۸۵٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیه‌السلام') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| سال درگذشت = | | سال درگذشت = | ||
| تاریخ درگذشت = | | تاریخ درگذشت = | ||
| محل درگذشت = | | محل درگذشت = [[مدینه]]، [[بقیع]] | ||
| استادان = | | استادان = | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
== عقیل کیست == | == عقیل کیست == | ||
عقیل فرزند [[ابوطالب]] بن [[عبدالمطلب]] بن | عقیل فرزند [[ابوطالب]] بن [[عبدالمطلب]] بن هاشم، مادرش [[فاطمه بنت اسد]] بن هاشم و پسرعموى [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر گرامى اسلام(صلی الله علیه)]] است. او از ناحیه پدر و مادر [[بنی‌هاشم|هاشمى]] است. على(علیه‌السلام)، جعفر، طالب، ام هانى(فاخته)، جمانه و ریطه، برادران و خواهران اویند<ref> الطبقات الکبرى، ج 8، ص 51</ref>. | ||
وى 20 سال از على(علیه‌السلام) و 10 سال از جعفر بزرگ‌تر و 10 سال از طالب | وى 20 سال از على(علیه‌السلام) و 10 سال از جعفر بزرگ‌تر و 10 سال از طالب کوچک‌تر بود. بنابراین مى توان سال تولد او را 30 سال پیش از [[بعثت]] [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر(صلی الله علیه)]] دانست. عقیل مورد علاقه و محبت ویژه ابوطالب بود. درسالى که مردم [[مکه]] بر اثر خشکسالى روزگار سختى را سپرى مى کردند، رسول خدا(صلی الله علیه) به عمویش عباس پیشنهاد کرد تا به خانه ابوطالب بروند و هرکدام یکى از فرزندان وى را به خانه بیاورند و نگه دارى کنند و بدین سان بار زندگى او را سبک نمایند. | ||
وقتى آنها به خانه ابوطالب رفتند و موضوع را طرح کردند ابوطالب گفت: عقیل را براى من بگذارید و دیگر هرچه مى خواهید انجام دهید. پیامبر گرامى(صلی الله علیه) حضرت على(علیه‌السلام) را و عباس جعفر را به خانه خود برد<ref>مجاهد مى گوید: ازجمله | وقتى آنها به خانه ابوطالب رفتند و موضوع را طرح کردند ابوطالب گفت: عقیل را براى من بگذارید و دیگر هرچه مى خواهید انجام دهید. پیامبر گرامى(صلی الله علیه) حضرت على(علیه‌السلام) را و عباس جعفر را به خانه خود برد<ref>مجاهد مى گوید: ازجمله نعمت‌هاى خداوند بر على(علیه‌السلام) همین بود که آن حضرت به خانه رسول خدا(صلی الله علیه) رفت و با آن حضرت بود تا به پیامبرى مبعوث گردید و على(علیه‌السلام) ایمان آورد. ابوالفرج اصفهانى مى افزاید: پیامبر(صلی الله علیه) فرمود: ((همان را برگزیدم که خداوند برایم برگزیده بود.)) ابن ابى الحدید پس از نقل این مطلب، مى گوید: على(علیه‌السلام) از شش سالگى درکنار پیامبر(صلی الله علیه) بود. آن حضرت در تربیت او مى کوشید. على(علیه‌السلام) به این فراز از زندگى اش اشاره مى کند و مى‌فرماید: ((من 7 سال پیش از دیگران خدا را عبادت کرده‌ام و آواز فرشتگان را زمانى مى شنیدم که هنوز پیامبر(صلی الله علیه) مإمور به ابلاغ رسالتش نشده بود.)) (تاریخ طبرى، ج 3، ص ;313 مقاتل الطالبیین، ص ;15 شرح نهج‌البلاغه، ج 1، ص 15.)</ref>. | ||
عقیل داراى 17 فرزند به نام‌هاى: مسلم، عبدالله، عبیدالله، محمد، عبدالرحمن، حمزه، على، جعفر، یزید، عثمان، سعید، سعد، رمله، زینب، فاطمه، اسمإ و ام هانى بود. | عقیل داراى 17 فرزند به نام‌هاى: مسلم، عبدالله، عبیدالله، محمد، عبدالرحمن، حمزه، على، جعفر، یزید، عثمان، سعید، سعد، رمله، زینب، فاطمه، اسمإ و ام هانى بود. | ||
