نماز جمعه: تفاوت میان نسخه‌ها

نماز جمعه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۵۹

۱۶٬۶۹۸ بایت حذف‌شده ، ‏۱ دسامبر ۲۰۲۰

←‏پانویس

Mohsenmadani

Writers، دیوان‌سالاران، confirmed، مدیران

۸٬۱۲۶

ویرایش

@@ خط ۱۷۱: / خط ۱۷۱: @@
 از دیدگاه شیعه، حاکمان جور و امامان جمعه و جماعت منصوب از طرف آنها مشروعیت نداشته و نمی‌توان به امامت آنان نماز خواند. با این حال، بر پایه برخی احادیث، امامان شیعه و پیروان ایشان از باب تقیه یا به دلایلی دیگر گاه در مراسم نماز جمعه شرکت می‌کردند،[۷۵] همچنین گاهی مخالفان حکومت‌ها برای ابراز مخالفت خود از شرکت کردن در نماز جمعه خودداری می‌نمودند.[۷۶] حاضر نشدن در نماز جمعه سابقه‌ای ناخوشایند برای اشخاص به شمار می‌رفت.[۷۷]
-==پانویس==
-سوره جمعه:‌ آیه ۹.
-علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۸۶، ص۱۹۷.
-شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۴۲۷.
-نوری، مستدرک الوسائل، قم، ج۲، ص۵۰۴.
-شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۴۷.
-حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۵، ص۷.
-نوری، مستدرک الوسائل، قم، ج۶، ص۲۷.
-مالک بن انس، المُوَطّأ، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۰۱-۱۱۲؛ شافعی، الامّ، بیروت، ج۱، ص۱۸۸-۲۰۹؛ کلینی، کافی، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۴۱۸-۴۲۸؛ شیخ صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۱۴۴- ۱۴۸؛ عسقلانی،‌ فتح الباری، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۴۵۰-۵۴۴.
-برخی از این آثار عبارت‌اند از:
-کتاب الجمعة نوشته محمد بن‌ ادریس شافعی (متوفی ۲۰۴)؛
-کتاب الجمعة و العیدین، تألیف احمد بن موسی اشعری (متوفی ۳۰۰)؛
-کتاب الجمعة از عبدالرحمان نَسائی (متوفی ۳۰۳)؛
-کتاب صلاة الجمعة نوشته محمد بن احمد جُعفی معروف به صابونی (متوفی بعد از ۳۳۹)؛
-کتاب صلاة یوم الجمعة نوشته محمد بن مسعود عیاشی (متوفی بعد از ۳۴۰)؛
-کتاب الجمعة و الجماعة نوشته ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه (متوفی ۳۶۹)؛
-کتاب الجمعة و العیدین تألیف احمد بن ابی زهر؛
-کتاب الجمعة و الجماعة نوشته شیخ صدوق (متوفی ۳۸۱)؛
-کتاب عمل الجمعة نوشته احمد بن عبدالواحد (متوفی ۴۲۳).
-جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷.
-جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷- ۳۸؛ جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۵۱.
-جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۵۸، ۹۲.
-احمد بن حنبل، مسند، ۱۴۰۲ق، ج۳، ص۴۲۴-۴۲۵؛ نسائی، سنن نسائی، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۸۵-۸۹؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۲۹۵-۳۰۲؛ نوری، مستدرک الوسائل، قم، ج۶، ص۱۰.
-شوکانی، نیل الاوطار، مصر، ج۳، ص۲۵۴-۲۵۵؛ شیخ طوسی، خلاف، قم، ج۱، ص۵۹۳؛ محقق حلی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۲۷۴.
-منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۶؛ غروی تبریزی، التنقیح فی شرح العروة الوثقی، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۱۶-۱۷.
-شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۱۶۴؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامة، قم، ج۸، ص۴۶۳-۴۸۳؛ زحیلی، الفقه الاسلامی وادلّته، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۵-۲۶۸.
-برای اقوال دیگر رک: رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۲۸.
-رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۷۷.
