۸۵٬۸۱۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
}} | }} | ||
'''محمد بن عبدالکریم شهرستانی'''، با نام کامل ابی‌الفتح محمد بن عبدالکریم بن ابی‌بکر احمد الشافعی الشهرستانی. از مفسران برجسته قرن پنجم و ششم هجری (۴۷۹- ۵۴۸) در «شهرستان» از توابع [[خراسان]] دیده به جهان گشود. مورخ مشهور، دانشمند و جهان‌گرد ایرانی قرن ششم بود. | '''محمد بن عبدالکریم شهرستانی'''، با نام کامل ابی‌الفتح محمد بن عبدالکریم بن ابی‌بکر احمد الشافعی الشهرستانی. از مفسران برجسته قرن پنجم و ششم هجری (۴۷۹- ۵۴۸) در «شهرستان» از توابع [[خراسان]] دیده به جهان گشود. مورخ مشهور، دانشمند و جهان‌گرد ایرانی قرن ششم بود. | ||
در نظامیه [[نیشابور]] با استفاده از اساتید بنامی چون احمد خوافی، ابونصر قریشی، ابوالقاسم انصاری، علی بن احمد بن محمد المدائنی و... در [[فقه]] ،[[کلام]]، [[تفسیر]]، [[حدیث]] ،[[اصول]] و... تحصیلات خویش را به پایان برد. | در نظامیه [[نیشابور]] با استفاده از اساتید بنامی چون احمد خوافی، ابونصر قریشی، ابوالقاسم انصاری، علی بن احمد بن محمد المدائنی و... در [[فقه]]، [[کلام]]، [[تفسیر]]، [[حدیث]]، [[اصول]] و... تحصیلات خویش را به پایان برد. | ||
== علامه شهرستانی کیست == | == علامه شهرستانی کیست == | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
== آیا محمد بن عبدالکریم شهرستانی، اسماعیلی بوده == | == آیا محمد بن عبدالکریم شهرستانی، اسماعیلی بوده == | ||
محمد بن عبدالکریم در شهرستانه، یکی از شهرهای از یاد رفته خراسان در سال 479 هـ به دنیا آمد. بعد از طی مقدمات به خاطر جو خانوادگی به [[فقه]] [[ | محمد بن عبدالکریم در شهرستانه، یکی از شهرهای از یاد رفته خراسان در سال 479 هـ به دنیا آمد. بعد از طی مقدمات به خاطر جو خانوادگی به [[فقه]] [[شافعیه|شافعی]] و کلام [[اشاعره|اشعری]] پرداخت و خود را به عنوان متکلمی اشعری مطرح ساخت. بعد از مدتی با ابوالقاسم انصاری آشنا شد. شهرستانی درباره استاد خود می‌گوید: «[[ابوالقاسم سلیمان بن ناصر انصاری]] مرا با کلمات شریف [[اهل بیت|اهل‌بیت (علیهم‌السلام)]] و اسرار مدفون در علم [[قرآن]] آشنا ساخت». | ||
او چند صباحی را در [[نظامیه بغداد]]<ref> درباره مدارس نظامیّه عباسیان که به تبع دارالعلم فاطمیان ساخته شده بنگرید: نورالله کسائی، مدارس نظامیه. این مدارس برای ترویج فقه شافعی و کلام اشعری در مقابل ترویج مذاهب دیگر ساخته شد. تعداد آنها را حدود ده عدد ذکر کرده‌اند</ref> به تدریس پرداخت و سپس به تِرمِذ بازگشت و در نزد ابوالقاسم موسوی نقیب [[شیعیان]] ترمذ مشغول به کار شد. در نزد وی [[الملل و النحل (کتاب)|کتاب ملل و نحل]] خود را در سال 521 هـ نوشت. گویا در این زمان با یکی از باطنیان که خود را معرفی نکرده، برخورد کرده و از وی [[علوم باطنی]] را دریافت کرد. او در این زمینه می‌نویسد: (کسی که در وادی أمن در مکانی مبارک از شجره طیبه ایستاده بود، مرا ندا داد که: {{متن قرآن |یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین |سوره = توبه |آیه = 119 }} در این هنگام بنده‌ای از بندگان صالح [[خدا]] را یافتم و از وی مناهج خلق و امر و مدارج تضاد و ترتب و دو حکم مفروغ و مستأنف را آموختم و او را دریایی یافتم که عجایبش تمام نمی‌شود و غرایبش ته نشین نمی‌گردد. متحیر ماندم که شنا کنم... یا کشتی‌ای بخواهم که غاصبی آن را غصب یا عالمی آن را سوراخ کرده است. او به من اشاره کرد... که به تلاقی دو دریا روم... من او را انسانی بزرگ یافتم. پیروی‌اش کردم، رشد یافتم و آتشی جُستم که در آن هدایت بود<ref>شهرستانی، مفاتیح الاسرار، ج 1، ص 107 - 106. کتاب مفاتیح الاسرار حدود هشتصد صفحه است که تاکنون فقط چهل و پنج صفحه آن در یک جلد توسط محمدعلی آذرشب تصحیح و چاپ شده است. نگارنده در مقاله «شهرستانی شیعی باطنی» به دیدگاه‌های شیعی، اسماعیلی و سنی شهرستانی در کتاب مفاتیح الاسرار پرداخته و آنها را به صورت مختصر تبیین کرده است. امیدواریم جناب آقای آذرشب هفتصد و پنجاه صفحه باقیمانده را نیز تصحیح و به بازار عرضه نمایند.