نخستین مشایخ طریقه خلوتیه مصر

نسل مشايخ مصرى طریقت خلوتیه از حدود سه قرن پیش که از شخصیت‌های برجسته در الازهر و دنیای اهل سنت بوده اند در ادامه خواهد آمد.

مشايخ سابق شاخه‌هاى فعال در مصر

شيخ احمد الصاوى

شيخ احمد بن محمد المالكى الصاوى موسس طريقت صاويه خلوتيه، در سال (1175 هـ . ق) به دنيا آمده و از طريق محمد بن حنفيه منسوب به امام على مى‌باشد. شيخ احمد در شهر خود و در هشت سالگى موفق به حفظ قرآن گرديد سپس براى ادامه تحصيل وارد الازهر شد. وى در ابتدا تحت تربيت احمد بن دردير قرار گرفت سپس از محضر ديگر شيوخ زمانش چون: شيخ سليمان بن عمر بن منصور العجيلى الأزهرى معروف به جمل، شمس الدين محمد بن أحمد بن عرفه الدسوقى الأزهرى و شيخ محمد بن محمد بن أحمد الأمير الكبير المالكى الأزهرى بهره گرفت. احمد الصاوى موسس يكى از طريقت‌هاى معاصر و فعال در مصر با همين نام مى‌باشد. وى استادى متبحر در علوم ظاهرى و باطنى بوده است كه خود نيز زمان بسيارى را صرف تربيت شاگردان نموده است. احمد الصاوى در محرم سال (1241 هـ . ق) در مدينه منوره از دنيا رفت و حدود 14 اثر ازوى به يادگار ماند.

از آثاروى مى‌توان موارد زير را نام برد:

الفرائد السنية على منن الهمزة، شرح تحفة الإخوان في علم البيان لشيخه احمد الدردير، الأسرار الربانية والفيوضات الرحمانية،على الصلوات الدرديرية،شرح منظومة (أسماء الله الحسنى)، بلغة السالك، لشرح أقرب المسالك لمذهب الإمام مالك، رسالة فيها للخلوة من الشروط والآداب، حاشيه بر تفسير الإمامين الجلالين، شرح بر جوهرة التوحيد، حاشيه بر أنوار التنزيل للبيضاوى، حاشية بر شرح .

شيخ عمر جعفر الشبراوى

موسس شاخه شبراويه خلوتيه است كه در سال 1235 هـ . ق. 1819م) در قريه شبرازنجى واقع در المنوفيه بدنيا آمد.

درباره ولادت وى داستان‌هاى متفاوتى را ذكر مى‌نمايند از جمله: قبل از ولادت شيخ جعفر پدرش در خواب ديد برگ‌هاى به وى داده مى‌شود كه روى آن چيزى نوشته شده است با اين مضمون از شانزده هزار، دو هزار آن درست است. اگر تو اهتمام داشته باشى مى‌توانى بنويسى. در غير اين صورت، يكى از فرزندانت بنويسد. وقتى از خواب برخواست همان برگه را در بيدارى مشاهده نمود، وى برگه را پيش خود حفظ نمود و براى كسب علم به الازهر رفت گرچه نتوانست در الازهر ادامه تحصيل بدهد. بقية عمر خود را در روستاى خود به كشاورزى گذراند. پس از آن، شيخ جعفر به دنيا آمد، وى اين تولد را به فال نيک گرفت در يک يادداشتى آن را نوشت و بر اساس خوابى كه ديده بود، آن را به گردن وى آويخت.

