محکمه اولی

محکمه اولی یا داوری خواهان نخست؛ اوّلین فرقه از خوارج‌اند که از فرمان حضرت علی (ع) سرباز زدند.

وجه تسمیه

نشوان الحمیری می‌نویسد: آنان را از این جهت محکمه خواندند که تحکیم را در جنگ صفین انکار کردند و گفتند: لا حکم الّا للّه. البته برخی از منابع، محکمه را «حکمیه» خوانده‌اند و می‌گویند که آنان کسانی بودند که در جنگ صفین بر حضرت علی (ع) شوریده و گفتند که حکمی جز حکم خدا نیست و حکمی نیز برای مردمان نمی‌‏باشد.

تاریخچه

نوشته‌اند نخستین کسی که از محکمه اولی از فرمان امام سرباز زد، عروة بن حدیر برادر مرداس خارجی بود. برخی یزید بن عاصم محاربی را نام بردند و می‌گویند که در جنگ صفین چون موافقت دو لشکر را بر داوری میان حضرت علی (ع) و معاویه اعلام کردند، مردی‏ ربیعی از بنی یشکر که در جنگ از همراهان حضرت علی (ع) بود بر لشکر معاویه تاخت و تعدادی از نفرات لشکر را کشت و سپس به طرف یاران امام هجوم آورد و مردی از آنان را از پای درآورد و با فریاد بلند گفت که بدانید: من علی (ع) و معاویه را از خلافت برداشتم و از حکم هر دوی ایشان بیزاری می‏‌جویم. این را گفت و دوباره بر یاران حضرت علی (ع) تاخت تا آنکه کشته شد.

رهبران فرقه

رهبران اولیه این فرقه، افرادی چون عروة بن حدیر و یزید بن عاصم محاربی بوده‌اند که در جریان جنگ صفین، مقابل امام علی(ع) قرار گرفته به او اعتراض کردند و سپس از خوارج شدند.