-ابن ادریس حلی، السرائر، قم، ج۱، ص۳۰۴.
-فاضل هندی، کشف اللثام، تهران، ج۱، ص۲۴۶-۲۴۸؛ طباطبائی، ریاض المسائل، بیروت، ج۴، ص۷۳-۷۵؛ نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۶۰؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۵۲۴.
-فاضل هندی، کشف اللثام، تهران، ج۱، ص۲۴۶-۲۴۸؛ طباطبائی، ریاض المسائل، بیروت، ج۴، ص۷۳-۷۵؛ نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۶۰؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۳۵۵ق، ج۱، ص۵۲۴.
-منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۵۷-۵۸.
-قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۳۴؛ نوری، مستدرک الوسائل، قم، ج۶، ص۱۳-۱۴.
-الصحیفة السجادیة، ۱۳۸۰ش، ص۴۷۴.
-برای نمونه:حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۱۰.
-برای نمونه:کلینی، کافی، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۴۱۸-۴۱۹؛ شیخ صدوق، الامالی، ۱۴۱۷ق، ص۵۷۳.
-شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۶۷۶؛ سید مرتضی، مسائل الناصریات، ۱۴۱۷ق، ص۲۶۵؛ شیخ طوسی، المبسوط فی فقه الامامیة، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۴۳.
-سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، قم، ج۱، ص۲۷۲، ج۳، ص۴۱.
-محقق حلی، المعتبر فی شرح المختصر، ۱۳۶۴ش، ج۲، ص۲۷۹-۲۸۰.
-رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۲۹-۶۵.
-شهید ثانی، رسائل، قم، ص۱۹۷.
-موسوی عاملی، مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۲۵.
-یزدی، الحجة فی وجوب صلوة الجمعة، چاپ جواد مدرسی، ص۵۳-۵۴.
-برای دیگر قائلان و تفاصیل ادله: شهید ثانی، الروضة البهیه، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۹۹-۳۰۱؛ فیض کاشانی،‌ الشهاب الثاقب فی وجوب صلاة الجمعة العینی، ۱۴۰۱ق، ص۴۷-۱۰۲؛ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۶۳، ۶۷، ۷۳؛ جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۵۴-۵۵.
-محقق حلی، شرائع الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶.
-علامه حلی، مختلف الشیعه، قم، ج۲، ص۲۳۸-۲۳۹.
-ابن فهد حلی، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم، ج۱، ص۴۱۴.
-شهید اول، الدروس الشرعیه، قم، ج۱، ص۱۸۶.
-محقق کرکی، رسائل المحقق الکرکی، قم، ج۱ ص۱۵۸-۱۷۱.
-نراقی، مستند الشیعة، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۵۹؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۷۱ -۸۷۲؛ علامه حلی،‌ تذکرة الفقها، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۷؛ محقق کرکی، رسائل المحقق الکرکی، قم، ص۱۶۳؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامة، قم، ج۸، ص۲۱۶.
-برای تفاصیل ادله رک: مبلغی، «عناصر تأثیرگذار در وجوب تعیینی نماز جمعه در روش اخباریان»، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۱-۲۱۶.
-کاشف الغطا، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۲۴۸؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۱، ص۱۵۱؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، بیروت، ج۱، ص۲۰۵؛ برای آگاهی از دیگر قائلان رک: دانش پژوه، فهرست کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ج۱۴، ص۳۶۰۴.
-جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷.
-سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، قم، ج۱، ص۲۲۲؛ حلی، السرائر، قم، ج۱، ص۲۹۰؛ فاضل هندی، کشف اللثام، تهران، ج۴، ص۲۱۵.
-شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۴ق، ص۱۰۳.
-کاسانی، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۶۶.
