confirmed، مدیران
۳۲٬۷۲۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
| نام کامل = نجف اشرف | | نام کامل = نجف اشرف | ||
| پایتخت = | | پایتخت = | ||
| تعداد جمعیت = | | تعداد جمعیت = حدود ۸۰۰ هزار نفر | ||
| دین = اسلام | | دین = اسلام | ||
| زبان = عربی، کردی | | زبان = عربی، کردی | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
این شهر مرکز استان نجف است و از مقدس‌ترین شهرهای شیعیان و مرکز قدرت سیاسی [[شیعیان]] در [[عراق]] به‌شمار می‌رود. نجف همواره محل تردد و اقامت زائران و نیز مشتاقان علوم دینی است که این عامل در رونق تجارت آن تأثیری بسزا دارد. این شهر مدت زیادی در مسیر کاروان‌هایی قرارداشته که برای انجام مناسک حج از راه خشکی عازم [[مکه]] و [[مدینه]] بودند. این ویژگی نیز در ارتباط نجف با شهرها و مراکز تأثیر زیادی داشته‌است. | این شهر مرکز استان نجف است و از مقدس‌ترین شهرهای شیعیان و مرکز قدرت سیاسی [[شیعیان]] در [[عراق]] به‌شمار می‌رود. نجف همواره محل تردد و اقامت زائران و نیز مشتاقان علوم دینی است که این عامل در رونق تجارت آن تأثیری بسزا دارد. این شهر مدت زیادی در مسیر کاروان‌هایی قرارداشته که برای انجام مناسک حج از راه خشکی عازم [[مکه]] و [[مدینه]] بودند. این ویژگی نیز در ارتباط نجف با شهرها و مراکز تأثیر زیادی داشته‌است. | ||
=تاریخ شهر نجف= | == تاریخ شهر نجف == | ||
برخی مورخان تاریخ پیدایش شهر نجف را به قبل از [[اسلام]] می‌رسانند و گروهی وجود این شهر را تا پیش از قرن سوم هجری نفی می‌کنند. جعفر محبوبه گوید: | برخی مورخان تاریخ پیدایش شهر نجف را به قبل از [[اسلام]] می‌رسانند و گروهی وجود این شهر را تا پیش از قرن سوم هجری نفی می‌کنند. جعفر محبوبه گوید: | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
برای رسیدن به نظر درست دراین‌باره، باید به دو نکتة مهم توجه داشت: | برای رسیدن به نظر درست دراین‌باره، باید به دو نکتة مهم توجه داشت: | ||
# سرزمین نجف، خاکی خوب و آب و هوایی معتدل داشته و منطقه خوش گذرانی ساسانی‌ها و منذری‌ها و عباسی‌ها بوده<ref>ماضی النجف و حاضرها، ج١، ص۴</ref> و در نجف یا مشرف بر آن دِیرها و قصرهایی وجود داشته است.<ref>الدیارات، ص٢٣٠</ref> البته این بدان معنا نیست که در آن زمان‌ها نجف مسکونی و آباد بوده؛ چرا که در گزارش جغرافی دان‌ها به این مطلب اشاره نشده و آنان که از دِیرها و قصرها یاد کرده‌اند، نگفته‌اند که نجف در آن دوره، ساکنانی داشته و معمور بوده است. | |||
# | |||
# گمان دکتر جنابی به این که نجف منطقه ی کوچک و مسکونی بوده و از توابع حیره و نیز وجود دِیرها و سازه های بزرگ و باشکوه، همة اینها نشان می‌دهد که این مکان جای زندگی مردمی بوده؛ هرچند به طور موقت و فصلی، و این وابسته به آن است که نجف از آب و هوایی مطلوب برخوردار بوده باشد. | |||
یک عامل مهم آشکار شدن قبر امیرمؤمنان علی (ع) و برپا شدن بارگاه و حرم آن حضرت است. نخستین بار در زمان امام صادق (ع) و به فرمان ایشان، قبر امیرمؤمنان آشکار گردید. در روایت صفوان آمده که امام صادق (ع) پس از آن که ما را به قبر راهنمایی کرد، من به ایشان عرض کردم: فدای تان شوم! آیا اجازه می‌دهید شیعیان کوفه را از این امر آگاه گردانم؟ فرمود: آری، و درهم هایی در اختیار من گذارد تا قبر را تعمیر و بازسازی کنم. قبر حضرت امیر (ع) پس از آن بر اثر سیل خراب گردید و تا زمان داوود بن علی عباسی (متوفی ١٣٣) به همان حال باقی بود و داوود آن را اصلاح کرد و روی آن صندوقی قرار داد. آنگاه دوباره، قبر شریف تخریب شد و هارون الرشید آن را بازسازی کرد و در سال ١٧٠ هجری گنبدی بر آن نهاد.<ref>دلیل النجف الاشرف، ص٢٣</ref> | یک عامل مهم آشکار شدن قبر امیرمؤمنان علی (ع) و برپا شدن بارگاه و حرم آن حضرت است. نخستین بار در زمان امام صادق (ع) و به فرمان ایشان، قبر امیرمؤمنان آشکار گردید. در روایت صفوان آمده که امام صادق (ع) پس از آن که ما را به قبر راهنمایی کرد، من به ایشان عرض کردم: فدای تان شوم! آیا اجازه می‌دهید شیعیان کوفه را از این امر آگاه گردانم؟ فرمود: آری، و درهم هایی در اختیار من گذارد تا قبر را تعمیر و بازسازی کنم. قبر حضرت امیر (ع) پس از آن بر اثر سیل خراب گردید و تا زمان داوود بن علی عباسی (متوفی ١٣٣) به همان حال باقی بود و داوود آن را اصلاح کرد و روی آن صندوقی قرار داد. آنگاه دوباره، قبر شریف تخریب شد و هارون الرشید آن را بازسازی کرد و در سال ١٧٠ هجری گنبدی بر آن نهاد.<ref>دلیل النجف الاشرف، ص٢٣</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
اما آنچه سبب شد نجف دارای حوزه ای با این قداست و اهمیت شود، وجود بارگاه نورانی حضرت علی(ع) در این شهر است؛ در واقع این شهر از دیرباز مأمن و پناهگاه عالمان و دانشمندان مسلمان و شیعه بوده است. | اما آنچه سبب شد نجف دارای حوزه ای با این قداست و اهمیت شود، وجود بارگاه نورانی حضرت علی(ع) در این شهر است؛ در واقع این شهر از دیرباز مأمن و پناهگاه عالمان و دانشمندان مسلمان و شیعه بوده است. | ||
سابق بر این رسم بود که طلاب و فضلا برای تکمیل دروس حوزوی خود به نجف می‌رفتند و از محضر اساتید بزرگوار حاضر در آنجا که بسیاری شان ایرانی بودند استفاده می‌کردند ولی امروز [[حوزه علمیه قم]] | سابق بر این رسم بود که طلاب و فضلا برای تکمیل دروس حوزوی خود به نجف می‌رفتند و از محضر اساتید بزرگوار حاضر در آنجا که بسیاری شان ایرانی بودند استفاده می‌کردند ولی امروز [[حوزه علمیه قم]] این جایگاه را در اختیار دارد.<ref>برگرفته ازسایت خبرگزاری تسنیم</ref> | ||
=جغرافیا= | == جغرافیا == | ||
نجف یكی از شهرهای زیارتی عراق است كه در استانی به همین نام واقع شده و به سبب وجود مزار شریف نخستین پیشوای شیعیان جهان، كعبه آمال و آرزوهای بسیاری از مشتاقان وارادت مندان اهل بیت است. این شهر با 563000 نفر جمعیت، در 77 كیلومتری جنوب شرقی كربلا و ده كیلومتری جنوب كوفه قرار دارد. وجود شهر باستانی حیره در مجاورت آن، كه تمدن درخشانی در تاریخ عراق دارد، از سابقه تاریخی این منطقه خبر می‌دهد. وادی السلام در شمال و دریای خشك شده نجف در مغرب و صحرایی متصل به بادیة الشام كه تا عربستان و اردن و سوریه ادامه دارد در مغرب آن واقع شده است.<ref>عضدالملك، سفرنامه عضدالملك به عتبات عالیات 153. آثار تاریخی این شهر هم چنان موجود است و در معرض بازدید جهان گردان قرار دارد.</ref> | نجف یكی از شهرهای زیارتی عراق است كه در استانی به همین نام واقع شده و به سبب وجود مزار شریف نخستین پیشوای شیعیان جهان، كعبه آمال و آرزوهای بسیاری از مشتاقان وارادت مندان اهل بیت است. این شهر با 563000 نفر جمعیت، در 77 كیلومتری جنوب شرقی كربلا و ده كیلومتری جنوب كوفه قرار دارد. وجود شهر باستانی حیره در مجاورت آن، كه تمدن درخشانی در تاریخ عراق دارد، از سابقه تاریخی این منطقه خبر می‌دهد. وادی السلام در شمال و دریای خشك شده نجف در مغرب و صحرایی متصل به بادیة الشام كه تا عربستان و اردن و سوریه ادامه دارد در مغرب آن واقع شده است.<ref>عضدالملك، سفرنامه عضدالملك به عتبات عالیات 153. آثار تاریخی این شهر هم چنان موجود است و در معرض بازدید جهان گردان قرار دارد.</ref> | ||
این شهر را از آن رو نجف نامیده‌اند كه نسبت به زمین های مجاور بلند، و به سبب آن كه مستطیل شكل و یا دایره ای است، آب بر سطح آن جمع نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، 5/271؛ ابن منظور، لسان العرب، 9/334</ref> به گفته یاقوت حموی نجف ساحل دریای شور است كه در قدیم به حیره متصل بود.<ref>یاقوت حموی، همان، 73. منظور از بحر در این جا فرات است</ref> | این شهر را از آن رو نجف نامیده‌اند كه نسبت به زمین های مجاور بلند، و به سبب آن كه مستطیل شكل و یا دایره ای است، آب بر سطح آن جمع نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، 5/271؛ ابن منظور، لسان العرب، 9/334</ref> به گفته یاقوت حموی نجف ساحل دریای شور است كه در قدیم به حیره متصل بود.<ref>یاقوت حموی، همان، 73. منظور از بحر در این جا فرات است</ref> | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
