نجف: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class="wikiInfo">[[پرونده:نجف.jpg|جایگزین=نیجر|بندانگشتی|نجف]]</div>

'''نَجَف''' (به عربی: مدینه النجف یا النّجف الأشرف) نام شهری در کشور [[عراق]] است که در این شهر آرامگاه [[علی بن ابی طالب|امام علی بن ابی‌طالب(علیه السلام)]] نخستین امام [[مذهب شیعه|شیعیان]] واقع شده‌است.

# گمان دکتر جنابی به این که نجف منطقه ی کوچک و مسکونی بوده و از توابع حیره و نیز وجود دِیرها و سازه‌های بزرگ و باشکوه، همه اینها نشان می‌دهد که این مکان جای زندگی مردمی بوده؛ هرچند به طور موقت و فصلی، و این وابسته به آن است که نجف از آب و هوایی مطلوب برخوردار بوده باشد.

در سال ٣٣٨ هجری ابوعلی عمر بن یحیی، گنبدی سفیدرنگ بر مزار امیرمؤمنان(علیه السلام) قرار داد و از آن پس، اتاقک‌هایی پیرامون آن مزار ساخته شد که متعلق به بینوایان شیعه بود. در اواخر قرن چهارم، شیعیان در آن جا خانه‌ها برپا کردند و آبادانی در اطراف حرم علوی، رو به گسترش نهاد<ref>الاحلام، علی الشرقی، ص۵٣</ref>. از همه این گفته‌ها و روایت‌ها به دست می‌آید که سکونت قابل توجه پیرامون قبر امیرمؤمنان (علیه السلام) در اواخر قرن سوم هجری آغاز شده است.

این مطالب، مقدمه‌ای بود برای بررسی یکی از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین حرکت‌های مردمی شهر نجف در دفاع از مقدسات وطنی و شعائر دینی، یعنی انقلاب ١٩١٨م / ١٣٣٧ق در مقابل اشغالگران [[انگلیس]]. پس از سقوط بغداد، انگلستان کوشید تا نیروهای خود را در تمام مناطق عراق سازمان دهی و مستقر نماید. موقعیت دینی، سیاسی و جغرافیایی شهر نجف اشغالگران را به صرافت انداخت تا آن را به مناطق تحت سلطه خود ملحق کنند و با راضی کردن بزرگان و رؤسای قبایل و دادن پول‌های هنگفت به مردم و نیز افراد صاحب نفوذ، راه را برای رسیدن به این هدف هموار سازند<ref>فصول من تاریخ العراق القریب، جعفر خیاط، ص١٢٧</ref>. نخست، برای جلوگیری از اتحاد مردم و نیروهای مدافع شهر، نیروهای خود را در مناطقی دور از شهر ساکن کردند. اما درگیری بعضی از مدافعان با سربازان هندی که مزدور اشغالگران بودند، سبب شد که متجاوزان وارد شهر شوند. ظهر همان روز، یک هواپیمای انگلیسی در آسمان نجف ظاهر شد و مدافعان به سوی آن آتش گشودند و این بر انگلیسی‌ها سخت ناگوار آمد و تصمیم به اشغال شهر گرفتند<ref> همان، ص١۶</ref>.

درباره چگونگی آشكار شدن مرقد مطهر حضرت علی(علیه السلام) در تاریخ آمده است: روزى [[هارون الرشید]] در نجف به شكار رفت. سگ‌ها، آهوان را تعقیب مى ‏كردند آنها به بالاى تل نجف‏ پناه مى ‏بردند و سگ‌ها از تعقیب آن‏ها باز مى ‏ایستادند. هارون الرشید دریافت كه باید در این مكان، سرّى نهفته باشد. پیرمردى از اهالى آنجا را احضار كرد و راز آن را از پیرمرد جویا شد. پیرمرد گفت: براى گفتن سرّ این تل خاك، از شما امان مى‏ خواهم و هارون نیز امانش داد. پیر مرد گفت: در دوران کودکی با پدرم به این‌جا آمدم و پدرم در این مكان زیارت‌نامه مى‏ خواند و [[نماز]] مى ‏گزارد. از پدرم سؤال كردم كه زیارت خواندن در این‌جا چه مناسبتى دارد؟ پاسخ داد: با حضرت امام جعفر صادق (علیه‌السلام) براى زیارت به این‌جا مى ‏آمدم و ایشان فرمود: این‌جا قبر جدش على بن ابى‏طالب (علیه‌السلام) است كه به زودى آشكار خواهد شد. هارون با شنیدن این خبر، دستور حفر آن محل را داد تا به علامت قبرى رسیدند و لوحى در آنجا پیدا شد كه بر روى آن با خط سریانى دو سطر نقش بسته بود كه ترجمه آن چنین است: «این قبرى است كه نوح پیغمبر آن را براى على (علیه‌السلام) وصى محمد (صلى الله علیه و آله) قبل از طوفان به هفتصد سال حفر نمود». هارون اداى احترام نمود و دستور داد خاك‏ها را به جاى اول خود برگردانند. آنگاه نامه اى به [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی کاظم (علیه‌السلام)]] در [[مدینه]] نوشت و صحت این مطلب را از امام موسى (علیه‌السلام) سؤال كرد. ایشان آن محل را به عنوان قبر جدش على بن ابى‏طالب (علیه‌السلام) تأیید كرد. سپس به دستور هارون، سنگ بنایى بر آن قبر نهاده شد كه به «تحجیر هارونى» معروف شد<ref>بحارالانوار: 42 ص 330</ref>.

