|
|
(۷۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{Mbox | | {{جعبه اطلاعات انبیا |
| | type = notice | | | عنوان = علی بن محمد (هادی) |
| | class = ambox-In_use | | | تصویر = امام هادی.jpg |
| | image = [[File:Ambox clock.svg|48px|alt=|link=]]
| | | نام = علی بن محمد |
| | css = margin: 1px | | | تاریخ تولد = ۱۵ [[ذی الحجه|ذیالحجه]]، ۲۱۲ ق |
| | text = این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|[[راهنما:بخش|بخش]]|{{#switch:{{NAMESPACE}} | | | محل تولد = [[مدینه]] |
| | {{ns:0}} = مقاله
| | | تاریخ وفات = ۳ [[رجب]]، ۲۵۴ ق |
| | بحث = [[راهنما:صفحه بحث|صفحه بحث]] | | | مدفن = [[عراق]]، [[سامرا]] |
| | ردهبندی = [[ویکیپدیا:ردهبندی|رده]] | | | لقب = {{فهرست جعبه افقی |هادی |نقی |نجیب |مرتضی |عالم |فقیه |امین |طیب}} |
| | راهنما = [[راهنما:فهرست|فهرست]] | | | کنیه = ابوالحسن ثالث |
| | درگاه = [[ویکیپدیا:درگاه|درگاه]]
| | | پدر = [[محمد بن علی (جواد)|امام جواد(علیهالسلام)]] |
| | الگو = [[ویکیپدیا:فضای نام الگو|الگو]] | | | مادر = سمانه مغربیه |
| | کاربر = [[ویکیپدیا:صفحههای کاربری|صفحه کاربری]] | | }} |
| | بحث کاربر = [[ویکیپدیا:صفحههای کاربری|صفحه بحث کاربری]] | | '''علی بن محمد (علی النقی الهادی)''' امام دهم [[مذهب شیعه|شیعیان]] است. آن حضرت در سال 212 [[سال قمری|هجری قمری]] دیده به جهان گشود و در سال 220 هجری قمری [[امامت]] [[مذهب شیعه|شیعه]] از پدر بزرگوارشان به آن حضرت منتقل شد. مدت امامت آن حضرت حدود 34 سال بود و در سال 254 هجری قمری به دست [[معتمد عباسی]] به [[شهید|شهادت]] رسیدند.[[مذهب شیعه|شیعیان]] امام هادی و فرزندشان [[حسن بن علی (عسکری)|امام حسن عسکری(علیهالسلام)]] را به دلیل اینکه در [[سامرا]] در منطقهای به نام عسکر ساکن بودند، [[امامین عسکریین]] میخوانند. |
| | ویکیپدیا = [[ویکیپدیا:فضای نام ویکیپدیا|صفحه ویکیپدیا]] | |
| | بحث ویکیپدیا = [[ویکیپدیا:فضای نام ویکیپدیا|صفحه بحث ویکیپدیا]] | |
| }}}} هماکنون برای {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|{{{2|مدتی کوتاه}}}|{{{1|مدتی کوتاه}}}}} '''تحت ویرایش عمده''' است. این برچسب برای جلوگیری از [[راهنما:تعارض ویرایشی|تعارض ویرایشی]] اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده میشود ویرایشی در این {{#ifeq:{{{1|}}}|بخش|بخش|صفحه}} انجام ندهید.<br> | |
| <small>{{#if:{{{زمان|}}}|این پیام در {{{زمان|}}} اضافه شده است.|}} این صفحه آخرینبار در {{#time:H:i، j F Y|{{REVISIONTIMESTAMP}}}} ({{کوچک}}ساعت هماهنگ جهانی{{پایان کوچک}}) ({{Time ago|{{REVISIONTIMESTAMP}}}}) تغییر یافتهاست؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=history}} ویرایش نشده است]، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین میکنید.</small>
| |
| <includeonly>{{#ifeq:{{{category}}}|no||{{#switch:{{NAMESPACE}}
| |
| | کاربر
| |
| | بحث کاربر = <!-- no category -->
| |
| | [[رده:صفحههای سخت در دست ویرایش]]}}}}</includeonly>
| |
| }}<noinclude>
| |
| </noinclude>
| |
|
| |
|
| <div class="wikiInfo">
| | == ولادت امام هادی == |
| [[پرونده:امام هادی.jpg|بندانگشتی|امام هادی]]
| | علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی در 15 [[ذی الحجه]] سال 212 ق در منطقهای به نام صریا در نزدیکی [[مدینه]] متولد شده است<ref>مفید، الارشاد، 1413ق، ج2، ص297</ref>. |
| {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
| | پدر ایشان [[محمد بن علی (جواد)|امام جواد (علیهالسلام)]] و مادرش کنیزی به نام [[سمانه مغربیه]] بود. |
| !نام
| |
| |علی بن محمد (ع)
| |
| |-
| |
| |کنیه
| |
| |ابوالحسن ثالث
| |
| |-
| |
| |لقب ها
| |
| |هادی، نقی، نجیب، مرتضی، عالم، فقیه، امین و طیب
| |
| |-
| |
| |ولادت
| |
| |۱۵ ذیالحجه، سال ۲۱۲ق.
