یوسف قرضاوی: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۱۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
| تصویر = یوسف القرضاوی.jpg
| تصویر = یوسف القرضاوی.jpg
| نام = یوسف عبدالله القرضاوی
| نام = یوسف عبدالله القرضاوی
| نام‌های دیگر = پدر معنوی اخوان الملسمین
| نام‌های دیگر = پدر معنوی [[اخوان المسلمین|اخوان الملسمین]]
| سال تولد = 1926 م
| سال تولد = 1926 م
| تاریخ تولد =  
| تاریخ تولد =  
| محل تولد = [[مصر]]
| محل تولد = [[جمهوری عربی مصر|مصر]]
| سال درگذشت = 2022 م
| سال درگذشت = 2022 م
| تاریخ درگذشت =  
| تاریخ درگذشت =  
| محل درگذشت =  
| محل درگذشت = [[قطر]]
| استادان =  
| استادان =  
| شاگردان =  
| شاگردان =  
خط ۱۸: خط ۱۸:
| وبگاه =  
| وبگاه =  
}}
}}
'''یوسف القرضاوی''' پدر معنوی [[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المسلمین]] است. اخوانی که از تمامی کشورهای غرب [[آسیا]] گرفته، تا کشورهای شمال [[آفریقا]] و حتی کشورهای غربی بیشترین اقبال را در میان اسلامگرایان دارد.  
'''یوسف عبدالله القرضاوی''' و یا '''یوسف قرضاوی''' به پدر معنوی [[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المسلمین]] مشهور است. اخوانی که از تمامی کشورهای غرب [[آسیا]] گرفته، تا کشورهای شمال [[آفریقا]] و حتی کشورهای غربی بیشترین اقبال را در میان [[اسلام‌گرایی|اسلام‌گرایان]] داشت. رئیس و مؤسس اتحادیهٔ جهانی علمای مسلمان بود.


== ولادت ==
== ولادت ==
[[یوسف  قرضاوی|یوسف عبدالله قرضاوی]] در سال ۱۹۲۶ در یکی از روستاهای حومه محله الکبرای استان غربی [[جمهوری عربی مصر|مصر]]، در خانواده‌ای متدّین به دنیا آمد.  دو سال بیشتر نداشت که پدرش از دنیا رفت و عمویش سرپرستی او را بر عهده گرفت.
[[یوسف  قرضاوی|یوسف عبدالله قرضاوی]] در سال ۱۹۲۶ در یکی از روستاهای حومه محله الکبرای استان غربی [[جمهوری عربی مصر|مصر]]، در خانواده‌ای متدین به دنیا آمد.  دو سال بیشتر نداشت که پدرش از دنیا رفت و عمویش سرپرستی او را بر عهده گرفت.