به گفته ابن جبیر، جهان گرد مشهور؛ نجف زمینی است سخت و گسترده و دل باز كه چشم را از گستردگی و نیكی خود می‌نوازد. امروزه شهر نجف، همانند كربلا از دو قسمت شهر نو و كهنه تشكیل شده است. | به گفته ابن جبیر، جهان گرد مشهور؛ نجف زمینی است سخت و گسترده و دل باز كه چشم را از گستردگی و نیكی خود می‌نوازد. امروزه شهر نجف، همانند كربلا از دو قسمت شهر نو و كهنه تشكیل شده است. | ||
=نام‌ها= | == نام‌ها == | ||
مورخان و جغرافی دانان نام‌های بسیاری برای این سرزمین گفته‌اند؛ از جمله: نجف، غری، مشهد، وادی السلام، لسان، خدّ عذراء، براثا، بانقیا و ربوه. | مورخان و جغرافی دانان نام‌های بسیاری برای این سرزمین گفته‌اند؛ از جمله: نجف، غری، مشهد، وادی السلام، لسان، خدّ عذراء، براثا، بانقیا و ربوه. | ||
نجف نامی است که بر نام‌های دیگر غلبه یافته و مشهور گردیده است. در علت نام‌گذاری این شهر به «نجف»، دکتر مصطفی جواد معتقد است: | نجف نامی است که بر نام‌های دیگر غلبه یافته و مشهور گردیده است. در علت نام‌گذاری این شهر به «نجف»، دکتر مصطفی جواد معتقد است: | ||
این سرزمین به سبب بلند و در دسترس بودن، همچون پشته ای است که آب را از پیرامون خود دور می‌کند و هنگام جاری شدن سیل، آب گرداگرد آن را نمی‌گیرد اما از آن عبور نمی‌کند؛ همچون یک سد (نجف در لغت یعنی بلندی، پُشته، تل).<ref>موسوعة العتبات المقدسه، جعفر الخلیلی، مقاله دکتر مصطفی جواد، ص9</ref> | این سرزمین به سبب بلند و در دسترس بودن، همچون پشته ای است که آب را از پیرامون خود دور می‌کند و هنگام جاری شدن سیل، آب گرداگرد آن را نمی‌گیرد اما از آن عبور نمی‌کند؛ همچون یک سد (نجف در لغت یعنی بلندی، پُشته، تل).<ref>موسوعة العتبات المقدسه، جعفر الخلیلی، مقاله دکتر مصطفی جواد، ص9</ref> | ||
=نجف از نظر ابعاد سیاسی= | == نجف از نظر ابعاد سیاسی == | ||
در نجف دو گروه عمده نقش آفرین بودند: مردم عادی که قدرت مبارزه و حمل سلاح داشتند و دیگر، عالمان که نقش رهبری و هدایت بر عهدة آنها بود. ارتباط این شهر با قبایل اطراف را که برخاسته از پیوند روحی و اعتقادی بود، نمی‌توان نادیده گرفت. همچنین جوانان بافرهنگ و آگاه نجف، در بیدار کردن روح حماسه و عزت خواهی مردم، توانمندی بسیاری داشتند. | در نجف دو گروه عمده نقش آفرین بودند: مردم عادی که قدرت مبارزه و حمل سلاح داشتند و دیگر، عالمان که نقش رهبری و هدایت بر عهدة آنها بود. ارتباط این شهر با قبایل اطراف را که برخاسته از پیوند روحی و اعتقادی بود، نمی‌توان نادیده گرفت. همچنین جوانان بافرهنگ و آگاه نجف، در بیدار کردن روح حماسه و عزت خواهی مردم، توانمندی بسیاری داشتند. | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
ضداستعماری مردم عراق، به ویژه شهرهایی چون نجف و کربلا چندان ادامه یافت که سرانجام در سال ١٩۵٨م/١٣٨٧ق با تقدیم هزاران شهید و مجاهدت بی‌نظیر مردم، به پیش گامی رادمردان دینی و وطنی، به ثمر نشست و مردم عراق پس از سال‌ها زیستن زیر سلطة بیگانگان، طعم آزادی و رهایی را چشیدند.<ref>عبدالامیر هادی الحکام، ص٨٠-٨٢</ref> از آن روزگار تاکنون، نجف در چشم ایشان، تکیه‌گاهی محکم برای حرکت‌های انقلابی در عراقی و پشتیبانی قابل اعتماد برای جنبش‌های ضدسلط در همة کشورهای عربی به شمار می‌رود.<ref>احرار العراق، انتفاضة العراق الاخیرة، ص۵٢-۵۵</ref> | ضداستعماری مردم عراق، به ویژه شهرهایی چون نجف و کربلا چندان ادامه یافت که سرانجام در سال ١٩۵٨م/١٣٨٧ق با تقدیم هزاران شهید و مجاهدت بی‌نظیر مردم، به پیش گامی رادمردان دینی و وطنی، به ثمر نشست و مردم عراق پس از سال‌ها زیستن زیر سلطة بیگانگان، طعم آزادی و رهایی را چشیدند.<ref>عبدالامیر هادی الحکام، ص٨٠-٨٢</ref> از آن روزگار تاکنون، نجف در چشم ایشان، تکیه‌گاهی محکم برای حرکت‌های انقلابی در عراقی و پشتیبانی قابل اعتماد برای جنبش‌های ضدسلط در همة کشورهای عربی به شمار می‌رود.<ref>احرار العراق، انتفاضة العراق الاخیرة، ص۵٢-۵۵</ref> | ||
