۸۵٬۸۱۰
ویرایش
گستره جغرافیایی و کانون های سادات طباطبایی شاخص در جهان اسلام (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۴ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۵۳
، ۱۴ اوت ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'زمینه ساز' به 'زمینه‌ساز'
جز (جایگزینی متن - 'رده:مقالات' به 'رده:مقاله‌ها') |
جز (جایگزینی متن - 'زمینه ساز' به 'زمینه‌ساز') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
=چکیده= | =چکیده= | ||
نسل مبارک حضرت [[امام حسن]] | نسل مبارک حضرت [[امام حسن]] علیه‌السلام از طریق اولاد ذکور، تنها از دو پسرشان یعنی [[زید بن حسن]] و [[حسن مثنّی]] است. نسل زید بن حسن علیه السلام؛ از پسرش حسن و نسل او هم از هفت فرزند ایشان به نام‌ها ی؛ قاسم، علی، اسماعیل، ابراهیم، زید، عبدالله، و اسحاق است. | ||
دراین میان، قاسم از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چرا که تعداد زیادی از سادات حسنی از دو فرزند وی به نام‌ها ی: عبدالرحمن شجری و محمد بطحانی یا بطحایی به وجود آمده‌اند. | دراین میان، قاسم از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ چرا که تعداد زیادی از سادات حسنی از دو فرزند وی به نام‌ها ی: عبدالرحمن شجری و محمد بطحانی یا بطحایی به وجود آمده‌اند. | ||
نسل حسن مثنی نیز از 5 پسر است: عبدالله محض ف ابراهیم غمر، حسن مثلث، داود و جعفر. | نسل حسن مثنی نیز از 5 پسر است: عبدالله محض ف ابراهیم غمر، حسن مثلث، داود و جعفر. | ||
یکی از ویژگی‌های خاص جناب حسن مثنّی این است که مادر سه فرزند نخست یاد شده، فاطمه دختر امام حسین | یکی از ویژگی‌های خاص جناب حسن مثنّی این است که مادر سه فرزند نخست یاد شده، فاطمه دختر امام حسین علیه‌السلام است. | ||
سرسلسله سادات طباطبایی، جناب «ابراهیم الغمر» پسر جناب حسن مثنّی و از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) است. نسل جناب ابراهیم غمر که وی را به سبب جود و کرمش، به این نام خوانده‌اند، تنها از اسماعیل دیباج و او هم از دو پسر به نام‌ها ی حسن التجّ و ابراهیم طباطبا است. ابراهیم طباطبا که پدر قاسم رسی، احمد و حسن است، جد سادات طباطبایی محسوب می‌گردد. این خاندان به عنوان شاخه‌ای از سادات حسنی از قرن دوم بنا به دلایل سیاسی، فرهنگی و غیره به مناطق مختلف اسلامی هجرت کردند و در برخی از نقاط و مناطق از تمرکز بیشتری برخوردار شدند. آنان در گذر زمان با توجه به کثرت نسلشان به تیره‌ها و خاندان‌ها یی با شهرت‌ها ی گوناگون شناخته شدند. از مهم‌ترین کانون‌های سادات طباطبایی در جهان، یمن، ایران، عراق و مصر می‌باشد. | سرسلسله سادات طباطبایی، جناب «ابراهیم الغمر» پسر جناب حسن مثنّی و از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) است. نسل جناب ابراهیم غمر که وی را به سبب جود و کرمش، به این نام خوانده‌اند، تنها از اسماعیل دیباج و او هم از دو پسر به نام‌ها ی حسن التجّ و ابراهیم طباطبا است. ابراهیم طباطبا که پدر قاسم رسی، احمد و حسن است، جد سادات طباطبایی محسوب می‌گردد. این خاندان به عنوان شاخه‌ای از سادات حسنی از قرن دوم بنا به دلایل سیاسی، فرهنگی و غیره به مناطق مختلف اسلامی هجرت کردند و در برخی از نقاط و مناطق از تمرکز بیشتری برخوردار شدند. آنان در گذر زمان با توجه به کثرت نسلشان به تیره‌ها و خاندان‌ها یی با شهرت‌ها ی گوناگون شناخته شدند. از مهم‌ترین کانون‌های سادات طباطبایی در جهان، یمن، ایران، عراق و مصر می‌باشد. | ||
