۸۵٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
== همسایگان لیبی == | == همسایگان لیبی == | ||
لیبی از شرق با [[مصر]]، از جنوب [[سودان]]، [[چاد]]، [[نیجر]] و از غرب با [[الجزایر]] و [[تونس]] هم‌مرز است؛ و همچنین از شمال به دریای | لیبی از شرق با [[مصر]]، از جنوب [[سودان]]، [[چاد]]، [[نیجر]] و از غرب با [[الجزایر]] و [[تونس]] هم‌مرز است؛ و همچنین از شمال به دریای مدیترانه محدود می‌شود. پایتخت لیبی، شهر [[طرابلس|طِرابلُس]] است. معنای نام لیبی از جمله یونانی libyans به معنای قوم بربر می‌باشد<ref>World Population Prospects - Population Division - United Nations»</ref> | ||
== جغرافیا == | == جغرافیا == | ||
پیرامون ۹۰ درصد از سرزمین [[لیبی]] را بیابان و صحراهای بی آب و علف پوشانده‌است. مناطق نسبتاً سرسبز [[لیبی]] در کناره‌های دریای مدیترانه قرار گرفته‌است. هیچ رودخانه دائمی در خاک لیبی وجود ندارد و تنها ۲ درصد خاک آن کاربرد کشاورزی دارد. بخش عمدهٔ مواد غذایی مورد نیاز مردم لیبی از خارج وارد می‌شود. | پیرامون ۹۰ درصد از سرزمین [[لیبی]] را بیابان و صحراهای بی آب و علف پوشانده‌است. مناطق نسبتاً سرسبز [[لیبی]] در کناره‌های دریای مدیترانه قرار گرفته‌است. هیچ رودخانه دائمی در خاک لیبی وجود ندارد و تنها ۲ درصد خاک آن کاربرد کشاورزی دارد. بخش عمدهٔ مواد غذایی مورد نیاز مردم لیبی از خارج وارد می‌شود. لیبی از دید تراکم جمعیت یکی از کم‌تراکم‌ترین کشورهای دنیاست. مساحت لیبی اندکی بزرگتر از ایران است، ولی جمعیت آن کمتر از یک دهم ایران است. ۹۰ درصد از جمعیت این کشور در باریکه‌ای از کناره‌های مدیترانه‌ای این کشور زندگی می‌کنند و در مناطق دیگر تنها قبیله‌های [[بیابانگرد]] (بدوی) روزگار می‌گذرانند.<ref>http://www.dw-world.de/dw/article/0,,</ref> | ||
== سنت و قبلیه‌گری == | == سنت و قبلیه‌گری == | ||
لیبی به‌طور سنّتی به سه منطقه اصلی به نام‌های «اقلیم طرابلس»، «فزّان» و «بَرقه» بخش می‌شود که این سه منطقه در زبان‌های غربی به ترتیب Tripolitania و Fezzan و Cyrenaica نامیده می‌شوند. | لیبی به‌طور سنّتی به سه منطقه اصلی به نام‌های «اقلیم طرابلس»، «فزّان» و «بَرقه» بخش می‌شود که این سه منطقه در زبان‌های غربی به ترتیب Tripolitania و Fezzan و Cyrenaica نامیده می‌شوند. | ||
کشور لیبی یکی از ۱۰ کشور اصلی صادرکننده نفت در جهان است و تولید ناخالص ملی سرانه آن جزو بالاترین‌ها در آفریقا است | کشور لیبی یکی از ۱۰ کشور اصلی صادرکننده نفت در جهان است و تولید ناخالص ملی سرانه آن جزو بالاترین‌ها در آفریقا است. | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
=== تاریخ معاصر === | === تاریخ معاصر === | ||
