confirmed، مدیران
۳۲٬۹۱۵
ویرایش
←پس از توافق اسلو
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:کرانه باختری.jpg|بی‌قاب|چپ|بندانگشتی|]] | [[پرونده:کرانه باختری.jpg|بی‌قاب|چپ|بندانگشتی|]] | ||
''' | '''کرانه باختری''' به عربی: الضفة الغربیة، به عبری: יהודה ושומרון (تلفظ: یهودا و شومرون) و به انگلیسی: west bank<ref> [https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%DB%8C تحولات کرانه باختری]</ref>. ناحیه‌ای در غرب رود [[اردن]] در [[غرب آسیا]] و در منطقه [[خاورمیانه]] است. کرانه باختری رود اردن با مساحتی بالغ بر ۵۸۷۹ کیلومتر مربع بین اردن و فلسطین اشغالی واقع شده است و اکثریت جمعیت آن را فلسطینی‌ها تشکیل می‌دهند<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/24510/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86 همشهری]</ref> قسمتی از کشور [[فلسطین]] در غرب قلمرو تحت نفوذانگلیس (رود اردن) بین سالهای 1920–1947 بود. از سال 1949 تا 1988 به عنوان بخشی از پادشاهی هاشمی اردن قرار داشت اما از سال 1967 توسط اسرائیل اشغال شد. [[بیت المقدس]] در [[اسرائیل]] با نام های کتاب مقدس خود ، یهودیه و سامره نیز شناخته می شود. مرزها و وضعیت این منطقه توسط آتش‌بس اردن و اسرائیل در 3 آوریل 1949 تعیین شد. در دهه‌های پس از آتش‌بس ، اردن ، [[اسرائیل]] و [[سازمان آزادیبخش فلسطین|سازمان آزادیبخش فلسطین]] هر یک ادعا کردند که مساحت کرانه بالغ بر حدود 2180 متر مربع است. | ||
==جغرافیا== | ==جغرافیا== | ||
از نظر جغرافیایی ، کرانه باختری بیشتر متشکل از تپه های سنگ آهکی جهت دار شمال - جنوب (به طور متداول | از نظر جغرافیایی ، کرانه باختری بیشتر متشکل از تپه های سنگ آهکی جهت دار شمال - جنوب (به طور متداول تپه‌های سامریان در شمال [[اورشلیم]] و تپه های یهودیه در جنوب اورشلیم نامیده می شوند) با ارتفاع متوسط 2300 تا 3000 فوت (700 تا 900 متر). این تپه‌ها به سمت شرق به دره کم ارتفاع ریفت در رود اردن می رسند. کرانه باختری در سیستم زهکشی رود اردن قرار ندارد؛ زیرا مناطق مرتفع در غرب دارای نهرهایی است که از غرب به سمت رودخانه جریان دارند. | ||
میزان بارندگی سالانه بیش از 27 اینچ (685 میلی متر) در مناطق بسیار مرتفع در شمال غربی رخ می دهد و در جنوب غربی و جنوب شرقی ، در امتداد دریای بحر المیت به کمتر از 4 اینچ (100 میلی متر) کاهش می یابد. زمین های حاصلخیزی در تپه ها (به ویژه | میزان بارندگی سالانه بیش از 27 اینچ (685 میلی متر) در مناطق بسیار مرتفع در شمال غربی رخ می دهد و در جنوب غربی و جنوب شرقی ، در امتداد دریای بحر المیت به کمتر از 4 اینچ (100 میلی متر) کاهش می یابد. زمین های حاصلخیزی در تپه ها (به ویژه کوههای سامره) که به مراتع و کشت غلات ، زیتون و میوه هایی مانند خربزه اختصاص دارد. | ||
توسعه صنعتی کرانه‌باختری در دوره حاکمیت اردن هرگز قدرتمند مورد توجه نبود و در اواسط دهه 1960 کمتر از ده مرکز صنعتی با بیش از 30 کارگر در منطقه وجود داشت. اشغال اسرائیل منجر به ایجاد محدودیت در توسعه صنعتی کرانه باختری شد. سرمایه گذاری در کرانه‌باختری و غزه و فقط در حمل و نقل با ضعف جدی روبرو بود. در زیر ساخت ها پس از سال 1967 شاهد پیشرفت‌های زیادی بودیم. این پیشرفت بیشتر به دلایل نظامی اتفاق افتاد ، اگرچه در زمینه کشاورزی نیز سودمند بود. | توسعه صنعتی کرانه‌باختری در دوره حاکمیت اردن هرگز قدرتمند مورد توجه نبود و در اواسط دهه 1960 کمتر از ده مرکز صنعتی با بیش از 30 کارگر در منطقه وجود داشت. اشغال اسرائیل منجر به ایجاد محدودیت در توسعه صنعتی کرانه باختری شد. سرمایه گذاری در کرانه‌باختری و غزه و فقط در حمل و نقل با ضعف جدی روبرو بود. در زیر ساخت ها پس از سال 1967 شاهد پیشرفت‌های زیادی بودیم. این پیشرفت بیشتر به دلایل نظامی اتفاق افتاد ، اگرچه در زمینه کشاورزی نیز سودمند بود. | ||