| |
| |-
| |
| |محل زندگی
| |
| |مدینه، سامرا
| |
| |-
| |
| |زادگاه
| |
| |صریا، مدینه
| |
| |-
| |
| |مدت امامت
| |
| |۳۴ سال (۲۲۰ تا ۲۵۴ق)
| |
| |-
| |
| |طول عمر
| |
| |۴۲ سال
| |
| |-
| |
| |پدر
| |
| |امام جواد(ع) | |
| |-
| |
| |مادر
| |
| |سمانه مغربیه
| |
| |-
| |
| |شهادت
| |
| |۳ رجب، ۲۵۴ق.
| |
| |-
| |
| |نقش
| |
| |امام دهم شیعیان
| |
| |-
| |
| |مدفن
| |
| |سامرا، عراق
| |
| |-
| |
| |}
| |
| </div>
| |
|
| |
|
| '''امام هادی (ع)''' امام دهم [[شیعیان]] است. آن حضرت در سال 212 هجری قمری دیده به جهان گشود و در سال 220 هجری قمری امامت [[شیعه]] از پدر بزرگوارشان به آن حضرت منتقل شد. مدت [[امامت]] آن حضرت حدود 34 سال بود و در سال 254 هجری قمری به دست [[معتمد عباسی]] به شهادت رسیدند.
| | == القاب و کنیه امام هادی == |
| | مشهورترین لقب [[علی بن محمد (هادی)|امام دهم]] شیعیان، هادی است زیرا در زمان خود بهترین هدایت کننده مردم به سوی خیر بوده است<ref>قرشی، حیاة الامام علی الهادی، ص21</ref>. |
|
| |
|
| شیعیان امام هادی و فرزندشان [[امام حسن عسکری]]<ref>ر.ک:مقاله امام حسن عسکری</ref>(ع) را به دلیل اینکه در [[سامرا]]<ref>ر.ک:مقاله سامرا</ref> در منطقهای به نام [[عسکر]] ساکن بودند، [[امامین عسکریین]] میخوانند.
| | القاب دیگر این امام عبارتند از: |
| | * نقی، |
| | * مرتضی، |
| | * عالم، فقیه، |
| | * امین، |
| | * ناصح، |
| | * متوکل، |
| | * خالص، |
| | * طیب<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج4، ص401</ref>. |
|
| |
|
| =ولادت امام هادی (ع)=
| | [[مذهب شیعه|شیعیان]] به امام هادی و امام حسن عسکری (علیهالسلام) امامین عسکریین میگویند زیرا در سامرا در منطقهای به نام عسکر ساکن بودند<ref>سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ج2، ص492 </ref>. کنیه امام دهم ابوالحسن است<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج4، ص401</ref>. |
|
| |
|
| [[علی بن محمد]] مشهور به امام هادی یا امام علی النقی در 15 ذی الحجه سال 212 ق در منطقه ای به نام صریا در نزدیکی [[مدینه]]<ref>ر.ک:مقاله مدینه</ref> متولد شده است. <ref>مفید، الارشاد، 1413ق، ج2، ص297</ref>
| | == خصوصیات ظاهری و اخلاقی امام هادی == |
| پدر ایشان [[امام جواد(ع)]] و مادرش کنیزی به نام [[سمانه مغربیه]] بود.
