۲٬۸۸۰
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' های ' به 'های '
جز (جایگزینی متن - ' می داند' به ' می‌داند') |
Wikivahdat (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' های ' به 'های ') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
=علامه کوثری از نظر علما= | =علامه کوثری از نظر علما= | ||
شیخ محمد ابوزهره می‌گوید: من در سال‌های اخیر جز امام کوثری دانشمندی | شیخ محمد ابوزهره می‌گوید: من در سال‌های اخیر جز امام کوثری دانشمندی نمی‌شناسم که با مرگ او، جای خالی اش پر نشود. ایشان مصداق روایت «دانشمندان میراث داران پیامبران می‌باشند» بود. این دانشمند بزرگوار، نه پیرو مذهبی جدید و نه مبلغ امری نو پیدا و نه از شمار کسانی بود که مردم آنها را مجدّد می‌خوانند؛ بلکه ایشان از چنین افرادی بیزار بود و به جای اینکه بدعت آور باشد، پیرو بود. اما با این حال، ایشان مجدّد به معنای واقعی کلمه بود. چون نوگرایی برخلاف تصور مردم، کنار گذاشتن همه چیز و رد کردن عهد نبوت نیست؛ بلکه نوگرایی به معنای رونق بخشی دوباره به دین و زدودن پیرایه‌های آن می‌باشد تا دین، با زلالی خود و آن گونه که هست، برای مردم تبیین شود<ref>کوثری، محمد زاهد، تأنیب الخطیب علی ما ساقه فی ترجمة ابی حنیفة من الأکاذیب، 1410 ق. ص: ج، د</ref>. | ||
شیخ محمد اسماعیل عبده، واعظ قاهره می‌گوید: در روز یکشنبه، نوزدهم ذیقعده سال 1371 هجری قمری در کوی العباسیه مصر، دانشمندی جهانی، پژوهشگری تیزهوش و محققی زبردست و بلندنظر، مفسری نابغه و مناظره کننده ای که هرگز کسی بر وی چیره نگشت، شمشیری نهاده شده بر گردن ملحدان و فرقه‌های گمراه، تواناترین فرد و بهترین یاری رسان سنت نبوی، برجسته‌ترین مدافع باورهای صحیح دینی و صاحب تألیفات ارزشمند و سودمند در هر علمی و همچنین فردی | شیخ محمد اسماعیل عبده، واعظ قاهره می‌گوید: در روز یکشنبه، نوزدهم ذیقعده سال 1371 هجری قمری در کوی العباسیه مصر، دانشمندی جهانی، پژوهشگری تیزهوش و محققی زبردست و بلندنظر، مفسری نابغه و مناظره کننده ای که هرگز کسی بر وی چیره نگشت، شمشیری نهاده شده بر گردن ملحدان و فرقه‌های گمراه، تواناترین فرد و بهترین یاری رسان سنت نبوی، برجسته‌ترین مدافع باورهای صحیح دینی و صاحب تألیفات ارزشمند و سودمند در هر علمی و همچنین فردی صاحب‌نظر در فنون و علوم مختلف به رحمت خدا پیوست<ref>کوثری، محمد زاهد، مَحقُ التقوّل فی مسألة التوسل، ص 30.</ref>. | ||
عبدالله بن صدیق غماری، کوثری را «عالم به فقه و اصول» و «عالم به علم کلام و رجال» دانسته است و می‌گوید که تواناییِ او در علم حدیث به‌حدی است که می‌داند راجع به حدیث چگونه بحث کند و تخصصِ او در علم جرح و تعدیل به‌حدی است که به‌خوبی می‌تواند دربارۀ راویان اظهارنظر کند<ref>غماری، عبدالله بن محمد، سبیل التوفیق؛ فی ترجمة عبدالله بن الصدیق الغماری، قاهره: نشر مکتبة القاهرة، چاپسوم، 1433ق. ص 38.</ref>. | عبدالله بن صدیق غماری، کوثری را «عالم به فقه و اصول» و «عالم به علم کلام و رجال» دانسته است و می‌گوید که تواناییِ او در علم حدیث به‌حدی است که می‌داند راجع به حدیث چگونه بحث کند و تخصصِ او در علم جرح و تعدیل به‌حدی است که به‌خوبی می‌تواند دربارۀ راویان اظهارنظر کند<ref>غماری، عبدالله بن محمد، سبیل التوفیق؛ فی ترجمة عبدالله بن الصدیق الغماری، قاهره: نشر مکتبة القاهرة، چاپسوم، 1433ق. ص 38.</ref>. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
