قسم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''قسم''' یا سوگند یکی از راه حلهای اثبات دعوی است که در روزگاران گذشته رواج داشت که در زبان‌های اروپایی اوردال و در فارسی آزمایش ایزدی می‌گفتند. آزمایش ایزدی آنگاه به جای آورده می‌شد که دوطرف دعوی برای اثبات حقانیت خود، هیچگونه گواهی نداشتند، به ناچار به خداوند روی آورده از او خواستار بودند که درست را از نادرست بشناسند. در اینجا داوری با خداست، اوست که می‌تواند آنچه را که پوشیده و پنهان است هویدا کند. به ناچار باید دو طرف تن به آزمایش دهند، هر کدام که رستگار درآمد حق با اوست.

به این معنی وقتی که کسی با اتکا به اعتقادات مذهبی خویش، چیزی را بیان می‌کرد و [[خدا]] را به صحت گفتار خود گواه می‌گرفت، اظهارات او ارزش کاملاً خاصی پیدا می‌کرد و مورد احترام واقع می‌شد. سوگندی که او یاد می‌کرد مانند دلیل معتبر بود. البته حقوق‌دانان اشخاص ساده‌لوحی نبودند و تنها با فقدان ادله به این‌گونه دلیل متوسل می‌شدند. احتمال سوگند دروغ هرگز نمی‌تواند به کلی رد شود، چه اشخاصی هستند که برای موفقیت در دعوی از دوزخ نیز ترس ندارند. سوگند آخرین وسیله اثبات دعوی بود. [[پیامیر اکرم]] (ص) در مراحل رسیدگی به پرونده‌های قضایی، مطابق ظاهر و برابر ادله ارائه شده توسط اصحاب دعوا عمل می‌نمود؛ حضرت به مناسبتی فرمود: انما اقضی بینکم بالبینات و الایمان؛ همانا فقط با کمک دلیل و قسم در میانتان به دادرسی می‌پردازم. از همین رو، هرگاه بر کرسی قضاوت تکیه می‌زد و به داوری می‌پرداخت، مدعی را مکلف به اراثه دلیل و منکر را موظف به ادای قسم می‌نمود و می‌گفت: البینه علی المدعی و الیمین علی من ادعی علیه؛ بینه وظیفه مدعی و قسم تکلیفی است بر دوش مدعی علیه.

امروز نیز انسان به سبب تصوری که کسی را فریب نمی‌دهد به آن قسمت از اظهارات رسمی خود که مبتنی بر یک فرمول مقدسی (من به خداوند سوگند یاد می‌کنم…) می‌باشد، بیشتر از دیگر قسمتها ارزش قائل است. این امر اصولا باید پس از اعتقاد به برخی مفاهیم دینی انجام گیرد.

[[رده:اصطلاحات فقهی]]