confirmed، مدیران
۳۳٬۰۴۴
ویرایش
←منابع
(←اساتید) |
(←منابع) |
||
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== بزرگان هم دوره ابوالمعالی == | == بزرگان هم دوره ابوالمعالی == | ||
ابواسحاق شیرازی او را «امام | [[ابواسحاق شیرازی]] او را «امام امامان<ref>ابن‌جوزی، ج ۱۶، ص ۲۴۵.</ref>»، «نزهت روزگار<ref>سبکی، ج ۵، ص ۱۷۲.</ref>» و شیخ‌الاسلام صابونی «قرهالعین اسلام<ref>همان، ج ۵، ص ۱۷۳.</ref>» خوانده‌اند. او زعامت شافعیان و تولیت اوقاف را نیز برعهده داشت<ref>ابن‌عساکر، ص ۲۱۵.</ref> و در ۲۵ [[ماه ربیع الثانی|ربیع‌الاخر]] ۴۷۸ در بشتنقان، در نزدیکی نیشابور، که روزهای آخر عمر خود را به علت بیماری در آنجا می‌گذراند، درگذشت و در [[نیشابور]] به خاک سپرده شد<ref>(ابن‌عساکر، ص ۲۱۷؛ابن‌خلّکان، ج ۳، ص ۱۶۹؛سبکی، ج ۵، ص ۱۸۱.</ref>. | ||
جوینی روش تدریس نخبه‌پرورانه‌ای داشت، به گونه‌ای که شاگردان گزیده او در تمامی اوقات روز و شب فرصت داشتند با استاد در هر مسئله‌ای گفتگو کنند و او با گشاده‌رویی و سعه صدر، به بررسی عقلی و تحلیل مسائل اعتقادی و برانگیختن شوق تأمل و تحقیق در مسائل ایمانی، حتی در گفتگوهای عام، می‌پرداخت<ref>رجوع کنید به سبکی، ج ۵، ص ۱۷۷ـ۱۷۹.</ref>. | جوینی روش تدریس نخبه‌پرورانه‌ای داشت، به گونه‌ای که شاگردان گزیده او در تمامی اوقات روز و شب فرصت داشتند با استاد در هر مسئله‌ای گفتگو کنند و او با گشاده‌رویی و سعه صدر، به بررسی عقلی و تحلیل مسائل اعتقادی و برانگیختن شوق تأمل و تحقیق در مسائل ایمانی، حتی در گفتگوهای عام، می‌پرداخت<ref>رجوع کنید به سبکی، ج ۵، ص ۱۷۷ـ۱۷۹.</ref>. | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
== شاگردان == | == شاگردان == | ||
در مقام علمی و استادی او همین بس که [[ابوحامد غزالی]] عمدتاً پرورده حوزه درسی او بود<ref>ابن‌عساکر، ص ۲۲۳؛سبکی، ج ۶، ص ۱۹۶.</ref>. با وجود فضای تعقل و نظرورزی در حوزه درسی جوینی، که در درس | در مقام علمی و استادی او همین بس که [[ابوحامد غزالی]] عمدتاً پرورده حوزه درسی او بود<ref>ابن‌عساکر، ص ۲۲۳؛سبکی، ج ۶، ص ۱۹۶.</ref>. با وجود فضای تعقل و نظرورزی در حوزه درسی جوینی، که در درس [[کلام]]، خلاف و بررسی استدلالی آرای مذهب فقهی و نیز در مناظرات علمی وی با بزرگان دوره خود جلوه داشت<ref>رجوع کنید به سبکی، ج ۵، ص ۱۷۱، ۱۷۶ـ۱۷۷.</ref>، علاقه به عوالم معنوی و موضع مساعد نسبت به تصوف هم در او به چشم می‌خورد<ref>رجوع کنید به همان، ج ۵، ص ۱۸۰، ۱۸۹.</ref> و این عجیب نیست چون جوینی به خانواده‌ای تعلق داشت که بعضاً [[تصوف|صوفی]] بودند<ref>رجوع کنید به یاقوت حموی، ذیل «جوین».</ref>. خود او گاه وقتی از زهد و احوال صوفیان سخن می‌گفت مخاطبان را به رقت می‌آورد<ref>رجوع کنید به سبکی، ج ۵، ص ۱۸۰.</ref>. | ||
== آثار == | == آثار == | ||