عقیده تنزیه: علامه کوثری در بحث توحید به اهل‌حدیث خرده می‌گرفت و برخی از آنان را مُشَبِّه و مُجَسِّم می‌خواند. برای نمونه، او ابن‌خزیمه را مجسّم و جاهل به اصول دین می‌دانست و کتاب التوحید او را «کتاب الشرک» می‌خواند<ref>کوثری، محمد زاهد، مقالات الکوثری، قاهره: مکتبة التوفیقیة، بی‌تا. ص 301- ابن ابی‌العز، علی بن علی، شرح العقیدة الطحاویة، تحقیق: محمد ناصرالدین البانی، ص50</ref>. | عقیده تنزیه: علامه کوثری در بحث توحید به اهل‌حدیث خرده می‌گرفت و برخی از آنان را مُشَبِّه و مُجَسِّم می‌خواند. برای نمونه، او ابن‌خزیمه را مجسّم و جاهل به اصول دین می‌دانست و کتاب التوحید او را «کتاب الشرک» می‌خواند<ref>کوثری، محمد زاهد، مقالات الکوثری، قاهره: مکتبة التوفیقیة، بی‌تا. ص 301- ابن ابی‌العز، علی بن علی، شرح العقیدة الطحاویة، تحقیق: محمد ناصرالدین البانی، ص50</ref>. | ||
انتقادات تند علامه کوثری بر شاه ولی الله دهلوی: علامه کوثری درباره شاه ولی الله دهلوی می‌نویسد: | انتقادات تند علامه کوثری بر شاه ولی الله دهلوی: علامه کوثری درباره شاه ولی الله دهلوی می‌نویسد: آگاهی‌های او از کتاب‌های متقدمین کم است و کمیت او در شناخت رجال احادیث و تاریخ علوم و مذاهب می‌لنگد تا جایی که در بسیاری از مباحث علمی دچار لغزش می‌گردد<ref>محمد زاهد الکوثری، حسن التقاضی فی سیره الامام ابی یوسف القاضی، مکتبه الازهریه للتراث، ص96.</ref>. در ادامه می‌نویسد: وی در اعتقادات و فقه پیرو حنفیان پیشین بود، اما از زمانی که به حجاز سفر کرد و حلقه شاگردان شیخ ابوطاهر بن ابراهیم کورانی شافعی درآمد، از راه صحیح حنفیان خارج شد و در توحید ازدیدگاه صحیح استادش در هند شیخ احمد بن عبدالأحد سرهندى معروف به امام ربّانى (توحید شهودی) متمایل به وحدت وجود از طریق نظریه تجلی گردید. کوثری می‌گوید که این نظریه منجر به اتحاد و حلول می‌شود و این دیدگاه در نزد اندیشمندان باطل است. وی در ادامه دهلوی را متهم به لامذهبیت می‌کند که تقلید را رها کرده و گونه‌ای از حشویه حنفیه نادر و منحرف را در اعتقادات و فقه تبلیغ می‌نماید که منجر به گسترش لامذهبیت در شبه قاره گردید<ref>همان، ص 97 و 98.</ref>. | ||
=فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی= | =فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی= | ||
مقابله با نفوذ یهودیان: با نفوذ یهودیان «دونمه»<ref>بر گروهی از یهودیان مهاجر که در مناطقی نزدیک به قلمرو حکومت عثمانی (ترکیه) ساکن شدند و در ظاهر به اسلام گرویدند اطلاق می‌شود. آنان پس از نفوذ در ارکان امپراتوری عثمانی و به دست گرفتن | مقابله با نفوذ یهودیان: با نفوذ یهودیان «دونمه»<ref>بر گروهی از یهودیان مهاجر که در مناطقی نزدیک به قلمرو حکومت عثمانی (ترکیه) ساکن شدند و در ظاهر به اسلام گرویدند اطلاق می‌شود. آنان پس از نفوذ در ارکان امپراتوری عثمانی و به دست گرفتن پست‌های کلیدی، نقش مهمی در تضعیف و براندازی امپراتوری عثمانی ایفا کرده‌اند.