احمد بن‌ بلا

احمد بن‌ بلا
نام کامل	محمد احمد بن بلا
اطلاعات شخصی
سال تولد	۱۹۱۶ م، ۱۲۹۴ ش‌، ۱۳۳۳ ق
محل تولد	الجزایر
سال درگذشت	۲۰۱۲ م، ۱۳۹۰ ش‌، ۱۴۳۲ ق
محل درگذشت	الجزیره
فعالیت‌ها	اولین نخست‌وزیر الجزایر(۱۹۶۲ – ۱۹۶۳) و نخستین رییس‌جمهور الجزایر بعد از استقلال(۱۹۶۳ – ۱۹۶۵)

محمد احمد بن بلا (به عربی: أحمد بن بلّة) (زاده ۲۵ دسامبر ۱۹۱۶ قهرمان جهاد آزادی‌‏بخش مردم الجزایر و فرمانده نیروهای مسلح ضد استعمار از شخصیت‌‏های برجسته تاریخ معاصر است که پس از ۸۰ سال مبارزه و جهاد و تبعید و زندان، در تاریخ ۳۰ فروردین ۱۳۹۱ درگذشت. وی مجاهدی مسلمان و انقلابی بزرگ تاریخ معاصر بود و اگرچه ظاهراً به اشتراکیت یا سوسیالیسم علمی علاقمند بود، اما آن را در چارچوب تعالیم اسلامی قبول داشت. او مدافع سرسخت انقلاب اسلامی ایران بود و آن را مایه امید و عامل بیداری ملل مظلوم جهان می‌‏دانست. رهبر سیاسی جنگ استقلال الجزایر، اولین نخست‌وزیر و نخستین رئیس‌جمهور انتخابی الجزایر بود.

زندگی

بن‌بلا در یک خانواده کشاورز در شهر کوچک مغنیه در نزدیکی مرز مراکش به دنیا آمد. در ۱۹۳۷ وارد ارتش فرانسه شد و درجه گروهبانی را نیز دریافت کرد. او تا سال ۱۹۴۰ در مارسی اقامت داشت و آنگاه بازگشت به الجزایر را به ماندن در فرانسه و بازی فوتبال حرفه‌ای در تیم المپیک مارسی ترجیح داد و سه سال بعد را در مزرعه خانوادگی‌اش کار کرد. در ۱۹۴۳ به پست خود در ارتش بازگشت و به دلیل خدماتش در دوران جنگ در ایتالیا دو مدال نظامی نیز دریافت کرد. پس از پایان جنگ به مخالفت با ادامه حکومت فرانسه بر الجزایر پرداخت. در ۱۹۴۷ به عضویت شورای شهر مغنیه درآمد، اما سال بعد با دخالت فرانسوی‌ها در انتخابات از ورود به مجمع الجزایر بازماند.

مخالفت با حکومت فرانسه

بن بلا و دیگر رهبران مهاجر الجزایری مقیم مصر در ۱ نوامبر ۱۹۵۴ پس از یک ملاقات محرمانه در سوئیس با رهبران مخالفی که هنوز در الجزایر ساکن بودند، تشکیل جبهه آزادی‌بخش میهنی را برای فرماندهی مبارزه مسلحانه علیه استعمارگران فرانسوی اعلام کردند. او نقش مهمی در رهبری حزب داشت و همزمان قاچاق سلاح به خاک الجزایر را نیز سازمان‌دهی می‌کرد. بن بلا در سال ۱۹۵۶ از دو ترور ناموفق یکی در قاهره و دیگری در تریپولی جان بدر برد. اما در همین سال در الجزایر توسط نظامیان فرانسوی دستگیر شد و تا ۱۹۶۲ در زندان بود.

حکومت

پس از استقلال الجزایر بن بلا با کمک ارتش آزادی‌بخش میهنی به رهبری هواری بومدین در اوت ۱۹۶۲ دولت موقت را سرنگون کردند و بن بلا به قدرت رسید. یک‌سال بعد او به ریاست‌جمهوری انتخاب شد. بن بلا در دوران حکومت خود به اصلاحات اقتصادی مهمی دست زد. همچون ملی‌سازی مزارع بزرگ فرانسوی‌ها و وسایل تولید، احیای سنت‌های عربی و اسلامی و اختصاص یک‌چهارم بودجه دولت به بخش آموزش. در سیاست خارجی الجزایر روابط نزدیک با فرانسه را دنبال کرد و حمایت از جنبش‌های آزادی‌بخش ملی و سیاست عدم تعهد را برگزید. الجزایر در این دوران روابط نزدیکی نیز با کشورهای عربی برقرار کرد.