</ref>.» | او چند صباحی را در [[نظامیه بغداد]]<ref> درباره مدارس نظامیّه عباسیان که به تبع دارالعلم فاطمیان ساخته شده بنگرید: نورالله کسائی، مدارس نظامیه. این مدارس برای ترویج فقه شافعی و کلام اشعری در مقابل ترویج مذاهب دیگر ساخته شد. تعداد آنها را حدود ده عدد ذکر کرده‌اند</ref> به تدریس پرداخت و سپس به تِرمِذ بازگشت و در نزد ابوالقاسم موسوی نقیب [[شیعیان]] ترمذ مشغول به کار شد. در نزد وی [[الملل و النحل (کتاب)|کتاب ملل و نحل]] خود را در سال 521 هـ نوشت. گویا در این زمان با یکی از باطنیان که خود را معرفی نکرده، برخورد کرده و از وی [[علوم باطنی]] را دریافت کرد. او در این زمینه می‌نویسد: (کسی که در وادی أمن در مکانی مبارک از شجره طیبه ایستاده بود، مرا ندا داد که: {{متن قرآن |یا ایها الذین امنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقین |سوره = توبه |آیه = 119 }} در این هنگام بنده‌ای از بندگان صالح [[خدا]] را یافتم و از وی مناهج خلق و امر و مدارج تضاد و ترتب و دو حکم مفروغ و مستأنف را آموختم و او را دریایی یافتم که عجایبش تمام نمی‌شود و غرایبش ته نشین نمی‌گردد. متحیر ماندم که شنا کنم... یا کشتی‌ای بخواهم که غاصبی آن را غصب یا عالمی آن را سوراخ کرده است. او به من اشاره کرد... که به تلاقی دو دریا روم... من او را انسانی بزرگ یافتم. پیروی‌اش کردم، رشد یافتم و آتشی جُستم که در آن هدایت بود<ref>شهرستانی، مفاتیح الاسرار، ج 1، ص 107 - 106. کتاب مفاتیح الاسرار حدود هشتصد صفحه است که تاکنون فقط چهل و پنج صفحه آن در یک جلد توسط محمدعلی آذرشب تصحیح و چاپ شده است. نگارنده در مقاله «شهرستانی شیعی باطنی» به دیدگاه‌های شیعی، اسماعیلی و سنی شهرستانی در کتاب مفاتیح الاسرار پرداخته و آنها را به صورت مختصر تبیین کرده است. امیدواریم جناب آقای آذرشب هفتصد و پنجاه صفحه باقیمانده را نیز تصحیح و به بازار عرضه نمایند.</ref>.» | ||
از او کتابی در کلام اشعری موجود است که بسیاری را به اشتباه انداخته و شهرستانی را | از او کتابی در کلام اشعری موجود است که بسیاری را به اشتباه انداخته و شهرستانی را اشعری مذهب معرفی کرده‌اند. این کتاب با نام نهایة‌الاقدام به چاپ رسیده است. کتاب دیگر وی که سراسر تفسیر باطنی است به نام مفاتیح‌الاسرار عده‌ای را به این تصور کشانده است که وی [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] است و در تقیّه به سر می‌برده است. ولی می‌توان گفت که شهرستانی هیچ گاه اسماعیلی مذهب نشد، اما از تفسیر باطنی آنها بسیار استفاده کرد و آن را پسندید. بنابراین باید پذیرفت که او علوم باطنی [[ائمه]] را از راه اسماعیلیه دریافت کرد، ولی هیچ گاه از تفکرات فقه شافعی و کلام اشعری دست برنداشت<ref>در این زمینه بنگرید: مقاله «شهرستانی شیعی باطنی یا سنی اشعری»، نوشته مهدی فرمانیان، در کتاب اسماعیلیه، ص 503 - 449</ref>. از کتب دیگر وی می‌توان به مصارعة الفلاسفه - نقد فلسفه [[ابوعلی سینا|ابوعلی سینا]] - و مجلس مکتوب در خلق و امر اشاره کرد<ref>. کتاب مصارعة الفلاسفه توسط انتشارات آیت‌الله مرعشی و مجلس مکتوب در ابتدای ملل و نحل ترجمه افضل الدین ترکه به چاپ رسیده است</ref><ref>گرد‌آوری از کتاب: درسنامه تاریخ و عقائد اسماعیلیه، مهدی فرمانیان، ادیان، قم، 1386، ه. ش، ص 166</ref>. | ||
== آثار شهرستانی == | == آثار شهرستانی == | ||
