۸۵٬۸۳۹
ویرایش
نگاهی به جنبش نرم افزاری قرآن کریم در رشته تاریخ و پی آمدهای آن (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
نگاهی به جنبش نرم افزاری قرآن کریم در رشته تاریخ و پی آمدهای آن (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۲۸
، ۲۷ ژوئن ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
جامعه جاهلی گذشته پرست، به وسیله قرآن، با توجه ویژه به اعماق تاریخ، به علت‌ها‌ی تحوّل و تکامل جوامع بشری دست یافت، و با دانش‌ها‌ی برگرفته شده از قرآن کریم به تاریخ‌شناسی و شناخت عمیق فلسفه تاریخ راه یافته، و با توجه به منبع سرشار معرفتی ـ یعنی قرآن کریم ـ به سوی آینده‌شناسی و آینده سازی حرکت نمود و در زمانی بسیار کوتاه پرچم‌دار تحقق یک جنبش عظیم معرفتی در جامعه نوپای اسلامی شد. | جامعه جاهلی گذشته پرست، به وسیله قرآن، با توجه ویژه به اعماق تاریخ، به علت‌ها‌ی تحوّل و تکامل جوامع بشری دست یافت، و با دانش‌ها‌ی برگرفته شده از قرآن کریم به تاریخ‌شناسی و شناخت عمیق فلسفه تاریخ راه یافته، و با توجه به منبع سرشار معرفتی ـ یعنی قرآن کریم ـ به سوی آینده‌شناسی و آینده سازی حرکت نمود و در زمانی بسیار کوتاه پرچم‌دار تحقق یک جنبش عظیم معرفتی در جامعه نوپای اسلامی شد. | ||
علوم اسلامی نشانه این تحول و جنبش عظیم نرم‌افزاری است که در کم‌تر از سه قرن پدیدار شد.<br> | علوم اسلامی نشانه این تحول و جنبش عظیم نرم‌افزاری است که در کم‌تر از سه قرن پدیدار شد.<br> | ||
نگرش قرآن به دانش و منهج تعامل قرآن با دانش، از مهم‌ترین علت‌ها‌ی این جنبش نرم‌افزاری است که در این مقاله مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. | نگرش قرآن به دانش و منهج تعامل قرآن با دانش، از مهم‌ترین علت‌ها‌ی این جنبش نرم‌افزاری است که در این مقاله مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. | ||
'''کلیدواژه‌ها:''' جنبش نرم‌افزاری، قرآن کریم، رشته تاریخ. | '''کلیدواژه‌ها:''' جنبش نرم‌افزاری، قرآن کریم، رشته تاریخ. | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
18 ـ فلسفه علم؛<br> | 18 ـ فلسفه علم؛<br> | ||
19 ـ نظام آموزشی؛<br> | 19 ـ نظام آموزشی؛<br> | ||
20 ـ تولید علم و تکامل علوم و جنبش نرم‌افزاری از دیدگاه قرآن کریم.<ref>بررسى ديدگاه قرآن کريم نسبت به اين سرفصل‌ها کتابى جامع مى‌طلبد که تمام آيات علم و هدايت در قرآن را در کنار هم ببيند و ديدگاه‌ها‌ى ويژه قرآن را با مصاديق و نمونه‌ها‌ى قرآنى که بيش از هزار آيه را در بر مى‌گيرد، روشن نمايد.</ref | 20 ـ تولید علم و تکامل علوم و جنبش نرم‌افزاری از دیدگاه قرآن کریم.<ref>بررسى ديدگاه قرآن کريم نسبت به اين سرفصل‌ها کتابى جامع مى‌طلبد که تمام آيات علم و هدايت در قرآن را در کنار هم ببيند و ديدگاه‌ها‌ى ويژه قرآن را با مصاديق و نمونه‌ها‌ى قرآنى که بيش از هزار آيه را در بر مى‌گيرد، روشن نمايد.</ref> | ||
==فصل 2: جایگاه ویژه قرآن کریم در پژوهش‌ها‌ی تاریخی== | ==فصل 2: جایگاه ویژه قرآن کریم در پژوهش‌ها‌ی تاریخی== | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
د: حقانیت قرآن، با توجه به ویژگی‌ها‌ی بالا، درجه انطباق اطلاعات قرآنی را با واقعیت‌ها به بالاترین درجه ممکن می‌رساند؛<br> | د: حقانیت قرآن، با توجه به ویژگی‌ها‌ی بالا، درجه انطباق اطلاعات قرآنی را با واقعیت‌ها به بالاترین درجه ممکن می‌رساند؛<br> | ||