جوینی در [[فقه]]، [[اصول فقه]] و [[کلام]] آثار فراوانی به جای گذاشت. مهم‌ترین اثر او در علم اصول، کتاب الورقات فی اصول الفقه، بارها چاپ شده است، از جمله در ضمن مجموع متون اصولیه لاشهر مشاهیر علماء المذاهب الاربعه در [[دمشق|دمشق]] (بدون تاریخ) و هم‌چنین در حاشیه کتاب شرح تنقیح الفصول فی الاصول احمدبن ادریس قَرافی، که در ۱۳۰۶ در [[قاهره|قاهره]] منتشر شده است. لئون برشه این کتاب را به فرانسه برگرداند و در ۱۳۰۹ ش/ ۱۹۳۰ در [[تونس|تونس]] منتشر کرد. | جوینی در [[فقه]]، [[اصول فقه]] و [[کلام]] آثار فراوانی به جای گذاشت. مهم‌ترین اثر او در علم اصول، کتاب الورقات فی اصول الفقه، بارها چاپ شده است، از جمله در ضمن مجموع متون اصولیه لاشهر مشاهیر علماء المذاهب الاربعه در [[دمشق|دمشق]] (بدون تاریخ) و هم‌چنین در حاشیه کتاب شرح تنقیح الفصول فی الاصول احمدبن ادریس قَرافی، که در ۱۳۰۶ در [[قاهره|قاهره]] منتشر شده است. لئون برشه این کتاب را به فرانسه برگرداند و در ۱۳۰۹ ش/ ۱۹۳۰ در [[تونس|تونس]] منتشر کرد. | ||
تا قرن یازدهم شرح‌ها و منظومه‌های فراوانی درباره این کتاب به نگارش در آمد، از جمله ارشاد الفحول [[سعدالدین تفتازانی]] (متوفی ۷۹۱)، شرح‌های جلال‌الدین محمدبن احمد مَحَلّی (متوفی ۸۶۴) و محمدبن محمدبن عبدالرحمان<ref>ابن‌امام الکاملیه، متوفی ۸۷۴.</ref>. روش او در اصول فقه به بهترین وجه در کتاب البرهان فی اصول الفقه آمده است. بر اساس این کتاب می‌توان گفت او احتمالاً نخستین کسی است که علاقه به طراحی یک نظام اصول فقه در پایه [[ اشعری|مذهب اشعری]] داشته است<ref>د. اسلام، همانجا؛ نیز رجوع کنید به فاخوری و جر، ج ۱، ص ۱۸۷.</ref>. پیچیدگی و دیریابی مطالب کتاب باعث شده است سبکی<ref>ج ۵، ص ۱۹۲.</ref> آن را «لُغز[= معمای] الامه» بنامد. [[ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن خلدون حضرمی|ابن‌خلدون]] <ref>ج۱: مقدمه، ص۵۷۶.</ref> این کتاب را در کنار المستصفی، کتاب اصولی غزالی، از بهترین کتاب‌های اصولی می‌داند که متکلمان نوشته‌اند. | تا قرن یازدهم شرح‌ها و منظومه‌های فراوانی درباره این کتاب به نگارش در آمد، از جمله ارشاد الفحول [[سعدالدین تفتازانی|سعدالدین تفتازانی]] (متوفی ۷۹۱)، شرح‌های جلال‌الدین محمدبن احمد مَحَلّی (متوفی ۸۶۴) و محمدبن محمدبن عبدالرحمان<ref>ابن‌امام الکاملیه، متوفی ۸۷۴.</ref>. روش او در [[اصول فقه|اصول فقه]] به بهترین وجه در کتاب البرهان فی اصول الفقه آمده است. بر اساس این کتاب می‌توان گفت او احتمالاً نخستین کسی است که علاقه به طراحی یک نظام اصول فقه در پایه [[ اشعری|مذهب اشعری]] داشته است<ref>د. اسلام، همانجا؛ نیز رجوع کنید به فاخوری و جر، ج ۱، ص ۱۸۷.</ref>. پیچیدگی و دیریابی مطالب کتاب باعث شده است سبکی<ref>ج ۵، ص ۱۹۲.</ref> آن را «لُغز[= معمای] الامه» بنامد. [[ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن خلدون حضرمی|ابن‌خلدون]] <ref>ج۱: مقدمه، ص۵۷۶.</ref> این کتاب را در کنار المستصفی، کتاب اصولی غزالی، از بهترین کتاب‌های اصولی می‌داند که متکلمان نوشته‌اند. | ||
مهم‌ترین کتاب فقهی جوینی نهایه المطلب فی درایه المذهب است که از کتاب‌های مهم فقه شافعی نیز به‌شمار می‌آید. | مهم‌ترین کتاب فقهی جوینی نهایه المطلب فی درایه المذهب است که از کتاب‌های مهم فقه شافعی نیز به‌شمار می‌آید. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
