۸۵٬۸۳۹
ویرایش
جز (تمیزکاری) |
جز (جایگزینی متن - ' بنابر این' به ' بنابراین') |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
=واژه حکمت و فلسفه= | =واژه حکمت و فلسفه= | ||
لفظ فلسفه که به معنای دوستداری حکمت است، واژهای یونانی است و در قرآن به چشم نمیخورد، اما لفظ حکمت بارها در این کتاب مبین آمده، و از آن به «خیر کثیر» یاد شده است. | لفظ فلسفه که به معنای دوستداری حکمت است، واژهای یونانی است و در قرآن به چشم نمیخورد، اما لفظ حکمت بارها در این کتاب مبین آمده، و از آن به «خیر کثیر» یاد شده است. | ||
در قرآن پیامبران و از جمله پیامبر اسلام، آورندگان کتاب و حکمت معرفی شدهاند و | در قرآن پیامبران و از جمله پیامبر اسلام، آورندگان کتاب و حکمت معرفی شدهاند و بنابراین، لفظ فلسفه در تمدن اسلامی مساوق حکمت به کار رفته است. | ||
=منشأ تصوف اسلامی= | =منشأ تصوف اسلامی= | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== تحلیل و نقد == | == تحلیل و نقد == | ||
اگر از جنبۀ یلی الحقی دین که موجب تقرب به مبدأ هستی و حضرت حق میشود، به ولایت تعبیر کنیم (که خود در لغت به معنای نزدیکی دو چیز است)، عرفان در یک سخن، معرفتی است که از ولایت ناشی میشود و هرچه انسان در ولایت تمامتر باشد، در معرفت کاملتر است، به نحوی که میتوان گفت عارف کامل همانا ولیِ مطلق است. | اگر از جنبۀ یلی الحقی دین که موجب تقرب به مبدأ هستی و حضرت حق میشود، به ولایت تعبیر کنیم (که خود در لغت به معنای نزدیکی دو چیز است)، عرفان در یک سخن، معرفتی است که از ولایت ناشی میشود و هرچه انسان در ولایت تمامتر باشد، در معرفت کاملتر است، به نحوی که میتوان گفت عارف کامل همانا ولیِ مطلق است. | ||
از این بیان دانسته میشود که عرفان در هر دینی، با وحی و کتاب آن دین ارتباط دارد و اساساً وجود دین الاهی بدون ولایت ممکن نیست و در نتیجه، در هر دین الاهی عرفان وجود دارد و | از این بیان دانسته میشود که عرفان در هر دینی، با وحی و کتاب آن دین ارتباط دارد و اساساً وجود دین الاهی بدون ولایت ممکن نیست و در نتیجه، در هر دین الاهی عرفان وجود دارد و بنابراین، میتوان از عرفان بودایی، عرفان مسیحی، عرفان اسلامی و... سخن گفت و بسیار بعید است که یک ولی محمدی، عرفان خود را از بودا و یا افلوطین اخذ کرده باشد. | ||
برخی از قدما، از جمله میر سید شریف جرجانی (د ۸۱۶ ق/ ۱۴۱۵م) در حاشیۀ خود بر تسدید العقاید، جستوجوی حقیقت را غایت قصوای حکمت، کلام و عرفان دانستهاند و تفاوت این ۳ را بدینگونه بیان کردهاند که طالبانِ حقیقت یا ملتزم به وحیاند، یا ملتزم به وحی نیستند (التزام به وحی به معنی اعتقاد به آن نیست، بلکه به معنای اخذ مبادی علم مورد نظر از وحی و کتاب است) و هر یک از آن دو میتوانند از دو روش مختلف در وصول به حقیقت استفاده کنند: یکی روش بحث و استدلال، و دیگری روش تصفیه و تزکیۀ باطن. | برخی از قدما، از جمله میر سید شریف جرجانی (د ۸۱۶ ق/ ۱۴۱۵م) در حاشیۀ خود بر تسدید العقاید، جستوجوی حقیقت را غایت قصوای حکمت، کلام و عرفان دانستهاند و تفاوت این ۳ را بدینگونه بیان کردهاند که طالبانِ حقیقت یا ملتزم به وحیاند، یا ملتزم به وحی نیستند (التزام به وحی به معنی اعتقاد به آن نیست، بلکه به معنای اخذ مبادی علم مورد نظر از وحی و کتاب است) و هر یک از آن دو میتوانند از دو روش مختلف در وصول به حقیقت استفاده کنند: یکی روش بحث و استدلال، و دیگری روش تصفیه و تزکیۀ باطن. | ||