هـ: قرآن با ژرف‌نگری نسبت به انسان و جهان و هدف قرار دادن تربیت، انسان را در این جهان هدف دار دانسته و علم و دانش قرآنی را هدف‌مند نموده، و این هدف‌داری و هدف‌مندی با جامعیت نگرش‌ها‌ی قرآنی همراه می‌باشد.<br> | هـ: قرآن با ژرف‌نگری نسبت به انسان و جهان و هدف قرار دادن تربیت، انسان را در این جهان هدف دار دانسته و علم و دانش قرآنی را هدف‌مند نموده، و این هدف‌داری و هدف‌مندی با جامعیت نگرش‌ها‌ی قرآنی همراه می‌باشد.<br> | ||
با توجه به این ویژگی‌ها، قرآن کریم در افقی بالاتر و در سطحی برتر از هر کتاب و منبع علمی دیگر ـ برای پژوهش‌گران معتقد به این ویژگی‌ها ـ قرار خواهد گرفت و کلیه اندیشمندان و صاحب‌نظران را به خود جلب خواهد نمود، همان‌طور که در طول تاریخ بشریت ـ از عصر نزول قرآن تاکنون ـ شاهد فتوحات علمی مستند به قرآن کریم بوده و می‌باشیم. | با توجه به این ویژگی‌ها، قرآن کریم در افقی بالاتر و در سطحی برتر از هر کتاب و منبع علمی دیگر ـ برای پژوهش‌گران معتقد به این ویژگی‌ها ـ قرار خواهد گرفت و کلیه اندیشمندان و صاحب‌نظران را به خود جلب خواهد نمود، همان‌طور که در طول تاریخ بشریت ـ از عصر نزول قرآن تاکنون ـ شاهد فتوحات علمی مستند به قرآن کریم بوده و می‌باشیم. | ||
===4 ـ توجه ویژه قرآن به نیازهای واقعی انسان:=== | ===4 ـ توجه ویژه قرآن به نیازهای واقعی انسان:=== | ||
قرآن کریم هدف از آفرینش را به کمال رساندن انسان‌ها اعلام نموده است و تجلی این کمال را در پیوستن به خدا و لقای او مطرح کرده <ref>وَ أَنَّ إِلى رَبِّک الْمُنْتَهى (نجم/42); فَمَنْ کانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لايُشْرِک بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً (کهف/11).</ref> و عبادت خدا را یگانه راه رسیدن به این فرجام نیک دانسته است. <ref>وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الإِْنْسَ إِلاّ لِيَعْبُدُونِ (ذاريات / 56).</ref><br> | قرآن کریم هدف از آفرینش را به کمال رساندن انسان‌ها اعلام نموده است و تجلی این کمال را در پیوستن به خدا و لقای او مطرح کرده <ref>وَ أَنَّ إِلى رَبِّک الْمُنْتَهى (نجم/42); فَمَنْ کانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لايُشْرِک بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً (کهف/11).</ref> و عبادت خدا را یگانه راه رسیدن به این فرجام نیک دانسته است. <ref>وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الإِْنْسَ إِلاّ لِيَعْبُدُونِ (ذاريات / 56).</ref><br> | ||
هم‌چنین هدف از بعثت تمام انبیا ـ به ویژه خاتم انبیا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) ـ را تحقق بخشیدن به هدف برتر آفرینش، یعنی تربیت و تزکیه انسان‌ها در جهت رسیدن به کمال معرفی نموده است. <ref>هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الأُْمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَکيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْکتابَ وَ الْحِکمَةَ (جمعه / 2).</ref><br> | هم‌چنین هدف از بعثت تمام انبیا ـ به ویژه خاتم انبیا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) ـ را تحقق بخشیدن به هدف برتر آفرینش، یعنی تربیت و تزکیه انسان‌ها در جهت رسیدن به کمال معرفی نموده است. <ref>هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الأُْمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَکيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْکتابَ وَ الْحِکمَةَ (جمعه / 2).</ref><br> | ||
