confirmed، مدیران
۱۸٬۴۳۱
ویرایش
←اندیشه وحدت و دیدگاه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
'''وحدت اسلامی''' (وحدت امت اسلامی) اصطلاحی است که در جهان معاصر از جانب هر دو جریان دشمنان [[اسلام]] و [[امت اسلامی]] و نیز دوستداران اسلام و امت اسلامی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. این اهمیت یافتن و در رأس توجهات قرار گرفتن تا حدودی متاثر از رویکرد اندیشمندان معاصر جهان اسلام و اصلاحگرانی است که پس از جنگ جهانی دوم و به دنبال نگاه چپاول گرایانه دولت‌های استعمارگر به کشورهای اسلامی و ثروت‌ها و منابع عظیم طبیعی‌شان، شاهد عقب‌گرد مسلمانان و مخصوصا حکمرانان کشورهای اسلامی، از عظمت و تمدن شکوهمند موجود در صدر اسلام بودند. از همین رو است که ذهن‌هایمان از دیر باز با واژگان همسوی متعددی چون: امت واحده، دار الاسلام، وحدت اسلامی، اتحاد اسلامی، امت محمدیه، بلوک اسلامی، جبهۀ اسلامی، [[جهان اسلام]]، همبستگی دینی و اخوت اسلامی، و... در نظریه‌های متفکران جهان اسلام و ادبیات سیاسی و حقوقی، انس داشته و دارد. | '''وحدت اسلامی''' (وحدت امت اسلامی) اصطلاحی است که در جهان معاصر از جانب هر دو جریان دشمنان [[اسلام]] و [[امت اسلامی]] و نیز دوستداران اسلام و امت اسلامی بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. این اهمیت یافتن و در رأس توجهات قرار گرفتن تا حدودی متاثر از رویکرد اندیشمندان معاصر جهان اسلام و اصلاحگرانی است که پس از جنگ جهانی دوم و به دنبال نگاه چپاول گرایانه دولت‌های استعمارگر به کشورهای اسلامی و ثروت‌ها و منابع عظیم طبیعی‌شان، شاهد عقب‌گرد مسلمانان و مخصوصا حکمرانان کشورهای اسلامی، از عظمت و تمدن شکوهمند موجود در صدر اسلام بودند. از همین رو است که ذهن‌هایمان از دیر باز با واژگان همسوی متعددی چون: امت واحده، دار الاسلام، وحدت اسلامی، اتحاد اسلامی، امت محمدیه، بلوک اسلامی، جبهۀ اسلامی، [[جهان اسلام]]، همبستگی دینی و اخوت اسلامی، و... در نظریه‌های متفکران جهان اسلام و ادبیات سیاسی و حقوقی، انس داشته و دارد. | ||
== | == اندیشۀ وحدت و دیدگاه‌ها == | ||
مقصود از وحدت اسلامی این است که پیروان هر یک از مذاهب گوناگون اسلامی در عین حال که عقاید و احکام خاص آن مذهب را برای خود حفظ می‌کنند و به آنها پای‌بند هستند، در روابط اجتماعی و سیاسی و نظامی و اقتصادی و فرهنگی خود با مسلمین دیگر همسو و تابع مصالح عالیه اسلام و امت اسلامی باشند و براساس این برداشت از وحدت، امت اسلامی مقابل دشمنان اسلام همواره به صورت «ید واحده» عمل کنند. | مقصود از وحدت اسلامی این است که پیروان هر یک از مذاهب گوناگون اسلامی در عین حال که عقاید و احکام خاص آن مذهب را برای خود حفظ می‌کنند و به آنها پای‌بند هستند، در روابط اجتماعی و سیاسی و نظامی و اقتصادی و فرهنگی خود با مسلمین دیگر همسو و تابع مصالح عالیه اسلام و امت اسلامی باشند و براساس این برداشت از وحدت، امت اسلامی مقابل دشمنان اسلام همواره به صورت «ید واحده» عمل کنند. | ||
