چاه زمزم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''چاه زمزم''' در [[مسجدالحرام]] در فاصله ۲۱ متری شرقِ [[کعبه]] است. این چاه، بنابر روایات در آغاز چشمه‌ای بوده که به لطف خداوند برای [[حضرت اسماعیل(ع)|حضرت اسماعیل (علیه السلام)]] جاری شده است. [[پیامبر اکرم|پیامبر اکرم (صلی الله علیه)]] آب آن را برترین آب‌های زمین و شفابخش خوانده‌ است.

این آب نام‌های مختلف دیگری نیز دارد در منابع تاریخی ذکر شده است. از جمله: «رکضة جبرئیل» به معنای قدمگاه [[جبرئیل]] «حَفیرَةُ اسماعیل»، به معنای چاه اسماعیل، «حفیرةُ عبدالمطلب» به معنای چاه [[عبدالمطلب]] «بِرَّه» به معنای پر خیر، «مَضنونَه» به معنای نفیس، «رواء» به معنای آبرو، «شَبعَه» به معنای سیر کننده، «شَفاء سُقم» به معنای شفای بیماری، و دیگر اسامی: برکة، سَیده، نافِعَه، عَونَه، بُشْری‏، صافیه، عَصِمَه، سالِمَه، میمُونه، مُبارکه، کافیه، عافیه، طاهِره، طَعامٍ طُعْم<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه. ص 88- 91</ref>.

* [[هاجر]] بعد از آنکه آب زیر پای اسماعیل آشکار شد با ریگ‌ها دور آن را گرفت تا آب در آنجا جمع شود. (زمّ یعنی جلو چیزی را گرفتن یا جمع کردن).  

* به خاطر زمزمۀ [[جبرئیل امین|جبرئیل]]. زیرا کلام جبرئیل زمزم است.

چاه زمزم تا دوران جدّ پیامبر [[عبدالمطلب |عبدالمطلب بن هاشم]] پدر بزرگ [[پیامبر]] مخفی بود. وی شبی در خواب دید که به او فرمان می‌دهند که نقطه‌ای خاص را حفر کند. عبدالمطلب با کمک فرزند خود حارث همان نقطه را حفر کرد. پس از این که مقداری حفر کردند ناگهان آب بالا آمد و چشمه زمزم بار دیگر ظاهر شد.

وقتی حضرت ابراهیم (علیه السلام) هاجر و اسماعیل را ترک کرد هاجر برای فرزند شیرخوارش در جستجوی آب بود و هفت مرتبه فاصله بین [[کوه صفا]] و مروه را دوید و بار آخر در کنار کوه مروه یک باره چشمه آبی از دل زمین جوشید و هاجر دور آن را با ماسه گرفت تا آب جمع شود و در این حال می‌ گفت "زم زم زم زم" یعنی جمع می‌ شود زیرا وی می‌ترسید آب در ماسه‌ها فرو رود. رسول گرامی اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه) دراین‌باره فرموده ‌اند: رحمت خدا بر مادر اسماعیل باد که اگر این کار را نمی‌‌کرد و آب جاری می‌ شد امروزه بدین شکل باقی نمی‌‌ماند.

در منابع روایی شیعه و سنّی روایات فراوانی درباره آب زمزم وجود دارد. درباره اهمیت آب زمزم و فضیلت نوشیدن آن روایات زیادی نقل شده است. پیامبر اسلام فرموده است: زمزم بهترین چاه‌های دنیاست<ref>المحاسن، ج 2 ص 399</ref>. خود ایشان اغلب از این آب استفاده کرده و از آن می‌نوشید و در هر جا بود دستور می‌فرمود که اصحاب این آب را برای آشامیدن و وضو ساختن ایشان فراهم آورند. زمزم از چشمه‌های [[بهشت]] و از آیات خدا در حرم الله و بهترین آب روی زمین شمرده شده است. [[مستحب]] است پس از نوشیدن آن گفته شود <big>اللهم اجعل علماً نافعاً و رزقاً واسعاً و شفاءً من کل داءٌ</big>‏‎ْْ پروردگارا این آب را برای من موجب علم سودمند و روزی فراوان و داروی هر درد قرار بده<ref> تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه. ص 88- 91</ref>.

