ویکی‌وحدت:سیاست‌ها و رهنمودها
ویکی‌وحدت دانشنامه‌ای مجازی است که هدف آن بیان مفاهیم، واژگان، اصطلاحات، شخصیت‌ها، مؤسسات، کتب و ... در زمینۀ وحدت و تقریب مذاهب اسلامی و به دیگر عبارت متکفل تمامی تراث تولید شده در این زمینه می‌باشد. در این راستا، واژگانی که نیز برای فهم این هدف لازمند در این دانشنامه یاد خواهند شد.
سیاست‌ها
- با توجه به تفاوت‌های موجود در میان آرا و نظریات اندیشمندان مذاهب مختلف اسلامی، بنای نویسندگان بر این است که حتی‌الامکان از منابع دست اول و پذیرفته شده نزد دو فرقه بزرگ اسلامی (شیعه و سنی) استفاده شود.
- در این میان باید نویسندگان از هرگونه اظهار نظرهای غیر علمی و مبتنی بر عصبیت و طرفداری کورکورانه دوری نموده و مطالبی که در حال بارگذاری آنها در دامنه ویکی‌وحدت هستند را با توجه به سیاست اتحاد حد اکثری میان مسلمانان و با رعایت امانت علمی منتقل نمایند.
- یکی از سیاست‌های اصلی نویسندگان در این حوزه رویکرد استفاده حد اکثری از محتوای تخصصی تولید شده در زمینه وحدت امت اسلامی و نیز پس از آن تولید محتواهای متقن در حوزه وحدت می‌باشد.
رهنمودها
رهنمودهای ویکی تقریب مذاهب به چهار بخش تقسیم می‌شوند:
- رهنمودهای محتوایی؛
- رهنمودهای ویرایشی؛
- رهنمودهای طبقه‌بندی؛
- رهنمودهای رفتاری.
رهنمودهای محتوایی
محتوای ارائه شده در قالب ویکی‌وحدت (تقریب)، محتوایی است در راستای ایجاد وحدت هر چه بیش تر امت اسلامی و دور نمودن امت واحده اسلامی از هر گونه تفرقه و اختلاف مبتنی بر تعصب کورکورانه و ناشی شده از جهل نسبت به پیروان مذاهب اسلامی نسبت به یکدیگر. چنانچه در زمینه درج محتوا نیز اولویت با درج زندگی‌نامه و موضع‌گیری‌های تقریبی و وحدت آفرین چهره‌های برجسته شیعه و سنی است. همانند درج زندگی‌نامه و مواضع وحدت آفرین امام خمینی و مقام معظم رهبری، دبیران کل مجمع جهانی تقریب و یا ارگان‌های تقریی و وحدت آفرین در جهان اسلام، پیشگامان وحدت امت اسلامی، مؤسسات اسلامی همسو با فرهنگ وحدت اسلامی، کتاب‌ها و مقالات نگاشته شده در راستای وحدت امت اسلامی و مقابله با دشمنان جهان اسلام و نیز تراث مقارن موجود در جهان اسلام که از جهت علمی اندیشمندان جهان اسلام را با یکدیگر نزدیک کرده و مجال گفت وگوهای علمی صمیمانه را در میان ایشان فراهم می‌آورد.
رهنمودهای ویرایشی
- جهت یکنواختی و پرهیز از اشکالات نگارشی و ویرایشی[۱] به مقالاتی که به اصول نگارش و ویرایش[۲] در سه بخش در ویکی‌وحدت پرداخته شده است، مراجعه نماید.
- مداخلی که در ویکی‌وحدت نگاشته می‌شود باید الزاما دارای معیارهای زیر باشد:
مداخل شخص محور
- یکی از شخصیت‌های مؤثر در جهان اسلام باشد. حال یا این شخصیت شخصیتی است تقریبی و منادی وحدت و یا شخصیتی است موثر ولی ضد تقریبی که باید در این جا به اهم آرا و مبانی آنها اشاره گردد.