[[مسلم بن عقیل]] در جریان نهضت و قیام | [[مسلم بن عقیل]] در جریان نهضت و قیام امام حسین(علیه‌السلام) از جانب آن حضرت به [[کوفه]] اعزام و در آن جا به دست [[عبیدالله بن زیاد]] والى [[کوفه]] دستگیر شد و با وضع دلخراشى به شهادت رسید. عبدالله و عبدالرحمن نیز در روز عاشورا شهید شدند<ref> از برخى شواهد استفاده مى شود که تعداد فرزندان عقیل که در روز عاشورا به شهادت رسیدند، بیش از دو نفر است. ر. ک: تاریخ طبرى، ج 6، ص ;64 العقد الفرید، ج 5، ص ;132 المعارف، ص 204 و اعیان الشیعه، ج 3، ص 219 و ج 4، ص 129 و ج 7، ص 36. | ||
هنگامى که اسیران از خاندان امام حسین(علیه‌السلام) را پس از شهادت آن حضرت نزد یزید در شام | هنگامى که اسیران از خاندان امام حسین(علیه‌السلام) را پس از شهادت آن حضرت نزد یزید در شام آوردند، دختر عقیل و خواهر مسلم در مرثیه شهیدان چنین سرود: | ||
سته کلهم لصلب على قد اصیبوا و خمسه لعقیل | {{شعر}}{{ب |عینى ابکى بعبره و عویل و اندبى |سته کلهم لصلب على قد اصیبوا و خمسه لعقیل }}{{پایان شعر}} | ||
خطاب به چشمش مى کند که در رثاى 6 نفر از فرزندان على و 5 نفر از فرزندان عقیل اشک بریزد.</ref>. | خطاب به چشمش مى کند که در رثاى 6 نفر از فرزندان على و 5 نفر از فرزندان عقیل اشک بریزد.</ref>. | ||
فرزندان دیگر عقیل منقرض شدند و از آنان اولادى باقى نماند جز محمد که عبدالله فقیه و مفسر معروف و عبدالرحمن فرزندان او هستند. | فرزندان دیگر عقیل منقرض شدند و از آنان اولادى باقى نماند جز محمد که عبدالله فقیه و مفسر معروف و عبدالرحمن فرزندان او هستند. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۶: | ||
مسلمان شدن عقیل اگر قبل از جنگ بدر هم نبود، بطور مسلم و یقین در جنگ بدر و از سال دوم هجرت، به اسلام گرویده و جزء مسلمانان بوده است. | مسلمان شدن عقیل اگر قبل از جنگ بدر هم نبود، بطور مسلم و یقین در جنگ بدر و از سال دوم هجرت، به اسلام گرویده و جزء مسلمانان بوده است. | ||
== عقیل از دیدگاه رجال شناسان | == عقیل از دیدگاه رجال شناسان اهل‌سنت == | ||
در این بحثِ «شخصیت عقیل از دیدگاه رجال شناسان اهل | در این بحثِ «شخصیت عقیل از دیدگاه رجال شناسان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]» این مطلب مطرح است که تخصّص آنها [[علم رجال]] و کارشان معرفی ناقلان [[حدیث]] از لحاظ موقعیت معنوی و مورد اعتماد بودن آنها و یا عکس آن است. اینان عقیل را نه از نظر کثرت و قلّتِ حدیث ونه از زاویه تاریخ و [[صحابی]] بودن، بلکه از این جهت از وی یاد کرده‌اند که او از رجال حدیث و ناقلان اثر و سنت رسول خدا(صلی الله علیه) است. از جمله رجال شناسان و منابعی که در اختیار داریم عبارتند از | ||
# سرسلسله رجال شناسان اهل‌سنت، [[ابوحاتم رازی]] (متوفای 327 هـ .ق.) است که عقیل را جزء ناقلین حدیث معرفی کرده و کسانی را که از وی اخذ حدیث نمودهاند، چهار نفر میشمارد و چنین می‌گوید:«عقیل جزء صحابه رسول خدا است و ناقلان حدیث پیامبر از وی عبارتند از: [[موسی بن طلحه]]، [[عطاء بن ابی ریاح]]، [[حسن (بصری)]] و [[مالک بن ابی عامر]]<ref> الجرح و التعدیل، ج 6، ص 218 </ref>. | |||
# سرسلسله رجال شناسان | |||
# و از کسانی که عقیل را با این سمت معرفی نموده است، ابن حجر عسقلانی است در «تهذیب التهذیب»، ولی او تعداد ناقلان حدیث از عقیل را هفت نفر ذکر نموده، مینویسد:«نقل کنندگان حدیث از وی; عبارتند از فرزندش محمد، نوادهاش عبدالله بن محمد و علاوه بر اینها عطاء، ابوصالح سمّان، موسی بن طلحه، [[حسن بصری]] و مالک بن ابی عامر اصبحی<ref>ج 7، ص 254 </ref>». ابن حجر در کتاب دیگرش «تقریب التهذیب» نیز از عقیل به عنوان یکی از رجال حدیث یاد نموده است<ref>الجرح و التعدیل، ج 2، ص 29 </ref>. | # و از کسانی که عقیل را با این سمت معرفی نموده است، ابن حجر عسقلانی است در «تهذیب التهذیب»، ولی او تعداد ناقلان حدیث از عقیل را هفت نفر ذکر نموده، مینویسد:«نقل کنندگان حدیث از وی; عبارتند از فرزندش محمد، نوادهاش عبدالله بن محمد و علاوه بر اینها عطاء، ابوصالح سمّان، موسی بن طلحه، [[حسن بصری]] و مالک بن ابی عامر اصبحی<ref>ج 7، ص 254 </ref>». ابن حجر در کتاب دیگرش «تقریب التهذیب» نیز از عقیل به عنوان یکی از رجال حدیث یاد نموده است<ref>الجرح و التعدیل، ج 2، ص 29 </ref>. | ||
# حافظ شمس الدین ذهبی، ناقلان حدیث از عقیل را همانند ابن حجر، به استثنای مالک بن ابی عامر، میشمارد و مینویسد: «روی عنه ابنه محمد و ...<ref>تاریخ اسلام عهد معاویه، ص 84</ref>» | # حافظ شمس الدین ذهبی، ناقلان حدیث از عقیل را همانند ابن حجر، به استثنای مالک بن ابی عامر، میشمارد و مینویسد: «روی عنه ابنه محمد و ...<ref>تاریخ اسلام عهد معاویه، ص 84</ref>» | ||
== حضور عقیل در مراسم ازدواج علی و فاطمه == | == حضور عقیل در مراسم ازدواج علی و فاطمه == | ||
باید توجه داشت که جنگ بدر در آخر جمادی الثانی سال دوم هجرت رخ داده و ازدواج امیر مؤمنان با [[ | باید توجه داشت که جنگ بدر در آخر جمادی الثانی سال دوم هجرت رخ داده و ازدواج امیر مؤمنان با [[فاطمه بنت محمد (زهرا) | ||
|حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها)]] پنج ماه پس از این جنگ در اول یا ششم ذی حجه همان سال واقع شده است<ref>مرحوم سید بن طاوس در اقبال با اسناد از شیخ مفید در کتاب حدائق الریاضش در اعمال ماه محرم نقل میکند: «ولیلة احدی و عشرین منه و کانت لیلة خمیس سنة ثلث من الهجرة کانت زفاف فاطمة بنت رسول اللّهـ صلّی اللّه علیه و آله و سلم ـ الی منزل امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ یستحب صومه شکرا للّه بما وقف من جمع حجته و صفیته»</ref>. | |||
طبق گفته منابع شیعه، عقیل در دو مرحله از مراسم این ازدواج حضور و مشارکت داشته است: | طبق گفته منابع شیعه، عقیل در دو مرحله از مراسم این ازدواج حضور و مشارکت داشته است: | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۷: | ||
بزرگ محدث شیعه، [[شیخ صدوق]] ضمن روایتی، جریان بدرقه و مشایعت حضرت زهرا به خانه امیر مؤمنان(علیه‌السلام) را نقل نموده و در آن روایت چنین آمده است که: | بزرگ محدث شیعه، [[شیخ صدوق]] ضمن روایتی، جریان بدرقه و مشایعت حضرت زهرا به خانه امیر مؤمنان(علیه‌السلام) را نقل نموده و در آن روایت چنین آمده است که: | ||
«رسول خدا(صلی الله علیه) فاطمه(س) را بر شتر شهبا سوار نمود. [[سلمان]] افسار شتر را به دست گرفت و رسول خدا و [[حمزه]] و عقیل و جعفر و [[اهل بیت]] از پشت سرش با شمشیر کشیده میرفتند و همسران پیامبر نیز در پیشاپیش در حالی که سرود میخواندند، در حرکت بودند. (والنّبی و حمزة و عقیل و جعفر و أهل البیت یمشون خلفها مشهرین سیوفهم...<ref> به نقل مناقب، ج 3، ص 354، از مولد فاطمه ـ سلام اللّه علیها</ref>) | «رسول خدا(صلی الله علیه) فاطمه(س) را بر شتر شهبا سوار نمود. [[سلمان]] افسار شتر را به دست گرفت و رسول خدا و [[حمزه]] و عقیل و جعفر و [[اهل بیت|اهل‌بیت]] از پشت سرش با شمشیر کشیده میرفتند و همسران پیامبر نیز در پیشاپیش در حالی که سرود میخواندند، در حرکت بودند. (والنّبی و حمزة و عقیل و جعفر و أهل البیت یمشون خلفها مشهرین سیوفهم...<ref> به نقل مناقب، ج 3، ص 354، از مولد فاطمه ـ سلام اللّه علیها</ref>) | ||
== وفات عقیل == | == وفات عقیل == | ||