=بارگاه علوی در شهر نجف= | == بارگاه علوی در شهر نجف == | ||
مرقد حضرت على(ع) در طول دوران حكومت بنى‌امیه پنهان بود و بجز فرزندان آن حضرت و برخى از خواص شیعیان، كسى از محل آن اطلاعى نداشت. پس از سقوط حكومت اموى و سركار آمدن عباسى ها، با برملا شدن راز محل دفن آن حضرت به تدریج شیعیان بسوى آن رو آوردند. | مرقد حضرت على(ع) در طول دوران حكومت بنى‌امیه پنهان بود و بجز فرزندان آن حضرت و برخى از خواص شیعیان، كسى از محل آن اطلاعى نداشت. پس از سقوط حكومت اموى و سركار آمدن عباسى ها، با برملا شدن راز محل دفن آن حضرت به تدریج شیعیان بسوى آن رو آوردند. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۴: | ||
درباره چگونگی آشكار شدن مرقد مطهر حضرت علی(ع) در تاریخ آمده است: روزى هارون الرشید در نجف به شكار رفت. سگها، آهوان را تعقیب مى كردند آنها به بالاى تل نجف پناه مى بردند و سگها از تعقیب آنها باز مى ایستادند. هارون الرشید دریافت كه باید در این مكان، سرّى نهفته باشد. پیرمردى از اهالى آنجا را احضار كرد و راز آن را از پیرمرد جویا شد. پیرمرد گفت: براى گفتن سرّ این تل خاك، از شما امان مى خواهم و هارون نیز امانش داد. پیر مرد گفت: در دوران کودکی با پدرم به اینجا آمدم و پدرم در این مكان زیارت نامه مى خواند و نماز مى گزارد. از پدرم سؤال كردم كه زیارت خواندن در اینجا چه مناسبتى دارد؟ پاسخ داد: با حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام براى زیارت به اینجا مى آمدم و ایشان فرمود: اینجا قبر جدش على بن ابىطالب علیه‌السلام است كه به زودى آشكار خواهد شد. هارون با شنیدن این خبر، دستور حفر آن محل را داد تا به علامت قبرى رسیدند و لوحى در آنجا پیدا شد كه بر روى آن با خط سریانى دو سطر نقش بسته بود كه ترجمه آن چنین است: «این قبرى است كه نوح پیغمبر آن را براى على علیه‌السلام وصى محمد صلى الله علیه و آله قبل از طوفان به هفتصد سال حفر نمود». هارون اداى احترام نمود و دستور داد خاكها را به جاى اول خود برگردانند. آنگاه نامه اى به امام موسی کاظم علیه‌السلام در مدینه نوشت و صحت این مطلب را از امام موسى علیه‌السلام سؤال كرد. ایشان آن محل را به عنوان قبر جدش على بن ابىطالب علیه‌السلام تأیید كرد. سپس به دستور هارون، سنگ بنایى بر آن قبر نهاده شد كه به «تحجیر هارونى» معروف شد.<ref>بحارالانوار: 42 ص 330</ref> | درباره چگونگی آشكار شدن مرقد مطهر حضرت علی(ع) در تاریخ آمده است: روزى هارون الرشید در نجف به شكار رفت. سگها، آهوان را تعقیب مى كردند آنها به بالاى تل نجف پناه مى بردند و سگها از تعقیب آنها باز مى ایستادند. هارون الرشید دریافت كه باید در این مكان، سرّى نهفته باشد. پیرمردى از اهالى آنجا را احضار كرد و راز آن را از پیرمرد جویا شد. پیرمرد گفت: براى گفتن سرّ این تل خاك، از شما امان مى خواهم و هارون نیز امانش داد. پیر مرد گفت: در دوران کودکی با پدرم به اینجا آمدم و پدرم در این مكان زیارت نامه مى خواند و نماز مى گزارد. از پدرم سؤال كردم كه زیارت خواندن در اینجا چه مناسبتى دارد؟ پاسخ داد: با حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام براى زیارت به اینجا مى آمدم و ایشان فرمود: اینجا قبر جدش على بن ابىطالب علیه‌السلام است كه به زودى آشكار خواهد شد. هارون با شنیدن این خبر، دستور حفر آن محل را داد تا به علامت قبرى رسیدند و لوحى در آنجا پیدا شد كه بر روى آن با خط سریانى دو سطر نقش بسته بود كه ترجمه آن چنین است: «این قبرى است كه نوح پیغمبر آن را براى على علیه‌السلام وصى محمد صلى الله علیه و آله قبل از طوفان به هفتصد سال حفر نمود». هارون اداى احترام نمود و دستور داد خاكها را به جاى اول خود برگردانند. آنگاه نامه اى به امام موسی کاظم علیه‌السلام در مدینه نوشت و صحت این مطلب را از امام موسى علیه‌السلام سؤال كرد. ایشان آن محل را به عنوان قبر جدش على بن ابىطالب علیه‌السلام تأیید كرد. سپس به دستور هارون، سنگ بنایى بر آن قبر نهاده شد كه به «تحجیر هارونى» معروف شد.<ref>بحارالانوار: 42 ص 330</ref> | ||