نظرهای مهم احمد بن بلا

در جلد دوازدهم از مجموعه «حدیث روزگار» با عنوان «خاطرات مستند استاد سیدهادی خسروشاهی درباره احمد بن بلا (فرمانده جهاد آزادی‏ بخش مردم الجزایر)» برخی آرای احمد بن بلا چنین آمده است:

-«مبارزه [را] باید [مانند] آقای خمینی از سکونت در اتاق گلی و حضور در میان مردم رهبری کرد نه از کاخ اشرافی.»

-«مذاکره با صهیونیست‏‌ها هیچ نتیجه‏‌ای جز بدبختی و ذلت نخواهد داشت و هر نوع گفتگو با اسرائیل خیانت به آرمان ملت فلسطین و عرب خواهد بود؛ چون اصل وجود اسرائیل در قلب بلاد عربی و اسلامی یک خیانت است.»

-در پایان بخش «مسأله شیعه و سنی و فلسطین» که گفتگویی با بن بلاست، بن بلا می‏ گوید: «من اعتقاد دارم که در ایران همه علما و روحانیون نباید خود را درگیر مسائل اداری و روزمره کشوری بکنند که دچار مصیبت خواهند شد. بگذارید غیر از گروهی از علمای برجسته که صلاحیت تصدی امور یا رهبری را دارند، بقیه به عنوان پناهگاه همیشگی مردم در پایگاه‏‌های مساجد، در کنار مردم باقی بمانند و از تصدی کارهای اجرایی و اداره کشور دور شوند و به ارشاد و نظارت بپردازند.»

-«در این شیخ‌نشین‌‏های خلیج فارس، مزدورانی بر سر کار گذاشته شده‏‌اند که اهداف نفت‏ خوران غربی را برآورده سازند و به دستور آنها نفت استخراج نایند و در مقابل، اسلحه خریداری کنند؛ بدون آن که بدانند این سلاح‌‏ها به چه دردشان می‌‏خورد.»

-در دومین دیدار در سوئیس، بن بلا می‏ گوید: «امام خمینی بزرگ‌‏ترین مرد تاریخ معاصر است و فکر می‌‏کنم که امام دیگری چون او نخواهد آمد. انقلاب اسلامی به نظر من، خیلی مهم‏تر از انقلاب کبیر فرانسه و انقلاب اکتبر روسیه و انقلاب نوامبر الجزایر است؛ چون این انقلاب فقط مخصوص ایران نیست، بلکه مربوط به همه ملت‏‌هاست و آثار آن در چهارچوب جغرافیایی ایران محدود نخواهد ماند. این آغاز حرکت جدید اسلام در همه دنیا خواهد بود.»

-بن بلا درباره مسئله شیعه و سنی معتقد است: «مسئله ایحاد نزاع بین شیعه و سنی یک پدیده سیاسی است و اصل آن از سوی حکومت‏‌های استبدادی و ضد مردمی پیشین به وجود آمده و اکنون هم ارتجاع عرب و دشمنان انقلاب که همان شیاطین شرق و غرب هستند، به آن دامن زده می‌‏شود تا انقلاب اسلامی ایران در چهارچوب مناطق شیعه محدود بماند و صدور انقلاب که آرزوی ما و شما بوده و ضرورتی برای حفظ و استمرار انقلاب است، غیرممکن گردد.»

-بله، من یک الجرائریِ مغربی اصل از سوی والدینم هستم، امّا همهٔ زندگی ام الجرائر است. من اینجا به دنیا آمدم.

-جز قرآن کریم، هیچ رفیقی در همهٔ دوره‌های زندانم همراهم نبود.

-لائیک نیستم. کسی که سوی لائیک دعوت می‌کند؛ می‌خواهد لباس غربی برای بدن اسلامی بپوشاند. آنچه در انقلاب ایران برای من مهم است این است که برای اولین بار انقلابی با طرح فرهنگی تولد یافته است.

جوانان کلیه کشورهای اسلامی هویت واقعی اسلامی خویش را می‌جویند. آنها برنامه‌های تمدن غربی را رد می‌کنند. وقتی این جوانان به مسجد می‌روند صحبت از فرهنگ غرب به تنهایی کافی نیست بلکه باید از فرهنگ اسلامی سخن گفت. طرد فرهنگ غربی از جانب ما به دلیل نژادپرستی نیست بلکه به دلیل آن است که مناسب حال و شرایط ما نیست.

درگذشت

احمد بن بلا در ۱۱ آوریل ۲۰۱۲ در سن ۹۵ سالگی درگذشت.