۸۷٬۸۱۰
ویرایش
ریشه‌های عربیت مردم مصر (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'کتابها' به 'کتابها'
جز (جایگزینی متن - 'جریان شناسی' به 'جریان‌شناسی') |
جز (جایگزینی متن - 'کتابها' به 'کتابها') |
||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
1. فتح اسلامی و آمدن عربهای مسلمان به مصر و نزدیکی فرهنگی و قومی با مردم آنجا، زمینه پذیرش «فرهنگ عربی- اسلامی» را فراهم نموده است. | 1. فتح اسلامی و آمدن عربهای مسلمان به مصر و نزدیکی فرهنگی و قومی با مردم آنجا، زمینه پذیرش «فرهنگ عربی- اسلامی» را فراهم نموده است. | ||
2. زبان و فرهنگ عربی، به علل اختلاط عربها و «قبطیها» و در مواردی بر اثر فشارهای سیاسی- اجتماعی عربهای مسلمان در مصر، منتشر شد. | 2. زبان و فرهنگ عربی، به علل اختلاط عربها و «قبطیها» و در مواردی بر اثر فشارهای سیاسی- اجتماعی عربهای مسلمان در مصر، منتشر شد. | ||
3. در هیچ کدام از منابع «دست اول» تاریخ مصر، نمیتوان پاسخی کامل و جامع برای پرسش‌های این تحقیق یافت. زیرا «پذیرش فرهنگ و زبان عربی در مصر» تدریجی و آرام و طی چند قرن صورت گرفته است. از این رو پژوهشگر ناچار است، نشانه‌های تغییر رفتار سیاسی- اجتماعی مصریها را در کتب و اسناد گوناگون پی‌گیری کند. تحقیقات برخی مستشرقان و نویسندگان مصری در مورد گرایش مردم مصر به فرهنگ و زبان عربی، در | 3. در هیچ کدام از منابع «دست اول» تاریخ مصر، نمیتوان پاسخی کامل و جامع برای پرسش‌های این تحقیق یافت. زیرا «پذیرش فرهنگ و زبان عربی در مصر» تدریجی و آرام و طی چند قرن صورت گرفته است. از این رو پژوهشگر ناچار است، نشانه‌های تغییر رفتار سیاسی- اجتماعی مصریها را در کتب و اسناد گوناگون پی‌گیری کند. تحقیقات برخی مستشرقان و نویسندگان مصری در مورد گرایش مردم مصر به فرهنگ و زبان عربی، در کتابها و مقاله‌های زیادی منتشر شده است. بیشتر این پژوهش‌ها، در قالب تاریخ سیاسی – اجتماعی مصر ارائه گردیده است. دکتر [[ممدوح عبدالرحمن الریطی]] در کتاب «دورالقبایل العربیة فی صعید مصر»، آلفرد بتلر در کتاب «فتح العرب للمصر»، ودکتور، إس ترتون در کتاب «الامویة فی مصر»، عبدالله خورشیدالبری نویسنده کتاب «القبائل العربیة فی مصر»، محمود محمدزیاده نویسنده کتاب «مجتمعات اسلامیة»، سیداسماعیل کاشف در کتاب «مصر الاسلامیة و اهل الذمة» و مُنی حسن احمد محمود نویسنده کتاب «دراسات فی السیاسة العامة للدولة الاموی فی مصر» موضوع عرب شدن مردم مصر را به بحث گذاشته‌اند. عقیده بیشتر این پژوهشگران این است که مصریها و عربها از دیرباز پیوندهای عمیقی با هم داشته‌اند. در این کتابها پاسخی جامع و کامل به پرسش‌های این مقاله را نمیتوان یافت. محمدابراهیم المرشدی در کتاب «عروبة مصر و اقباطها» و دکتر علی الخربوطلی در کتاب «التاریخ الموحد لامة العربیة» و نوشته‌هایی از این دست تلاش می‌کنند که فرهنگ و زبان قبطیها را پیش از فتح اسلامی، عربی شده نشان دهند و به نظر میرسد این دسته نویسندگان در پی تلقین وحدت همه کشورهای کنونی عرب می‌باشند و آثار آنها خالی از اغراض سیاسی و اجتماعی نیست. ویژگی این پژوهش نسبت به کتابهای نامبرده، ارائه شواهدی است که نشان می‌دهد پذیرش فرهنگ و زبان عربی در مصر، پس از اسلام رخ داده است و عامل اساسی این رخداد، عربهای مسلمان و حضور اسلام در این سرزمین بوده است. تفاوت دیگر این است که مقایسه‌ای بین ایران و مصر صورت گرفته است، مقایسه گسترش زبان عربی و اسلام در ایران با مصر می‌تواند ما را به کسب پاسخی علمی‌تر به سؤالات این پژوهش رهنمون باشد. | ||