=حرم امام علی= | == حرم امام علی == | ||
حرم امام علی (ع)، آرامگاه امام اول شیعیان در شهر نجف عراق قرار دارد. علی بن ابی‌طالب در سال ۴۰ قمری به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی کشته شد و در پشت کوفه دفن گردید که بر اساس وصیت خود وی قبر او مخفی نگه داشته شد و قرن دوم هجری، در عصر هارون الرشید، محل قبر علنی شد. به عقیده شیعیان، آدم و نوح هم در کنار علی بن ابی‌طالب دفن شده‌اند؛ همچنین جمع فراوانی از عالمان بزرگ شیعه در این حرم مدفون‌اند. | حرم امام علی (ع)، آرامگاه امام اول شیعیان در شهر نجف عراق قرار دارد. علی بن ابی‌طالب در سال ۴۰ قمری به دست عبدالرحمن بن ملجم مرادی کشته شد و در پشت کوفه دفن گردید که بر اساس وصیت خود وی قبر او مخفی نگه داشته شد و قرن دوم هجری، در عصر هارون الرشید، محل قبر علنی شد. به عقیده شیعیان، آدم و نوح هم در کنار علی بن ابی‌طالب دفن شده‌اند؛ همچنین جمع فراوانی از عالمان بزرگ شیعه در این حرم مدفون‌اند. | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۲: | ||
حرم امیرالمؤمنین(ع) در سالهای اخیر در دست تعمیر و توسعه قرار دارد. قسمت غربی حرم، در طرح توسعه به نام حضرت فاطمه(س) نامیده شده است. این صحن شامل قسمت بسیار وسیعی از غرب حرم تا مقام امام سجاد(ع) است و به دست معماران ایرانی ساخته می‌شود. با اجرای این طرح فضای کلی حرم تا ۱۴۰ هزار متر مربع گسترش می‌یابد. | حرم امیرالمؤمنین(ع) در سالهای اخیر در دست تعمیر و توسعه قرار دارد. قسمت غربی حرم، در طرح توسعه به نام حضرت فاطمه(س) نامیده شده است. این صحن شامل قسمت بسیار وسیعی از غرب حرم تا مقام امام سجاد(ع) است و به دست معماران ایرانی ساخته می‌شود. با اجرای این طرح فضای کلی حرم تا ۱۴۰ هزار متر مربع گسترش می‌یابد. | ||
=بناهای مجاور حرم= | == بناهای مجاور حرم == | ||
مجاور دیوار صحن مجموعه‌ای از بناها وجود دارد که برخی از آنها به علت توسعه خیابان‌های اطراف حرم و خود حرم از بین رفته است برخی از بناهای مذکور عبارتند از: | مجاور دیوار صحن مجموعه‌ای از بناها وجود دارد که برخی از آنها به علت توسعه خیابان‌های اطراف حرم و خود حرم از بین رفته است برخی از بناهای مذکور عبارتند از: | ||
| خط ۱۷۴: | خط ۱۷۲: | ||
</ref> | </ref> | ||
=اماکن زیاتی= | == اماکن زیاتی == | ||
"""حرم امیرالمؤمنین علی (ع)""" | """حرم امیرالمؤمنین علی (ع)""" | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۱: | ||
شیخ طوسی که امروزه به نام «جامع الشیخ الطوسی» شناخته می‌شود در نزدیکی حرم مطهر حضرت علی (ع) قرار دارد. این آرامگاه متعلق به شیخ طوسی، یکی از مشاهیر فقهای امامیه و بنیان‌گذار حوزه علمیه نجف است. آرامگاه شیخ طوسی در محل خانه او ساخته شده است که پس از مدتی به مسجد تبدیل شد و در طول ده قرن گذشته، یکی از مراکز اصلی تدریس حوزه نجف به شمار می‌رود. مسجد شیخ طوسی یکی از مساجد مشهور نجف است و آرامگاه محمدمهدی طباطبایی معروف به بحر العلوم، یکی از مشاهیر علمای امامیه نیز در گوشه‌ای از این مسجد قرار دارد. <ref>www.kojaro.com › </ref> | شیخ طوسی که امروزه به نام «جامع الشیخ الطوسی» شناخته می‌شود در نزدیکی حرم مطهر حضرت علی (ع) قرار دارد. این آرامگاه متعلق به شیخ طوسی، یکی از مشاهیر فقهای امامیه و بنیان‌گذار حوزه علمیه نجف است. آرامگاه شیخ طوسی در محل خانه او ساخته شده است که پس از مدتی به مسجد تبدیل شد و در طول ده قرن گذشته، یکی از مراکز اصلی تدریس حوزه نجف به شمار می‌رود. مسجد شیخ طوسی یکی از مساجد مشهور نجف است و آرامگاه محمدمهدی طباطبایی معروف به بحر العلوم، یکی از مشاهیر علمای امامیه نیز در گوشه‌ای از این مسجد قرار دارد. <ref>www.kojaro.com › </ref> | ||
