۵٬۵۶۷
ویرایش
مشکلات جهان اسلام و درمان آن در پرتو جهانی سازی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۹ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۳۴
، ۱۹ آوریل ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقاله‌ها'
جز (جایگزینی متن - ' بین المللی' به ' بین‌المللی') |
جز (جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقاله‌ها') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
=چکیده= | =چکیده= | ||
[[جهان اسلام]] در پرتو سیستم جهانی جدید به نام جهانی‌سازی با حالت تازه‌ای از تعامل غرب روبه‌رو بوده و در معرض زیان این پدیده قرار دارد.<br> | [[جهان اسلام]] در پرتو سیستم جهانی جدید به نام جهانی‌سازی با حالت تازه‌ای از تعامل غرب روبه‌رو بوده و در معرض زیان این پدیده قرار دارد.<br> | ||
جهانی‌سازی تعریف مبهم و پیچیده‌ای دارد؛ برخی آن را به معنای دخالت در امور اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جوامع دیگر دانسته‌اند. برخی نیز آن‌را به تحول سرمایه‌داری و حاکمیت یک سیستم جهانی نابرابر و در نهایت، به برچیدن مرزها و برجسته‌نمودن مشابهت‌های موجود در جوامع بزرگ و تحمیل روش زندگی آنان بر دیگران معرفی نموده‌اند. نگارنده در این نوشتار با بر شمردن پیامدهای منفی این نوع جهانی‌سازی، یعنی سیطره قدرت‌هایی بزرگ بر جریان اقتصادی، رسانه‌ای و فرهنگی جهان، موانع موجود بر سر راه جهانی‌سازی یک جانبه‌ای آمریکا را بررسی کرده و با بیان ویژگی‌ها و عناصر جهان‌مداری اسلامی، به تمایز آن با جهانی‌سازی غربی پرداخته است. در پایان نیز ضمن بررسی اوضاع امروز امت اسلامی در مقایسه با صدر اسلام، موضع امت اسلامی و | جهانی‌سازی تعریف مبهم و پیچیده‌ای دارد؛ برخی آن را به معنای دخالت در امور اقتصادی، سیاسی و فرهنگی جوامع دیگر دانسته‌اند. برخی نیز آن‌را به تحول سرمایه‌داری و حاکمیت یک سیستم جهانی نابرابر و در نهایت، به برچیدن مرزها و برجسته‌نمودن مشابهت‌های موجود در جوامع بزرگ و تحمیل روش زندگی آنان بر دیگران معرفی نموده‌اند. نگارنده در این نوشتار با بر شمردن پیامدهای منفی این نوع جهانی‌سازی، یعنی سیطره قدرت‌هایی بزرگ بر جریان اقتصادی، رسانه‌ای و فرهنگی جهان، موانع موجود بر سر راه جهانی‌سازی یک جانبه‌ای آمریکا را بررسی کرده و با بیان ویژگی‌ها و عناصر جهان‌مداری اسلامی، به تمایز آن با جهانی‌سازی غربی پرداخته است. در پایان نیز ضمن بررسی اوضاع امروز امت اسلامی در مقایسه با صدر اسلام، موضع امت اسلامی و گام‌‌های عملی‌ای که باید در برابر جهانی‌سازی در سطح جهانی و جهان اسلام بردارد، بیان شده است.<br> | ||
کلید واژه‌ها: مشکلات جهان اسلام، جهانی‌سازی، امت اسلامی، جهانی‌سازی غربی، | کلید واژه‌ها: مشکلات جهان اسلام، جهانی‌سازی، امت اسلامی، جهانی‌سازی غربی، گام‌‌های عملی. | ||
=مقدمه= | =مقدمه= | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