[[شیخ طوسی]] که امروزه به نام «جامع الشیخ الطوسی» شناخته می‌شود در نزدیکی حرم مطهر حضرت علی (علیه السلام) قرار دارد. این آرامگاه متعلق به شیخ طوسی، یکی از مشاهیر فقهای امامیه و بنیان‌گذار حوزه علمیه نجف است. آرامگاه شیخ طوسی در محل خانه او ساخته شده است که پس از مدتی به مسجد تبدیل شد و در طول ده قرن گذشته، یکی از مراکز اصلی تدریس [[حوزه علمیه نجف|حوزه نجف]] به شمار می‌رود. مسجد شیخ طوسی یکی از مساجد مشهور نجف است و آرامگاه [[سید محمد مهدی‌ طباطبایی بحر العلوم|محمدمهدی طباطبایی]] معروف به [[سید محمد مهدی‌ طباطبایی بحر العلوم|بحرالعلوم]]، یکی از مشاهیر علمای [[مذهب شیعه|امامیه]] نیز در گوشه‌ای از این مسجد قرار دارد<ref>www.kojaro.com › </ref>.

[[شیخ انصاری]]/ [[شیخ عباس قمی]]/ [[محمد حسین نائینی|میرزای نائینی]]/ مرتضی طالقانی/ [[سید مصطفی خمینی]]/ [[سید ابوالحسن اصفهانی|ابوالحسن اصفهانی]]/ [[آخوند خراسانی]]/ [[سید ابوالقاسم خوئی]]/ [[سید محمد کاظم طباطبایی یزدی|سید محمدکاظم یزدی]]/ [[شیخ جعفر شوشتری]]/ [[شیخ طوسی]]/ [[علامه حلی]]/ [[مقدس اردبیلی]]/ [[ملا احمد نراقی]]/ [[میرزا حبیب‌الله رشتی]]/ علاءالدین حسین خلیفه سلطان<ref>بابائی، سعید، گزیده سیمای نجف اشرف</ref>

[[سید محسن حکیم]]/ [[جعفر کاشف‌ الغطاء|شیخ جعفر کاشف الغطا]]/ [[علامه امینی]]/ [[آقابزرگ تهرانی]]/ [[سید محمد باقر صدر|سید محمدباقر صدر]]<ref>سیمای نجف اشرف</ref>.

این مسجد ابتدا منزل مسکونی شیخ طوسی بود. او وصیت کرد که پس از مرگش او را در آن جا به خاک بسپارند و محل آن را به مسجد تبدیل کنند. این مسجد، که امروزه در نجف مشهور و معروف است، در محله «المشراق» شمال صحن قرار دارد. یادگاری گرانقدر از فرزانه نامدار جهان اسلام، [[شیخ طوسی]] است این مسجد هنگام مهاجرت شیخ از بغداد به نجف، منزل و محل سکونت آن بزرگوار بود که جلسات درس و مذاکرات علمی شیخ طوسی در آن برپا می‌گشت، این منزل پس از وفات شیخ طوسی طبق وصیت او به مسجد تبدیل گشت. مسجد شیخ طوسی امروزه یکی از مشهورترین مساجد نجف می‌باشد که در محله مشراق قرار دارد و از ابتدای بنا تا حال حاضر دو بار ساختمان آن مورد مرمّت و تعمیرات اساسی قرار گرفته است.

بر طبق آمار سال ۲۰۱۷م، جمعیت استان نجف یک و نیم میلیون نفر بود که در این میان، حدود ۸۰۰ هزار نفر ساکن شهر نجف بوده‌اند<ref> بالانفوجراف تقدیرات سکان محافظة النجف الاشرف حسب المناطق السکانیة لعام۲۰۱۷</ref>. به خاطر وجود حرم امام علی(علیه السلام) در این شهر، تقریباً تمام جمعیت نجف مسلمان و شیعه هستند<ref>المعرفة: النجف</ref>. بعضی از ساکنان نجف منسوب به طایفه‌های بادیه‌نشین [[حجاز]] و بعضی دیگر منسوب به عشیره‌های عراقی هستند<ref> آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ۱۹۸۶م، ج۱، ص۴۰۰</ref>.

نجف قدیم این طور بود که وقتی عابری از کوچه‌های تنگ و تو در تو به سمت حرم حرکت می‌کرد، از بالای بام خانه‌ها گنبد و گلدسته‌ها را می‌دید و پس از دقایقی به ناگاه خود را در برابر مرقد منور أمیر مؤمنان (علیه‌السلام) می‌یافت و عظمت و ابّهت این مکان مقدّس تمام وجود انسان را می‌گرفت و حسّی معنوی به او می‌داد. از درب حرم که وارد می‌شدی، گویی دریچه قلبت را به بهشت گشوده ای. در بافت قدیم، تمام کوچه‌ها به حرم مطهر می‌رسید و اگر زائری یا مسافری راهش را گُم می‌کرد، از هر کجای شهر که بود، با ادامه حرکت به حرم علوی می‌رسید.