مختار ثقفی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۲ نوامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '=پانویس=↵{{پانویس رنگی}}' به '== پانویس == {{پانویس}}')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:
|رهبری شورشیان ضد [[بنی‌امیه]] در [[کوفه]]
|رهبری شورشیان ضد [[بنی‌امیه]] در [[کوفه]]
|-
|-
|فعالیت ها
|فعالیت‌ها
|شرکت در قیام [[مسلم بن عقیل]] • انتقام از خون شهدای کربلا
|شرکت در قیام [[مسلم بن عقیل]] • انتقام از خون شهدای کربلا
|-
|-
خط ۵۴: خط ۵۴:
=خاندان مختار=
=خاندان مختار=


مختار که فرزند چهره نامداری در [[صدر اسلام]] یعنی أبو عبید بن عمرو بن عمیر بن عوف ثقفی بود، در سال نخست هجری در منطقه [[طائف]] دیده به جهان گشود. پدرش ابوعبید در روزگار [[رسول گرامی اسلام (ص)]] اسلام آورد؛ اما هرگز به دیدار پیامبر (ص) نرسید. <ref> سیر أعلام النبلاء، ج ۳ ص ۵۳۹</ref> مادرش نیز بانویی به نام <big>دومة</big> دخت عمرو بن وهب بن منبه از همان [[قبیله بنی ثقیف]] بوده است. از این رو مختار هم از ناحیه پدر و هم از ناحیه مادر ثقفی بود و از تیره‌ای شریف در میان عرب به شمار می‌رفت. او از بزرگان این قبیله سرشناس عرب بود و سخنوری و دلاوری بالایش نیز شهرت داشت.
مختار که فرزند چهره نامداری در [[صدر اسلام]] یعنی أبو عبید بن عمرو بن عمیر بن عوف ثقفی بود، در سال نخست هجری در منطقه [[طائف]] دیده به جهان گشود. پدرش ابوعبید در روزگار [[رسول گرامی اسلام (ص)]] اسلام آورد؛ اما هرگز به دیدار پیامبر (ص) نرسید. <ref> سیر أعلام النبلاء، ج ۳ ص ۵۳۹</ref> مادرش نیز بانویی به نام <big>دومة</big> دخت عمرو بن وهب بن منبه از همان قبیله بنی ثقیف بوده است. از این رو مختار هم از ناحیه پدر و هم از ناحیه مادر ثقفی بود و از تیره‌ای شریف در میان عرب به شمار می‌رفت. او از بزرگان این قبیله سرشناس عرب بود و سخنوری و دلاوری بالایش نیز شهرت داشت.


عموی مختار یعنی [[سعد بن مسعود]] نیز چهره‌ای سرشناس بود. وی سمت فرمانداری مدائن از سوی [[امام علی بن أبی‌طالب (ع)]] را داشت و در زمان خلافت کوتاه [[امام حسن مجتبی]] (پیش از جریان صلح امام (ع) با [[معاویه]] و آغاز خلافت فرزند [[أبی سفیان]] در سال ۴۱ هجری)، بر مسندش ابقا شد. <ref>بررسی تحلیلی صلح امام حسن (ع) و آغاز خلافت اموی، ص ۴۸- ۴۳</ref>
عموی مختار یعنی [[سعد بن مسعود]] نیز چهره‌ای سرشناس بود. وی سمت فرمانداری مدائن از سوی [[امام علی بن أبی‌طالب (ع)]] را داشت و در زمان خلافت کوتاه [[امام حسن مجتبی]] (پیش از جریان صلح امام (ع) با [[معاویه]] و آغاز خلافت فرزند [[أبی سفیان]] در سال ۴۱ هجری)، بر مسندش ابقا شد. <ref>بررسی تحلیلی صلح امام حسن (ع) و آغاز خلافت اموی، ص ۴۸- ۴۳</ref>
خط ۶۱: خط ۶۱:
مختار خود نیز شخصیتی برجسته و دارای نفوذ فراوان بویژه در سرزمین عراق بود. آنچنان که [[مسلم بن عقیل]] پسر عمو نماینده و فرستاده امام حسین (ع) پس از رسیدن به شهر [[کوفه]]، برای مدتی در خانه او اقامت گزید. این مساله نشان از قابل اعتماد بودن مختار ثقفی در میان [[اهل بیت (ع)]] است؛ آن چنان که مسلم بن عقیل او را شایسته میزبانی یافته و قدم در خانه او گذاشته و برای مدتی منزل او محل رفت و آمد دوستداران اهل بیت (ع) در کوفه بوده است.
مختار خود نیز شخصیتی برجسته و دارای نفوذ فراوان بویژه در سرزمین عراق بود. آنچنان که [[مسلم بن عقیل]] پسر عمو نماینده و فرستاده امام حسین (ع) پس از رسیدن به شهر [[کوفه]]، برای مدتی در خانه او اقامت گزید. این مساله نشان از قابل اعتماد بودن مختار ثقفی در میان [[اهل بیت (ع)]] است؛ آن چنان که مسلم بن عقیل او را شایسته میزبانی یافته و قدم در خانه او گذاشته و برای مدتی منزل او محل رفت و آمد دوستداران اهل بیت (ع) در کوفه بوده است.