# تهاجم فرهنگی به همه بخش‌های جهان و تلاش برای ریشه‌کنی دیگر فرهنگ‌های موجود در این بخش‌ها و اجرای تطبیق‌های عصر ماورای مدرنیته و الغای نقش دین، به طوری که فیلسوف جاک دریدا خواستار برچیدن نهاد‌های دینی و آموزشی در کلیه کشور‌های جهان شده است. (حموده، 2002). | # تهاجم فرهنگی به همه بخش‌های جهان و تلاش برای ریشه‌کنی دیگر فرهنگ‌های موجود در این بخش‌ها و اجرای تطبیق‌های عصر ماورای مدرنیته و الغای نقش دین، به طوری که فیلسوف جاک دریدا خواستار برچیدن نهاد‌های دینی و آموزشی در کلیه کشور‌های جهان شده است. (حموده، 2002). | ||
# ما هم‌اکنون شاهد تلاش غرب برای صدور برخی از ارزش‌های خود به عنوان ارزش‌هایی مسلّم و بی‌چون و چرا به دیگر کشور‌های جهان جهت پای‌بندی به آن هم‌چون دموکراسی و آزادی شخصی و آزادی جنسی هستیم، تا آن‌جایی که اخیراً مسلک لائیک را به عنوان یک اصل انسانی که نمی‌توان آن را کنار گذاشت مطرح کرده است. و به این ترتیب می‌توان درباره الگو‌های اقتصادی غربی در مصرف از دید فرهنگی و نیز درباره تهاجم گسترده و چند بعدی فرهنگی و تلاش در جهت محو هویت‌های ملی و ایجاد هویت‌های مجازی و مصنوعی از طریق رسانه‌‌های تبلیغاتی گسترده و تأثیرگذار سخن گفت. | # ما هم‌اکنون شاهد تلاش غرب برای صدور برخی از ارزش‌های خود به عنوان ارزش‌هایی مسلّم و بی‌چون و چرا به دیگر کشور‌های جهان جهت پای‌بندی به آن هم‌چون دموکراسی و آزادی شخصی و آزادی جنسی هستیم، تا آن‌جایی که اخیراً مسلک لائیک را به عنوان یک اصل انسانی که نمی‌توان آن را کنار گذاشت مطرح کرده است. و به این ترتیب می‌توان درباره الگو‌های اقتصادی غربی در مصرف از دید فرهنگی و نیز درباره تهاجم گسترده و چند بعدی فرهنگی و تلاش در جهت محو هویت‌های ملی و ایجاد هویت‌های مجازی و مصنوعی از طریق رسانه‌‌های تبلیغاتی گسترده و تأثیرگذار سخن گفت. | ||
# کاستن از جایگاه محافل بین‌المللی و بهره‌گیری از آنها به نفع قدرت‌های بزرگ، مانند بهره‌گیری از صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و سایر سازمان‌های بین‌المللی به منظور اجرای سیاست‌های مربوط به منافع آنها، به طوری که چندی پیش رئیس یکی از کشور‌های غربی اعلام کرد که ناتو و نیرو‌های غربی به خاطر | # کاستن از جایگاه محافل بین‌المللی و بهره‌گیری از آنها به نفع قدرت‌های بزرگ، مانند بهره‌گیری از صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و سایر سازمان‌های بین‌المللی به منظور اجرای سیاست‌های مربوط به منافع آنها، به طوری که چندی پیش رئیس یکی از کشور‌های غربی اعلام کرد که ناتو و نیرو‌های غربی به خاطر سوء‌استفاده آنها از سازمان‌های بین‌المللی بزرگ‌ترین ضربه را به نظم جهانی وارد کرده‌اند. | ||
# آلوده کردن محیط زیست توسط قدرت‌های بزرگ برای تأمین منافع مادی خود. | # آلوده کردن محیط زیست توسط قدرت‌های بزرگ برای تأمین منافع مادی خود. | ||
# تلاش بی‌وقفه جهت تغییر نقشه سیاسی در برخی از مناطق جهان (هم‌چون منطقه خلیج فارس و منطقه شمال آفریقا و روسیه و تایوان) که احتمالاً به منظور ایجاد یک سایس پیکوی جدید انجام می‌گیرد.<br> | # تلاش بی‌وقفه جهت تغییر نقشه سیاسی در برخی از مناطق جهان (هم‌چون منطقه خلیج فارس و منطقه شمال آفریقا و روسیه و تایوان) که احتمالاً به منظور ایجاد یک سایس پیکوی جدید انجام می‌گیرد.<br> | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
=اوضاع امروز امت اسلامی= | =اوضاع امروز امت اسلامی= | ||