</ref> و دیگران (نصرانی ها و ارمنی ها) در ارتش اسلامی ترکیه و نیز در حوزه‌های تربیتی و مطبوعات و همچنین خرید عناصر ترک، علوم دینی را محدود و ستم نسبت به دانشمندان را آغاز کردند و سرانجام حکومت خلافت اسلامی را به فروپاشی کشاندند. علامه کوثری در برابر این جریان از اسلام دفاع می‌کرد. به همین دلیل او را از سمت خود برکنار کردند و حکم به اعدام وی دادند. در نتیجه وی این سرزمین را ترک کرد و بستگان و دارایی خود را رها کرد<ref>کوثری، محمد زاهد، مَحقُ التقوّل فی مسألة التوسل، ص 28.</ref>. | ||
وکیل مشیخۀ عثمانی (نمایندۀ مجلس بزرگان عثمانی): وظیفه او اشراف بر علم و مدارس و علما بود و سمت وی هم تراز «شیخ الازهر» در مصر بود<ref>کوثری، محمد زاهد، تأنیب الخطیب علی ما ساقه فی ترجمة ابی حنیفة من الأکاذیب، 1410 ق. ص: و- الفقه و أصول الفقه من أعمال محمد زاهد الکوثری، الامام الکوثری، احمد خیری، ص 25.</ref>. | وکیل مشیخۀ عثمانی (نمایندۀ مجلس بزرگان عثمانی): وظیفه او اشراف بر علم و مدارس و علما بود و سمت وی هم تراز «شیخ الازهر» در مصر بود<ref>کوثری، محمد زاهد، تأنیب الخطیب علی ما ساقه فی ترجمة ابی حنیفة من الأکاذیب، 1410 ق. ص: و- الفقه و أصول الفقه من أعمال محمد زاهد الکوثری، الامام الکوثری، احمد خیری، ص 25.</ref>. | ||
رئیس تحقیقات شرعیه: وظیفه او تعیین قضات و برکناری آنها و اشراف بر قاضیان بود<ref>الفقه و أصول الفقه من أعمال محمد زاهد الکوثری، الامام الکوثری، احمد خیری، ص 25.</ref>. | رئیس تحقیقات شرعیه: وظیفه او تعیین قضات و برکناری آنها و اشراف بر قاضیان بود<ref>الفقه و أصول الفقه من أعمال محمد زاهد الکوثری، الامام الکوثری، احمد خیری، ص 25.</ref>. | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
* تأنیب الخطیب علی ما ساقه فی ترجمة ابی حنیفة من الأکاذیب:<ref>همان، ص 43.</ref>؛<br> | * تأنیب الخطیب علی ما ساقه فی ترجمة ابی حنیفة من الأکاذیب:<ref>همان، ص 43.</ref>؛<br> | ||
* نظم عوامل الإعراب (به زبان فارسی). این کتاب خطی، اولین اثر ایشان است<ref>همان، ص 40.</ref>؛<br> | * نظم عوامل الإعراب (به زبان فارسی). این کتاب خطی، اولین اثر ایشان است<ref>همان، ص 40.</ref>؛<br> | ||
* ازاحة شبهة المعمم عن عبارة المحرم (خطی): عالمی با نام "محرم" شرحی بر شرح عبدالرحمان جامی بر کتاب "کافیه ابن حاجب" در موضوع نحو | * ازاحة شبهة المعمم عن عبارة المحرم (خطی): عالمی با نام "محرم" شرحی بر شرح عبدالرحمان جامی بر کتاب "کافیه ابن حاجب" در موضوع نحو می‌نگارد. ایشان در باب "ندبه در منصوبات" عبارتی می‌نویسد. یکی از شاگردان شیخ را می‌بیند که چند سطر از این شرح را حذف کرده تا معنای عبارت کتاب ـ از نظر اوـ درست شود. اما به اعتقاد ایشان باید این عبارت را حفظ کرد و آن را به گونه‌ای تأویل کرد تا عبارت با معنا شود. به همین دلیل رساله‌ای ده صفحه ای دراین‌باره نوشت؛<br> | ||