=دلیل غیبت مختار در [[کربلا]]=
=دلیل غیبت مختار در کربلا=


پس از آنکه عبیدالله بن زیاد با حُکم [[یزید بن معاویه]] به کوفه قدم گذاشت و شرایط را به نفع [[امویان]] تغییر داد و توانست کوفیان را با تهدید و تطمیع از اطراف مسلم بن عقیل پراکنده سازد. به همین دلیل مسلم غریبانه در شهر کوفه دستگیر شد و به شهادت رسید. این میان مختار نیز سرنوشتی تلخ داشت و توسط کارگزاران [[ابن زیاد]] دستگیر و پس از ضرب و شتم به زندان کوفه افتاد.
پس از آنکه عبیدالله بن زیاد با حُکم [[یزید بن معاویه]] به کوفه قدم گذاشت و شرایط را به نفع [[امویان]] تغییر داد و توانست کوفیان را با تهدید و تطمیع از اطراف مسلم بن عقیل پراکنده سازد. به همین دلیل مسلم غریبانه در شهر کوفه دستگیر شد و به شهادت رسید. این میان مختار نیز سرنوشتی تلخ داشت و توسط کارگزاران [[ابن زیاد]] دستگیر و پس از ضرب و شتم به زندان کوفه افتاد.
خط ۷۹: خط ۷۹:
[[امام صادق(ع)]] فرستادن سر عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد به مدینه توسط مختار را باعث شادی [[اهل بیت]] دانسته و فرمود:
[[امام صادق(ع)]] فرستادن سر عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد به مدینه توسط مختار را باعث شادی [[اهل بیت]] دانسته و فرمود:


بعد از و[[اقعه عاشورا]]، هیج زنی از زنان ما آرایش نکرد تا زمانی که مختار سر بریده عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد را برای ما فرستاد. <ref> رجال کشی، ص۱۲۷</ref>
بعد از واقعه عاشورا، هیج زنی از زنان ما آرایش نکرد تا زمانی که مختار سر بریده عبیدالله بن زیاد و عمر بن سعد را برای ما فرستاد. <ref> رجال کشی، ص۱۲۷</ref>


==احادیث در ذم مختار==
==احادیث در ذم مختار==


از امام باقر(ع) گزارش شده که امام سجاد(ع) فرستادگان مختار را به حضور نپذیرفته و هدایای وی را پس فرستاد و وی را [[کذاب]] خواند. این روایت متهم به ضعف می‌باشد. <ref>معجم الرجال ج۱۸ص ۹۶</ref>
از امام باقر(ع) گزارش شده که امام سجاد(ع) فرستادگان مختار را به حضور نپذیرفته و هدایای وی را پس فرستاد و وی را کذاب خواند. این روایت متهم به ضعف می‌باشد. <ref>معجم الرجال ج۱۸ص ۹۶</ref>


از امام صادق(ع) نقل شده که مختار بر امام سجاد(ع) دروغ می‌بست. <ref> رجال کشی، ص۱۲۵، ح۱۹۸</ref> این حدیث از نظر سندی ضعیف است. <ref>معجم الرجال، ج۱۸ص۹۶</ref>
از امام صادق(ع) نقل شده که مختار بر امام سجاد(ع) دروغ می‌بست. <ref> رجال کشی، ص۱۲۵، ح۱۹۸</ref> این حدیث از نظر سندی ضعیف است. <ref>معجم الرجال، ج۱۸ص۹۶</ref>
خط ۱۰۴: خط ۱۰۴:
مصعب پسر زبیر دستور داد تا دست مختار را قطع کرده و از دیوار [[مسجد کوفه]] آویزان کنند. هنگامی که [[حجاج بن یوسف]] بر کوفه مسلط شد چون هر دو از قبیله ثقیف بودند دستور به دفن آن داد. <ref>الکامل،ج 4،ص:275</ref>
مصعب پسر زبیر دستور داد تا دست مختار را قطع کرده و از دیوار [[مسجد کوفه]] آویزان کنند. هنگامی که [[حجاج بن یوسف]] بر کوفه مسلط شد چون هر دو از قبیله ثقیف بودند دستور به دفن آن داد. <ref>الکامل،ج 4،ص:275</ref>


پس از مختار هزاران نفر از طرفداران او که در قصر محاصره شده بودند تسلیم شدند اما مصعب دستور قتل عام آنها را داد. این جنایت به اندازه ای وحشتناک بود که [[عبدالله بن عمر]] با دیدن مصعب گفت: اگر این افراد گوسفندان پدرت بودند باز هم نباید این کار را انجام می دادی. <ref>أنساب الأشراف،ج 6،ص:445</ref>
پس از مختار هزاران نفر از طرفداران او که در قصر محاصره شده بودند تسلیم شدند اما مصعب دستور قتل عام آنها را داد. این جنایت به اندازه ای وحشتناک بود که [[عبدالله بن عمر]] با دیدن مصعب گفت: اگر این افراد گوسفندان پدرت بودند باز هم نباید این کار را انجام می‌دادی. <ref>أنساب الأشراف،ج 6،ص:445</ref>