ابن‌خلدون، که مبدع تمایز نهادن میان مقطع مقدّم و متأخر کلام اشعری است، جوینی و کتاب الارشاد او را نمونه اعلای طریقت متقدم می‌خواند. باور به جوهر فرد، خلا، عدم قیام عرض به عرض، عدم بقای عرض در دو زمان در کنار اصل باطل شدن مدلول به بطلان دلیل، از جمله شاخصه‌های کلامی این دوره است که باقلانی و جوینی شخصیت‌های بارز آن می‌باشند<ref>رجوع کنید به ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص ۵۸۹.</ref>. جوینی در مرز طریقه متقدمان و متأخران قرار دارد و در واقع طلایه‌دار شیوه متأخران است<ref>رجوع کنید به جوینی، ۱۳۶۹، مقدمه، ص ف ـ ص.</ref> که غزالی آن را پایه‌گذاری کرد<ref>ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص۵۹۰.</ref> و در آثار افرادی چون [[شهرستانی]]، [[فخررازی]]، عضدالدین ایجی، سعدالدین تفتازانی و جرجانی ادامه یافت. اگر خصوصیت کلام دوره جدید را اهتمام به قیاس ارسطویی (سه حدی) در مقابل استدلال تمثیلی (دو حدی)، توجه به مباحث معرفت‌شناختی و نظریه احوال و نیز عنایت به مباحث فلسفی به‌ویژه اصل علیت بدانیم، می‌توان جوینی را در این مسیر پیشگام خواند<ref>(د. اسلام، چاپ دوم، ج ۳، ص ۱۱۴۶؛نیز رجوع کنید به ولفسون، ص ۱۵ـ۱۶.</ref>. | ابن‌خلدون، که مبدع تمایز نهادن میان مقطع مقدّم و متأخر کلام اشعری است، جوینی و کتاب الارشاد او را نمونه اعلای طریقت متقدم می‌خواند. باور به جوهر فرد، خلا، عدم قیام عرض به عرض، عدم بقای عرض در دو زمان در کنار اصل باطل شدن مدلول به بطلان دلیل، از جمله شاخصه‌های کلامی این دوره است که باقلانی و جوینی شخصیت‌های بارز آن می‌باشند<ref>رجوع کنید به ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص ۵۸۹.</ref>. جوینی در مرز طریقه متقدمان و متأخران قرار دارد و در واقع طلایه‌دار شیوه متأخران است<ref>رجوع کنید به جوینی، ۱۳۶۹، مقدمه، ص ف ـ ص.</ref> که غزالی آن را پایه‌گذاری کرد<ref>ابن‌خلدون، ج ۱: مقدمه، ص۵۹۰.</ref> و در آثار افرادی چون [[شهرستانی]]، [[فخررازی]]، عضدالدین ایجی، سعدالدین تفتازانی و جرجانی ادامه یافت. اگر خصوصیت کلام دوره جدید را اهتمام به قیاس ارسطویی (سه حدی) در مقابل استدلال تمثیلی (دو حدی)، توجه به مباحث معرفت‌شناختی و نظریه احوال و نیز عنایت به مباحث فلسفی به‌ویژه اصل علیت بدانیم، می‌توان جوینی را در این مسیر پیشگام خواند<ref>(د. اسلام، چاپ دوم، ج ۳، ص ۱۱۴۶؛نیز رجوع کنید به ولفسون، ص ۱۵ـ۱۶.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[سعدالدین تفتازانی|سعدالدین تفتازانی]] | |||
* [[ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن خلدون حضرمی|ابن‌خلدون]] | |||
* [[اشعری]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۷۸: | خط ۸۳: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
[https://olama-orafa.ir/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%8E%D9%84%D9%90%DA%A9%E2%80%8C-%D8%AC%D9%8F%D9%88%D9%8E%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%AA%DA%A9/ برگرفته از سایت زندگی‌نامه عبدالمَلِک جُوَینی(متکلم بزرگ اشعری) - علماوعرفاhttps://olama-orafa.ir] | * [https://olama-orafa.ir/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%8E%D9%84%D9%90%DA%A9%E2%80%8C-%D8%AC%D9%8F%D9%88%D9%8E%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%AA%DA%A9/ برگرفته از سایت زندگی‌نامه عبدالمَلِک جُوَینی(متکلم بزرگ اشعری) - علماوعرفاhttps://olama-orafa.ir]olama-orafa.ir | ||
{{علمای اسلام}} | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان اهل سنت]] | [[رده:عالمان اهل سنت]] | ||
[[رده:شخصیت‌ها]] | [[رده:شخصیت‌ها]] | ||