۸۵٬۸۳۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'در این باره' به 'دراینباره') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۹۲: | خط ۹۲: | ||
=نسبت میان راوی و خبر= | =نسبت میان راوی و خبر= | ||
نکتهای که در ارزیابیهای سندی افزون بر جرح و تعدیل اهمیت بسزائی دارد، «سنجش نسبت میان راوی و کیفیت خبر» است. برای مثال، ابن حزم وقتی روایت [[انس بن مالک|انس بن مالک]] و عبدالله بن عباس را در تعیین روز خروج [[پیامبر]] از [[مدینه]] در سفر [[حجةالوداع]] بحث میکند، به دلیل آن که نمیتواند یکی از این دو [[صحابی]] را جَرْح کند، بررسی سندی را به شکل دیگری دنبال میکند. موقعیت انس در نقل خبر به گونهای است که در آن جا حاضر بوده است، اما در روایت [[ابن عباس]] به کیفیتی نیست که وی در آنجا حاضر بوده است. در این صورت: و الحاضر أثبت بلاشکّ. | نکتهای که در ارزیابیهای سندی افزون بر جرح و تعدیل اهمیت بسزائی دارد، «سنجش نسبت میان راوی و کیفیت خبر» است. برای مثال، ابن حزم وقتی روایت [[انس بن مالک|انس بن مالک]] و عبدالله بن عباس را در تعیین روز خروج [[پیامبر]] از [[مدینه]] در سفر [[حجةالوداع]] بحث میکند، به دلیل آن که نمیتواند یکی از این دو [[صحابی]] را جَرْح کند، بررسی سندی را به شکل دیگری دنبال میکند. موقعیت انس در نقل خبر به گونهای است که در آن جا حاضر بوده است، اما در روایت [[ابن عباس]] به کیفیتی نیست که وی در آنجا حاضر بوده است. در این صورت: و الحاضر أثبت بلاشکّ. <ref>حجة الوداع، ص252</ref> | ||
البته ابن عباس هم در این سفر بوده است، اما حالت روایت او به گونهای نیست که گویی در این [[نماز]] حضور داشته است. به نوشته ابن حزم، ابن عباس حدود سیزده سال داشته و چه بسا همراه زنان بوده و همین منشأ ورود وَهْم و خطا در روایت او شده است. | البته ابن عباس هم در این سفر بوده است، اما حالت روایت او به گونهای نیست که گویی در این [[نماز]] حضور داشته است. به نوشته ابن حزم، ابن عباس حدود سیزده سال داشته و چه بسا همراه زنان بوده و همین منشأ ورود وَهْم و خطا در روایت او شده است. | ||
و انّما دخل الوَهْم فی روایة ابن عباس لانّه کان یقدّمه النبی (صلی الله علیه وآله و سلم) فی ضعفة اهله لصِغَره. <ref>حجة الوداع،ص252</ref> | و انّما دخل الوَهْم فی روایة ابن عباس لانّه کان یقدّمه النبی (صلی الله علیه وآله و سلم) فی ضعفة اهله لصِغَره. <ref>حجة الوداع،ص252</ref> | ||
علاوه بر این، دقت انس در این نقل از شرح جزئیات هم به دست میآید؛ چون تصریح میکند که نماز ظهر را چهار رکعتی در مدینه خواندیم و نماز عصر را در ذوالحلیفه دو رکعتی. ولی چنین دقتی در جزئیات نقل | علاوه بر این، دقت انس در این نقل از شرح جزئیات هم به دست میآید؛ چون تصریح میکند که نماز ظهر را چهار رکعتی در مدینه خواندیم و نماز عصر را در ذوالحلیفه دو رکعتی. ولی چنین دقتی در جزئیات نقل ابنعباس نیست و صرفاً آمده است که نماز ظهر را در ذوالحلیفه خواندیم. نکته دیگر در بیان نسبت میان راوی و خبر آن است که وی با چه لحنی خبر را نقل کرده است. اگر دو روایت باشد، لحن یکی از آن دو «لحن تردید» و دیگری «لحن یقین» باشد، باید روایت کسی که با یقین بیشتری سخن میگوید پذیرفت. چرا که سخن راوی شکاک، بر غیر شاک حجت نیست، در حالی که عکس آن درست است: | ||
المثبت- و لو کان واحدا اولی بالقبول من الشاک، الموقن أثبت و اولی من الشاک. <ref>حجةالوداع، ص260-261</ref> | المثبت- و لو کان واحدا اولی بالقبول من الشاک، الموقن أثبت و اولی من الشاک. <ref>حجةالوداع، ص260-261</ref> | ||
