسی نکردی تا خود مغضوب شدی، و فتنه از برای کسی نینگیختی تا خود مفتون گشتی، ای عایشه از خدای تعالی بترس و به منزل خود بازگرد، و ستر خود را بر روی خود فرو انداز و السلام. | ||
یکی دیگر از اقدامات عایشه در زمان حیاتش، جلوگیری از دفن پیکر [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن(علیه السلام)]] کنار قبر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بود. از آن‌جا که محل دفن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در خانه عایشه بود و پس از آن خلیفه اول و دوم نیز در این مکان دفن شده بودند، با شهادت امام حسن(علیه السلام)، | یکی دیگر از اقدامات عایشه در زمان حیاتش، جلوگیری از دفن پیکر [[حسن بن علی (مجتبی)|امام حسن(علیه السلام)]] کنار قبر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) بود. از آن‌جا که محل دفن پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) در خانه عایشه بود و پس از آن خلیفه اول و دوم نیز در این مکان دفن شده بودند، با شهادت امام حسن(علیه السلام)، امام حسین (علیه السلام) مطابق با وصیت برادرش قصد داشت پیکر او را کنار قبر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) دفن کند، اما عایشه با تحریک مروان بن حکم مانع این اقدام شد و امام حسین (علیه السلام) برای پرهیز از درگیری از این اقدام صرف‌نظر کرد و جنازه امام(علیه السلام) در [[بقیع]] دفن شد<ref>انساب الاشراف، بلاذری، ج۳ ص۶۶</ref>. | ||
== خلفا و عایشه == | == خلفا و عایشه == | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۴۲: | ||
در شهور سنه سته و خمسین که معاویۀ بن ابی‌سفیان جهت بیعت یزید به مدینه رفته، حسین بن علی المرتضی و عبدالله بن عمر و عبدالرحمن ابن‌ابی‌بکر و عبدالله بن زبیر رضی الله عنهم را برنجانید، صدیقه رضی الله عنها زبان ملامت و اعتراف بر وی بگشاد و معاویه در خانه خویش چاهی کنده سر آن را به خاشاک پوشید و کرسی آبنوس بر زیر آن نهاد. آنگاه صدیقه را جهت ضیافت طلب داشت و بر آن کرسی نشاند تا در چاه افتاد و معاویه سر چاه را بآهک مضبوط کرده از مدینه به مکه رفت<ref>حسینی خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین، تاریخ حبیب السیر، ج۱، ص۴۲۵، انتشارت خیام، بی جا، بی تا</ref>. | در شهور سنه سته و خمسین که معاویۀ بن ابی‌سفیان جهت بیعت یزید به مدینه رفته، حسین بن علی المرتضی و عبدالله بن عمر و عبدالرحمن ابن‌ابی‌بکر و عبدالله بن زبیر رضی الله عنهم را برنجانید، صدیقه رضی الله عنها زبان ملامت و اعتراف بر وی بگشاد و معاویه در خانه خویش چاهی کنده سر آن را به خاشاک پوشید و کرسی آبنوس بر زیر آن نهاد. آنگاه صدیقه را جهت ضیافت طلب داشت و بر آن کرسی نشاند تا در چاه افتاد و معاویه سر چاه را بآهک مضبوط کرده از مدینه به مکه رفت<ref>حسینی خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین، تاریخ حبیب السیر، ج۱، ص۴۲۵، انتشارت خیام، بی جا، بی تا</ref>. | ||
بعد از مرگ وی [[ابوهریره]] بر او [[نماز]] خواند و در [[قبرستان بقیع]] دفن شد<ref> بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۱۸۶، طبق برنامه الجامع الکبیر</ref>. | بعد از مرگ وی [[ابوهریره]] بر او [[نماز]] خواند و در [[قبرستان بقیع]] دفن شد<ref> بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۱۸۶، طبق برنامه الجامع الکبیر</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[ابوبکر بن ابی قحافه|ابوبکر بن ابی‌قحافه]] | |||
* [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] | |||
* [[جنگ جمل]] | |||
* [[ابوسفیان]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۵۴: | ||
[[رده:شخصیت‌ها]] | [[رده:شخصیت‌ها]] | ||
[[رده:شخصیت‌های تاریخی]] | [[رده:شخصیت‌های تاریخی]] | ||