confirmed، مدیران
۱۸٬۵۳۰
ویرایش
←اهل‌سنت و عزای امام حسین
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
با روی کار آمدن [[آل‌بویه]] فشارها از [[شیعیان]] برداشته شد و در سال ۳۵۲ ق، برای نخستین بار حکومت، روز عاشورا را تعطیل رسمی و عزای عمومی اعلام کرد؛ خرید و فروش ممنوع شد، به قصابان دستور داده شد به احترام این روز ذبح نکنند، آشپزان غذا نپزند و در بازارها خیمه عزا برپا شد. شیعیان دوران آل‌بویه، مراسم عزاداری را با عنوان مجالس '''«النیاحه»''' یا '''«الرثا»''' برگزار می‌کردند. مردم با حالتی پریشان و لباس سیاه به کوچه‌ها می‌آمدند و بر سر و روی خود کاه می‌ریختند و بر سر و سینه می‌زدند و در حالی که اشعاری در رثای امام حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) می‌خواندند در خیابان‌ها می‌گشتند<ref>ابن‌کثیر البدایه و النهایه٬ ۱۴۰۷ق٬ ج۱۱ ٬ ص۲۵۹.</ref>. در دوره تیموریان مداحان به آزادی به منقبت‌خوانی ائمه می‌پرداختند و اصطلاح مداحی از این زمان رواج یافت اصطلاح روضه‌خوان نیز از این دوره به بعد رایج شد و علت آن نگارش کتاب «روضة الشهدا» به دست ''ملاحسین واعظ کاشفی'' و رواج بسیار آن میان مردم بود؛ به‌طوری که بسیاری از افراد در مراسم عزاداری به مطالب آن استناد می‌کردند. کم‌کم به خوانندگان این کتاب روضه‌خوان گفتند و به‌مرور زمان این اصطلاح به هر کسی که مصیبت امام حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) را می‌خواند اطلاق شد و جای منقبت‌خوانی را گرفت. اوج گسترش عزاداری برای سیدالشهدا، در زمان صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع در ایران در زمان شاه اسماعیل صفوی بود. در این دوره با پشتیانی دولت و حضور شاهان صفوی مراسم نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و سوگواری برگزار می‌شد. از این دوره به بعد، تکیه‌ها و حسینیه‌ها و موقوفات مربوط به عزاداری امام حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) در ایران شکل گرفت<ref>محرمی، «تاریخ عزاداری برای امام حسین»، ص۲۹۴.</ref>. در دورۀ افشاریه، نادرشاه عزاداری را محدود کرد. شاخصۀ مهم دوران زندیه، شکل‌گیری اولین نمونه‌های مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی است. | با روی کار آمدن [[آل‌بویه]] فشارها از [[شیعیان]] برداشته شد و در سال ۳۵۲ ق، برای نخستین بار حکومت، روز عاشورا را تعطیل رسمی و عزای عمومی اعلام کرد؛ خرید و فروش ممنوع شد، به قصابان دستور داده شد به احترام این روز ذبح نکنند، آشپزان غذا نپزند و در بازارها خیمه عزا برپا شد. شیعیان دوران آل‌بویه، مراسم عزاداری را با عنوان مجالس '''«النیاحه»''' یا '''«الرثا»''' برگزار می‌کردند. مردم با حالتی پریشان و لباس سیاه به کوچه‌ها می‌آمدند و بر سر و روی خود کاه می‌ریختند و بر سر و سینه می‌زدند و در حالی که اشعاری در رثای امام حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) می‌خواندند در خیابان‌ها می‌گشتند<ref>ابن‌کثیر البدایه و النهایه٬ ۱۴۰۷ق٬ ج۱۱ ٬ ص۲۵۹.