#الارشاد الی عقاید العباد؛ | |||
#اسرارالعباده؛ | |||
#الاقطار فی الاصول؛ | |||
#تاریخ الحکما؛ | |||
#دقایق الاوهام؛ | |||
#العیون و الانهار؛ | |||
#المبدا و المعاد؛ | |||
#المصارعه؛ | |||
#رساله در علم واجب الوجود؛ | |||
#غایه المرام فی علم الکلام؛ | |||
#الجزء الذی لا یتجزا؛ | |||
#تلخیص الاقسام لمذاهب الانام؛ | |||
#الملل و النحل :از مشهورترین تالیفات شهرستانی است. خود او می‌نویسد :«هنگامی که در مجلس عالی نصیر‌الدین اقامت داشتم، برایم فرصت مطالعه اهل علم از ارباب دیانات وملل و نحل دست داد و به مصادر و موارد وشواهد آنها پی می‌بردم وپس از مطالعات بسیار، مقالات پراکنده گرد آوردم و بیرون از غرض و تعصب در این کتاب نقل نمودم .» | |||
#مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار: این تفسیر خطی است و نسخه موجود آن شامل دو جزء در یک مجلد است وبه آخر [[سوره بقره]] پایان می‌پذیرد. این نسخه در کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگه‌داری می‌شود. | |||
#المنهاج و البیان قدرت تعبیر و فصاحت گفتاری که در کلام شهرستانی وجود داشت وهم اکنون نیز آثار آن را در تالیفات باز مانده او می‌نگریم، چنان مایه جلب مردم به سوی او شد و از راه وعظ چندان مقبولیت عامه پیدا کرد که مدت سه سال در [[بغداد]] ماند و در مجالس وعظ او بزرگان و علمای پایتخت [[عباسیان]] با گروه بسیاری از عامه مردم حاضر می‌شدند و استفاده می‌بردند. | |||
==بقعه علامه شهرستانی کجاست== | |||
== بقعه علامه شهرستانی کجاست == | |||
بقعه علامه شهرستانی از مزارات معتبر شهرستان درگز است که واقع در 20 کیلومتری غرب شهر درگز و 4 کیلومتری روستای حضرت سلطان است. | بقعه علامه شهرستانی از مزارات معتبر شهرستان درگز است که واقع در 20 کیلومتری غرب شهر درگز و 4 کیلومتری روستای حضرت سلطان است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۵: | ||
آرامگاه علامه شهرستانی مشتمل بر یک ایوان، تالار انتهای ایوان، گنبدخانه بنای مرکزی چهارطاقی است که گنبدی کم خیز بر فراز آن قرار گرفته است، اسلوب و ویژگی‌های معماری این آرامگاه القاء کننده بناهای عصر ایلخانی است. | آرامگاه علامه شهرستانی مشتمل بر یک ایوان، تالار انتهای ایوان، گنبدخانه بنای مرکزی چهارطاقی است که گنبدی کم خیز بر فراز آن قرار گرفته است، اسلوب و ویژگی‌های معماری این آرامگاه القاء کننده بناهای عصر ایلخانی است. | ||
== پانویس == | ==جستارهای وابسته== | ||
*[[فقه]] | |||
*[[ابوعلی سینا]] | |||
*[[سوره بقره]] | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
# [https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=44&lid=0&catid=27801&mid=321840 برگرفته از سایت اسماعیلی نبودن عبدالکریم شهرستانیhttps://makarem.ir] | #[https://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=44&lid=0&catid=27801&mid=321840 برگرفته از سایت اسماعیلی نبودن عبدالکریم شهرستانیhttps://makarem.ir] | ||
# [http://wikivahdat.com/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C برگرفته از سایت بقعه علامه شهرستانی کجاست؟ - جاذبه‌هاhttps://jazebeha | #[http://wikivahdat.com/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C برگرفته از سایت بقعه علامه شهرستانی کجاست؟ - جاذبه‌هاhttps://jazebeha.com] | ||
#[http://moalemd.blogfa.com/post/5 برگرفته از سایت مروری بر زندگی عبدالکریم شهرستانی:http://moalemd.blogfa.com] | |||
[[رده:عالمان]] | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده:عالمان اهل سنت]] | [[رده:عالمان اهل سنت]] | ||
[[رده:ایران]] | [[رده:ایران]] | ||