وى درخان‌هاى به دنيا آمد كه محلى مذهبى براى پرورش وى بود به طورى كه اهالى خانه آنها را دار اهل الله مى‌ناميدند.در كودكى (در شش سالگى) موفق به حفظ قرآن شده و علوم قرآنى را به دست علماء الازهر مثل شيخ السباعى، شيخ الباجورى و شيخ عبده البلتانى فرا گرفت. وى فردى سخاوتمند و بخشنده بوده و نصف اموال خود را صرف نيازمندان نمود، كرامات زيادى را نيزازوى نقل نموده‌اند. شيخ عمر پس از تعمق در دين و فراگيرى علوم دينى به تدريس در الازهر پرداخت و در سال (1303 هـ . ق. 1885م) در سن 68 سالگى از دنيا رفت و در وطن خود به خاک سپرده شد. پس ازوى شيخ عبدالسلام الشبراوى رهبرى طريقت را بر عهده گرفت. وى داراى تأليفات متعدد از جمله؛ رساله الاسرار البهية في الطريقة النقشبندية و رساله الفيض الإلهى المدرار على أبيات العلامة الشيخ محمد الزهار مى‌باشد.

شيخ عبدالسلام عمر الشبراوى

شيخ عبدالسلام ابن قطب الشيخ عمر هيكل الشبراوى، وى بزرگترين فرزند و از موفقترين شاگردان شيخ عمر جعفر مى‌باشد. وى در شهر شبرازنجى به دنيا آمد و در همانجا موفق به حفظ قرآن گرديد. سپس براى كسب علم وارد الازهر شد در حاليكه از كم سن و سال ترين شاگردان آنجا بود. براى ايشان نيز كرامات بسيارى نقل نموده‌اند. شيخ عبدالسلام در پنجم محرم سال (1307 هـ . ق) و در جوانى از دنيا رفت.

سيد حسن القصبی

سيد حسن القصبی معروف به ابو حامد الأزهرى الخلوتى نوه شخصى به نام سيد عيسى مى‌باشد كه جزء اولين افرادى است كه از طرابلس غربى وارد مصر شده‌اند، وى در محله القصب مدفون مى‌باشد. لذا سيد حسن را قصبى ناميدند - وى بعدها انشعابى از خلوتيه را با همين نام بنيان نهاد – و از آنجا كه از طرف پدرى منتسب به امام حسين بود، سيد ناميده شد. سيد حسن براى فراگيرى علوم وارد الازهر شده در آنجا تحت تعليم شيخ عبدالله الشرقاوى قرار گرفت و توسط ايشان وارد طريقت خلوتيه شد. در آن زمان خلوتيه انتشار زيادى در بين علما داشت تا حدى كه جبرتى درباره آن گفته است: خلوتيه طريقتى است كه بيشترين موافقت را با كتاب و سنت دارد. سيد حسن علاوه بر فراگيرى علوم دينى و مشاركت‌هاى صوفيانه در فعاليت‌هاى سياسى نيز حضور داشته از فعالان ضد استعمار فرانسوى بوده است تا اندازهاى كه فعاليت‌هاى وى بين مردم مشهور شد و خود اين عامل باعث گرايش آنان به خلوتيه گرديد. سيد حسن القصبى در سال (1244 هـ .ق) از دنيا رفت و در محل هاى به نام نشا در مسجد خودش به خاک سپرده شد. از وى تأليفاتى نيز بر جاى مانده است از جمله كتاب الجواهر المكية في السير والسلوك على طريقة السادة الخلوتية كه در سال (1233 هـ . ق) در مكه مكرمه نگاشته است.

شيخ محمد عيد الشافعى

شيخ محمد سيدى از نسل امام حسن بوده و در سال (1912 م - 1330 هـ .ق) در شهر قليوبية در خانوادهاى بنّا به دنيا آمد. وى در سه سالگى پدر خود را از دست داده، نزد دائى خود به قاهره فرستاده شد. در هشت سالگى موفق به حفظ قرآن كريم شد و به دليل علاقه به علوم اسلامى مشغول به تحصيل در اين امور گرديد، پس از آشنايى با شيخ محمد ابراهيم الببلاوى مريد وى شده از محضرش كسب فيض نموده و اجازه ارشاد را از ايشان دريافت كرد. سپس خود شاخ‌هاى از طريقت خلوتيه بنام الخلوتيه المحمديه را تأسيس نمود.