== تحصیلات ==
== تحصیلات ==
خط ۳۰: خط ۳۰:
در سال ۱۹۵۱ سرپرستی امور دینی وزارت اوقاف [[جمهوری عربی مصر|مصر]] در رابطه با خطابه و تدریس و سرپرستی [[مسجد|مساجد]] و سردبیری انجمن [[امام جماعت|ائمه جماعات]] را عهده‌دار گردید و در سال ۱۹۵۹ در اداره فرهنگ اسلامی [[الأزهر]] مشغول به کار شد و مطبوعات و انتشارات را زیر نظر گرفت و به پاسخگویی سؤالات و شبهاتی که از طریق جراید و غیره که پیرامون اسلام مطرح می‌گردید، پرداخت و در برنامه‌ریزی دفتر هنری اداره دعوت و ارشاد شرکت جست. در سال ۱۹۶۱ برای مدیریت یک مدرسه [[علوم اسلامی|علوم دینی]] نوبنیاد به کشور [[قطر]] دعوت شد. سپس دانشکده علوم تربیتی قطر تأسیس شد و به عنوان استاد و رئیس گروه مطالعات اسلامی به آن دانشکده منتقل گردید و تا به امروز، در این مرکز مشغول به تدریس است. اما دانش پژوهی او در محدوده [[علوم اسلامی]] متوقف نمانده و همواره اصرار داشته است که در ادبیات، تاریخ، [[فلسفه]]، علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد و مکتب‌های فکری معاصر نیز صاحب‌نظر باشد.  
در سال ۱۹۵۱ سرپرستی امور دینی وزارت اوقاف [[جمهوری عربی مصر|مصر]] در رابطه با خطابه و تدریس و سرپرستی [[مسجد|مساجد]] و سردبیری انجمن [[امام جماعت|ائمه جماعات]] را عهده‌دار گردید و در سال ۱۹۵۹ در اداره فرهنگ اسلامی [[الأزهر]] مشغول به کار شد و مطبوعات و انتشارات را زیر نظر گرفت و به پاسخگویی سؤالات و شبهاتی که از طریق جراید و غیره که پیرامون اسلام مطرح می‌گردید، پرداخت و در برنامه‌ریزی دفتر هنری اداره دعوت و ارشاد شرکت جست. در سال ۱۹۶۱ برای مدیریت یک مدرسه [[علوم اسلامی|علوم دینی]] نوبنیاد به کشور [[قطر]] دعوت شد. سپس دانشکده علوم تربیتی قطر تأسیس شد و به عنوان استاد و رئیس گروه مطالعات اسلامی به آن دانشکده منتقل گردید و تا به امروز، در این مرکز مشغول به تدریس است. اما دانش پژوهی او در محدوده [[علوم اسلامی]] متوقف نمانده و همواره اصرار داشته است که در ادبیات، تاریخ، [[فلسفه]]، علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، اقتصاد و مکتب‌های فکری معاصر نیز صاحب‌نظر باشد.  


وی در کنار همه این اشتغالات علمی و اداری، هیچ گاه از مسایل اجتماعی نیز بر کنار نبوده و از همان سنین نوجوانی که به دبستان می‌رفت، با قلب و اعصاب و عقل و زبان و نظم و نثر خویش در صحنه فعالیت‌های اجتماعی حضور داشت و با سرودن قصیده‌های شیوا و ایراد خطابه‌های مؤثر، دانشجویان را به تظاهرات بر علیه ستم دیکتاتوری تشویق می‌کرد. قرضاوی مسؤل انجمن دانشجویان نهضت اسلامی در دانشکده اصول دین و سایر دانشکده‌های [[الأزهر|دانشگاه الأزهر]] بود و در نبرد کانال سوئز بر علیه [[استعمار]] [[بریتانیا|انگلیس]] در کادر فرماندهی اکیپ‌های دانشجویی [[الأزهر]] عضویت داشت. او در سال ۱۹۴۹ در روزگار حکومت فاروق زندانی شد. همچنین در دوران حکومت [[جمال عبدالناصر]] در سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۶۲ به زندان رفت.  
وی در کنار همه این اشتغالات علمی و اداری، هیچ گاه از مسایل اجتماعی نیز بر کنار نبوده و از همان سنین نوجوانی که به دبستان می‌رفت، با قلب و اعصاب و عقل و زبان و نظم و نثر خویش در صحنه فعالیت‌های اجتماعی حضور داشت و با سرودن قصیده‌های شیوا و ایراد خطابه‌های مؤثر، دانشجویان را به تظاهرات بر علیه ستم دیکتاتوری تشویق می‌کرد. قرضاوی مسؤل انجمن دانشجویان نهضت اسلامی در دانشکده اصول دین و سایر دانشکده‌های [[الأزهر|دانشگاه الأزهر]] بود و در نبرد [[کانال سوئز]] بر علیه [[استعمار]] [[بریتانیا|انگلیس]] در کادر فرماندهی اکیپ‌های دانشجویی [[الأزهر]] عضویت داشت. او در سال ۱۹۴۹ در روزگار حکومت [[ملک فاروق]] زندانی شد. هم‌چنین در دوران حکومت [[جمال عبدالناصر]] در سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۶۲ به زندان رفت.  