- مداخل شخصیت محور باید روسای جریان‌های حرکتی موثر و طریقت‌های صوفی و تشکّلات دینی - سیاسی که جمعیت قابل توجهی داشته باشند را در بر گیرد.
- در مداخلی که درباره اشخاص نوشته می‌شود باید به مسائل زیر به عنوان تیترهای اصلی اشاره گردد: سرشناسه (معرفی مختصر) آن شخصیت در ابتدای مقاله، ولادت، تحصیلات، مهم‌ترین آرا و نظریات (مخصوصا آرا و نظریات وحدت‌گرا و تقریبی او)، مهم‌ترین فعالیت‌ها اعم از فعالیت‌های اجتماعی و یا سیاسی و ... (مخصوصا اگر فعالیت‌های خاصی در زمینه وحدت اسلامی و یا تقریب مذاهب اسلامی‌داشته است).
مداخل موسسه و نهاد محور
در مورد مداخلی که درباره مؤسسات و نهادهای دینی - مذهبی نوشته می‌شود باید موارد زیر مراعات گردد:
- مؤسسات و نهادهایی مدخل قرار گیرند که دارای تاثیر ویژه و گسترده در جهان اسلام باشند.
- در مداخلی که درباره نهادها و مؤسسات نوشته می‌شود باید به مسائل زیر به عنوان تیترهای اصلی اشاره گردد: سرشناسه (معرفی مختصر) آن موسسه و یا نهاد در ابتدای مقاله، تاریخچه شکل‌گیری (اعم از تاریخ تاسیس، موسس و یا موسسان، رؤسای سابق و رئیس فعلی، هیات امنا (هیات رئیسه))؛ اهداف تشکیل موسسه، مهم‌ترین آرا و یا مبانی اساسی موسسه (مخصوصا آرا و نظریات وحدت‌گرا و تقریبی و یا آرا و مبانی ضد تقریبی)، مهم‌ترین فعالیت‌ها اعم از فعالیت‌های اجتماعی و یا سیاسی و ... (مخصوصا اگر فعالیت‌های خاصی در زمینه وحدت اسلامی و یا تقریب مذاهب اسلامی‌داشته است).
مداخل جریان محور
- جریانی به عنوان مدخل ذکر می‌گردد که اولا جریان زنده و در حال بروز و ظهور بوده و دارای تاثیر گسترده، جمعیت طرفداران و پیروان قابل توجه (پایگاه دینی، اجتماعی و یا سیاسی قابل توجه) در جهان اسلام باشد. جریانات دینی - مذهبی، سیاسی - مذهبی، دینی - اجتماعی، طریقت‌های صوفی پر طرفدار و ... در این دسته قرار می‌گیرند.
- در مداخلی که درباره جریان نوشته می‌شود باید به مسائل زیر به عنوان تیترهای اصلی اشاره گردد: سرشناسه (معرفی مختصر) آن جریان در ابتدای مقاله، تاریخچه شکل‌گیری (اعم از: سال تاسیس و چگونگی تاسیش، رهبر فعلی و رهبران سابق)، اهداف جریان، مهم‌ترین آرا و یا مبانی اساسی آن جریان (مخصوصا آرا و نظریات وحدت‌گرا و تقریبی و یا آرا و مبانی ضد تقریبی)، مهم‌ترین فعالیت‌ها اعم از فعالیت‌های اجتماعی و یا سیاسی و ... (مخصوصا اگر فعالیت‌های خاصی در زمینه وحدت اسلامی و یا تقریب مذاهب اسلامی‌داشته است).
مداخل مفهوم و یا اصطلاح محور
- مفاهیم مربوط به مسأله وحدت اسلامی و یا تقریب میان مذاهب اسلامی و حدود و ثعور آن باشد.
- در زمره مفاهیم و اصطلاحات ، مفاهیم و اصطلاحات مربوط به علوم مقارن نیز می‌گنجد همانند مفاهیم و اصطلاحات مربوط به فقه مقارن، اصول مقارن، تفسیر مقارن و ... .
- مفاهیم و مصطلحات بین مذهبی نیز دارای اولویت‌اند: مفاهیم و اصطلاحاتی چون: مالکیه، شیعه، حنبلیه و ... .