</ref>. در دوره تیموریان مداحان به آزادی به منقبت‌خوانی ائمه می‌پرداختند و اصطلاح مداحی از این زمان رواج یافت اصطلاح روضه‌خوان نیز از این دوره به بعد رایج شد و علت آن نگارش کتاب «روضة الشهدا» به دست ''ملاحسین واعظ کاشفی'' و رواج بسیار آن میان مردم بود؛ به‌طوری که بسیاری از افراد در مراسم عزاداری به مطالب آن استناد می‌کردند. کم‌کم به خوانندگان این کتاب روضه‌خوان گفتند و به‌مرور زمان این اصطلاح به هر کسی که مصیبت امام حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) را می‌خواند اطلاق شد و جای منقبت‌خوانی را گرفت. اوج گسترش عزاداری برای سیدالشهدا، در زمان صفویه و رسمی شدن مذهب تشیع در ایران در زمان شاه اسماعیل صفوی بود. در این دوره با پشتیانی دولت و حضور شاهان صفوی مراسم نوحه‌خوانی، سینه‌زنی و سوگواری برگزار می‌شد. از این دوره به بعد، تکیه‌ها و حسینیه‌ها و موقوفات مربوط به عزاداری امام حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) در ایران شکل گرفت<ref>محرمی، «تاریخ عزاداری برای امام حسین»، ص۲۹۴.</ref>. در دورۀ افشاریه، نادرشاه عزاداری را محدود کرد. شاخصۀ مهم دوران زندیه، شکل‌گیری اولین نمونه‌های مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی است. | ||
=== اهل‌سنت و | === اهل‌سنت و عزاداری === | ||
گزارش‌هایی حاکی از سوگواری [[اهل‌سنت]] به‌ویژه علمای آنان در ایام محرم است. [[حسن بصری]] با شنیدن خبر [[شهادت]] حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) به شدت گریست و گفت: امت ذلیل، امتی است که پسر دختر پیامبرش را می‌کشد. ''امام شافعی'' برای حضرت سیدالشهدا مرثیه‌های متعددی سروده است. خالد بن معدان (م ۱۰۲ ق)، یکی از [[تابعین]] در رثای شهدای کربلا شعر گفته است<ref>امین٬ أعیان الشیعة، ۱۴۳۰ق٬ ج۱، ص۶۲۳.</ref>. ''یحیی بن سلامه'' | گزارش‌هایی حاکی از سوگواری [[اهل‌سنت]] به‌ویژه علمای آنان در ایام محرم است. [[حسن بصری]] با شنیدن خبر [[شهادت]] حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) به شدت گریست و گفت: امت ذلیل، امتی است که پسر دختر پیامبرش را می‌کشد. ''امام شافعی'' برای حضرت سیدالشهدا مرثیه‌های متعددی سروده است. خالد بن معدان (م ۱۰۲ ق)، یکی از [[تابعین]] در رثای شهدای کربلا شعر گفته است<ref>امین٬ أعیان الشیعة، ۱۴۳۰ق٬ ج۱، ص۶۲۳.</ref>. ''یحیی بن سلامه حفصکی'' قصیده‌ای در رثای امام حسین‌بن‌علی (علیه‌السلام) سروده است<ref>جعفریان، تاملی در نهضت عاشورا، ۱۳۸۱ش، ج۲، صص۲۸۲.</ref>. برخی از علمای اهل‌سنت چون ''امام نجم الدین بلمعانی'' حنفی دستار از سر باز می‌کرد و خاک بر سر می‌فشاند و نوحه می‌خواند. همچنان که ''خواجه علی غزنوی'' آشکارا [[معاویه بن ابی سفیان|معاویه]] و سفیانیان را لعن می‌کرد. رازی نقل کرده است برپا داشتن عزاداری رسم معمول بزرگان و اصحاب [[ابوحنیفه]] و [[محمد بن ادریس شافعی|امام شافعی]] بوده است<ref>رازی قزوینی٬ نقض٬ ۱۳۵۸ش٬ ص۳۷۰.</ref>. | ||
=== رواج تعزیه‌خوانی در دوران قاجار === | === رواج تعزیه‌خوانی در دوران قاجار === | ||