۸۵٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
این اولین بار بود که شیعیان سازمان و تشکیلاتی پیدا میکردند. تشکیلاتی که برای ایرانیان هم جالب بود. چون یک روحانی آن را راه انداخته بود. مردی که از قضا ایرانی هم بود؛ سید موسی صدر هشت سال بعد از هجرت به لبنان آنقدر کار کرده بود و برای [[مذهب شیعه|شیعیان]] آبرو و اعتبار ساخته بود که شهروندان درجه دو دیروز به حقی رسیدند که همه طایفههای لبنان از آن برخوردار بودند و هر طایفه مجلسی برای خود داشت. | این اولین بار بود که شیعیان سازمان و تشکیلاتی پیدا میکردند. تشکیلاتی که برای ایرانیان هم جالب بود. چون یک روحانی آن را راه انداخته بود. مردی که از قضا ایرانی هم بود؛ سید موسی صدر هشت سال بعد از هجرت به لبنان آنقدر کار کرده بود و برای [[مذهب شیعه|شیعیان]] آبرو و اعتبار ساخته بود که شهروندان درجه دو دیروز به حقی رسیدند که همه طایفههای لبنان از آن برخوردار بودند و هر طایفه مجلسی برای خود داشت. | ||
از روزی که [[امام موسی صدر]] در | از روزی که [[امام موسی صدر]] در اردیبهشت ۱۳۴۵ طرح تاسیس مجلسی برای شیعیان را ارائه کرد سه سالی طول کشید تا به سرانجام برسد. از آن سال امام صدر وجود یک مرکز مستقل را برای سازماندهی، اداره و احقاق حقوق شیعیان لازم میدانست. این حرف، آن هم از زبان یک روحانی آنقدر برای عدهای از هم لباسان و بعضی مقامات لبنانی و غیر لبنانی سنگین بود که مخالفتها از هر سو شروع شد. هملباسان امام صدر میگفتند این کار جلوی [[وحدت]] [[شیعه]] و [[سنی]] را میگیرد. | ||
عدهای دیگر از اساس با دخالت یک روحانی در امور اجتماعی و سیاسی مخالف بودند. فئودالهای شیعه هم نگران به خطر افتادن موقعیت و نفوذ خود بودند. حق هم داشتند؛ در همان سالهای حضور امام در لبنان فعالیتها و حرفهای او آنقدر در دل مردم جا باز کرده بود که سفیر [[آمریکا]] در لبنان در [[آبان]] ۴۵ به روسای خود از شخصیت جذاب، زیرک و محبوبی گفت که رهبر یکهتاز شیعیان شده و در نفوذ و محبوبیت رقیب [[جمال عبدالناصر]] است. | عدهای دیگر از اساس با دخالت یک روحانی در امور اجتماعی و سیاسی مخالف بودند. فئودالهای شیعه هم نگران به خطر افتادن موقعیت و نفوذ خود بودند. حق هم داشتند؛ در همان سالهای حضور امام در لبنان فعالیتها و حرفهای او آنقدر در دل مردم جا باز کرده بود که سفیر [[آمریکا]] در لبنان در [[آبان]] ۴۵ به روسای خود از شخصیت جذاب، زیرک و محبوبی گفت که رهبر یکهتاز شیعیان شده و در نفوذ و محبوبیت رقیب [[جمال عبدالناصر]] است. | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
به دنبال آن آقای کامل اسعد ـ رئیس مجلس وقت لبنان، شیعه خود فروخته و یکی از فئودالهای جنوب آن کشور، که فعالیتهای بنیادین سید موسی صدر را کاملاً بر ضد منافع شخصی و خانوادگی خود میدید، شدیداً به مخالفت با این طرح برخاست و با تحریک عدهای از معممین سادهلوح و بازی خورده شیعه، موانع و مشکلات زیادی را بر سر این طرح سرنوشتساز به وجود آورد. تا جائی که انواع و اقسام تهمتها و افتراها را در حق سید موسی صدر روا داشتند، حتی او را در برخی از روزنامهها جاسوس اسرائیل و عامل شاه ایران در لبنان معرفی نمودند<ref>در این مورد رجوع کنید به گزارشهای ساواک در مجموعة «یاران امام، ویژة امام موسی صدر.» گزارش ساواک</ref>. | به دنبال آن آقای کامل اسعد ـ رئیس مجلس وقت لبنان، شیعه خود فروخته و یکی از فئودالهای جنوب آن کشور، که فعالیتهای بنیادین سید موسی صدر را کاملاً بر ضد منافع شخصی و خانوادگی خود میدید، شدیداً به مخالفت با این طرح برخاست و با تحریک عدهای از معممین سادهلوح و بازی خورده شیعه، موانع و مشکلات زیادی را بر سر این طرح سرنوشتساز به وجود آورد. تا جائی که انواع و اقسام تهمتها و افتراها را در حق سید موسی صدر روا داشتند، حتی او را در برخی از روزنامهها جاسوس اسرائیل و عامل شاه ایران در لبنان معرفی نمودند<ref>در این مورد رجوع کنید به گزارشهای ساواک در مجموعة «یاران امام، ویژة امام موسی صدر.» گزارش ساواک</ref>. | ||