الجواب الوفیّ فی الرّدّ علی الواعظ الأوفی (خطی): در ساحل دریای سیاه سرزمینی به نام "اوف" وجود دارد. این منطقه به داشتن واعظان بسیار، شهرت دارد. یکی از این واعظان به شهر سکونت استاد عزیمت کرد و در آن جا به وعظ و خطابه مشغول بود. این واعظ در کار خود شهرت یافت. روزی استاد کوثری در جلسه سخنرانی او حاظر شد. واعظ مشهور در این جلسه که بعد از ظهر برگزار شده بود، حمله تندی به صوفیه کرد. از آنجا که مرحوم کوثری در آن زمان از هواداران صوفی ها بود، از این جلسه خارج شد و به منزل خود رفت و تا پیش از ظهر روز بعد رساله‌ای بیست صفحه ای نوشت. این رساله در پاسخ به اظهارات واعظ بود. پیش از ظهر روز بعد که این رساله را به واعظ داد، زبان واعظ بند آمد و دست از بدگویی نسبت به صوفیه کشید؛<br> | الجواب الوفیّ فی الرّدّ علی الواعظ الأوفی (خطی): در ساحل دریای سیاه سرزمینی به نام "اوف" وجود دارد. این منطقه به داشتن واعظان بسیار، شهرت دارد. یکی از این واعظان به شهر سکونت استاد عزیمت کرد و در آن جا به وعظ و خطابه مشغول بود. این واعظ در کار خود شهرت یافت. روزی استاد کوثری در جلسه سخنرانی او حاظر شد. واعظ مشهور در این جلسه که بعد از ظهر برگزار شده بود، حمله تندی به صوفیه کرد. از آنجا که مرحوم کوثری در آن زمان از هواداران صوفی ها بود، از این جلسه خارج شد و به منزل خود رفت و تا پیش از ظهر روز بعد رساله‌ای بیست صفحه ای نوشت. این رساله در پاسخ به اظهارات واعظ بود. پیش از ظهر روز بعد که این رساله را به واعظ داد، زبان واعظ بند آمد و دست از بدگویی نسبت به صوفیه کشید؛<br> | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
تدریب الطلاب علی قواعد الإعراب (خطی)؛<br> | تدریب الطلاب علی قواعد الإعراب (خطی)؛<br> | ||
حنین المتفجع وأنین المتوجع، قصیدة فی ویلات | حنین المتفجع وأنین المتوجع، قصیدة فی ویلات الحرب‌العظمی الأولی (چاپی)؛<br> | ||
إبداء وجوه التعدی فی کامل ابن عدی (خطی)؛<br> | إبداء وجوه التعدی فی کامل ابن عدی (خطی)؛<br> | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۲: | ||
الروض الناظر الوردی فی ترجمة الإمام الربانی السرهندی (وفات: 1034ق): وی این کتاب را در قسطمونی تألیف کرد. این تنها کتابی است که به زبان ترکی نگاشته است(خطی)؛<br> | الروض الناظر الوردی فی ترجمة الإمام الربانی السرهندی (وفات: 1034ق): وی این کتاب را در قسطمونی تألیف کرد. این تنها کتابی است که به زبان ترکی نگاشته است(خطی)؛<br> | ||
المدخل العام لعلوم القرآن (خطی): این کتاب دو جلدی را در آستانه تألیف کرد. این کتاب به دلیل پژوهش، دقت و تحقیق، مهم‌ترین اثر کوثری به شمار می‌آید. تطبیق میان مفسرین، از بعد رجالی و نیز متون تفسیر، تبیین مطالب مربوط به جمع‌آوری قرآن در | المدخل العام لعلوم القرآن (خطی): این کتاب دو جلدی را در آستانه تألیف کرد. این کتاب به دلیل پژوهش، دقت و تحقیق، مهم‌ترین اثر کوثری به شمار می‌آید. تطبیق میان مفسرین، از بعد رجالی و نیز متون تفسیر، تبیین مطالب مربوط به جمع‌آوری قرآن در دوره‌های سه گانة آن (دوره پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلّم)، دوره ابوبکر و دوره عثمان)، مطالب مربوط به خط قرآن، قرائت‌های چهارده گانه و طبقات قراء و نیز آگاهی کامل از آثار نوشته شده در حوزه‌های قرائت، خط و رسم قرآن و شرح حال مفسران به ترتیب تاریخی، از ویژگی‌های این کتاب است. کوثری برای هیچ چیز مانند از بین رفتن این کتاب افسوس نمی‌خورد. او نمى‌دانست این کتاب کجاست و چه بر سر آن آمده است<ref>همان، ص 42.</ref>؛<br> | ||