| | امام هادی (علیهالسلام) دارای قامتی متوسط، گونههایش اندکی برآمده و سرخ و سفید و چشمانی درشت بود. لباس امام جبهای خشن بود و او زیر پای خود حصیری پهن میکرد و زندگی سادهای داشت. |
| | ایشان انگشتری به انگشت داشتند که نقش انگشتر «اللّه ربّی و هو عصمنی من خلقه؛ خداوند پروردگار من است و حامی ام از شر آفریدگانش» گزارش شده است<ref>دخیل، ائمتنا، ج2، ص209. </ref>. همچنین نقش انگشتر دیگر وی، «حفظ العهود من أخلاق المعبود؛ پایبندی به پیمانها از خُلق خداوند است» ثبت شده است<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج50، ص117</ref>. |
|
| |
|
| =القاب و کنیه امام هادی (ع)=
| | امام هادی (علیهالسلام) بسیار بخشنده بودند و همیشه بر لبانش تبسم بود، به طوری که هر غمگینی که بر وی مینگریست، شاد میشد. امام دارای شکوه و هیبتی بودند که همه افراد از جمله حاکمان آن زمان به ایشان احترام زیادی قائل بودند. |
| | حضرت هادی دارای خصال پسندیده و [[زهد]] و دانش فراوان بودند که بر مسائل فقهی و اسلامی تسلط کامل داشتند. شبها اوقات امام (علیهالسلام) پیوسته به [[نماز]] و طاعت و تلاوت [[قرآن]] و راز و نیاز با معبود میگذشت. |
|
| |
|
| مشهورترین لقب امام دهم شیعیان، [[هادی]] است زیرا در زمان خود بهترین هدایت کننده مردم به سوی خیر بوده است. <ref>قرشی، حیاة الامام علی الهادی، ص21</ref>
| | == امامت امام هادی == |
| | پس از شهادت امام جواد (علیهالسلام) در سال ۲۲۰هـ. ق فرزندش امام هادی (علیهالسلام) که هنوز بیش از هشت سال نداشت، به امامت رسید. از آنجا که شیعیان به استثنای معدودی مشکل بلوغ امام دربارۀ امام جواد (علیهالسلام) را پشت سر گذاشته بودند، در زمینۀ امامت امام هادی (علیهالسلام) تردید خاصی برای بزرگان آنها به وجود نیامد<ref>حیات فکری و سیاسی ائمه، ص ۵۰۱</ref>. |
|
| |
|
| القاب دیگر این امام عبارتند از [[نقی]]، [[مرتضی]]، عالم، [[فقیه]]، امین، ناصح، متوکل، خالص و طیب. <ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج4، ص401</ref>
| | === دلائل امامت === |
| | # حادیثی که از [[محمد بن عبدالله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم]] نقل شده و در آن اسامی دوازده امام آمده است<ref>نمایه «اسامی ائمه علیهالسلام در احادیث متواتر شیعی»، سؤال ۲۵۴۳</ref>. |
| | # در احادیث متعدّدی نیز به صورت خاص به امامت آن حضرت تصریح شده است؛ مانند احادیث زیر: |
|
| |
|
| شیعیان به امام هادی و امام حسن عسکری (ع ) امامین عسکریین می گویند زیرا در سامرا در منطقه ای به نام عسکر ساکن بودند. <ref>سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ج2، ص492 </ref> کنیه امام دهم [[ابوالحسن]] است. <ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج4، ص401</ref>
| | امام جوادعلیهالسلام فرمود: «[پس از من] امر امامت به امام علی النقی (علیهالسلام) واگذار خواهد شد، در صورتی که او پسر بچهای است. دوباره فرمود: آری و کمتر از هفت ساله، چنان که [[حضرت مریم|حضرت عیسی بن مریم]] نیز چنین بود<ref>مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیّة، ص ۲۲۸ و ۲۲۹، انصاریان، قم، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش؛ شیخ حر عاملی، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص ۴۱۷، اعلمی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۵ق</ref>». |
|
| |
|
| =خصوصیات ظاهری و اخلاقی امام هادی (ع)=
| | همچنین آن حضرت فرمود: «امام بعد از من پسرم علی است. دستور او دستور من و سخنش سخن من است. فرمانبرداری از او فرمانبرداری از من است و امامت پس از او در فرزندش حسن خواهد بود...<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج ۲، ص ۳۷۸، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق</ref>». |