این آقایان در ادامه این کارشکنیها، در | این آقایان در ادامه این کارشکنیها، در بهار ۱۳۴۶ هـ ش تحت عنوان مقدسی چون «جمعیت علمای شیعه» قانون و شرایطی را برای تصدی ریاست مجلس اعلای شیعه تنظیم کردند، از آن جمله: رئیس مجلس باید [[مجتهد]] باشد، تنها از [[مراجع تقلید]] [[نجف]] اجازه اجتهاد کسب کند و در ضمن خود و پدرش هم لبنانی باشد<ref>نامة مفید، گاهشمار، ص۱۵۶</ref>. و با این طریق میخواستند به خیال خودشان دست سید موسی صدر را از ریاست مجلس کوتاه کنند. آنها با صراحت در روزنامهها مینوشتند: ایرانیانی که جاسوس شاه در منطقه هستند، دیروز آمدند و امروز میخواهند سرنوشت ملت لبنان را به دست بگیرند<ref>به نقل از حجتالاسلام و مسلمین خلیلی</ref>. اما در مقابل همه این کم لطفیها، این تنها صبر، بردباری، بزرگواری و درایت سید موسی صدر بود که همه این ترفندها و توطئهها را نقش بر آب میکرد. | ||
== تشکیل مجلس و انتخاب رهبر == | == تشکیل مجلس و انتخاب رهبر == | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
== اولین حکومت فقیه == | == اولین حکومت فقیه == | ||
آن ایام تشکیل مجلس اعلی شیعه در واقع به منزله یک حکومت بود که شاید برای نخستین بار در طول تاریخ شیعه به دست پرتوان یک فقیه زمانشناس و جامع شرایط در لبنان پایهگذاری میشد. در طول تاریخ حکومتهای شیعه زیادی به عرصه آمدند ولی اغلب بنیانگذاران آن افراد غیرفقیه ـ سیاسی، نظامی و... ـ بودند که به خاطر انگیزههای غیر دینی و احیاناً واهی اقدام به تشکیل آن کردند، ولی اینبار حکومتی در قلب دولت لبنان به بار نشست که با اشراف کامل و مدیریت مستقیم مجتهد جامع شرایط اداره میشد. یکی از امتیازات مهم حکومت فوق این بود که گرچه در ظاهر به عنوان مجلس اعلای شیعیان مطرح بود و اختصاص به طائفه شیعه داشت اما در واقع بنیانگذار و دستاندرکاران آن برای تمام لبنان تلاش میکردند و به اندازه تمام دستگاههای دولتی اعم از ریاستجمهوری، نخستوزیری و مجلس لبنان کارآیی مفید از خود نشان دادند و بیشتر از رئیسجمهور، نخستوزیر و نمایندگان مجلس در عمران و آبادانی کشور کوشیدند. | آن ایام تشکیل مجلس اعلی شیعه در واقع به منزله یک حکومت بود که شاید برای نخستین بار در طول تاریخ [[مذهب شیعه|شیعه]] به دست پرتوان یک [[فقیه]] زمانشناس و جامع شرایط در لبنان پایهگذاری میشد. در طول تاریخ حکومتهای شیعه زیادی به عرصه آمدند ولی اغلب بنیانگذاران آن افراد غیرفقیه ـ سیاسی، نظامی و... ـ بودند که به خاطر انگیزههای غیر دینی و احیاناً واهی اقدام به تشکیل آن کردند، ولی اینبار حکومتی در قلب دولت لبنان به بار نشست که با اشراف کامل و مدیریت مستقیم مجتهد جامع شرایط اداره میشد. یکی از امتیازات مهم حکومت فوق این بود که گرچه در ظاهر به عنوان مجلس اعلای شیعیان مطرح بود و اختصاص به طائفه شیعه داشت اما در واقع بنیانگذار و دستاندرکاران آن برای تمام لبنان تلاش میکردند و به اندازه تمام دستگاههای دولتی اعم از ریاستجمهوری، نخستوزیری و مجلس لبنان کارآیی مفید از خود نشان دادند و بیشتر از رئیسجمهور، نخستوزیر و نمایندگان مجلس در عمران و آبادانی کشور کوشیدند. | ||