رفع الریبة عن تخبطات ابن قتیبة (خطی)؛<br> | رفع الریبة عن تخبطات ابن قتیبة (خطی)؛<br> | ||
| خط ۱۷۶: | خط ۱۷۶: | ||
الحاوی فی سیرة الإمام ابی جعفر الطحاوی (وفات: 321 ق) این کتاب در سال 1368 قمری در چاپخانه الانوار در 43 صفحه به چاپ رسید؛<br> | الحاوی فی سیرة الإمام ابی جعفر الطحاوی (وفات: 321 ق) این کتاب در سال 1368 قمری در چاپخانه الانوار در 43 صفحه به چاپ رسید؛<br> | ||
فصل المقال فی بحث الأوعال: این کتاب را در | فصل المقال فی بحث الأوعال: این کتاب را در زمان‌های بعد «فصل المقال فی تمحیص أحدوثة الأوعال» نامید. (خطی) در این کتاب به حدیث خرافی مبنی بر اینکه حاملان عرش "قوچ" هستند، پاسخ داده می‌شود. این کتاب از نزدیک به 12 سال پیش، در کشور مصر تنش ایجاد کرد؛<br> | ||
البحوث السّنیة عن بعض رجال أسانید الطریقة الخلوتیة (خطی و چاپ شده): علامه کوثری این کتاب را در ربیع الثانی سال 1362ه.ق و به دستور شیخ عبدالخالق بشراوی (وفات: 1366ه.ق) نگاشت. در این کتاب شرح حال سیزده شیخ خلوتی را در ده صفحه بزرگ نوشته است. اصل این کتاب که به دست خط خود ایشان است<ref>همان، ص 43.</ref>؛<br> | البحوث السّنیة عن بعض رجال أسانید الطریقة الخلوتیة (خطی و چاپ شده): علامه کوثری این کتاب را در ربیع الثانی سال 1362ه.ق و به دستور شیخ عبدالخالق بشراوی (وفات: 1366ه.ق) نگاشت. در این کتاب شرح حال سیزده شیخ خلوتی را در ده صفحه بزرگ نوشته است. اصل این کتاب که به دست خط خود ایشان است<ref>همان، ص 43.</ref>؛<br> | ||
نظرة عابرة فی مزاعم من ینکر نزول عیسی ( | نظرة عابرة فی مزاعم من ینکر نزول عیسی (علیه‌السلام)؛<br> | ||
نبراس المهتدی فی اجتلاء أنباء العارف دمرداش المحمدی (وفات: 929 ق)؛<br> | نبراس المهتدی فی اجتلاء أنباء العارف دمرداش المحمدی (وفات: 929 ق)؛<br> | ||
| خط ۲۰۹: | خط ۲۰۹: | ||
=مقالات= | =مقالات= | ||
کوثری در زمینه‌های گوناگون مقاله‌های فراوانی نوشته است. هر یک از این مقاله‌ها به مخاطبان خود، درس‌های سودمندی | کوثری در زمینه‌های گوناگون مقاله‌های فراوانی نوشته است. هر یک از این مقاله‌ها به مخاطبان خود، درس‌های سودمندی می‌آموزد. این مقاله‌ها بیشتر در مجله هایی منتشر می‌شدند که با خط مشی مقالات همسو بودند. مجله «الاسلام» و پس از آن، مجله «الشرق العربی» بیشترین مقالات ایشان را منتشر کرده‌اند. برخی از شاگردان فاضل ایشان نیز اقدام به گردآوری مقالات در مجموعه‌ای جداگانه کرده‌اند و این شرح زندگی‌نامه را در سرآغاز آن به چاپ رسانده‌اند. در اینجا یادآور می‌شوم که محمد زاهد کوثری رساله‌های علمی فراوانی دارند که به دلیل پراکنده بودن در جهان، جمع‌آوری آنها آسان نیست. این رساله‌ها در پاسخ به پرسش گران نگاشته و برای شان ارسال می‌شد<ref>کوثری، محمد زاهد، مَحقُ التقوّل فی مسألة التوسل، ص 49 و 50- الفقه و أصول الفقه من أعمال محمد زاهد الکوثری، الامام الکوثری، احمد خیری، ص 49 و 50.</ref>. مقالاتی در این المقالات وجود دارد که در تضاد با اندیشۀ وهابیت و سلفیت است که به برخی از آنها عبارتنداز: | ||
1. اللامذهبیة قنطرة اللادینیة؛<br> | 1. اللامذهبیة قنطرة اللادینیة؛<br> | ||