|
| |
|
| امام دهم شیعیان، امام هادی (ع) دارای قامتی متوسط، گونه هایش اندکی برآمده و سرخ و سفید و چشمانی درشت بود. لباس امام جبه ای خشن بود و او زیر پای خود حصیری پهن می کرد و زندگی ساده ای داشت. | | == علم امام هادی == |
| | علم و دانش امام هادی (علیهالسلام) همانند آباء و اجداد گرامیاش، علم لدنّی بود؛ یعنی مستقیماً از طریق غیب و همچنین از علوم و معارف [[قرآن]] و [[سنت پیامبر|سنت رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم)]] و پدران بزرگوارش دریافت مینمود<ref>نمایههای «علم اولیای خدا»، سؤال ۱۸۹؛ «رابطۀ علم خدا و معصومین به غیب با تکلیف»، سؤال ۲۱۷۸؛ «منابع علم امام علیهالسلام»، سؤال ۳۰۲۴</ref>. |
|
| |
|
| ایشان انگشتری به انگشت داشتند که نقش انگشتر «اللّه ربّی و هو عصمتی من خلقه؛ خداوند پروردگار من است و حامی ام از شر آفریدگانش» گزارش شده است.<ref>دخیل، ائمتنا، ج2، ص209. </ref> همچنین نقش انگشتر دیگر وی، «حفظ العهود من أخلاق المعبود؛ پایبندی به پیمان ها از خُلق خداوند است» ثبت شده است. <ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج50، ص117</ref>
| | [[سید محسن امین]] تألیفاتی برای امام هادی (علیهالسلام) بر میشمرد<ref>امین عاملی، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۲، ص ۳۹، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۳ق</ref>: |
|
| |
|
| امام هادی (ع) بسیار بخشنده بودند و همیشه بر لبانش تبسم بود، به طوری که هر غمگینی که بر وی می نگریست، شاد می شد. امام دارای شکوه و هیبتی بودند که همه افراد از جمله حاکمان آن زمان به ایشان احترام زیادی قائل بودند. | | == مدت امامت امام علی النقی == |
| | علی بن محمد در سال 220ق در 8 سالگی به امامت رسید اما به امامت رسیدن امام جواد (علیهالسلام) در سن کم باعث شد که شیعیان تردیدی در [[امامت]] امام هادی (علیهالسلام) نداشته باشند. |
|
| |
|
| حضرت هادی دارای خصال پسندیده و [[زهد]] و دانش فراوان بودند که بر مسائل فقهی و اسلامی تسلط کامل داشتند. شبها اوقات امام (ع) پیوسته به [[نماز]] و طاعت و [[تلاوت قرآن]] و راز و نیاز با معبود می گذشت.
| | شیعیان پس از امام نهم به استثنای عده اندکی، امامت امام هادی (علیهالسلام) را پذیرفتند و آن عده اندک، موسی بن محمد معروف به [[موسی مبرقع]] را امام دانستند<ref>نوبختی، فرق الشیعه، 1361ش، ص134</ref>. اما پس از مدتی این عده نیز امامت امام هادی را پذیرفتند. |
|
| |
|
| =امامت امام هادی(ع)=
| | دوران امامت علی بن محمد، امام دهم شیعیان 33 سال بود که 7 سال از امامت خود را در دوره خلافت [[معتصم عباسی]] سپری کرد. پنج سال از دوران امامت خود را با خلافت واثق، چهارده سال با خلافت متوکل، شش ماه با خلافت مستنصر، دو سال و نه ماه با خلافت مستعین و هشت سال و اندی با خلافت معتز سپری نمود. |
|
| |
|
| پس از شهادت امام جواد(ع) در سال ۲۲۰هـ.ق فرزندش امام هادى(ع) که هنوز بیش از هشت سال نداشت، به امامت رسید. از آنجا که شیعیان به استثناى معدودى مشکل بلوغ امام دربارۀ امام جواد(ع) را پشت سر گذاشته بودند، در زمینۀ امامت امام هادى(ع) تردید خاصى براى بزرگان آنها به وجود نیامد. <ref>حیات فکرى و سیاسى ائمه، ص ۵۰۱</ref>
| | در زمان امام هادی اختناق شدیدی از سوی [[خلفای عباسی]] حاکم بود و ایشان از طریق سازمان وکالت و نامه نگاری با شیعیان در ارتباط بود و علی بن جعفر الهمانی، ابوعلی بن راشد و حسن بن عبدربّه یا بنا به گزارش برخی فرزندش «علی» از وکیلان امام هادی بودند<ref>جباری، سازمان وکالت، 1382ش، ج2، ص513ـ514، 537</ref>. |
|
| |
|
| ==دلائل امامت== | | == همسر و فرزندان امام هادی == |