طرحهای عمرانی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و دفاعی این مجلس که از اندیشههای ناب سید موسی صدر تراوش مییافت در جهت بهبود اوضاع معیشتی و رشد علمی و فرهنگی مردم انقلاب بزرگی به وجود آورد، به طوری که بعداً این طرحها از سوی رجال سیاسی و دولتمردان لبنان مورد توجه و الگو قرار گرفت. در اثر تلاشهای شبانهروزی و مستمر سید موسی صدر این تلاشها اثرات مثبت و حیاتبخش خود را نشان داد و علاوه بر شیعیان، تمام مسلمانان و حتی مسیحیان نیز از آن بهرهمند شدند. از همه مهمتر یک نوع همزیستی کمنظیر و تاریخی در میان مسلمان و مسیحیان در زیر سایه این حکومت به وجود آمد که در نوبةخود قابل توجه و تأمل است. در آن مقطع اهمیت موضوع به قدری روشن و چشمگیر بود که برای دشمنان و مخالفان بسیار شکننده و رعبآور و نگران کننده جلوه مینمود و در قلب دوستان و همفکران نیز نور امید و نشاط میآفرید. | طرحهای عمرانی، اقتصادی، فرهنگی، نظامی و دفاعی این مجلس که از اندیشههای ناب سید موسی صدر تراوش مییافت در جهت بهبود اوضاع معیشتی و رشد علمی و فرهنگی مردم انقلاب بزرگی به وجود آورد، به طوری که بعداً این طرحها از سوی رجال سیاسی و دولتمردان لبنان مورد توجه و الگو قرار گرفت. در اثر تلاشهای شبانهروزی و مستمر سید موسی صدر این تلاشها اثرات مثبت و حیاتبخش خود را نشان داد و علاوه بر شیعیان، تمام مسلمانان و حتی مسیحیان نیز از آن بهرهمند شدند. از همه مهمتر یک نوع همزیستی کمنظیر و تاریخی در میان مسلمان و مسیحیان در زیر سایه این حکومت به وجود آمد که در نوبةخود قابل توجه و تأمل است. در آن مقطع اهمیت موضوع به قدری روشن و چشمگیر بود که برای دشمنان و مخالفان بسیار شکننده و رعبآور و نگران کننده جلوه مینمود و در قلب دوستان و همفکران نیز نور امید و نشاط میآفرید. | ||
[[آیتالله هاشمی رفسنجانی]] در بخشی از خاطرات دوران انقلاب به این امر مهم اشاره کرده و چنین مینویسد: | [[اکبر هاشمی رفسنجانی|آیتالله هاشمی رفسنجانی]] در بخشی از خاطرات دوران [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] به این امر مهم اشاره کرده و چنین مینویسد: | ||
«.... لبنان برای ما آن روزها بیشتر از این جهت جالب و پر جاذبه بود که در آنجا یک روحانی شیعه و ایرانی یک تشکیلات رسمی به نام «مجلس اعلای شیعیان» داشت که یک نوع حکومت بود. چنین چیزی در آن روزها در جای دیگری از دنیا نداشتیم... | «.... لبنان برای ما آن روزها بیشتر از این جهت جالب و پر جاذبه بود که در آنجا یک روحانی شیعه و ایرانی یک تشکیلات رسمی به نام «مجلس اعلای شیعیان» داشت که یک نوع حکومت بود. چنین چیزی در آن روزها در جای دیگری از دنیا نداشتیم...<ref>هاشمی رفسنجانی، دوران انقلاب، ج۱، ص۲۷۶</ref>». | ||
در اهمیت این موضوع همین بس، وقتی حضرت [[سید روحالله موسوی خمینی|امام خمینی (رضوانالله تعالی علیه)]] بحث تئوری و نظری [[ولایت فقیه]] و [[حکومت اسلامی]] را در سال تحصیلی ۱۳۴۸ در [[حوزه علمیه نجف]] توان میفرمایند همزمان با آن سید موسی صدر این تئوری را به مرحله عمل نشاند و فعالیتهای حکومتی خود را تحت عنوان «مجلس اعلای شیعیان» آغاز نمود. البته او از مدتها پیش در این امر مهم با [[حضرت امام خمینی]] تبادل نظر داشته و نتیجه کارهای خود را در لبنان به سمع و نظر معظمله میرسانده است. چنان که مأموران ساواک یکی از این دیدارها و تبادل نظرها را که چند روز پیش از افتتاح مجلس اعلا، به صورت خصوصی و طولانی در بیت امام