وی در نوجوانی تحت تأثیر مکتب [[اخوان المسلمین|اخوان‌المسلمین]] و شخصیت‌های بارز آن قرار گرفت. بزرگترین شخصیتی که در زندگی فکری و روحی تحت تأثیر او قرار می‌گرفت، [[حسن البنا|امام حسن البنا]] بود. وقتی که در سال ۱۹۶۵ آزاد شد حکومت نظامی وقت او را از ارتباط گرفتن با مردم از طریق سخنرانی و تدریس ممنوع گردانید و ابزار دیگری به جز قلم برای او باقی نماند. ناگزیر افکار خود را در قالب سلسله مقالات و کتاب‌ها و رساله‌ها در اختیار مردم گذاشت.  
وی در نوجوانی تحت تأثیر مکتب [[اخوان المسلمین|اخوان‌المسلمین]] و شخصیت‌های بارز آن قرار گرفت. بزرگترین شخصیتی که در زندگی فکری و روحی تحت تأثیر او قرار می‌گرفت، [[حسن البنا|امام حسن البنا]] بود. وقتی که در سال ۱۹۶۵ آزاد شد حکومت نظامی وقت او را از ارتباط گرفتن با مردم از طریق سخنرانی و تدریس ممنوع گردانید و ابزار دیگری به جز قلم برای او باقی نماند. ناگزیر افکار خود را در قالب سلسله مقالات و کتاب‌ها و رساله‌ها در اختیار مردم گذاشت.  
نخستین نوشته او یک نمایشنامه منظوم به نام یوسف صدیق بود که به تقلید از نمایشنامه‌های لیلی و مجنون و کلئوپاترای احمد شوقی نگاشته، در آن هنگام دانش‌آموز اول متوسطه بود. دکتر قرضاوی را همه مردم به عنوان خطیب، نویسنده و دانشمند می‌شناسند اما کمتر کسی او را به عنوان شاعر می‌شناسد در حالی که وی زندگی را از نوجوانی با شعر آغاز کرده و در بینِ دوستان و همدوره‌هایش به عنوان قرضاوی شاعر معروف است. ولی او اینک شاعری و شعر را ترک گفته و یکسره به نویسندگی در موضوعات گوناگون اسلامی روی آورده است. قرضاوی اکنون رئیس [[اتحادیه جهانی علمای مسلمان]] است.
نخستین نوشته او یک نمایشنامه منظوم به نام یوسف صدیق بود که به تقلید از نمایشنامه‌های لیلی و مجنون و کلئوپاترای احمد شوقی نگاشته، در آن هنگام دانش‌آموز اول متوسطه بود. دکتر قرضاوی را همه مردم به عنوان خطیب، نویسنده و دانشمند می‌شناسند اما کمتر کسی او را به عنوان شاعر می‌شناسد در حالی که وی زندگی را از نوجوانی با شعر آغاز کرده و در بینِ دوستان و همدوره‌هایش به عنوان قرضاوی شاعر معروف است. ولی او اینک شاعری و شعر را ترک گفته و یکسره به نویسندگی در موضوعات گوناگون اسلامی روی آورده است. قرضاوی تا رئیس و مؤسس [[اتحادیه جهانی علمای مسلمان]] بود.


== نظریه سیاسی شیخ یوسف قرضاوی ==
== نظریه سیاسی شیخ یوسف قرضاوی ==
واقعیت آن است که [[حکومت اسلامی]] حکومتی مدنی است که نظام اسلام را مبنای حاکمیت خویش قرار می‌دهد، بنیان آن بر «[[بیعت]]» و «انتخاب» و «شوری» قرار گرفته و مسئولان را از میان انسان‌هایی با دو ویژگی «قوت و امانت» یا کاردانی و امانت‌داری و به تعبیر دیگر «متخصص» و «متقی» برمی گزیند.  
واقعیت آن است که [[حکومت اسلامی]] حکومتی مدنی است که نظام اسلام را مبنای حاکمیت خویش قرار می‌دهد، بنیان آن بر «[[بیعت]]» و «انتخاب» و «شوری» قرار گرفته و مسئولان را از میان انسان‌هایی با دو ویژگی «قوت و امانت» یا کاردانی و امانت‌داری و به تعبیر دیگر «متخصص» و «متقی» برمی گزیند.  