==نگاهی به تاریخ مصر از فتح اسلامی تا پایان حکومت سفیانیان(21- 64ق)== | ==نگاهی به تاریخ مصر از فتح اسلامی تا پایان حکومت سفیانیان(21- 64ق)== | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
===10- جذابیت دین اسلام و الگو بودن پیامبر (ص) برای قبطیان=== | ===10- جذابیت دین اسلام و الگو بودن پیامبر (ص) برای قبطیان=== | ||
احادیثی که از پیامبر(ص) در مورد توصیه آن حضرت به رفتار نیکو با مصریان بر سر زبانها بود، در گرایش مصریها به اسلام و پذیرش زبان عربی، بی تأثیر نبوده است. مشهورترین حدیثی که در‌این‌باره گزارش شده است: « هنگامی که مصر را فتح کردید با قبطیان به خیر و نیکی رفتار کنید زیرا ذمه آنها بر گردن شما است و با ماخویشی دارند» <ref>(بلاذری، 1376: 376 وابن عبدالحکم،1920: 2)</ref> عده‌ای از والیان مصر مانند عمرو، براساس توصیه پیامبر با مصریها عدالت پیشه نمودند و در عقاید آنها دخالت نمیکردند و از اعمال فشار برای پذیرفتن دین جدید جلوگیری میکردند <ref>(کولونیل، 1997: 52)</ref>. بیشتر | احادیثی که از پیامبر(ص) در مورد توصیه آن حضرت به رفتار نیکو با مصریان بر سر زبانها بود، در گرایش مصریها به اسلام و پذیرش زبان عربی، بی تأثیر نبوده است. مشهورترین حدیثی که در‌این‌باره گزارش شده است: « هنگامی که مصر را فتح کردید با قبطیان به خیر و نیکی رفتار کنید زیرا ذمه آنها بر گردن شما است و با ماخویشی دارند» <ref>(بلاذری، 1376: 376 وابن عبدالحکم،1920: 2)</ref> عده‌ای از والیان مصر مانند عمرو، براساس توصیه پیامبر با مصریها عدالت پیشه نمودند و در عقاید آنها دخالت نمیکردند و از اعمال فشار برای پذیرفتن دین جدید جلوگیری میکردند <ref>(کولونیل، 1997: 52)</ref>. بیشتر کتابهای مورخان مسلمان که جریان فتح مصر را گزارش کردهاند، از توصیه پیامبر(ص) برای خوش رفتاری با مصریها به دلیل خویشاوندی با عربها، چون عربهای عدنانی خود را از فرزندان هاجر مصری میدانند، یاد کردهاند و والیان و کارگزاران مصر در سخنان خود، عربها را به رعایت این توصیه پیامبر(ص) تذکر میدادند. پر واضح است که این رفتارها و بیان این احادیث در گرایش مردم مصر به اسلام و پذیرفتن عربها به عنوان مردمی همجنس خود آنها، بیتأثیر نبوده است. همچنین سادگی و یکدست بودن دین اسلام در مقایسه با تفرقه و جدالهای فکری و مذهبی مسیحیت در پذیرش اسلام و فرهنگ عربی مؤثر بود. | ||
نتیجه | نتیجه | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
===الف) | ===الف) کتابها=== | ||
- ابنتغری بردی، ابوالمحاسن (1413ق) النجوم الزهره فی ملوک مصر و القاهره، تحقیق و تعلیق محمدحسین شمسالدین، بیروت: دارالکتب العلمیه. | - ابنتغری بردی، ابوالمحاسن (1413ق) النجوم الزهره فی ملوک مصر و القاهره، تحقیق و تعلیق محمدحسین شمسالدین، بیروت: دارالکتب العلمیه. | ||
- ابنخردادبه (1370) المسالک و الممالک، ترجمه دکتر حسین قره چانلو، تهران: مترجم، چ اول. | - ابنخردادبه (1370) المسالک و الممالک، ترجمه دکتر حسین قره چانلو، تهران: مترجم، چ اول. | ||