| | نام همسر حضرت هادی (علیهالسلام) سوسن یا سلیل و پنج فرزند داشته است. علمای [[مذهب شیعه|شیعه]] از چهار پسر به نامهای حسن، محمد، حسین و جعفر (مدّعی امامت و معروف به [[جعفر کذاب]]) برای امام هادی یاد کردهاند<ref>مفید، الارشاد، 1413ق، ج2، ص311-312</ref>. دختری نیز به او نسبت داده شده که [[محمد بن محمد بن نعمان|شیخ مفید]]، نامش را [[عایشه]] و [[ابن شهرآشوب]]، او را عِلِّیّه خوانده است. |
|
| |
|
| ۱. احادیثی که از [[پیامبر اکرم(ص)]] نقل شده و در آن اسامی دوازده امام آمده است. <ref>نمایه «اسامی ائمه (ع) در احادیث متواتر شیعی»، سؤال ۲۵۴۳</ref>
| | نویسندگان [[اهل سنت و جماعت|اهلسنت]] نیز فرزندان امام دهم شیعیان را چهار پسر و یک دختر دانستهاند<ref>ابن حجر، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص207</ref>. |
|
| |
|
| ۲. در احادیث متعدّدی نیز به صورت خاص به امامت آن حضرت تصریح شده است؛ مانند احادیث زیر:
| | محمد پسر امام هادی (علیهالسلام) جوانی آراسته و پرهیزگار بود که یک سال قبل از پدر بزرگوارش فوت کرد و بسیاری گمان میکردند مقام ولایت به وی منتقل خواهد شد. |
|
| |
|
| امام جواد(ع) فرمود: «[پس از من] امر امامت به امام على النقى(ع) واگذار خواهد شد، در صورتى که او پسر بچهاى است. دوباره فرمود: آرى و کمتر از هفت ساله، چنان که [[حضرت عیسى بن مریم(ع)]] نیز چنین بود». <ref>مسعودى، على بن حسین، اثبات الوصیّة، ص ۲۲۸ و ۲۲۹، انصاریان، قم، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش؛ شیخ حر عاملى، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص ۴۱۷، اعلمى، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۵ق</ref> | | == اصحاب و یاران امام دهم == |
| | از میان یاران و [[صحابه|اصحاب]] امام دهم میتوان به [[علی بن جعفر میناوی]]، ابن سکیت، [[عبدالعظیم حسنی|حضرت عبدالعظیم حسنی]] اشاره نمود. شمار اصحاب امام هادی (علیهالسلام) را حدود 190 تن گفتهاند. بر اساس رجال [[محمد بن حسن طوسی|شیخ طوسی]]، تعداد کسانی که از آن حضرت حدیث نقل کردهاند بالغ بر 185 نفر میشود<ref>طوسی، رجال، 1415ق، ص378</ref>. |
|
| |
|
| همچنین آن حضرت فرمود: «امام بعد از من پسرم على است. دستور او دستور من و سخنش سخن من است. فرمانبردارى از او فرمانبردارى از من است و امامت پس از او در فرزندش حسن خواهد بود...». <ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، ج ۲، ص ۳۷۸، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق</ref>
| | [[ابن شهرآشوب|ابن شهر آشوب]] از افرادی همچون احمد بن حمزة بن یسع، صالح بن محمد همدانی، محمد بن جزک الجمال، یعقوب بن یزید الکاتب، [[ابوحسین بن هلال]]، ابراهیم بن اسحاق، خیران خادم و نضر بن محمد همدانی به عنوان افراد مورد اطمینان وی یاد کرده است. |
|
| |
|
| ==علم امام هادی(ع)==
| | همچنین از اصحاب وی داود بن زید، ابوسلیم زنکان، حسین بن محمد همدانی، احمد بن اسماعیل بن یقطین و بشر بن بشار نیشابوری، سلیمان بن جعفر مروزی، فتح بن یزید جرجانی و محمد بن سعید کلثوم، معاویه بن حکیم کوفی، علی بن معد بن محمد بغدادی و ابوحسن بن رجاء عبراتی و از وکیلان او از جعفر بن سهیل الصیقل نام برده است. او محمد بن عثمان را باب او معرفی کرده است<ref>ابن شهر آشوب، 1379ق، ج4، ص402</ref>. |
|
| |
|
| علم و دانش امام هادى(ع) همانند آباء و اجداد گرامیاش، [[علم لدنّی]] بود؛ یعنی مستقیماً از طریق [[غیب]] و همچنین از علوم و معارف [[قرآن]] و [[سنّت رسول الله(ص)]] و پدران بزرگوارش دریافت مینمود. <ref>نمایههای «علم اولیای خدا»، سؤال ۱۸۹؛ «رابطۀ علم خدا و معصومین به غیب با تکلیف»، سؤال ۲۱۷۸؛ «منابع علم امام (ع)»، سؤال ۳۰۲۴</ref>