همچنین [[اسلام]] در نگاه درست با پدیده‌ای به نام «رجال دین» ناآشناست. زیرا هر انسان مسلمانی رجل دین خویش است و تنها جیزی که وجود دارد آن است که در اسلام - همچون علمای فیزیک، فلسفه، حقوق و ... در جامعه‌های دیگر – علمای متخصص در علوم اسلامی وجود دارد.  
همچنین [[اسلام]] در نگاه درست با پدیده‌ای به نام «رجال دین» ناآشناست. زیرا هر انسان مسلمانی رجل دین خویش است و تنها جیزی که وجود دارد آن است که در اسلام - هم‌چون علمای فیزیک، فلسفه، حقوق و ... در جامعه‌های دیگر – علمای متخصص در علوم اسلامی وجود دارد.  


ماهیت ارتباط علمای علوم اسلامی با حکومت آن است که از اندرز و راهنمایی حکومت که اسلام آن را بر پیشوایان و عامه مردم واجب گردانیده دریغ نکنند. مسئولیت حکومت اسلامی هم آن است که در جهت ادای وظیفه خطیر و حساس دعوت و نصیحت، آنان را یاری نماید.  
ماهیت ارتباط علمای علوم اسلامی با حکومت آن است که از اندرز و راهنمایی حکومت که اسلام آن را بر پیشوایان و عامه مردم واجب گردانیده دریغ نکنند. مسئولیت [[حکومت اسلامی]] هم آن است که در جهت ادای وظیفه خطیر و حساس دعوت و نصیحت، آنان را یاری نماید.  


در راستای نظارت بر تدوین قوانین و روند اجرای امور تشکیل هیاتی یا شورایی عالی برای نظارت قانونی ضروری است تا از تدوین قوانین و دستورالعملهایی که با اسلام متضاد باشد جلوگیری شود و از ایجاد شکاف میان «قرآن و قدرت» - که رسول خدا در مورد آن هشدار فرموده است – ممانعت به عمل آید.  
در راستای نظارت بر تدوین قوانین و روند اجرای امور تشکیل هیاتی یا شورایی عالی برای نظارت قانونی ضروری است تا از تدوین قوانین و دستورالعملهایی که با اسلام متضاد باشد جلوگیری شود و از ایجاد شکاف میان «قرآن و قدرت» - که رسول خدا در مورد آن هشدار فرموده است – ممانعت به عمل آید.  


اساسا حاکم و رهبر حکومت اسلامی باید با شریعت آشنایی داشته و برای شناخت احکام آن اهل اجتهاد باشد. خلفای راشدین و رهروان راه آنان در فقه و اجتهاد نیز امام و پیشوا بودند و به همین خاطر است که علمای فقه در مورد شرط مجتهد بودن خلفا و رهبران و قضات اتفاق نظر دارند. و تنها در شرایط بسیار غیرعادی و ضروری است که از این شرط صرف نظر می‌شود.  
اساسا حاکم و رهبر حکومت اسلامی باید با شریعت آشنایی داشته و برای شناخت احکام آن اهل [[اجتهاد]] باشد. [[خلفای راشدین]] و رهروان راه آنان در فقه و اجتهاد نیز امام و پیشوا بودند و به همین خاطر است که علمای فقه در مورد شرط [[مجتهد]] بودن خلفا و رهبران و قضات اتفاق نظر دارند. و تنها در شرایط بسیار غیرعادی و ضروری است که از این شرط صرف نظر می‌شود.  