بنابراین، لازمه مطرح نمودن چنین هدفی توجه ویژه به مجموعه نیازهای واقعی انسان‌ها است، زیرا تربیتِ انسان، جز تأمین نیازهای واقعی او و حرکت دادن او به سوی اهداف مورد نظر، از راه پرپار نمودن استعدادهای نهفته او به صورتی مطلوب و ایده آل، معنی و مسیر دیگری نخواهد داشت. | بنابراین، لازمه مطرح نمودن چنین هدفی توجه ویژه به مجموعه نیازهای واقعی انسان‌ها است، زیرا تربیتِ انسان، جز تأمین نیازهای واقعی او و حرکت دادن او به سوی اهداف مورد نظر، از راه پرپار نمودن استعدادهای نهفته او به صورتی مطلوب و ایده آل، معنی و مسیر دیگری نخواهد داشت. | ||
==فصل 3: علوم مورد نیاز انسان== | ==فصل 3: علوم مورد نیاز انسان== | ||
| خط ۱۷۵: | خط ۱۷۵: | ||
اخیراً عده‌ای از دانشمندان غیر شیعه به این واقعیت پی برده و خواستار حرکتی جدی در زمینه بازنویسی تاریخ به روایت و بینش دیگر شده‌اند، اما دیگر دیر شده است، زیرا کتاب‌ها‌ی تاریخ تدوین شده است و نمی‌توان آنها را از درون کتابخانه‌ها و وجدان دانشمندان و محققان بیرون آورد، و هرچه نوشته می‌شود ریشه آن باید به همان منابع برگردد، و گرنه حرکتی سطحی و گذرا خواهد بود.<br> | اخیراً عده‌ای از دانشمندان غیر شیعه به این واقعیت پی برده و خواستار حرکتی جدی در زمینه بازنویسی تاریخ به روایت و بینش دیگر شده‌اند، اما دیگر دیر شده است، زیرا کتاب‌ها‌ی تاریخ تدوین شده است و نمی‌توان آنها را از درون کتابخانه‌ها و وجدان دانشمندان و محققان بیرون آورد، و هرچه نوشته می‌شود ریشه آن باید به همان منابع برگردد، و گرنه حرکتی سطحی و گذرا خواهد بود.<br> | ||
البته این سخن به این معنا نیست که هرچه در منابع تاریخی اسلامی اعم از کتاب‌ها‌ی سیره و حدیث و تفسیر و تاریخ آمده است نشان‌گر تمام واقعیت‌ها‌ی تاریخی است و هیچ‌گونه تحریفی در آنها رخ نداده است، بلکه نشان‌گر عمق جریان تاریخ‌نگری و تاریخ گرایی است که ریشه‌ها‌ی اصلی آن را قرآن کریم به وجود آورده و امامان معصوم آن را تقویت نموده‌اند.<br> | البته این سخن به این معنا نیست که هرچه در منابع تاریخی اسلامی اعم از کتاب‌ها‌ی سیره و حدیث و تفسیر و تاریخ آمده است نشان‌گر تمام واقعیت‌ها‌ی تاریخی است و هیچ‌گونه تحریفی در آنها رخ نداده است، بلکه نشان‌گر عمق جریان تاریخ‌نگری و تاریخ گرایی است که ریشه‌ها‌ی اصلی آن را قرآن کریم به وجود آورده و امامان معصوم آن را تقویت نموده‌اند.<br> | ||
بر خلاف آنچه تصور می‌شود که انسان‌ها‌ی تاریخ گرا، همیشه درگذشته زندگی می‌کنند و از مسایل روز و آینده بیگانه‌اند، باید گفت دقیقاً خلاف این ادعا صحیح است؛ یعنی انسان‌ها‌ی تاریخ‌نگر و تاریخ گرا، همیشه می‌توانند فراتر از زمان خود حرکت کنند، و به همین خاطر باید جریان تاریخ گرایی و تاریخ‌نگری را در کلیه رشته‌ها‌ی علمی حیاتی تازه بخشید و آن را به گونه‌ای فعّال‌تر و قوی‌تر مطرح نمود تا بتوان به سوی آینده‌ای روشن حرکت کرد. | بر خلاف آنچه تصور می‌شود که انسان‌ها‌ی تاریخ گرا، همیشه درگذشته زندگی می‌کنند و از مسایل روز و آینده بیگانه‌اند، باید گفت دقیقاً خلاف این ادعا صحیح است؛ یعنی انسان‌ها‌ی تاریخ‌نگر و تاریخ گرا، همیشه می‌توانند فراتر از زمان خود حرکت کنند، و به همین خاطر باید جریان تاریخ گرایی و تاریخ‌نگری را در کلیه رشته‌ها‌ی علمی حیاتی تازه بخشید و آن را به گونه‌ای فعّال‌تر و قوی‌تر مطرح نمود تا بتوان به سوی آینده‌ای روشن حرکت کرد. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||