| | افرادی چون بشر بن بشار نیشابوری، فتح بن یزید جرجانی، حسین بن سعید اهوازی، حمدان بن اسحاق خراسانی، علی بن ابراهیم طالقانی، محمد بن علی کاشانی، ابراهیم بن شیبه اصفهانی، و ابومقاتل دیلمی از اصحاب آن حضرت در [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] بودهاند<ref>جعفریان، حیات فکری -سیاسی امامان شیعه، ص658</ref>. |
|
| |
|
| سید محسن امین(ره) تألیفاتی برای امام هادی(ع) بر میشمرد: <ref>امین عاملى، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۲، ص ۳۹، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۳ق</ref>
| | == شاگردان مکتب امام هادی == |
| | دوران زندگی امام هادی علیهالسلام، هرچند عصر اختناق و استبداد بود و امامعلیهالسلام برای فعالیت فرهنگی، علمی و سیاسی، آزادی عمل نداشت و از این نظر فضای جامعه با عصر [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام باقر (علیهالسلام)]] و [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیهالسلام)]] تفاوت فراوان داشت، اما آن حضرت در همان شرایط نامساعد، علاوه بر فعالیتهای فرهنگی؛ نظیر مناظرات، مکاتبات، پاسخگویی به شبهات و... ، راویان و محدّثان و بزرگانی از شیعه را تربیت کرد، علوم و معارف اسلامی را به آنان آموزش داد تا آنان، هم جامعۀ زمان خود را از آسیبهای فرهنگی اعتقادی حفظ نمایند و هم این میراث بزرگ را به نسلهای بعدی منتقل کنند. |
|
| |
|
| =مدت امامت امام علی النقی (ع)=
| | شیخ طوسی (ره)، دانشمند نامدار اسلامی، تعداد شاگردان و اصحاب آن حضرت را در زمینههای مختلف [[علوم اسلامی]]، بیش از ۱۸۰ نفر میداند<ref>شیخ طوسی، رجال الطوسی، تحقیق: قیّومی اصفهانی، جواد، ص ۳۸۳ - ۳۹۴، جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ق</ref>. |
|
| |
|
| علی بن محمد، در سال 220ق در 8 سالگی به امامت رسید اما به امامت رسیدن امام جواد(ع ) در سن کم باعث شد که شیعیان تردیدی در امامت امام هادی (ع ) نداشته باشند. | | در میان شاگردان امام هادی (علیهالسلام)، چهرههای درخشان علمی و معنوی و شخصیتهای برجستهای مانند: [[فضل بن شاذان]]، [[حسین بن سعید اهوازی]]، [[علی بن مهزیار]] اهوازی دورقی، ایوب بن نوح، حسن بن راشد (مکنّی به ابوعلی غلام آل هلب بغدادی)، [[احمد بن محمد بن عیسی اشعری قمی]] و عثمان بن سعید عمری، به چشم میخورند که برخی از ایشان شاگرد ائمه دیگر نیز بوده و دارای آثار و تألیفات ارزشمند در زمینههای مختلف علوم اسلامی هستند. |
|
| |
|
| شیعیان پس از امام نهم، به استثنای عده اندکی، امامت امام هادی(ع) را پذیرفتند و آن عده اندک، موسی بن محمد، معروف به [[موسی مبرقع]] را امام دانستند. <ref>نوبختی، فرق الشیعه، 1361ش، ص134</ref> اما پس از مدتی این عده نیز امامت امام هادی را پذیرفتند.
| | == شهادت و آرامگاه امام هادی == |
| | امام دهم او در [[رجب|ماه رجب]] سال 254ق پس از 20 سال و 9 ماه اقامت در [[سامرا]]، در 41 سالگی از دنیا رفت<ref>مفید، الارشاد، ج2، ص311و312</ref>. |
| | امام دهم در زمان حکومت [[معتز عباسی]] مسموم شده و به شهادت رسید<ref>طبری شیعی، دلائل الامامه، ص212</ref>. اما [[ابن شهرآشوب|ابن شهر آشوب]] مینویسد امام در اواخر حکومت معتمد مسموم و شهید شده است و از [[محمد بن علی بن بابویه قمی|ابن بابویه]] نقل کرده که معتمد به او سم داده است<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج4، ص401</ref>. |
|
| |
|
| دوران امامت علی بن محمد، امام دهم شیعیان،33 سال بود که 7 سال از امامت خود را در دوره خلافت [[معتصم عباسی]] سپری کرد. پنج سال از دوران امامت خود را با [[خلافت واثق]]، چهارده سال با [[خلافت متوکل]]، شش ماه با [[خلافت مستنصر]]، دو سال و نه ماه با [[خلافت مستعین]] و هشت سال و اندی با [[خلافت معتزسپری]] نمود.