حکومت اسلامی حکومتی نژادی و منطقه‌ای نیست و خود را در چهارچوب مرزهای جغرافیایی محبوس نمی‌کند و درهای خود را بر روی همه کسانی که بر اساس آزادی به اصول و ارکان آن ایمان بیاورند باز نگاه می‌دارد. از آن جهت که رسالت اسلام عام و جهانی است، حکومت آن هم فراگیر و جهانی خواهد بود.  
حکومت اسلامی حکومتی نژادی و منطقه‌ای نیست و خود را در چهارچوب مرزهای جغرافیایی محبوس نمی‌کند و درهای خود را بر روی همه کسانی که بر اساس آزادی به اصول و ارکان آن ایمان بیاورند باز نگاه می‌دارد. از آن جهت که رسالت اسلام عام و جهانی است، حکومت آن هم فراگیر و جهانی خواهد بود.  
خط ۷۴: خط ۷۴:
البته دموکراسی غربی با توجه به نقاط مثبت زیادی که دارد، فاقد اصول و ارزش‌هایی است که دامنه دخالت آن را محدود نماید. دموکراسی غربی به نام ملت به خود حق می‌دهد که ارزش‌ها و فضیلت‌های اخلاقی را کنار بگذارد و ضدارزش‌ها را گسترش دهد.  
البته دموکراسی غربی با توجه به نقاط مثبت زیادی که دارد، فاقد اصول و ارزش‌هایی است که دامنه دخالت آن را محدود نماید. دموکراسی غربی به نام ملت به خود حق می‌دهد که ارزش‌ها و فضیلت‌های اخلاقی را کنار بگذارد و ضدارزش‌ها را گسترش دهد.  
بنیان حکومت اسلامی بر نظام شورایی استوار است که حدود و چارچوبی وجود دارد که نمی‌توان پا را از آن فراتر بگذارد. عقاید ایمانی اسلام، ارکان عملی، اصول اخلاقی، احکام قطعی – که ارکان اساسی است که جامعه آنها را پذیرفته و نظام زندگی خود را بر آنها استوار نموده‌اند – در معرض تصمیم و اظهار نظر شورا قرار نمی‌گیرند. زیرا آنچه که خداوند مقرر گردانیده انسان حق ندار ملغی نماید.  
بنیان حکومت اسلامی بر نظام شورایی استوار است که حدود و چارچوبی وجود دارد که نمی‌توان پا را از آن فراتر بگذارد. عقاید ایمانی اسلام، ارکان عملی، اصول اخلاقی، احکام قطعی – که ارکان اساسی است که جامعه آنها را پذیرفته و نظام زندگی خود را بر آنها استوار نموده‌اند – در معرض تصمیم و اظهار نظر شورا قرار نمی‌گیرند. زیرا آنچه که خداوند مقرر گردانیده انسان حق ندار ملغی نماید.  
از نظر اسلام انتخاب کننده و رای دهنده همچون شاهد و گواهی‌دهنده است و باید از شروطی مانند علدات و حسن سلوک برخوارد باشد. همچنین هرگاه از رای دهندگان دارای شرایط عدالت و پاکی سیرت خواسته شود که رای خود را بدهند، نباید از آن خودداری نمایند.  
از نظر اسلام انتخاب کننده و رای دهنده هم‌چون شاهد و گواهی‌دهنده است و باید از شروطی مانند علدات و حسن سلوک برخوارد باشد. هم‌چنین هرگاه از رای دهندگان دارای شرایط [[عدل|عدالت]] و پاکی سیرت خواسته شود که رای خود را بدهند، نباید از آن خودداری نمایند.  
کاندیدای نمایندگی مردم نیز بایستی دارای صفات آگاهی و امانت‌داری و به تعبیر دیگر «تخصص و تقوی» برخوردار باشد.
کاندیدای نمایندگی مردم نیز بایستی دارای صفات آگاهی و امانت‌داری و به تعبیر دیگر «تخصص و تقوی» برخوردار باشد.
== روابط حسنه با ایران و آیت‌الله تسخیری ==
[[پرونده:قرضاوی و تسخیری.jpg|بی‌قاب|چپ]]
آن سال‌ها شیخ روابط بسیار حسنه‌ای با [[جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی]] و شخص مرحوم [[محمد علی تسخیری|آیت‌الله تسخیری]] و مرحوم [[محمد واعظ زاده خراسانی|آیت‌الله واعظ زاده خراسانی]] داشت و از این دو عالم بزرگوار تقریبی همواره به نیکی یاد می‌کرد و آنان را با انتخاب اعضای اتحادیه‌اش معاون خود قرار داده بود.
به دعوت مرحوم‌ آیت‌الله تسخیری، دبیرکل وقت [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، سفر بسیار موفق و تاریخی به [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] داشت.
او پس از بازگشت از  اولین و آخرین سفرش از ایران، با شگفتی خاصی از پیشرفت و روحیات ایرانیان تمجید می‌کرد و از گفت‌وگوهایش با علما و [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] و دیدارهایش از اماکن زیبای کشورمان، سخن می‌گفت، گاه حتی اشاره به تأثیر تبلیغات مسموم محیط رسانه‌ها داشت که ناخواسته بر ذهن او نیز نقش نهاده بود: جمله «‌[[قرآن]] ایرانیان با قرآن ما و دیگر [[مسلمان|مسلمانان]] تفاوت ندارد»، گفتار مکرر او در جلسات خصوصی با میهمانانش پس از بازگشتش بود.
البته او با بازخوانی اشعاری که در حمایت از [[نهضت ملی‌شدن نفت]] و در حمایت از مرحوم [[دکتر مصدق|مصدق]] و [[سید ابوالقاسم کاشانی|آیت الله کاشانی]] خود در آن دوران سروده بود، میزبانانش را به وجد آورده بود.