خمینی در [[نجف]] انجام گرفته، گزارش کردهاند | در اهمیت این موضوع همین بس، وقتی حضرت [[سید روحالله موسوی خمینی|امام خمینی (رضوانالله تعالی علیه)]] بحث تئوری و نظری [[ولایت فقیه]] و [[حکومت اسلامی]] را در سال تحصیلی ۱۳۴۸ در [[حوزه علمیه نجف]] توان میفرمایند همزمان با آن سید موسی صدر این تئوری را به مرحله عمل نشاند و فعالیتهای حکومتی خود را تحت عنوان «مجلس اعلای شیعیان» آغاز نمود. البته او از مدتها پیش در این امر مهم با [[سید روحالله موسوی خمینی|حضرت امام خمینی]] تبادل نظر داشته و نتیجه کارهای خود را در لبنان به سمع و نظر معظمله میرسانده است. چنان که مأموران ساواک یکی از این دیدارها و تبادل نظرها را که چند روز پیش از افتتاح مجلس اعلا، به صورت خصوصی و طولانی در بیت امام خمینی در [[نجف]] انجام گرفته، گزارش کردهاند<ref>ر. ک: یاران امام، به روایت اسناد ساواک، ویژه امام موسی صدر، کتاب هفدهم، ج۱، ص۹۸</ref>. | ||
بنابراین چون حضرت امام خمینی از عمق فعالیتهای سرنوشتساز و از درایت سیاسی و مدیریت توانمند سید موسی صدر آگاهی کامل داشت، نسبت به شخصیت و موقعیت وی عنایت خاصی از خود نشان میداد. به طوری که آیتالله سید محمد علی ابطحی نقل میکرد: روزی در نجف به حضرت امام خمینی عرض کردم آقا! فرض کنیم که انشاءالله بر طاغوت ایران غلبه کردی و سرنگون شد، آیا کسی را دارید به جای آن در رأس امور کشور بگذارید و او هم بتواند به خوبی از عهده اداره کشور برآید؟ دیدم ایشان نظر به آقا موسی دارند و فرمودند: آقا موسی رفیق خودت. بعد گفتم: آقا موسی دیگر لبنانی شده است و لبنانیها وی را رها نمیکنند. ایشان فرمودند: اینها سهل است درست میشود | بنابراین چون حضرت امام خمینی از عمق فعالیتهای سرنوشتساز و از درایت سیاسی و مدیریت توانمند سید موسی صدر آگاهی کامل داشت، نسبت به شخصیت و موقعیت وی عنایت خاصی از خود نشان میداد. به طوری که آیتالله سید محمد علی ابطحی نقل میکرد: روزی در نجف به حضرت امام خمینی عرض کردم آقا! فرض کنیم که انشاءالله بر طاغوت ایران غلبه کردی و سرنگون شد، آیا کسی را دارید به جای آن در رأس امور کشور بگذارید و او هم بتواند به خوبی از عهده اداره کشور برآید؟ دیدم ایشان نظر به آقا موسی دارند و فرمودند: آقا موسی رفیق خودت. بعد گفتم: آقا موسی دیگر لبنانی شده است و لبنانیها وی را رها نمیکنند. ایشان فرمودند: اینها سهل است درست میشود<ref> آیتالله ابطحی اصفهانی یکی از شخصیتهای برجستة حوزة علمیة اصفهان، قم و نجف است که در نجف اشرف با امام موسی صدر هم مباحثه بوده است و هم اکنون در قم به تدریس خارج فقه و اصول اهتمام دارد</ref>. | ||
== اعلان خط مشی کلی == | == اعلان خط مشی کلی == | ||
خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
# توجه و مراقبت نسبت به مسئولیتهای ملی و وطنی و حفاظت از استقلال و آزادی لبنان و پاسداری از سرزمین و مرزها و حدود کشور. | # توجه و مراقبت نسبت به مسئولیتهای ملی و وطنی و حفاظت از استقلال و آزادی لبنان و پاسداری از سرزمین و مرزها و حدود کشور. | ||
# مبارزهای پیگیر با جهل، فقر و تخلفات و ستم اجتماعی و فساد اخلاقی. | # مبارزهای پیگیر با جهل، فقر و تخلفات و ستم اجتماعی و فساد اخلاقی. | ||
# یاری و مساعدت و پشتیبانی از مقاومت [[فلسطین]] و همکاری با دولتهای مترقی و برادران عرب به منظور آزاد سازی سرزمینهای غصب شده توسط رژیم اشغالگر قدس | # یاری و مساعدت و پشتیبانی از مقاومت [[فلسطین]] و همکاری با دولتهای مترقی و برادران عرب به منظور آزاد سازی سرزمینهای غصب