تاریخ معاصر لیبی بیشتر از جهت جنگ مردم لیبی با اشغالگران ایتالیایی اهمیّت دارد. لیبی به صورت «<big>پادشاهی لیبی</big>» در سال ۱۹۵۱ به استقلال رسید و از سال ۱۹۶۹ تا سال ۲۰۱۱ توسط معمر قذافی که با انجام یک کودتای نظامی بر سر کار آمد رهبری شد. با بروز جنگ داخلی که شاید یکی از مهم‌ترین دلیل این جنگ منابع نفتی زیاد است؛ در سال ۲۰۱۱ و پیروزی نسبی مخالفین معمر قذافی، بخش اعظمی از لیبی در کنترل شورای ملی انتقالی اداره می‌شد. کرسی لیبی در سازمان ملل از تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱ به نماینده شورای ملی انتقالی سپرده شده‌است. | تاریخ معاصر لیبی بیشتر از جهت جنگ مردم لیبی با اشغالگران ایتالیایی اهمیّت دارد. لیبی به صورت «<big>پادشاهی لیبی</big>» در سال ۱۹۵۱ به استقلال رسید و از سال ۱۹۶۹ تا سال ۲۰۱۱ توسط معمر قذافی که با انجام یک کودتای نظامی بر سر کار آمد رهبری شد. با بروز جنگ داخلی که شاید یکی از مهم‌ترین دلیل این جنگ منابع نفتی زیاد است؛ در سال ۲۰۱۱ و پیروزی نسبی مخالفین معمر قذافی، بخش اعظمی از لیبی در کنترل شورای ملی انتقالی اداره می‌شد. کرسی لیبی در سازمان ملل از تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۱ به نماینده شورای ملی انتقالی سپرده شده‌است. | ||
در <big>بهمن ماه ۱۳۸۹</big> اعتراضات گسترده‌ای در لیبی علیه حکومت معمر قذافی آغاز شد که باعث شد به مرور بخش‌های مختلفی از این کشور از کنترل نیروهای حکومت خارج شود. سرانجام در ۲۸ مهرماه ۱۳۹۰ با قتل [[ | در <big>بهمن ماه ۱۳۸۹</big> اعتراضات گسترده‌ای در لیبی علیه حکومت معمر قذافی آغاز شد که باعث شد به مرور بخش‌های مختلفی از این کشور از کنترل نیروهای حکومت خارج شود. سرانجام در ۲۸ مهرماه ۱۳۹۰ با قتل [[معمر قذافی]] حکومت وی بر این کشور کاملاً تمام شد. | ||
در سال‌های ۱۹۱۱ و ۱۹۱۲ ایتالیا سیرنائیک و طرابلس را از چنگ امپراتوری عثمانی درآورد و در سال ۱۹۳۴ از این دو بخش مستعمره لیبی ساخته شد. در جریان جنگ جهانی دوم، لیبی یکی از میدان‌های اصلی نبرد متفقین از یک سو و ایتالیا وآلمان از سوی دیگر بود. در سال ۱۹۴۷ ایتالیا از فرمانروایی بر لیبی دست کشید و چهار سال بعد با برپایی حکومت پادشاهی [[محمد اردیس سنوسی|محمدادریس سنوسی]] استقلال آن اعلام شد. در سال ۱۹۶۹ شماری از افسران ارتش لیبی به فرماندهی معمر قذافی که در آن زمان ۲۷ سال داشت، پادشاهی ادریس را برانداختند و سپس «جماهیر مردمی سوسیالیستی» در لیبی برپا ساختند. حکومت قذافی صنایع این کشور را دولتی کرد و در عرصه سیاست خارجی رویکردی ضدغربی و در عین حال دائماً متغیر در پیش گرفت. این تغییر و چرخش‌ها مناسبات لیبی را حتی با شماری از کشورهای عربی نیز تنش‌آلود کرد. | در سال‌های ۱۹۱۱ و ۱۹۱۲ ایتالیا سیرنائیک و طرابلس را از چنگ امپراتوری عثمانی درآورد و در سال ۱۹۳۴ از این دو بخش مستعمره لیبی ساخته شد. در جریان جنگ جهانی دوم، لیبی یکی از میدان‌های اصلی نبرد متفقین از یک سو و ایتالیا وآلمان از سوی دیگر بود. در سال ۱۹۴۷ ایتالیا از فرمانروایی بر لیبی دست کشید و چهار سال بعد با برپایی حکومت پادشاهی [[محمد اردیس سنوسی|محمدادریس سنوسی]] استقلال آن اعلام شد. در سال ۱۹۶۹ شماری از افسران ارتش لیبی به فرماندهی معمر قذافی که در آن زمان ۲۷ سال داشت، پادشاهی ادریس را برانداختند و سپس «جماهیر مردمی سوسیالیستی» در لیبی برپا ساختند. حکومت قذافی صنایع این کشور را دولتی کرد و در عرصه سیاست خارجی رویکردی ضدغربی و در عین حال دائماً متغیر در پیش گرفت. این تغییر و چرخش‌ها مناسبات لیبی را حتی با شماری از کشورهای عربی نیز تنش‌آلود کرد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