- مفاهیم و اصطلاحاتی که تبیین آن مفاهیم می‌تواند ما را به تقریب نزدیک کند دارای اولویت جهت نگارش در ویکی‌وحدت‌اند.
- در مداخلی که درباره مفاهیم و یا اصطلاحات نوشته می‌شود باید به مسائل زیر به عنوان تیترهای اصلی اشاره گردد: سرشناسه (معرفی مختصر) آن مفهوم و یا اصطلاح در ابتدای مقاله که درباره ارتباط آن مفهوم و یا اصطلاح با تقریب نیز چند کلمه آورده شود در سر تیتر، معنای لغوی و یا اصطلاحی، اهم آرا و نظرات فریقین در مورد آن، شبهات احتمالی مطرح در مقام و جواب آنها.
مداخل کتاب و یا مقاله محور
- باید کتاب‌ها و مقالات و مجلات قوی ای که در دائره وحدت اسلامی و تقریب و یا علوم مقارن می‌گنجند، کار شود.
- در واقع مدخلی که دربارۀ یک کتاب و یا مقاله و یا مجله نوشته می‌شود، گزارشی توضیحی از آن کتاب و یا مجله و یا مقاله باشد و نه کل آن مقاله و یا کتاب و یا مجله در مدخل مربوطه در ویکی‌وحدت ذکر گردد.
- در مداخلی که درباره کتب، مجلات، و یا مقالات نوشته می‌شود باید به مسائل زیر به عنوان تیترهای اصلی اشاره گردد: آوردن سرشناسه (معرفی مختصر) آن کتاب، مجله و یا مقاله در ابتدای مقاله، آوردن جعبه اطلاعات کتاب یا مجله و یا مقاله، آوردن فهرست مطالب، آوردن چکیده کتاب، مجله، مقاله؛ آوردن سخن سردبیر مجله و یا مولف کتاب.
مداخل کشور محور
- کشورهای اسلامی که به‌عنوان مدخل ذکر می‌گردند در ابتدا به صورت گزارشی و اجمالی و با هدف جریان‌شناسی مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
- در مداخلی که درباره کشور نوشته می‌شود باید به مسائل زیر به عنوان تیترهای اصلی اشاره گردد: سرشناسه (معرفی مختصر) آن کشور در ابتدای مقاله، تاریخچه کشور اعم از: سال تاسیس، مهم‌ترین تحولات سیاسی جغرافیایی، مهم‌ترین حکومت‌ها و یا سلسله‌های حکومتی، رهبر فعلی و رهبران سابق، نظام اقتصادی و نظام سیاسی حاکم بر کشور، سبک زندگی و معیشت مردم (شاخص‌های توسعه در آن کشور)، مهم‌ترین جریانات دینی - مذهبی، دینی- سیاسی و... در آن کشور (که ریز موضوعات قابل تعقیب و بحث در مورد جریانات در بند پیشین که مرتبط با جریانات بود ذکر گردید)؛ مهم‌ترین تحولات قرن اخیر کشور؛ مهم‌ترین چهره‌های مطرح در آن کشور.
رهنمودهای طبقه‌بندی
در زمینۀ اولویت‌های محتوایی و طبقه‌بندی مطالب بنابر اولویت‌ها و دغدغه‌های اساسی ویکی‌وحدت می‌توان موارد زیر را دربارۀ موضوعات، اشخاص، جریان‌ها، مؤسسات و ... که در زمینه مسأله وحدت امت اسلامی و تقریب میان مذاهب اسلامی فعالیت دارند، خاطر نشان ساخت:
- زندگی‌نامه اشخاص و چهره‌های مطرح در جهان اسلام (مشتمل بر تولد و وفات، تحصیلات، تخصص، استادان و شاگردان)؛
- آثار ایشان (مشتمل بر کتب و آثار مهم آن فرد و یا موسسه)؛
- دیدگاه‌های کلی تقریبی ایشان (یعنی موضع‌گیری‌های مرتبط با ممکن بودن تقریب، ضرورت ان و نیز راهکارهای تقریبی)؛
- دیدگاه‌های خاص تقریبی فرد و یا جریان و یا نهاد(یعنی نظریه‌های تقریبی و حوزه، حکومت، علما، مردم، نخبگان، و نیز نقد و تحلیل آرا و نظریه‌های مطرح در عرصه تقریب)؛
- استدلالات مطرح در زمینه تقریب و وحدت (عقلی و نقلی).