| | [[حسن بن علی (عسکری)]] در تشییع جنازه پدر شرکت کرد و قبل از آنکه [[عباسیان|خلیفه عباسی]] در تشییع شرکت نماید، بر جنازه پدر [[نماز]] خواند. سپس امام دهم را در خانهای که در آن بیست سال زندانی و تحت نظر بود، به خاک سپردند. |
|
| |
|
| در زمان امام هادی اختناق شدیدی از سوی خلفای عباسی حاکم بود و ایشان از طریق [[سازمان وکالت]] و نامه نگاری با شیعیان در ارتباط بود و علی بن جعفر الهمانی، ابوعلی بن راشد و حسن بن عبد ربّه یا بنا به گزارش برخی فرزندش «علی» از وکیلان امام هادی بودند. <ref>جباری، سازمان وکالت، 1382ش، ج2، ص513ـ514، 537</ref>
| | از آن سال به بعد امام حسن عسکری پیشوای حق شد و بار تعهد امامت را بر دوش گرفت. محل دفن امام هادی (علیهالسلام) و فرزندش امام حسن عسکری (علیهالسلام) در سامرا به حرم عسکریین شناخته میشود. |
|
| |
|
| =همسر و فرزندان امام هادی (ع)= | | == پانویس == |
| | {{پانویس}} |
|
| |
|
| نام همسر حضرت هادی (ع ) سوسن یا سلیل و پنج فرزند داشته است. علمای شیعه از چهار پسر به نام های حسن، محمد، حسین و جعفر (مدّعی امامت و معروف به [[جعفر کذاب]]) برای امام هادی یاد کرده اند. <ref>مفید، الارشاد، 1413ق، ج2، ص311-312</ref> دختری نیز به او نسبت داده شده که شیخ مفید، نامش را عایشه و ابن شهرآشوب، او را عِلِّیّه خوانده است.
| | [[ur:علی بن محمد]] |
|
| |
|
| نویسندگان [[اهل سنّت]] نیز فرزندان امام دهم شیعیان را چهار پسر و یک دختر دانسته اند. <ref>ابن حجر، الصواعق المحرقة، مکتبة القاهرة، ص207</ref>
| | [[رده:اهل بیت]] |
| | | [[رده:معصومین]] |
| محمد پسر امام هادی (ع ) جوانی آراسته و پرهیزگار بود که یک سال قبل از پدر بزرگوارش فوت کرد و بسیاری گمان می کردند مقام ولایت به وی منتقل خواهد شد.
| | [[رده:امامان دوازدهگانه شیعه]] |
| | |
| =اصحاب و یاران امام دهم (ع)=
| |
| | |
| از میان یاران و اصحاب امام دهم می توان به [[علی بن جعفر میناوی]] ، ابن سکیت ، [[حضرت عبدالعظیم حسنی]] اشاره نمود. شمار اصحاب امام هادی(ع) را حدود 190 تن گفته اند. بر اساس رجال شیخ طوسی، تعداد کسانی که از آن حضرت حدیث نقل کرده اند بالغ بر 185 نفر می شود. <ref>طوسی، رجال، 1415ق، ص378</ref>
| |
| | |
| [[ابن شهر آشوب]] از افرادی همچون احمد بن حمزة بن یسع، صالح بن محمد همدانی، محمد بن جزک الجمال، یعقوب بن یزید الکاتب، ابوحسین بن هلال، ابراهیم بن اسحاق، خیران خادم و نضر بن محمد همدانی به عنوان افراد مورد اطمینان وی یاد کرده است.