-حسینی عاملی، مفتاح الکرامة، قم، ج۲، ص۱۳۰-۱۳۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۱، ص۲۴۵.
-شافعی، الامّ، بیروت، ج۱، ص۱۹۲؛ ابن قدامه، المغنی، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۱۷۳-۱۷۴؛ نووی، المجموع، بیروت، ج۴، ص۵۰۹.
-جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۵۵.
-سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، قم، ج۳، ص۴۱؛ رافعی قزوینی، فتح العزیز شرح الوجیز، بیروت، ج۴، ص۵۷۶؛ نووی، المجموع، بیروت، ج۴، ص۵۱۳؛ مقایسه کنید با: حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۱۲-۳۱۳.
-توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۷۲-۸۷۳.
-ابن عطار، ادب الخطیب، ۱۹۹۶م، ص۸۹-۹۶؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، بیروت، ج۱، ص۲۰۹؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۷۹-۸۸۰.
-حرعاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۴۴.
-علامه حلّی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۶۸-۶۹؛ حائری، صلاة الجمعه، قم، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۳-۱۹۹.
-سلاّر دیلمی، المراسم العلویة فی الاحکام النبویة، ۱۴۱۴ق، ص۷۷؛ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، ج۷، ص۳۴۴؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۷۸-۸۷۹.
-سرخسی، المبسوط، قاهره، ج۲، ص۲۹-۳۰؛ حلی، السرائر، قم، ج۱، ص۲۹۱-۲۹۵؛ نووی، روضة الطالبین و عمدة المفتین، بیروت، ج۱، ص۵۷۳؛ خوئی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۱۸۷؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۸۸، ۸۹۲.
-علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۸۶، ص۱۹۸.
-شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۱۴۱؛ کاسانی، کتاب بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۶۹؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۱، ص۱۳۳-۱۳۴.
-شیخ طوسی، الخلاف، قم، ج۱، ص۶۳۱-۶۳۲؛ توضیح‌المسائل مراجع، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۸۷۸.
-نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۱، ص۱۴۷؛ زحیلی، الفقه الاسلامی وادلّته، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۷۳.
-کلینی، کافی، ۱۴۰۱ق، ج۴، ص۱۷۶؛ ماوردی، الاحکام السلطانیة و الولایات الدینیة، ۱۴۰۹ق، ص۱۶۴.
-کاسانی، کتاب بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۱۳.
-ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ۱۴۱۲ق، ج۱۳، ص۵-۶؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، لایپزیگ، ذیل کمله «جمعه»؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۵ق، ج۵، جزء۱۰، ص۱۰۵؛ ج۶، جزء۱۱، ص۳۳۲.
-ابن بطوطه، رحلة ابن بطوطه، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۳۳.
-قلقشندی، صبح الاعشی فی صناعة الانشا، قاهره، ج۳، ص۳۶۲.
-امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ج۱، ص۸۵۷.
-طبرانی، المعجم الکبیر، بیروت، ج۱۷، ص۲۶۷؛ احمدی میانجی، کتاب مکاتیب الرسول، ۱۳۶۳ش، ص۲۳۹.
-ابن ماجه، سنن ابن ماجه، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۳۴۴؛ نسائی، سنن نسائی، ۱۴۰۱ق، ج۸، ص۱۵۰.
-برای نمونه رک: مسعودی، مروج الذهب، بیروت، ج۳، ص۱۹.
-حلبی، سیرة الحلبیه، بیروت، ج۲، ص۵۹.
-طبری، تاریخ الطبری: بیروت، ج۳، ص۴۴۷، ۲۷۴۰؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، بیروت، ج۱۳، ص۲۵۱؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۵ق، ج۴، جزء۷، ص۱۸۹؛ محمودی، نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغة، بیروت، ج۱، ص۴۲۷، ۴۹۹؛ ج۲، ص۵۹۵، ۷۱۴؛ ج۳، ص۱۵۳، ۶۰۵.
-یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۲۸۵، ۳۶۵؛ طبری، تاریخ الطبری، بیروت، ج۸، ص۵۷۰-۵۷۹، ۵۹۴؛ ج۹، ص۲۲۲.
-ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ۱۴۱۲ق، ج۱۴، ص۳۸۳؛ ج۱۵، ص۳۵۱.
-قلقشندی، صبح الاعشی فی صناعة الانشا، قاهره، ج۱۰، ص۱۵، ۱۹-۲۰.
-زراری، تاریخ آل زراره، اصفهان، ج۲، ص۲۷؛ نوری، مستدرک الوسائل، قم، ج۶، ص۴۰؛ جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۲۴.
-برای نمونه رک: ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ۱۴۱۲ق، ج۱۶، ص۳۱-۳۲؛ علامه مجلسی، بحارالانوار، بیروت، ج۴۴، ص۳۳۳.
-طبری، تاریخ الطبری: بیروت، ج۴، ص۳۲۸.
-خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۲۲ق، ج۱، ص۴۳۰.
-ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، ج۸، ص۵۳۳.
-ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم، ۱۴۱۲ق، ج۱۵، ص۱۹۸-۲۰۱.
-قمی، الکنی و الالقاب، صیدا، ج۲، ص۴۱۷؛ جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۵۸-۲۵۹.
-جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۲۳- ۲۵.
-منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۷؛ جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۲۶-۲۷.
-از جمله شیخ ابراهیم قطیفی (متوفی ۹۵۰ق).
-جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۵۰-۵۴؛ جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۲۸.
-قزوینی، تتمیم امل الآمل، ۱۴۰۷ق، ص۱۷۲-۱۷۳.
-آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ۱۴۰۴ق، قسم۱، ص۱۷۶؛ جابری، صلاة الجمعه: تاریخیاً و فقهیاً، ۱۳۷۶ش، ص۵۰-۵۱.
-آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۲۸.
-جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۳۷.
-برای این موارد و موارد دیگر رک: مجلسی، لوامع صاحبقرانی، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۵۱۳؛ خوانساری، جامع المدارک، ۱۳۵۵ق، ج۲، ص۶۸-۷۸، ۱۲۲-۱۲۳؛ بحرانی، لؤلؤة البحرین، قم، ص۶۱، ۹۵، ۱۳۶، ۴۴۵.
-برخی از دیگر کتاب‌های مهم در این باره عبارت‌اند از: «الخُطَب مولی» نوشته محسن فیض کاشانی (متوفی ۱۰۹۱)، «الخطب للجمعة و الاعیاد» نوشته میرداماد (متوفی ۱۰۴۱)، «الخطب» نوشته شیخ یوسف بحرانی (متوفی ۱۱۸۶)، «الخُطَبِ» نوشته ابن نباته خطیب (متوفی ۳۷۴) و «دیوان الخطب الجمعیة» نوشته جمال الدین ابوبکر محمد (متوفی ۷۶۸) (بحرانی، لؤلؤة البحرین، قم، ص۱۰۰، ۱۲۷؛ آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۱۸۳-۱۸۷.
-جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۳۷-۳۸؛ جعفریان، صفویه در عرصه دین، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۲۵۱.
-منتظری، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ۱۳۶۲ش، ص۷.
-جعفریان، نماز جمعه: زمینه‌های تاریخی، ۱۳۷۲ش، ص۳۲.
-یزدی، الحجة فی وجوب صلوة الجمعة، چاپ جواد مدرسی، ص۵۰؛ برای دیدن اسامی دیگر ائمه جمعه این دوران در شهرهای ایران رک: آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۷۶-۸۸؛ ج۳، ص۲۵۲ ،۳۰۱، ۳۷۰-۳۷۱؛ ج۴، ص۳۲۲؛ ج۶، ص۵-۶، ۱۰۰؛ ج۹، ص۷۸۵، ۱۰۸۷- ۱۰۸۸؛ رضانژاد، صلاة الجمعه، ۱۴۱۵ق، ص۱۲۳-۱۴۵.
-یزدی، وظایف روحانیت، ۱۳۷۵ش، ص۸۴.
-برای نمونه رک: کشوری، فرزانگان خوانسار، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۳.
-خبرگزاری فارس .
-شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، ۱۳۸۲ش، ص۲.
-روزها و رویدادها، ج۲، ص۸۱، ۲۲۹؛ ج۳، ص۱۰۲-۱۰۳، ۲۹۷.
 =منابع=