شهرداری های اصلی فلسطین در کرانه‌باختری عبارتند از: جان ، نابلس و | شهرداری های اصلی فلسطین در کرانه‌باختری عبارتند از: جان ، نابلس و رام‌الله در شمال و بیت لحم (بیت لام) و هبرون (الخلیل) در جنوب. جریکو (Arīḥā) نام ارگان شهرداری اصلی دره رود اردن است. چندین دانشگاه کوچک در کرانه‌باختری غربی (که در دهه 1970 تأسیس شده اند) وجود دارند که بیشتر دانشجویان فلسطینی را ثبت نام می کنند. | ||
بسیاری از فلسطینیان پس از جنگهای 1948 و 1967 آواره شدند. حدود 300000 فلسطینی (که اکثر آنها در اصل از اهالی سرزمین های اشغالی هستند که توسط اسرائیل در سال 1948 آواره شدند) در طول سالهای پس از جنگ 1948 اهالی کرانه باختری از شدت فقر آن را به مقصد اردن ترک کردند و حدود 380،000 فلسطینی پس از تصرف اسرائیلی ها در سال 1967 از کرانه باختری فرار کردند. بین سالهای 1967 و 1977 حدود 6،300 فلسطینی از بیت‌المقدس شرقی بیرون رانده شدند و مهاجران یهودی جای آنها را گرفتند و بسیاری دیگر با نظر رژیم صهیونیستی بین سالهای 1992-96 حق اقامت خود را از دست دادند<ref>[https://fa.gov-civ-guarda.pt/liguria کرانه رود اردن]</ref>. | بسیاری از فلسطینیان پس از جنگهای 1948 و 1967 آواره شدند. حدود 300000 فلسطینی (که اکثر آنها در اصل از اهالی سرزمین های اشغالی هستند که توسط اسرائیل در سال 1948 آواره شدند) در طول سالهای پس از جنگ 1948 اهالی کرانه باختری از شدت فقر آن را به مقصد اردن ترک کردند و حدود 380،000 فلسطینی پس از تصرف اسرائیلی ها در سال 1967 از کرانه باختری فرار کردند. بین سالهای 1967 و 1977 حدود 6،300 فلسطینی از بیت‌المقدس شرقی بیرون رانده شدند و مهاجران یهودی جای آنها را گرفتند و بسیاری دیگر با نظر رژیم صهیونیستی بین سالهای 1992-96 حق اقامت خود را از دست دادند<ref>[https://fa.gov-civ-guarda.pt/liguria کرانه رود اردن]</ref>. | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
منطقه حاصل خیر کرانه باختری حدود ۴ قرن از سال ۱۵۱۷ تا ۱۹۱۷ میلادی تحت سلطه [[امپراتوری عثمانی]] قرار داشت اما با فروپاشی و تجزیه عثمانی در ۲۵ آوریل ۱۹۲۰ میلادی [[انگلستان]] کنترل کرانه باختری را به همراه دیگر سرزمین‌های فلسطین برعهده گرفت و با تشکیل یک سیستم حکومتی تحت عنوان قیومیت بریتانیا بر فلسطین به کنترل کرانه باختری و دیگر سرزمین‌های فلسطین پرداخت. در ماه اوت ۱۹۴۷ [[سازمان ملل متحد]] به تقسیم فلسطین بین اعراب و [[یهودیان]] اشغالگر رأی داد و پای صهیونیست‌ها به این منطقه باز شد. پس از جنگ میان اعراب و رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۴۸ میلادی و همچنین تسلط اردن بر آن در نهایت این منطقه با منابع طبیعی فراوان واقع در قسمت غربی رود اردن به خاک کشور پادشاهی اردن هاشمی ضمیمه شد. از حاکمیت اردن بر این منطقه دیری نپایید که در سال ۱۹۶۷ با وقوع یک درگیری نظامی دیگر بین کشورهای عربی و رژیم اسرائیل، این منطقه با مساحت بیش از ۵ هزار و ۶۰۰ کیلومتر مربع به اشغال رژیم صهیونیستی درآمد. این منطقه ۳۳۰ کیلومتر با سرزمین‌های اشغالی و ۱۴۸ کیلومتر مرز با اردن دارد. | منطقه حاصل خیر کرانه باختری حدود ۴ قرن از سال ۱۵۱۷ تا ۱۹۱۷ میلادی تحت سلطه [[امپراتوری عثمانی]] قرار داشت اما با فروپاشی و تجزیه عثمانی در ۲۵ آوریل ۱۹۲۰ میلادی [[انگلستان]] کنترل کرانه باختری را به همراه دیگر سرزمین‌های فلسطین برعهده گرفت و با تشکیل یک سیستم حکومتی تحت عنوان قیومیت