امت اسلامی امروزه آثار یک نبرد درازمدت را که ده‌ها و شاید صد‌ها سال ادامه داشت از خود زدوده است، زیرا برخی از گونه‌‌های اشغال در برخی از مناطق جهان اسلامی هم‌چون اندونزی از سوی غرب بیش از سه قرن ادامه داشته است. و این ملت‌ها طی این مدت رنج‌های بسیار و شکست‌ها و غارت‌های گوناگون و تجزیه جغرافیای و تاریخی و زبانی و غیره متحمل گردیده و از هدایت دینی محروم بوده و در معرض آموزه‌‌های لائیک و ستیزه‌جویانه غرب قرار گرفته و در پایان قرن بیستم در اثر غفلت و خیانت و عدم برنامه‌ریزی دچار آسیب‌های فراوان شده‌اند. با این وجود، این امت هم‌اکنون در معرض طرح‌های بزرگ‌تر و خطرناک‌تری قرار گرفته که همه موجودیت فرهنگی و تمدنی آن را هدف قرار داده است. در این وضعیت، امت اسلامی چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟ ما بر این باوریم که وضع الآن مسلمانان شباهت زیادی به وضعیت مسلمانان پس از شکست در جنگ اُحد دارد؛ در آن زمان مردم مسلمان که در معرض درد‌های ناشی از جنگ و تفرقه و نفاق و تشکیک در عقیده قرار گرفته بودند خبرهایی از وجود یک طرح شیطانی به گوششان می‌رسد و قریش را به شروع دوباره جنگ با مسلمانان وا می‌دارد و به آنها خبر می‌دهد که به طور کامل از جنگ احد بهره‌برداری نکرده‌اند. آن‌گاه رهبر مسلمانان، پیامبر از این خبر آگاه می‌شود و مسلمانان | امت اسلامی امروزه آثار یک نبرد درازمدت را که ده‌ها و شاید صد‌ها سال ادامه داشت از خود زدوده است، زیرا برخی از گونه‌‌های اشغال در برخی از مناطق جهان اسلامی هم‌چون اندونزی از سوی غرب بیش از سه قرن ادامه داشته است. و این ملت‌ها طی این مدت رنج‌های بسیار و شکست‌ها و غارت‌های گوناگون و تجزیه جغرافیای و تاریخی و زبانی و غیره متحمل گردیده و از هدایت دینی محروم بوده و در معرض آموزه‌‌های لائیک و ستیزه‌جویانه غرب قرار گرفته و در پایان قرن بیستم در اثر غفلت و خیانت و عدم برنامه‌ریزی دچار آسیب‌های فراوان شده‌اند. با این وجود، این امت هم‌اکنون در معرض طرح‌های بزرگ‌تر و خطرناک‌تری قرار گرفته که همه موجودیت فرهنگی و تمدنی آن را هدف قرار داده است. در این وضعیت، امت اسلامی چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟ ما بر این باوریم که وضع الآن مسلمانان شباهت زیادی به وضعیت مسلمانان پس از شکست در جنگ اُحد دارد؛ در آن زمان مردم مسلمان که در معرض درد‌های ناشی از جنگ و تفرقه و نفاق و تشکیک در عقیده قرار گرفته بودند خبرهایی از وجود یک طرح شیطانی به گوششان می‌رسد و قریش را به شروع دوباره جنگ با مسلمانان وا می‌دارد و به آنها خبر می‌دهد که به طور کامل از جنگ احد بهره‌برداری نکرده‌اند. آن‌گاه رهبر مسلمانان، پیامبر از این خبر آگاه می‌شود و مسلمانان شرکت‌کننده در جنگ اُحد را یک بار دیگر آماده نبرد می‌کند تا جایی که قبیله قریش از این آمادگی با خبر می‌شود و از طرح تجاوز‌کارانه خود صرف‌نظر می‌کند.<br> | ||