این مقاله متکفل پرداختن به گستره ی جغرافیایی شاخص ترین چهره‌های این دسته از سادات در طول تاریخ بلند اسلام در مناطق مختلف جهان اسلام است. | این مقاله متکفل پرداختن به گستره ی جغرافیایی شاخص ترین چهره‌های این دسته از سادات در طول تاریخ بلند اسلام در مناطق مختلف جهان اسلام است. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
یا من یسر لى العداوه ابدهاو اعمد لمکروهى بجهدک اوذر | یا من یسر لى العداوه ابدهاو اعمد لمکروهى بجهدک اوذر | ||
لله عندى عاده مشکوره فیمن یعادینى فلا تتحیر انا واثق بدعاء جدى المصطفى ابى غداه " غدیر خم " فاحذرو الله اسعدنا بارث دعائه فیمن یعادى او یوالى فاصبر" اى کسانى که در نهان به دشمنى ام پردازى، یا اظهار کن و تا مى توانى به آزارم برخیز، یا مرا رها کن ".سوگند به خدا من با دشمنانم خوى پسندیده اى دارم، شما از آن به شگفت نیفتید ""من به دعاى جدم مصطفى نسبت به پدرم، روز غدیر خم، اطمینان دارم، شما هشیار باشید "" خداوند ما را از میراث دعایش درباره دشمنان و دوستان او سعادتمند کند، شما باید تحمل کنید " | لله عندى عاده مشکوره فیمن یعادینى فلا تتحیر انا واثق بدعاء جدى المصطفى ابى غداه " غدیر خم " فاحذرو الله اسعدنا بارث دعائه فیمن یعادى او یوالى فاصبر" اى کسانى که در نهان به دشمنى ام پردازى، یا اظهار کن و تا مى توانى به آزارم برخیز، یا مرا رها کن ".سوگند به خدا من با دشمنانم خوى پسندیده اى دارم، شما از آن به شگفت نیفتید ""من به دعاى جدم مصطفى نسبت به پدرم، روز غدیر خم، اطمینان دارم، شما هشیار باشید "" خداوند ما را از میراث دعایش درباره دشمنان و دوستان او سعادتمند کند، شما باید تحمل کنید " | ||
-. سیدابوالحسن محمد (ع): بارگاه امامزاده سید ابوالحسن (ع) در روستای کَچورُستاق از توابع شهرستان اردستان در استان اصفهان واقع شده است. مردم اردستان و مناطق پیرامونی آن، احترام خاصی برای این امامزاده جلیل‌القدر قائلند و مرتب به زیارت آن می‌روند. بنای بقعه متبرکه این امامزاده (ع)، به همت اهالی خود روستا، در حال مرمت و بازسازی می‌باشد. بنای قدیم ساختمان با مصالح خشت و گل بوده که طبق شواهد قدمتی 1000 ساله داشته که روی سنگ مزار نام امام زاده روی آن نوشته شده است. این بنا در تاریخ 1380 توسط هییت امناء و اداره اوقاف شهرستان اردستان و مهندسین اوقاف استان اصفهان بازسازی و در حال ساخت می‌باشد. این بنا در حال حاضر گنبدی به ارتفاع 30 متر داشته و در اینده دارای گلدسته‌ها یی به ارتفاع 50 متر خواهد گردید. زیربنای ساخت این زیارتگاه نیز بالغ بر 2000 متر خواهد بود که شامل 2 رواق و حرم و شبستانهای اطراف