=آرامگاه مختار در کوفه=
=آرامگاه مختار در کوفه=


پس از شهادت مختار توسط مصعب بن زبیر جسد پاک او در دیوار قصر الاماره نزدیک [[مسجد]] مدفون شد. این قبر سالها مخفی بود تا زمانی که آیت‌الله العظمی [[سید مهدی بحر العلوم]] در زمان خود به جستجو و آشنایی با آثار و محراب های مسجد پرداخت. او دستور داد تا مسجد کوفه با خاک پاک مدفون شود زیرا زمین مسجد پائین تر از اراضی دیگر بود. در نتیجه آب های سطحی وارد مسجد می شدند. با دستور آیت‌الله بحر العلوم زمین مسجد کوفه که عمق آن مساوی مقام پیامبر وخانه [[حضرت نوح]] بود با خاک پاک پرشد تا از آلودگی ها در امان نگه داشته شود در جای همان محراب ها بر روی خاک محراب های جدید ساخته شد همانگونه که اکنون هم نمایان است.
پس از شهادت مختار توسط مصعب بن زبیر جسد پاک او در دیوار قصر الاماره نزدیک [[مسجد]] مدفون شد. این قبر سالها مخفی بود تا زمانی که آیت‌الله العظمی [[سید مهدی بحر العلوم|سید مهدی بحر‌العلوم]] در زمان خود به جستجو و آشنایی با آثار و محراب‌های مسجد پرداخت. او دستور داد تا مسجد کوفه با خاک پاک مدفون شود زیرا زمین مسجد پائین‌تر از اراضی دیگر بود. در نتیجه آب‌های سطحی وارد مسجد می‌شدند. با دستور آیت‌الله بحر العلوم زمین مسجد کوفه که عمق آن مساوی مقام پیامبر وخانه [[حضرت نوح]] بود با خاک پاک پرشد تا از آلودگی‌ها در امان نگه داشته شود در جای همان محراب‌ها بر روی خاک محراب‌های جدید ساخته شد همانگونه که اکنون هم نمایان است.


در این جستجوها قبر پنهان شده ای یافته شد که جایگاه آن قبر انتهای راه رو در زیر زمین و به طرف خارج مسجد به سمت قصر الأماره بود و بر آن قبر سنگی یافتند که روی آن نام و لقب مختار نوشته شده بود. پس از یافتن قبرمحسن الحاج عبود شلاش ساخت حرم جدید و بزرگی برای مختار را بر عهده گرفت و آن را به رواق حرم حضرت مسلم از سمت جنوب ملحق کرد. او برای قبر پنجره آهنین قرار داده و درب راهرو که در گوشه مسجد کوفه قرار داشت را مسدود کرد.
در این جستجوها قبر پنهان شده‌ای یافته شد که جایگاه آن قبر انتهای راه‌رو در زیر‌زمین و به طرف خارج مسجد به سمت قصر الأماره بود و بر آن قبر سنگی یافتند که روی آن نام و لقب مختار نوشته شده بود. پس از یافتن قبر محسن‌الحاج عبود شلاش ساخت حرم جدید و بزرگی برای مختار را بر عهده گرفت و آن را به رواق حرم حضرت مسلم از سمت جنوب ملحق کرد. او برای قبر پنجره آهنین قرار داده و درب راهرو که در گوشه مسجد کوفه قرار داشت را مسدود کرد.


علامه امینی به نقل از کتاب مزار شهید زیارت نامه ای برای مختار ثقفی نقل می کند که مشخص می شود قبر مختار از دیرزمان مورد علاقه [[شیعیان]] و آزادمردان بوده و [[ابن بطوطه]] نیز در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است. <ref>رحله، ابن بطوطه، ص 232</ref>
علامه امینی به نقل از کتاب مزار شهید زیارت نامه‌ای برای مختار ثقفی نقل می‌کند که مشخص می‌شود قبر مختار از دیرزمان مورد علاقه [[شیعیان]] و آزادمردان بوده و [[ابن بطوطه]] نیز در سفرنامه خود به آن اشاره کرده است. <ref>رحله، ابن بطوطه، ص 232</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۱۱۸: خط ۱۱۸:


{{پانویس|2}}
{{پانویس|2}}
 
[[رده:شخصیت‌ها]]
[[رده:تابعین]]
[[رده:شخصیت‌های تاریخی]]
[[رده:خونخواهان امام حسین(ع)]]
[[رده:قیام‌‌کنندگان علیه امویان]]
Writers، confirmed، مدیران
۸۵٬۸۱۰

ویرایش