ما باید آن وضعیت و طرح‌های حضرت رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله و آموزه‌‌های قرآن کریم را در آن زمان بررسی نماییم و از آن برای وضعی که اکنون با آن روبه‌رو هستیم بهره بگیریم.<br> | ما باید آن وضعیت و طرح‌های حضرت رسول اکرم صلی‌الله علیه و آله و آموزه‌‌های قرآن کریم را در آن زمان بررسی نماییم و از آن برای وضعی که اکنون با آن روبه‌رو هستیم بهره بگیریم.<br> | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
و به این ترتیب درس‌های تاریخی که مسلمان‌ها باید پیوسته از آن استفاده نمایند ادامه می‌یابد و ما نیز برای مقابله با تهاجم وحشیانه جهانی‌سازی ویران‌گر باید از آن بهره بگیریم.<br> | و به این ترتیب درس‌های تاریخی که مسلمان‌ها باید پیوسته از آن استفاده نمایند ادامه می‌یابد و ما نیز برای مقابله با تهاجم وحشیانه جهانی‌سازی ویران‌گر باید از آن بهره بگیریم.<br> | ||
=موضع امت اسلامی و | =موضع امت اسلامی و گام‌‌های عملی لازم در برابر جهانی‌سازی= | ||
پیش از تبیین این گام ها تأکید می‌کنیم که مخالفت انفعالی با جهانی‌سازی با شکل‌های گوناگون آن بی‌نتیجه خواهد بود، زیرا برخی از گونه‌‌های جهانی‌سازی دربرگیرنده حالت‌های طبیعی و ترقی‌خواهانه است، بلکه باید تأمل از خود نشان داد و | پیش از تبیین این گام ها تأکید می‌کنیم که مخالفت انفعالی با جهانی‌سازی با شکل‌های گوناگون آن بی‌نتیجه خواهد بود، زیرا برخی از گونه‌‌های جهانی‌سازی دربرگیرنده حالت‌های طبیعی و ترقی‌خواهانه است، بلکه باید تأمل از خود نشان داد و گام‌‌های عملی و حساب‌شد‌ه‌ای را جهت ایستادگی در برابر جنبه‌‌های منفی این تهاجم جهانی بزرگ برداشت: | ||
اقدام به تهیه یک راهبرد علمی، روشن و فراگیر که اولاً همگی در تهیه آن مشارکت داشته باشند و ثانیاً آن را به اجرا در آورند. هم‌چنین باید نظریاتی را که زمینه را برای این نگرش تخریبی فراهم کرده‌اند فاش نمود.<br> | اقدام به تهیه یک راهبرد علمی، روشن و فراگیر که اولاً همگی در تهیه آن مشارکت داشته باشند و ثانیاً آن را به اجرا در آورند. هم‌چنین باید نظریاتی را که زمینه را برای این نگرش تخریبی فراهم کرده‌اند فاش نمود.<br> | ||
| خط ۱۴۰: | خط ۱۴۰: | ||
# حمایت از مسئله بیداری اسلامی؛ | # حمایت از مسئله بیداری اسلامی؛ | ||
و سرانجام نباید فراموش کرد که به موازات آن جهانی‌سازی بزرگ، یک جهانی‌سازی دیگر نیز هم‌اکنون در حال گسترش است و آن عبارت است از سمت و سوی جهانی به توسعه معنویات و روح دین‌داری نزد ملت‌های جهان و تفاهم میان رهبران مذهبی و به‌ویژه در جهان اسلام که فهم | و سرانجام نباید فراموش کرد که به موازات آن جهانی‌سازی بزرگ، یک جهانی‌سازی دیگر نیز هم‌اکنون در حال گسترش است و آن عبارت است از سمت و سوی جهانی به توسعه معنویات و روح دین‌داری نزد ملت‌های جهان و تفاهم میان رهبران مذهبی و به‌ویژه در جهان اسلام که فهم همه‌جانبه اسلام مورد توجه قرار گرفته است؛ فهمی که این امت را در جایگاه تمدنی مطلوب خود قرار می‌دهد. | ||
ما بر این عقیده‌ایم که مظاهر این سمت و سوی جهانی روز به روز ریشه‌دارتر می‌گردد. موارد زیر بر این مطلب گواهی می‌دهد: | ما بر این عقیده‌ایم که مظاهر این سمت و سوی جهانی روز به روز ریشه‌دارتر می‌گردد. موارد زیر بر این مطلب گواهی می‌دهد: | ||
| خط ۱۶۴: | خط ۱۶۴: | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده: | [[رده:مقاله‌ها]] | ||