آن می‌باشند. در داخل حرم ضریحی فلزی به در ابعاد 3×3 روی سنگ مزار قرار دارد که در طرح جدید ساختمان، تعویض خواهد گردید. بقیه فوق هم اکنون فاقد هرگونه تزیینات گچ بری، کاشیکاری و یا آیینه کار می‌باشد. اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیِّهَا الشَّخصُ الشَّریفُ اَلطّاهِرُ الکَریمِ اَلعالِمُ اَلعارِفُ العابِدُ الشَّهیدُ ؛السَیِّد ابُوالحَسَن، مُحَمَّدِ بنِ اَحمَدِ بنِ حَسَنِ بنِ عَلِیِّ بنِ اَبِی طالِب (عَلَیهِمُ اَلسَّلامُ)همانگونه که در | -. سیدابوالحسن محمد (ع): بارگاه امامزاده سید ابوالحسن (ع) در روستای کَچورُستاق از توابع شهرستان اردستان در استان اصفهان واقع شده است. مردم اردستان و مناطق پیرامونی آن، احترام خاصی برای این امامزاده جلیل‌القدر قائلند و مرتب به زیارت آن می‌روند. بنای بقعه متبرکه این امامزاده (ع)، به همت اهالی خود روستا، در حال مرمت و بازسازی می‌باشد. بنای قدیم ساختمان با مصالح خشت و گل بوده که طبق شواهد قدمتی 1000 ساله داشته که روی سنگ مزار نام امام زاده روی آن نوشته شده است. این بنا در تاریخ 1380 توسط هییت امناء و اداره اوقاف شهرستان اردستان و مهندسین اوقاف استان اصفهان بازسازی و در حال ساخت می‌باشد. این بنا در حال حاضر گنبدی به ارتفاع 30 متر داشته و در اینده دارای گلدسته‌ها یی به ارتفاع 50 متر خواهد گردید. زیربنای ساخت این زیارتگاه نیز بالغ بر 2000 متر خواهد بود که شامل 2 رواق و حرم و شبستانهای اطراف آن می‌باشند. در داخل حرم ضریحی فلزی به در ابعاد 3×3 روی سنگ مزار قرار دارد که در طرح جدید ساختمان، تعویض خواهد گردید. بقیه فوق هم اکنون فاقد هرگونه تزیینات گچ بری، کاشیکاری و یا آیینه کار می‌باشد. اَلسَّلامُ عَلَیکَ اَیِّهَا الشَّخصُ الشَّریفُ اَلطّاهِرُ الکَریمِ اَلعالِمُ اَلعارِفُ العابِدُ الشَّهیدُ ؛السَیِّد ابُوالحَسَن، مُحَمَّدِ بنِ اَحمَدِ بنِ حَسَنِ بنِ عَلِیِّ بنِ اَبِی طالِب (عَلَیهِمُ اَلسَّلامُ)همانگونه که در زیارت‌نامه حضرت امامزاده سید ابوالحسن (ع) هم می‌خوانیم؛ این امامزاده بزرگوار (ع)، یکی از نوادگان حضرت امام حسن مجتبی (علیه السلام) ـ دومین امام شیعیان جهان ـ می‌باشند. | ||
براساس اسناد موجود در کتاب «عمدة الطالب» و همچنین عیناً؛ نوشته بر روی سنگ قبر (اَلعالِمُ اَلعارِفُ العابِدُ الشَّهیدُ؛ السَیِّد ابُوالحَسَن، مُحَمَّدِ ...)، این بزرگوار، از فرزندان حسن به حسن معروف به حسن مثنی ـ که در واقع کربلا در عاشورای سال 61 هجری قمری، مجروح گردیده ـ می‌باشند. | براساس اسناد موجود در کتاب «عمدة الطالب» و همچنین عیناً؛ نوشته بر روی سنگ قبر (اَلعالِمُ اَلعارِفُ العابِدُ الشَّهیدُ؛ السَیِّد ابُوالحَسَن، مُحَمَّدِ ...)، این بزرگوار، از فرزندان حسن به حسن معروف به حسن مثنی ـ که در واقع کربلا در عاشورای سال 61 هجری قمری، مجروح گردیده ـ می‌باشند. | ||