بریتانیا بر فلسطین به کنترل کرانه باختری و دیگر سرزمین‌های فلسطین پرداخت. در ماه اوت ۱۹۴۷ [[سازمان ملل متحد]] به تقسیم فلسطین بین اعراب و [[یهودیان]] اشغالگر رأی داد و پای صهیونیست‌ها به این منطقه باز شد. پس از جنگ میان اعراب و رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۴۸ میلادی و همچنین تسلط اردن بر آن در نهایت این منطقه با منابع طبیعی فراوان واقع در قسمت غربی رود اردن به خاک کشور پادشاهی اردن هاشمی ضمیمه شد. از حاکمیت اردن بر این منطقه دیری نپایید که در سال ۱۹۶۷ با وقوع یک درگیری نظامی دیگر بین کشورهای عربی و رژیم اسرائیل، این منطقه با مساحت بیش از ۵ هزار و ۶۰۰ کیلومتر مربع به اشغال رژیم صهیونیستی درآمد. این منطقه ۳۳۰ کیلومتر با سرزمین‌های اشغالی و ۱۴۸ کیلومتر مرز با اردن دارد. | ||
| خط ۲۱: | خط ۱۹: | ||
===پس از توافق اسلو=== | ===پس از توافق اسلو=== | ||
طبق توافق اسلو که به امضای [[یاسر عرفات]] رئیس وقت سازمان آزادی بخش فلسطین و اسحاق رابین نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی رسید، کرانه باختری به سه منطقه A و B و C تقسیم شد و براساس آن، منطقه A که تنها ۱۱ درصد از خاک کرانه باختری را تشکیل می‌داد تحت کنترل کامل تشکیلات خودگردان فلسطین قرار گرفت. منطقه B با ۲۸ درصد از مساحت کرانه باختری به صورت مشترک توسط رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان اداره می‌شود؛ رژیم صهیونیستی مسئول تامین امنیت و فلسطینی‌ها مسئول اداره امور شهری آن هستند. در نهایت منطقه C تشکیل دهنده دو سوم (۶۱ درصد) مساحت این منطقه به صورت کامل تحت مدیریت رژیم صهیونیستی است. با این حال ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار فلسطینی ساکن کرانه باختری طی | طبق [[پیمان اسلو|توافق اسلو]] که به امضای [[یاسر عرفات]] رئیس وقت سازمان آزادی بخش فلسطین و [[اسحاق رابین]] نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی رسید، کرانه باختری به سه منطقه A و B و C تقسیم شد و براساس آن، منطقه A که تنها ۱۱ درصد از خاک کرانه باختری را تشکیل می‌داد تحت کنترل کامل [[جنبش فتح|تشکیلات خودگردان فلسطین]] قرار گرفت. منطقه B با ۲۸ درصد از مساحت کرانه باختری به صورت مشترک توسط [[رژیم صهیونیستی]] و تشکیلات خودگردان اداره می‌شود؛ رژیم صهیونیستی مسئول تامین امنیت و فلسطینی‌ها مسئول اداره امور شهری آن هستند. در نهایت منطقه C تشکیل دهنده دو سوم (۶۱ درصد) مساحت این منطقه به صورت کامل تحت مدیریت رژیم صهیونیستی است. با این حال ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار فلسطینی ساکن کرانه باختری طی سالهای پس از توافق اصلا از چنین نحوه مدیریتی احساس رضایت نداشتند زیرا منازل آنها به بهانه‌های واهی امنیتی در جای جای این منطقه تخریب شده است. علاوه بر این زندگی بیش از ۴۱۸ هزار یهودی شهرک نشین (۱۰ هزار نفر از آنها ساکن دره اردن هستند) منطقۀ مورد مناقشه هم برای اعراب فلسطینی کم دردسر ساز نبوده و هفته‌ای نیست که تعرض شهرک نشین‌ها به اراضی فلسطینی‌ها گزارش نشود. حتی در برخی موارد در تنش‌های بین طرفین آتش زدن زمین‌های زراعی فلسطینی‌ها گزارش شده و اکثر موارد با حضور نظامیان صهیونیست در صحنه درگیری غائله به نفع شهرک نشین‌ها پایان پیدا می‌کرد. اما فشارهای همه جانبه صهیونیست‌ها در مدت یک قرن برای اخراج فلسطینی‌ها از سرزمین مادریشان با ارائه طرح های مختلفی پی گیری می شود در این راستا، تل‌آویو همواره طرح‌های متعددی برای الحاق کرانه باختری ارائه کرده است که تمامی این طرح‌ها پس از اشغال [[مسجد الاقصی|قدس]] در سال 1967 ارائه شده‌اند و تاکنون به نتیجه نرسیده‌اند. معامله قرن از سوی دولت دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]] یکی از مهمترین این طرح ها است که با افزایش فشار بر فلسطینیان فرصتی برای رژیم صهیونیستی بمنظور الحاق کرانه باختری فراهم آورده بود.