== آشنایی با تفکرات قرضاوی با 15 کتاب از وی ==
== آشنایی با تفکرات قرضاوی با 15 کتاب از وی ==
خط ۱۰۵: خط ۱۱۴:
* شرکت کنندگان در این همایش در طول چهار روز در هشت نشست علمی، در موضوعات مختلفی چون نوگرایی و مفهوم آن از منظر شیخ یوسف قرضاوی به بحث و بررسی پرداختند.
* شرکت کنندگان در این همایش در طول چهار روز در هشت نشست علمی، در موضوعات مختلفی چون نوگرایی و مفهوم آن از منظر شیخ یوسف قرضاوی به بحث و بررسی پرداختند.


== وفات ==
== درگذشت ==
به نقل از منابع خبری یوسف القرضاوی در روز دوشنبه و در تاریخ 26 سپتامبر 2022 (مصادف با 30 [[صفر المظفر|صفر]] 1444 ه. ق) در دوحه [[قطر]] از دنیا رفت<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1452586/%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81-%D9%82%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA/ به نقل از خبرگزاری شفقنا]</ref>.
به نقل از منابع خبری یوسف القرضاوی در روز دوشنبه و در تاریخ 26 سپتامبر 2022 (مصادف با 30 [[صفر المظفر|صفر]] 1444 ه. ق) در دوحه [[قطر]] از دنیا رفت<ref>[https://fa.shafaqna.com/news/1452586/%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81-%D9%82%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA/ به نقل از خبرگزاری شفقنا]</ref>.
== جستارهای وابسته ==
* [[اخوان المسلمین|اخوان‌المسلمین]]
* [[اسلام‌گرایی|اسلام‌گرایان]]
* [[الأزهر]]
* [[اتحادیه جهانی علمای مسلمان]]


== پانویس ==
== پانویس ==
confirmed، مدیران
۳۲٬۹۹۳

ویرایش