در اینجا به نمونه‌هایی از احادیث فقط اشاره می‌شود. در منابع روایی و شیعه و اهل سنت بهترین آب روی زمین<ref>رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:«خَیرُ ما ینبع عَلی وجه الأرض ماءُ زمزم»؛ «آب زمزم بهترین آبی است که در زمین جوشیده است.» نوری، مستدرک الوسائل، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۳۴۹</ref>. شفا‌بخش<ref>«ماءُ زَمْزَم شفاء لمن استعمل»؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۲ش، ج۹۹، ص۲۴۵ «آب زمزم شفابخش کسی است که از آن بنوشد</ref> دفع کننده ترس و اندوه <ref>.» از کتاب فقه الرضا علیه‌السلام نقل شده است که: «ماء زمزم شفاء مِن کُلِّ داءٍ وَسُقْم وَأمانٌ مِنْ کُلِّ خَوفٍ وَحُزْن»؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۳۶۲ش، ج۹۹، ص۲۴۵ «آب زمزم شفای هر درد و بیماری و امان بخشِ از هر ترس و اندوهی است</ref> عامل افزایش علم نافع، وسعت رزق و روزی <ref>.» معاویة بن عمار از امام صادق علیه‌السلام نقل می‌کند که فرمود: «چون از دو رکعت نماز طواف فراغت یافتی نزدیک حجرالأسود برو و آن را بنوش و بدان اشاره کن که از این ناگزیری و سپس فرمود: اگر می‌توانی پیش از آنکه به صفا بروی، از آب زمزم بیاشام و هنگام نوشیدن آن بگو: «اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْما نافِعا وَرِزْقا واسِعا وَ شِفاءا مِنْ کُلِّ داءٍ وسُقمْ»؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۷ق، ج۹، ص۵۱۴ و ۵۱۵ «بار خدایا! آن را علم سودمند و رزق فراوان و شفای هر درد و بیماری قرار ده</ref> سفارش به هدیه بردن این آب <ref>.» شیخ صدوق گوید: در روایات آمده است که هر کس از آب زمزم بنوشد شفا یابد. عارضه بیماری‌اش برطرف گردد و زمانی که پیامبر صلی الله علیه و آله در مدینه بودند می‌خواستند که از آب زمزم برای حضرتش هدیه آورند. صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۲۰۸ ح۲۱۶۶</ref> نوشیدن و بر بدن پاشیدن آب آن <ref>. علی بن مهزیار گوید: ابوجعفر ثانی (امام محمّد تقی) را دیدم که در شب زیارت (شب یازدهم ذی حجّه) طواف نساء گزاردند و پشت مقام ابراهیم نماز خواندند. سپس داخل زمزم شده، با دست خود از دلوی که به طرف حجرالأسود بود، آب برداشتند و نوشیدند و بر قسمتی از بدن خود پاشیدند و سپس دو بار دیگر به زمزم رفتند. علی بن مهزیار می‌افزاید: برخی از یاران ما به من خبر دادند در سال بعد نیز امام را دیدند که همین گونه عمل کرد. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۳۱</ref> و تبرک به آن کام کودک را با آن باز کردن<ref>فاکهی از قول حبیب آورده که گفت به عطا گفتم: «من از آب زمزم برمی‌دارم. به نظر تو چطور است؟ پاسخ داد: بله، مانعی ندارد، همانا پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) این آب را در شیشه می‌کرد و با آن آب که به عجوه (نوعی خرما) آمیخته بود، کام حسن و حسین علیهماالسلام را می‌گشود و تبرک می‌کرد.» فاکهی، اخبار مکّه، ج۲، ص۵۱</ref>.

[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]

[[رده:مکان‌های مقدس اسلامی]]