که اولویت ابتدایی در مورد مسائل مرتبط با وحدت امور بالا هستند و امور ذیل در اولویت بعدی قرار داردند:
- روش علمی به کار گرفته شده توسط فرد و یا مجموعه؛
- شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه و میزان اثر گذاریش در دیدگاه تقریبی و وحدت‌آفرین وی؛
- جریانات و افراد همگرا و یا واگرا در زمینه وحدت امت اسلامی و تقریب؛
- مؤسسات و یا سازمان‌های مطرح با رویکرد تقریبی و و حدت‌آفرین در جهان اسلام.
در پایان مباحث مداخل دارای اولویت جهت ایجاد برای مخاطبین و نویسندگان گرامی مشخص گردیده است.
رهنمودهای رفتاری
نکاتی در مورد خود مقالات
- مداخل در ویکی‌وحدت فارسی به زبان فارسی می‌باشند، لذا از بارگذاری مطالب به زبان‌های عربی، انگلیسی و ... در ویکی‌وحدت خودداری نمایید.
- در مقالات به جنبه وحدتی و تقریبی بودن قضیه و یا برجستگی خاص آن مطلب در جهان اسلام اشاره شده باشد و ارتباط مدخل با مسأله وحدت و یا تقریب به صورتی برجسته در مدخل ذکر گردد.
- در عنوان مداخل اصلی، عناوین احترام‌آمیز[۳] همانند: دکتر، آقا، حجت‌الاسلام، آیت‌الله، ماموستا و ... ذکر نمی‌گردد؛ بلکه آن اسم با عناوین و القاب احترامی‌اش در تغییر مسیرهایی که پس از ایجاد آن مدخل ایجاد می‌گردند، ذکر می‌گردد.
- دستور‌العمل نگارش عناوین مداخل و یا زیر‌مجموعه زیر شاخه‌های موجود در هر مدخلی باید طبق شیوه نگارش رایج و صحیح زبان فارسی باشد.
- نگارش مداخل طولانی در ویکی‌وحدت توصیه نمی‌گردد، مگر مداخلی که به صلاحدید سیاست‌گذاران ویکی‌وحدت (شورای علمی ویکی‌وحدت) نیاز به گستردگی بیشتری داشته باشند.
- زبان مداخل باید زبان گزارشی باشد و نه زبان برچسب‌زنی و یا نظریه‌پردازی و اظهارنظر و نتیجه شخصی.
- مداخل ایجاد شده الزاما باید دارای مؤلفه‌های زیر باشند:
- سرشناسه (معرفی مختصری درباره مدخل در دست نگارش).
- رده باشند.
- پانویس باشند.
- مقاله کپی از دیگر ویکی‌ها نباشد.
- مقالات مستند به منابع متعدد باشد، زیرا مستند بودن مطالب مداخل برای خوانندگان و محققین بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
- همه مقالات دارای لینک شوند (حد‌اقل یک لینک داشته باشند که کلماتی که لینک زده می‌شوند، بعد از ذخیره کردن آبی یا قرمز می‌شوند).
- در مقالات حتی‌الامکان از جعبه اطلاعات برای اشخاص و یا جریان‌ها و مؤسسات استفاده شود. لازم به ذکر است که اطلاعاتی که در جعبه اطلاعات اشخاص بارگذاری می‌گردد با اطلاعاتی که در جعبه اطلاعات نهادها و یا جریانات بارگذاری می‌گردد کمی متفاوت است که در نمونه مقالات و مداخل موجود بر روی ویکی‌وحدت قابل دسترسی و الگوبرداری است.