در این خوانش از وحدت اسلامی، قطعأ مقصود از وحدت اسلامی این نیست که [[شیعیان|شیعه‌ها]]، [[سنی]] شوند و یا [[اهل‌سنت|سنی‌ها]]، [[شیعه]] شوند و همه افراد [[مسلمان]] در سراسر جهان در عقاید و احکام و اصول و فروع و همه جزئیات [[دین]]، متحد و منسجم گردند بگونه‌ای که هیچ اختلاف نظری در اعتقادات و احکام فقهی در جامعه اسلامی وجود نداشته باشد، واقعیت این است که مقصود از وحدت اسلامی، یکی کردن اعتقادات و یکنواخت کردن احکام عملی مذهب اسلامی نبوده و چنین چیزی در خارج امکان‌پذیر نخواهد بود. | در این خوانش از وحدت اسلامی، قطعأ مقصود از وحدت اسلامی این نیست که [[شیعیان|شیعه‌ها]]، [[سنی]] شوند و یا [[اهل‌سنت|سنی‌ها]]، [[شیعه]] شوند و همه افراد [[مسلمان]] در سراسر جهان در عقاید و احکام و اصول و فروع و همه جزئیات [[دین]]، متحد و منسجم گردند بگونه‌ای که هیچ اختلاف نظری در اعتقادات و احکام فقهی در جامعه اسلامی وجود نداشته باشد، واقعیت این است که مقصود از وحدت اسلامی، یکی کردن اعتقادات و یکنواخت کردن احکام عملی مذهب اسلامی نبوده و چنین چیزی در خارج امکان‌پذیر نخواهد بود. | ||
== | == رابطۀ وحدت اسلامی و تقریب مذاهب اسلامی == | ||
واژۀ تقریب از باب تفعیل و از مادۀ «قرب» به معنای نزدیک و نزدیکی اخذ شده است، چنانکه گفتهاند: قرب اصل صحیح یدل علی خلاف البعد. تقریب مذاهب اسلامی هم در اصطلاح کوشش جدی برای تحکیم روابط میان پیروان این مذاهب از راه درک اختلاف‌های موجود میان خود و زدودن پیامدهای منفی این اختلاف‌ها و نه اصل اختلاف‌هاست؛ به عبارت دیگر تقریب نزدیک کردن دیدگاه‌ها و هماهنگی مواضع مسلمانان است. در تفسیر صحیح تقریب در اصطلاح می‌توان گفت: تقریب مذاهب اسلامی عبارت است از اینکه تمام پیروان مذاهب اسلامی به‌خصوص عالمان دینی با حفظ مذهبشان و بر اساس گفتگوهای علمی به جهت تبیین مشترکات دینی و رفع سوء برداشت‌های مذهبی، هر چه بیشتر زمینۀ اتحاد و انسجام امت اسلامی را فراهم سازد. | |||
هدف تقریب هدف کلی و اصلی از تقریب، اتحاد امت اسلامی بوده است که این امر محقق می‌شود، مسلمانان در اصول اسلام – آن اصولی که مسلمانان بدون آنکه به آنها اعتقاد داشته باشند، مسلمان شناخته نمی‌شوند – متحد باشند. یعنی بدانند که در این اصول با یکدیگر اتحاد دارند و در سایر مسائل هم همچون کسی که قصدش لجاجت با دیگران و غلبه بر آنان نیست، بنگرند و در این راه حق و حقیقت و معرفت صحیح را بجویند و در این صورت چنانکه توانستند با انصاف از راه دلیل و برهان در مسئله‌ای از مسائل مورد اختلاف به اتفاق نائل گردند، چه بهتر وگرنه هر کدام آنچه را به نظرش می‌رسد برای خود محفوظ داشته و دیگران را در نرسیدن به آن معذور داشته، نسبت به آنان خوش بین باشند، چه اینکه اختلاف در غیر اصول دین هیچ ضرری به ایمان نرسانده و اختلاف یافتگان در این مسائل را از دائره اسلام خارج نخواهد ساخت. | هدف تقریب هدف کلی و اصلی از تقریب، اتحاد امت اسلامی بوده است که این امر محقق می‌شود، مسلمانان در اصول اسلام – آن اصولی که مسلمانان بدون آنکه به آنها اعتقاد داشته باشند، مسلمان شناخته نمی‌شوند – متحد باشند. یعنی بدانند که در این اصول با یکدیگر اتحاد دارند و در سایر مسائل هم همچون کسی که قصدش لجاجت با دیگران و غلبه بر آنان نیست، بنگرند و در این راه حق و حقیقت و معرفت صحیح را بجویند و در این صورت چنانکه توانستند با انصاف از راه دلیل و برهان در مسئله‌ای از مسائل مورد اختلاف به اتفاق نائل گردند، چه بهتر وگرنه هر کدام آنچه را به نظرش می‌رسد برای خود محفوظ داشته و دیگران را در نرسیدن به آن معذور داشته، نسبت به آنان خوش بین باشند، چه اینکه اختلاف در غیر اصول دین هیچ ضرری به ایمان نرسانده و اختلاف یافتگان در این مسائل را از دائره اسلام خارج نخواهد ساخت. | ||