احمد رئیس، پسر دیگر ابراهیم که جد اعلای سادات طباطبایی ایران و از اجداد دودمان مدرسی به شمار می‌رود به ایران راه سپرد و چون چراغی روشنی‌افزا آسمان ایران را روشنی افزود. نویسنده عمدة الطالب می‌نویسد: احمد رئیس فرزند ابراهیم طباطبا دو پسر داشت، نام فرزندان او محمد و ابراهیم بود و از نظر این نسابه دانشور، تمام بازماندگان احمد رئیس، به ابوالحسن، شاعر اصفهانی یعنی محمد بن احمد بن محمد بن احمد باز می‌گردند. ابوالحسن شاعر اصفهانی از نیاکان دودمان مدرسی و از نوادگان ابراهیم طباطبا است که با هفت واسطه به امام حسن مجتبی(ع) نسبت به هم می‌رسانند. | احمد رئیس، پسر دیگر ابراهیم که جد اعلای سادات طباطبایی ایران و از اجداد دودمان مدرسی به شمار می‌رود به ایران راه سپرد و چون چراغی روشنی‌افزا آسمان ایران را روشنی افزود. نویسنده عمدة الطالب می‌نویسد: احمد رئیس فرزند ابراهیم طباطبا دو پسر داشت، نام فرزندان او محمد و ابراهیم بود و از نظر این نسابه دانشور، تمام بازماندگان احمد رئیس، به ابوالحسن، شاعر اصفهانی یعنی محمد بن احمد بن محمد بن احمد باز می‌گردند. ابوالحسن شاعر اصفهانی از نیاکان دودمان مدرسی و از نوادگان ابراهیم طباطبا است که با هفت واسطه به امام حسن مجتبی(ع) نسبت به هم می‌رسانند. | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۴: | ||
-. آیت‌الله سید حسین طباطبایى، پدر مرحوم قاضى طباطبایى نیز فقیهى ژرف اندیش بود. وى در تـبـریـز مـتـولد شـد و در قم از محضر بزرگانى چون آیت‌الله سید محمد حجت استفاده شـایـان نـمـود و از شـاگردان مبرز ایشان به شمار آمد و پس از مهاجرت به عراق نیز از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمى میرزا محمد حسن شیرازى بود و از ایشان اجازه اجتهاد و روایت داشت. | -. آیت‌الله سید حسین طباطبایى، پدر مرحوم قاضى طباطبایى نیز فقیهى ژرف اندیش بود. وى در تـبـریـز مـتـولد شـد و در قم از محضر بزرگانى چون آیت‌الله سید محمد حجت استفاده شـایـان نـمـود و از شـاگردان مبرز ایشان به شمار آمد و پس از مهاجرت به عراق نیز از شاگردان برجسته آیت‌الله العظمى میرزا محمد حسن شیرازى بود و از ایشان اجازه اجتهاد و روایت داشت. | ||
مـرحـوم سـیـدالاعـلام، حـاج سـیـد احـمـد قـاضـى طـبـاطـبـایـى نیز عـابـدى عـالم و زاهـدى کـامـل بـود کـه در تـبـریـز سـکـونـت داشـت و از اجـتـمـاع کـنـاره گـرفـتـه و در گـوشـه مـنـزل خـود به انزوا و تزکیه نفس و تهذیب روح و اخلاق خود پرداخته بود. | مـرحـوم سـیـدالاعـلام، حـاج سـیـد احـمـد قـاضـى طـبـاطـبـایـى نیز عـابـدى عـالم و زاهـدى کـامـل بـود کـه در تـبـریـز سـکـونـت داشـت و از اجـتـمـاع کـنـاره گـرفـتـه و در گـوشـه مـنـزل خـود به انزوا و تزکیه نفس و تهذیب روح و اخلاق خود پرداخته بود. | ||
-.سید محمد حسین طباطبایی مشهور به علامه طباطبایی (۱۲۸۱- ۱۳۶۰ ه.ش)، مفسر، فلیسوف، متکلم، اصولی، فقیه، عارف و اسلام‌شناس بزرگ سده ۱۴ ه.ق. تأثیرگذارترین عالم شیعه در فضای فکری و مذهبی ایران در سده ۱۴ ه.ش بود. او نویسنده تفسیر المیزان، و کتاب‌های فلسفی بدایة الحکمة و نهایة الحکمة، و کتاب مشهور اصول فلسفه و روش رئالیسم است. شاگردان او هم چون مطهری، جوادی آملی، مصباح یزدی و بهشتی را می‌توان جزو مؤثرترین و معروف‌ترین روحانیان شیعه در ایران در چهار دهه پایانی قرن ۱۴ ه.