طبق آمار، این منطقه حاصل‌خیر در غرب رود اردن دارای ۴۳ درصد زمین کشاورزی است و رژیم صهیونیستی قصد دارد مناطقی که بیش از نیمی از زمین‌های حاصلخیز را در بر دارد تحت حاکمیت خود به رسمیت بشناسد. مراتع چشم نواز دائمی، زمین‌های زراعی و جنگل‌ها در کنار ۲۲۰ کیلومتر مربع از دریای مرده یا بحر المیت نیز از منابع غنی کرانه باختری است که مورد توجه اشغالگران [[صهیونیسم|صهیونیست]] قرار گرفته است. | ||
دلیل دیگر الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی تمرکز شهرک‌های غیر قانونی یهودی نشین در شمال شرقی و شمال کرانه باختری و همچنین اطراف شهر قدس است. | دلیل دیگر الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی تمرکز شهرک‌های غیر قانونی یهودی نشین در شمال شرقی و شمال کرانه باختری و همچنین اطراف شهر قدس است. | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۶: | ||
اظهارات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مورد طرح‌هایی برای الحاق بخشی از کرانه باختری و همچنین طرح «صلح» دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، نگرانی‌های اردن را در مورد کنترل دائمی اسرائیل بر کرانه باختری رود اردن تشدید کرده است. رهبران اردن معتقدند که آمریکا و رژیم صهیونیستی قصد دارند در آینده، بار حل مسئله فلسطین را بر اردن تحمیل کنند و امنیت این کشور را تضعیف نمایند. اردنی‌ها همچنین تمایل برخی کشورهای عربی و مسلمان برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل، بدون پیشرفت در موضوع فلسطین را تهدیدی برای ثبات بلندمدت پادشاهی هاشمی می‌دانند<ref>[https://iiwfs.com/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84-%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA/ رویکرد اردن به کرانه باختری]</ref>. اما تحولات اخیر در غزه ([[عملیات طوفان الاقصی]]) معادلات پیشین را به هم زد و اندیشه تشکیل حکومت مستقل فلسطینی در اراضی 1948 م، به بعد را تقویت نمود. | اظهارات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در مورد طرح‌هایی برای الحاق بخشی از کرانه باختری و همچنین طرح «صلح» دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، نگرانی‌های اردن را در مورد کنترل دائمی اسرائیل بر کرانه باختری رود اردن تشدید کرده است. رهبران اردن معتقدند که آمریکا و رژیم صهیونیستی قصد دارند در آینده، بار حل مسئله فلسطین را بر اردن تحمیل کنند و امنیت این کشور را تضعیف نمایند. اردنی‌ها همچنین تمایل برخی کشورهای عربی و مسلمان برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل، بدون پیشرفت در موضوع فلسطین را تهدیدی برای ثبات بلندمدت پادشاهی هاشمی می‌دانند<ref>[https://iiwfs.com/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%A8%D8%A7%D9%84-%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA/ رویکرد اردن به کرانه باختری]</ref>. اما تحولات اخیر در غزه ([[عملیات طوفان الاقصی]]) معادلات پیشین را به هم زد و اندیشه تشکیل حکومت مستقل فلسطینی در اراضی 1948 م، به بعد را تقویت نمود. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[سازمان آزادیبخش فلسطین]] | |||
* [[طوفان الاقصی]] | |||
* [[بیت المقدس]] | |||
* [[فلسطین]] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
{{فلسطین}} | |||
[[رده:شهرها]] | [[رده:شهرها]] | ||
[[رده:فلسطین]] | |||