=حوزه علمیه نجف= | == حوزه علمیه نجف == | ||
نجف اشرف تا قبل از شهادت امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ سرزمینی معروف نبود و شرافت آن از مولود كعبه است كه پس از شهادتش در آن سرزمین آرمید و سیل عشاق را به سوی خود جلب كرد. | نجف اشرف تا قبل از شهادت امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ سرزمینی معروف نبود و شرافت آن از مولود كعبه است كه پس از شهادتش در آن سرزمین آرمید و سیل عشاق را به سوی خود جلب كرد. | ||
این شهر قبل از هجرت شیخ طوسی، سرزمینی بود كه برخی از علویان و شیعیان خاص امیرمؤمنان ـ علیه‌السلام ـ را در خود جای داده بود. لیكن با هجرت شیخ طوسی دانشجویان علوم اسلامی، نجف اشرف را به مركز شیعه و دانشگاه بزرگ شیعه امامیه تبدیل كردند و پس از آن هزاران دانشجو و متفكر شیعی در این دانشگاه پرورش یافته، به نشر معارف اهل بیت ـ علیهم السلام ـ همت گماردند. | این شهر قبل از هجرت شیخ طوسی، سرزمینی بود كه برخی از علویان و شیعیان خاص امیرمؤمنان ـ علیه‌السلام ـ را در خود جای داده بود. لیكن با هجرت شیخ طوسی دانشجویان علوم اسلامی، نجف اشرف را به مركز شیعه و دانشگاه بزرگ شیعه امامیه تبدیل كردند و پس از آن هزاران دانشجو و متفكر شیعی در این دانشگاه پرورش یافته، به نشر معارف اهل بیت ـ علیهم السلام ـ همت گماردند. | ||
حوزه علمیه نجف اشرف با قدمت بیش از هزار سال، سالهای متمادی مأوا و مركز تجمع زعمای شیعه امامیه بود كه نام آنان به ترتیب از این قرار است: | حوزه علمیه نجف اشرف با قدمت بیش از هزار سال، سالهای متمادی مأوا و مركز تجمع زعمای شیعه امامیه بود كه نام آنان به ترتیب از این قرار است: | ||
# شیخ الطائفه، ابوجعفر، محمد بن حسن بن علی طوسی (385ـ460) | |||
# شیخ ابوعلی (فرزند شیخ طوسی) (زنده در سال 515) | |||
# ابونصر محمد بن ابی علی الحسن بن ابی جعفر محمد طوسی | |||
# فاضل مقداد (متوفی 826) | |||
# شیخ الاسلام علی بن هلال جزایری (متوفی 937) | |||
# محقق ثانی علی بن عبدالعالی كركی (متوفی 940) | |||
# احمد بن محمد اردبیلی، مشهور به مقدس اردبیلی (متوفی 993) | |||
# سید مهدی بحرالعلوم (1155ـ1212) | |||
# شیخ جعفر كاشف الغطا (متوفی 1228) | |||
# شیخ محمدحسن نجفی، صاحب جواهر (1200ـ1266) | |||
# شیخ مرتضی انصاری (1214ـ1281) | |||
# آخوند ملامحمدكاظم خراسانی (1255ـ1329) | |||
# علامه میرزا محمدحسن نایینی (1276ـ1355) | |||
# آیت‌الله شیخ الشریعه اصفهانی (1266ـ1339) | |||
# آیت‌الله سید محمد كاظم طباطبایی یزدی (1247ـ1338) | |||
# آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی (1277ـ1365) | |||
# آیت‌الله سید محسن حكیم (1264ـ1390) | |||
# آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی (1317ـ1413) | |||
نباید تصور كرد كه پیش از شیخ طوسی دانشمندان شیعی در نجف اشرف نبوده‌اند، بلكه پیش از وی رجال علم در آن شهر سكونت داشته و به برخی از دانشمندان شیعی اجازه روایتی داده‌اند.<ref>دور الشیعه فی بناء الحضاره الاسلامیه، استاد جعفر سبحانی، ص 128ـ127 و رجال نجاشی، ج 1، ص 190، رقم 162</ref> لیكن نجف از زمانی به عنوان مركز فقه شیعی و علوم آل البیت ـ علیهم السلام ـ درآمد كه شیخ طوسی به آن شهر هجرت كرد و با دانشمندان حاضر در مكتب درس خویش، [[حوزه علمیه نجف]] اشرف را بنا نهاد.<ref> | نباید تصور كرد كه پیش از شیخ طوسی دانشمندان شیعی در نجف اشرف نبوده‌اند، بلكه پیش از وی رجال علم در آن شهر سكونت داشته و به برخی از دانشمندان شیعی اجازه روایتی داده‌اند.<ref>دور الشیعه فی بناء الحضاره الاسلامیه، استاد جعفر سبحانی، ص 128ـ127 و رجال نجاشی، ج 1، ص 190، رقم 162</ref> لیكن نجف از زمانی به عنوان مركز فقه شیعی و علوم آل البیت ـ علیهم السلام ـ درآمد كه شیخ طوسی به آن شهر هجرت كرد و با دانشمندان حاضر در مكتب درس خویش، [[حوزه علمیه نجف]] اشرف را بنا نهاد.<ref> | ||