| |
| | |
| همچنین از [[اصحاب]] وی داود بن زید، ابوسلیم زنکان، حسین بن محمد همدانی، احمد بن اسماعیل بن یقطین و بشر بن بشار نیشابوری، سلیمان بن جعفر مروزی، فتح بن یزید جرجانی و محمد بن سعید کلثوم، معاویه بن حکیم کوفی، علی بن معد بن محمد بغدادی و ابوحسن بن رجاء عبراتی و از وکیلان او از جعفر بن سهیل الصیقل نام برده است. او محمد بن عثمان را باب او معرفی کرده است. <ref>ابن شهر آشوب، 1379ق، ج4، ص402</ref>
| |
| | |
| افرادی چون بشر بن بشار نیشابوری، فتح بن یزید جرجانی، حسین بن سعید اهوازی، حمدان بن اسحاق خراسانی، علی بن ابراهیم طالقانی، محمد بن علی کاشانی، ابراهیم بن شیبه اصفهانی، و ابومقاتل دیلمی از اصحاب آن حضرت در ایران بوده اند. <ref>جعفریان، حیات فکری -سیاسی امامان شیعه، ص658</ref>
| |
| | |
| =شاگردان مکتب امام هادی(ع)=
| |
| | |
| دوران زندگی امام هادی(ع)، هرچند عصر اختناق و استبداد بود و امام(ع) برای فعالیت فرهنگی، علمی و سیاسی، آزادی عمل نداشت و از این نظر فضای جامعه با عصر [[امام باقر(ع)]]<ref>ر.ک:مقاله امام باقر(ع)</ref> و [[امام صادق(ع)]]<ref>ر.ک:مقاله امام صادق(ع)</ref> تفاوت فراوان داشت، اما آن حضرت در همان شرایط نامساعد، علاوه بر فعالیتهای فرهنگی؛ نظیر مناظرات، مکاتبات، پاسخگویی به شبهات و ...، راویان و محدّثان و بزرگانی از شیعه را تربیت کرد، [[علوم و معارف اسلامی]] را به آنان آموزش داد تا آنان، هم جامعۀ زمان خود را از آسیبهای فرهنگی اعتقادی حفظ نمایند و هم این میراث بزرگ را به نسلهای بعدی منتقل کنند.
| |
| | |
| [[شیخ طوسی]]<ref>ر.ک:مقاله شیخ طوسی</ref>(ره)، دانشمند نامدار اسلامی، تعداد شاگردان و اصحاب آن حضرت را در زمینههای مختلف [[علوم اسلامی]]<ref>ر.ک:مقاله علوم اسلامی</ref>، بیش از ۱۸۰ نفر میداند. <ref>شیخ طوسى، رجال الطوسی، تحقیق: قیّومی اصفهانی، جواد، ص ۳۸۳ - ۳۹۴، جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ق</ref>
| |
| | |
| در میان شاگردان امام هادی(ع)، چهرههای درخشان علمی و معنوی و شخصیتهای برجستهای مانند: [[فضل بن شاذان]]، [[حسین بن سعید اهوازی]]، [[على بن مهزیار]] اهوازى دورقى، ایوب بن نوح، حسن بن راشد (مکنّى به ابو على غلام آل هلب بغدادى)، [[احمد بن محمد بن عیسى اشعرى قمى]] و عثمان بن سعید عمری، به چشم میخورند که برخی از ایشان شاگرد ائمه دیگر نیز بوده و دارای آثار و تألیفات ارزشمند در زمینه های مختلف علوم اسلامی هستند.
| |
| | |
| =شهادت و آرامگاه امام هادی (ع)=
| |
| | |
| امام دهم او در ماه رجب سال 254ق پس از 20 سال و 9 ماه اقامت در سامرا، در 41 سالگی از دنیا رفت. <ref>مفید، الارشاد، ج2، ص311و312</ref>
| |
| | |
| امام دهم در زمان حکومت معتز عباسی مسموم شده و به [[شهادت]] رسید. <ref>طبری شیعی، دلائل الامامه، ص212</ref> اما ابن شهر آشوب می نویسد امام در اواخر حکومت معتمد مسموم و شهید شده است و از ابن بابویه نقل کرده که معتمد به او سم داده است. <ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج4، ص401</ref>
| |
| | |
| امام حسن عسکری در تشییع جنازه پدر شرکت کرد و قبل از آنکه خلیفه عباسی در تشییع شرکت نماید، بر جنازه پدر نماز خواند. سپس امام دهم را در خانه ای که در آن بیست سال زندانی و تحت نظر بود، به خاک سپردند.
| |
| | |
| از آن سال به بعد امام حسن عسکری پیشوای حق شد و بار تعهد امامت را بر دوش گرفت. محل دفن امام هادی(ع) و فرزندش امام حسن عسکری(ع) در سامرا به حرم عسکریین شناخته می شود.
| |
| | |
| =پانویس=
| |
| {{پانویس|4}}
| |
| | |
| [[رده:امامان شیعه]] | |
| [[رده:چهارده معصوم ]]
| |
| [[رده:اهل البیت]]
| |