ش دانست. نشست‌های علمی او با هانری کربن فیلسوف و شیعه‌شناس فرانسوی | -.سید محمد حسین طباطبایی مشهور به علامه طباطبایی (۱۲۸۱- ۱۳۶۰ ه.ش)، مفسر، فلیسوف، متکلم، اصولی، فقیه، عارف و اسلام‌شناس بزرگ سده ۱۴ ه.ق. تأثیرگذارترین عالم شیعه در فضای فکری و مذهبی ایران در سده ۱۴ ه.ش بود. او نویسنده تفسیر المیزان، و کتاب‌های فلسفی بدایة الحکمة و نهایة الحکمة، و کتاب مشهور اصول فلسفه و روش رئالیسم است. شاگردان او هم چون مطهری، جوادی آملی، مصباح یزدی و بهشتی را می‌توان جزو مؤثرترین و معروف‌ترین روحانیان شیعه در ایران در چهار دهه پایانی قرن ۱۴ ه.ش دانست. نشست‌های علمی او با هانری کربن فیلسوف و شیعه‌شناس فرانسوی زمینه‌ساز معرفی تشیع به اروپاییان شد. | ||
از دیگر سادات طباطبایی در آذربایجان می‌توان موارد زیر را نام برد: عبدالوهاب تبریزی طباطبایی، فقیه امامی، عارف و شیخ‌الاسلام آذربایجان در قرن ۹؛ شهید سید محمد علی قاضی طباطبایی امام جمعه تبریز که به دست گروهک فرقان ترور شد؛ سید محمد طباطبایی، از مجتهدان شیعه و از آزادی‌خواهان و رهبران جنبش مشروطه ایران؛ سید محمد مجاهد طباطبایی، از مراجع تقلید شیعه؛ سید حسن طباطبایی قمی، از روحانیون معاصر ایران؛ سید محمدحسن الهی طباطبایی، از عرفای معاصر شیعه؛ سید علی قاضی، معروف به علامه قاضی؛ محقق طباطبایی، از علمای شیعه معاصر قرن ۱۴. | از دیگر سادات طباطبایی در آذربایجان می‌توان موارد زیر را نام برد: عبدالوهاب تبریزی طباطبایی، فقیه امامی، عارف و شیخ‌الاسلام آذربایجان در قرن ۹؛ شهید سید محمد علی قاضی طباطبایی امام جمعه تبریز که به دست گروهک فرقان ترور شد؛ سید محمد طباطبایی، از مجتهدان شیعه و از آزادی‌خواهان و رهبران جنبش مشروطه ایران؛ سید محمد مجاهد طباطبایی، از مراجع تقلید شیعه؛ سید حسن طباطبایی قمی، از روحانیون معاصر ایران؛ سید محمدحسن الهی طباطبایی، از عرفای معاصر شیعه؛ سید علی قاضی، معروف به علامه قاضی؛ محقق طباطبایی، از علمای شیعه معاصر قرن ۱۴. | ||
| خط ۲۰۴: | خط ۲۰۴: | ||
ابن عنبه جمال الدّین احمدبن على، عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب؛ لجنة احیاء تراث، منشورات دارالکتب الحیاة، بیروت، بى تا. | ابن عنبه جمال الدّین احمدبن على، عمدة الطالب فى انساب آل ابى طالب؛ لجنة احیاء تراث، منشورات دارالکتب الحیاة، بیروت، بى تا. | ||
ابن عنبه، | ابن عنبه، جمال‌الدین احمد بن علی، الفصول الفخریّة، به اهتمام میرجلال الدّین حسینى ارموى محدّث، دانشگاه تهران، 1347 هـ ش. | ||
آرامگاه‌هاى خاندان پاک پیامبر(صلى الله علیه وآله) و بزرگان صحابه و تابعین؛ سیّد عبدالرّزاق کمونه، ترجمه عبدالعلى صاحبى، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، چاپ دوّم، 1375 هـ ش. | آرامگاه‌هاى خاندان پاک پیامبر(صلى الله علیه وآله) و بزرگان صحابه و تابعین؛ سیّد عبدالرّزاق کمونه، ترجمه عبدالعلى صاحبى، بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، مشهد، چاپ دوّم، 1375 هـ ش. | ||