حوزه علمیه نجف اشرف - مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات</ref> | حوزه علمیه نجف اشرف - مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات</ref> | ||
=مدارس علوم دینی= | == مدارس علوم دینی == | ||
مدرسه علوم اسلامی/ مدرسه دینی خواهران/ مدرسه عاملی‌ها/ مدرسه سید محمد کاظم یزدی/ مدرسه مجدد شیرازی/ مدرسه شیخ انصاری/ مدرسه‌های آیت‌الله بروجردی/ مدرسه شوشتری/ مدرسه هندی/ مدرسه متوسط آخوند خراسانی/ مدرسه بزرگ خلیلی/ مدرسه قزوینی/ مدرسه قوام/ مدارس آیت‌الله سید عبدالله شیرازی/ مدرسه جامعه النجف/ مدرسه مقداد سیوری - سلیمیه/ همدرسه شیخ عبدالله/ مدرسه صحن شریف - غرویّه/ مدرسه صحن شریف بزرگ/ مدرسه صدر/ مدرسه معتمد، کاشف الغطا/ مدرسه مهدیه/ مدرسه ایروانی/ مدرسه بخاری/ مدرسه شربیانی/ مدرسه بزرگ خراسانی/ مدرسه کوچک خلیلی/ مدرسه کوچک آخوند خراسانی/ مدرسه بزرگ بروجردی/ مدرسه طاهریه/ مدرسه کوچک بروجردی/ مدرسه جوهرچی/ مدرسه رحباوی/ مدرسه عبدالعزیز بغدادی/ مدرسه افغانی‌ها/ مدرسه یزدی/ مدرسه حکیم/ | مدرسه علوم اسلامی/ مدرسه دینی خواهران/ مدرسه عاملی‌ها/ مدرسه سید محمد کاظم یزدی/ مدرسه مجدد شیرازی/ مدرسه شیخ انصاری/ مدرسه‌های آیت‌الله بروجردی/ مدرسه شوشتری/ مدرسه هندی/ مدرسه متوسط آخوند خراسانی/ مدرسه بزرگ خلیلی/ مدرسه قزوینی/ مدرسه قوام/ مدارس آیت‌الله سید عبدالله شیرازی/ مدرسه جامعه النجف/ مدرسه مقداد سیوری - سلیمیه/ همدرسه شیخ عبدالله/ مدرسه صحن شریف - غرویّه/ مدرسه صحن شریف بزرگ/ مدرسه صدر/ مدرسه معتمد، کاشف الغطا/ مدرسه مهدیه/ مدرسه ایروانی/ مدرسه بخاری/ مدرسه شربیانی/ مدرسه بزرگ خراسانی/ مدرسه کوچک خلیلی/ مدرسه کوچک آخوند خراسانی/ مدرسه بزرگ بروجردی/ مدرسه طاهریه/ مدرسه کوچک بروجردی/ مدرسه جوهرچی/ مدرسه رحباوی/ مدرسه عبدالعزیز بغدادی/ مدرسه افغانی‌ها/ مدرسه یزدی/ مدرسه حکیم/ | ||
مدرسه کلباسی <ref>سید حمیدرضا حسنی و مهدی علی پور، حوزه نجف، داشته‌ها و بایسته‌ها، فصلنامه پژوهش و حوزه ـ ش ۱۶ زمستان ۸۲، به نقل از شبکه اطلاع رسانی شارح</ref> | مدرسه کلباسی <ref>سید حمیدرضا حسنی و مهدی علی پور، حوزه نجف، داشته‌ها و بایسته‌ها، فصلنامه پژوهش و حوزه ـ ش ۱۶ زمستان ۸۲، به نقل از شبکه اطلاع رسانی شارح</ref> | ||
=کتابخانه‌ها= | == کتابخانه‌ها == | ||
کتابخانه علوی/ کتابخانه امام امیرالمؤمنین/ کتابخانه آیت‌اللَّه حکیم/ کتابخانه حسینیه شوشتری‌ها/ کتابخانه شیخ آقا بزرگ تهرانی/ کتابخانه مدرسه صدر/ کتابخانه امام حسن مجتبی <ref>سیمای نجف اشرف</ref> | کتابخانه علوی/ کتابخانه امام امیرالمؤمنین/ کتابخانه آیت‌اللَّه حکیم/ کتابخانه حسینیه شوشتری‌ها/ کتابخانه شیخ آقا بزرگ تهرانی/ کتابخانه مدرسه صدر/ کتابخانه امام حسن مجتبی <ref>سیمای نجف اشرف</ref> | ||
=آثار و بناها= | == آثار و بناها == | ||
"""قصر خورنق""" | """قصر خورنق""" | ||
| خط ۲۵۱: | خط ۲۴۹: | ||
برج نمرود در کنار شط و بالاتر از آبادی ذی الکفل بر فراز تپه‌ای واقع شده است. این برج آجری دارای سرداب و زیرزمین است. بنا به روایات، حضرت ابراهیم (ع) را از این محل به آتش انداخته‌اند. این برج و تپه از آثار به‌جامانده از شهر باستانی بابل است که با وجود فرسودگی و تخریب هم‌چنان استوار مانده است.<ref>www.kojaro.com </ref> | برج نمرود در کنار شط و بالاتر از آبادی ذی الکفل بر فراز تپه‌ای واقع شده است. این برج آجری دارای سرداب و زیرزمین است. بنا به روایات، حضرت ابراهیم (ع) را از این محل به آتش انداخته‌اند. این برج و تپه از آثار به‌جامانده از شهر باستانی بابل است که با وجود فرسودگی و تخریب هم‌چنان استوار مانده است.<ref>www.kojaro.com </ref> | ||