شده توسط رژیم اشغالگر قدس<ref> مجلة مکتب اسلام، سال۲۵، ش۷، ص۵۹</ref>. | ||
علاوه بر آن سید موسی صدر در ادامه سخنرانی خود مسائل مهم دیگری را در جهت رفع مشکلات عمومی لبنان بیان داشت، از جمله در ضمن سخنان خود خطاب به آقای شارل حلو رئیسجمهور وقت آن کشور از وی خواست تا همه لبنان به صورت یک حوزه انتخابی واحد درآید و مردم مستقیماً در سرنوشت خود دخالت داشته باشند و برای تصدی مسئولیتهای مهم کشور، شخصیتهای مورد علاقه خود را انتخاب کنند. آقای شارلحلو گرچه شخصاً نسبت به سید موسی صدر علاقه و ارادت ویژه داشت، اما چون به عنوان یک مسیحی فرانکوفون مطرح بود و دارای گرایشهای فرانسوی بود هرگز نمیتوانست به این خواسته جواب مثبت بدهد، لذا در جواب وی تنها لبخندی زد و گفت: گویا شما در نظر دارید از همین حالا حکومت لبنان را در دست بگیرید. البته گفته آقای شارلحلو هم کاملاً درست بود و اگر چنین اتفاقی میافتاد به یقین سید موسی صدر با توجه به محبوبیتی که در میان اقشار مختلف داشت تنها شخصیت منتخب مردم میشد | علاوه بر آن سید موسی صدر در ادامه سخنرانی خود مسائل مهم دیگری را در جهت رفع مشکلات عمومی لبنان بیان داشت، از جمله در ضمن سخنان خود خطاب به آقای شارل حلو رئیسجمهور وقت آن کشور از وی خواست تا همه لبنان به صورت یک حوزه انتخابی واحد درآید و مردم مستقیماً در سرنوشت خود دخالت داشته باشند و برای تصدی مسئولیتهای مهم کشور، شخصیتهای مورد علاقه خود را انتخاب کنند. آقای شارلحلو گرچه شخصاً نسبت به سید موسی صدر علاقه و ارادت ویژه داشت، اما چون به عنوان یک مسیحی فرانکوفون مطرح بود و دارای گرایشهای فرانسوی بود هرگز نمیتوانست به این خواسته جواب مثبت بدهد، لذا در جواب وی تنها لبخندی زد و گفت: گویا شما در نظر دارید از همین حالا حکومت لبنان را در دست بگیرید. البته گفته آقای شارلحلو هم کاملاً درست بود و اگر چنین اتفاقی میافتاد به یقین سید موسی صدر با توجه به محبوبیتی که در میان اقشار مختلف داشت تنها شخصیت منتخب مردم میشد<ref>به نقل از استاد زکریا حمزه معروف به ابویحیی، مسئول امور نظامی حرکت امل در زمان امام موسی صدر و رهبر فعلی «مقاومت مؤمنه» که در آن جلسه افتتاحیه حضور داشته است</ref>. | ||
به هر حال این خطوط و موضعگیری، بعد از یک هفته در نخستین بیانیهای که از طرف مجلس اعلای شیعیان انتشار یافت مندرج گردید و در سرتاسر لبنان پخش شد و برخی از روزنامهها نیز اقدام به درج آن کردند. | به هر حال این خطوط و موضعگیری، بعد از یک هفته در نخستین بیانیهای که از طرف مجلس اعلای شیعیان انتشار یافت مندرج گردید و در سرتاسر لبنان پخش شد و برخی از روزنامهها نیز اقدام به درج آن کردند. | ||
خط ۹۷: | خط ۹۶: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* [http://www.imam-sadr.com/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85/tabid/113/articleid/5547/Default.aspx?dnnprintmode=true&mid=463&SkinSrc=%5BG%5DSkins%2F_default%2FNo+Skin&ContainerSrc=%5BG%5DContainers%2F_default%2FNo+Container برگرفته از سایت سالروز تأسیس مجلس اعلای شیعیان لبنان؛ اولین مرکز شیعه] | |||
* [http://www.imam-sadr.com/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87/tabid/120/ArticleId/4800/%D8%AA%D8%A3%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86.aspx برگرفته از سایت تأسیس مجلس اعلای شیعیان لبنان - امام موسی صدر] | |||
[[رده:احزاب و گروهها]] | [[رده:احزاب و گروهها]] | ||
[[رده:لبنان]] | [[رده:لبنان]] |