== چهره‌های شاخص لیبی == | == چهره‌های شاخص لیبی == | ||
1.[[معمر قذافی]] | 1.[[معمر قذافی]] | ||
معمر محمد عبدالسلام ابومنیار معروف به سرهنگ مُعَمَّر محمد قَذّافی که در کشورش توسط مریدان امام قذافی خطاب می‌شد (۷ ژوئن ۱۹۴۲ – ۲۰ اکتبر ۲۰۱۱)، سیاست‌مدارِ انقلابی و رئیس شورای فرماندهی انقلاب لیبی از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷ و همچنین برادر رهبر جماهیری عربی خلق سوسیالیستی عظمای لیبی از ۱۹۷۷ تا ۲۰۱۱ بود. | معمر محمد عبدالسلام ابومنیار معروف به سرهنگ مُعَمَّر محمد قَذّافی که در کشورش توسط مریدان امام قذافی خطاب می‌شد (۷ ژوئن ۱۹۴۲ – ۲۰ اکتبر ۲۰۱۱)، سیاست‌مدارِ انقلابی و رئیس شورای فرماندهی انقلاب لیبی از سال ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۷ و همچنین برادر رهبر جماهیری عربی خلق سوسیالیستی عظمای لیبی از ۱۹۷۷ تا ۲۰۱۱ بود. | ||
2.[[محمد اردیس سنوسی]] | 2.[[محمد اردیس سنوسی]] | ||
محمد ادریس سنوسی (به عربی: محمد إدریس السنوسی) اولین و تنها پادشاه لیبی بود که از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۶۱ میلادی سلطنت کرد. او همچنین رهبر گروه اسلامی [[سنوسیه]] بود. | محمد ادریس سنوسی (به عربی: محمد إدریس السنوسی) اولین و تنها پادشاه لیبی بود که از سال ۱۹۵۱ تا ۱۹۶۱ میلادی سلطنت کرد. او همچنین رهبر گروه اسلامی [[سنوسیه]] بود. | ||
3.[[عمر مختار]] | 3.[[عمر مختار]] | ||
عمر مختار یکی ازشخصیت‌های انقلابی اهل [[لیبی]] و ازاهل تسنن بود که با استعمار و استکبار مبارزه و کرد و در این راه جان سپرد. | عمر مختار یکی ازشخصیت‌های انقلابی اهل [[لیبی]] و ازاهل تسنن بود که با استعمار و استکبار مبارزه و کرد و در این راه جان سپرد. | ||
4. [[خلیفه حفتر]] | 4. [[خلیفه حفتر]] | ||
خلیفه بلقاسم حفتر (به عربی: خلیفة بلقاسم حفتر) (متولد ۷ نوامبر ۱۹۴۳)از فرماندهان نظامی لیبیایی است | خلیفه بلقاسم حفتر (به عربی: خلیفة بلقاسم حفتر) (متولد ۷ نوامبر ۱۹۴۳)از فرماندهان نظامی لیبیایی است | ||
ژنرال حفتر درحالی پس از سرنگونی رژیم قذافی در [[لیبی]] ظاهر شد که تا پیش از آن نامی از وی برده نشده بود. نقشی که وی پس از ظهورش در لیبی ایفا کرد، بسیاری از معادلات میدانی و سیاسی این کشور را تغییر داد | ژنرال حفتر درحالی پس از سرنگونی رژیم قذافی در [[لیبی]] ظاهر شد که تا پیش از آن نامی از وی برده نشده بود. نقشی که وی پس از ظهورش در لیبی ایفا کرد، بسیاری از معادلات میدانی و سیاسی این کشور را تغییر داد | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||