=اشخاص مشهور مدفون در حرم= | == اشخاص مشهور مدفون در حرم == | ||
"""عالمان مدفون در صحن حرم امام علی""" | """عالمان مدفون در صحن حرم امام علی""" | ||
| خط ۲۶۲: | خط ۲۶۰: | ||
سید محسن حکیم/ شیخ جعفر کاشف الغطا/ علامه امینی/ آقابزرگ تهرانی/ سید محمدباقر صد<ref>سیمای نجف اشرف</ref> | سید محسن حکیم/ شیخ جعفر کاشف الغطا/ علامه امینی/ آقابزرگ تهرانی/ سید محمدباقر صد<ref>سیمای نجف اشرف</ref> | ||
=مساجد= | == مساجد == | ||
مسجد حنانه""" | مسجد حنانه""" | ||
| خط ۲۹۷: | خط ۲۹۵: | ||
</ref> | </ref> | ||
=قبرستان وادی السلام= | == قبرستان وادی السلام == | ||
این قبرستان یكى از مقدس‌ترین گورستان‌هاى مسلمانان و شیعیان است و در روایات آمده: «هر مؤمنى در شرق یا غرب جهان دیده از جهان برگیرد به روح او ندا مى رسد كه به وادى السلام ملحق شو.» و بدین منظور فرشته‌اى است به نام «ملک نقاله» كه ارواح مؤمنان را از سرتاسر جهان به این گورستان مى آورد.<ref> الانوار، ج ۹۷، ص ۲۴۹- ۲۵۰، ۴۵۴</ref> | این قبرستان یكى از مقدس‌ترین گورستان‌هاى مسلمانان و شیعیان است و در روایات آمده: «هر مؤمنى در شرق یا غرب جهان دیده از جهان برگیرد به روح او ندا مى رسد كه به وادى السلام ملحق شو.» و بدین منظور فرشته‌اى است به نام «ملک نقاله» كه ارواح مؤمنان را از سرتاسر جهان به این گورستان مى آورد.<ref> الانوار، ج ۹۷، ص ۲۴۹- ۲۵۰، ۴۵۴</ref> | ||
| خط ۳۰۶: | خط ۳۰۴: | ||
همچنین روایت است که این مکان، نخستین جایی در زمین بوده که خدا را در آن عبادت کرده‌اند.<ref> بحار الانوار، مجلسی، محمدباقر، ج۱۰۰، ص۲۳۲</ref> | همچنین روایت است که این مکان، نخستین جایی در زمین بوده که خدا را در آن عبادت کرده‌اند.<ref> بحار الانوار، مجلسی، محمدباقر، ج۱۰۰، ص۲۳۲</ref> | ||
=جمعیت= | == جمعیت == | ||
بر طبق آمار سال ۲۰۱۷م، جمعیت استان نجف یک و نیم میلیون نفر بود که در این میان، حدود ۸۰۰ هزار نفر ساکن شهر نجف بوده‌اند.<ref> بالانفوجراف تقدیرات سکان محافظة النجف الاشرف حسب المناطق السکانیة لعام۲۰۱۷</ref> به خاطر وجود حرم امام علی(ع) در این شهر، تقریباً تمام جمعیت نجف مسلمان و شیعه هستند.<ref>المعرفة: النجف</ref> بعضی از ساکنان نجف منسوب به طایفه‌های بادیه‌نشین حجاز و بعضی دیگر منسوب به عشیره‌های عراقی هستند.<ref> آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۹۸۶م، ج۱، ص۴۰۰</ref> | بر طبق آمار سال ۲۰۱۷م، جمعیت استان نجف یک و نیم میلیون نفر بود که در این میان، حدود ۸۰۰ هزار نفر ساکن شهر نجف بوده‌اند.<ref> بالانفوجراف تقدیرات سکان محافظة النجف الاشرف حسب المناطق السکانیة لعام۲۰۱۷</ref> به خاطر وجود حرم امام علی(ع) در این شهر، تقریباً تمام جمعیت نجف مسلمان و شیعه هستند.<ref>المعرفة: النجف</ref> بعضی از ساکنان نجف منسوب به طایفه‌های بادیه‌نشین حجاز و بعضی دیگر منسوب به عشیره‌های عراقی هستند.<ref> آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۹۸۶م، ج۱، ص۴۰۰</ref> | ||
| خط ۳۱۵: | خط ۳۱۳: | ||
شهر قدیم یا كهنه به چهار محله تقسیم می‌شود: | شهر قدیم یا كهنه به چهار محله تقسیم می‌شود: | ||
مشراق | # مشراق | ||
# | |||
# براق | |||
# | |||
# عماره | |||
# | |||
# حویش. شهر جدید در حدود سه دهه اخیر ساخته شده و از لحاظ شهرسازی نسبتاً خوب و زیبا با خیابان‌ها و كوچه های وسیع و صاف و فضاهای سبز فراوان است. | |||
# <ref>shamsa.ir</ref> | |||
# | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس|2}} | |||
[[رده:مراکز فرهنگی جهان اسلام]] | [[رده:مراکز فرهنگی جهان اسلام]] | ||
[[رده:مراکز فرهنگی شیعیان]] | [[رده:مراکز فرهنگی شیعیان]] | ||