ابن حزم نکته اخیر را به معنای دیگری هم به کار برده است که روایت کسی که نکته یا مطلبی را برای کسی ثابت میداند، در مقایسه با کسی که آن را نفی میکند، بیشتر قابل پذیرش است. مثلاً یک مسأله در حجة الوداع این است که آیا طلحه همراه خود هَدْی داشت یا نه. روایت کسی که میگوید داشت، اولی به پذیرش نقل کسی است که میگوید هَدْی نداشت. <ref>حجةالوداع: 265</ref> دراینباره باید تأمل بیشتری کرد. | ابن حزم نکته اخیر را به معنای دیگری هم به کار برده است که روایت کسی که نکته یا مطلبی را برای کسی ثابت میداند، در مقایسه با کسی که آن را نفی میکند، بیشتر قابل پذیرش است. مثلاً یک مسأله در حجة الوداع این است که آیا طلحه همراه خود هَدْی داشت یا نه. روایت کسی که میگوید داشت، اولی به پذیرش نقل کسی است که میگوید هَدْی نداشت. <ref>حجةالوداع: 265</ref> دراینباره باید تأمل بیشتری کرد. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
=آثار ابن حزم= | =آثار ابن حزم= | ||
عناوین کتابها و رسایل ابن حزم گواه بر این است که وی نویسندهای بسیار پرکار بوده است. | عناوین کتابها و رسایل ابن حزم گواه بر این است که وی نویسندهای بسیار پرکار بوده است. گزارشهای تاریخنگاران نیز نشان مىدهد که نوشتههای وی به شمار شگفتانگیزی میرسیده است. مثلاً از پسرش ابورافع فضل (د 479ق/1086م) نقل مىشود که شمار نوشتههای پدرش در [[فقه]]، [[حدیث|حدیث]]، [[اصول]]، نحو و لغت، [[ملل]] و [[نحل]]، تاریخ و نیز ردیّههایى که بر مخالفان نوشته به حدود 400 مجلد مىرسیده و نزدیک به 80 هزار برگ را در بر مىگرفته است، بدین سان وی را از لحاظ کثرت نوشتههایش با [[محمد بن جریر طبری|محمد بن جریر طبری]] نویسندة تاریخ مشهور مقایسه کردهاند. <ref>ابن صاعد، 76-77</ref> اما از همة این نوشتهها اکنون جز چند کتاب و تعدادی رساله باقى نمانده است. ما در اینجا عنوانهای کتب و رسایلى را مىآوریم که دستنوشتههایى از آنها بر جای مانده و تاکنون چاپ و منتشر شدهاند. <ref>برای عناوین دیگر نوشتههای او نک: ذهبى، 18/193-197</ref> | ||
1. طوق الحمامة فى الا´لفة و الالاف، دربارة عشق و عاشقان. تنها یک دست نوشته از آن در کتابخانة دانشگاه لیدن هلند موجود است. نخستین بار د. ک. پترف1 این کتاب را برپایة همان یگانه دست نوشته در 1914م در لیدن منتشر کرد. بار دیگر همین چاپ در 1934م در دمشق و در 1950م به کوشش حسن کامل الصیرفى در [[قاهره]] منتشر شد. سپس در 1949م برشه2 متن آن را همراه با ترجمة فرانسوی در [[الجزیره|الجزیره]] منتشر کرد. آخرین چاپ آن با مقدمه، تصحیحات و زیرنویسها به کوشش صلاحالدین القاسمى در 1985م در [[تونس]] منتشر شده است. این کتاب دوبار به زبان انگلیسى و نیز زبانهای روسى، آلمانى، ایتالیایى، فرانسوی و اسپانیایى و جز آن ترجمه شده است. | 1. طوق الحمامة فى الا´لفة و الالاف، دربارة عشق و عاشقان. تنها یک دست نوشته از آن در کتابخانة دانشگاه لیدن هلند موجود است. نخستین بار د. ک. پترف1 این کتاب را برپایة همان یگانه دست نوشته در 1914م در لیدن منتشر کرد. بار دیگر همین چاپ در 1934م در دمشق و در 1950م به کوشش حسن کامل الصیرفى در [[قاهره]] منتشر شد. سپس در 1949م برشه2 متن آن را همراه با ترجمة فرانسوی در [[الجزیره|الجزیره]] منتشر کرد. آخرین چاپ آن با مقدمه، تصحیحات و زیرنویسها به کوشش صلاحالدین القاسمى در 1985م در [[تونس]] منتشر شده است. این کتاب دوبار به زبان انگلیسى و نیز زبانهای روسى، آلمانى، ایتالیایى، فرانسوی و اسپانیایى و جز آن ترجمه شده است. | ||
خط ۲۰۸: | خط ۲۰۸: | ||
{{پانویس|۱}} | {{پانویس|۱}} | ||
[[رده: | |||
[[رده: | [[رده: عالمان]] | ||
[[رده: | [[رده: عالمان مسلمان]] | ||
[[رده: عالمان اهل سنت]] |