۲۱٬۹۴۳
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۹۶: | خط ۱۹۶: | ||
'''موفقیت و پیشرفت در امور زندگی''' | '''موفقیت و پیشرفت در امور زندگی''' | ||
همانگونه که میدانید در نظام زندگی بر سر راه هر کار مهمی، موانعی قرار دارد که عبور از آنها فقط با نیروی '''«صبر»''' و شکیبایی ممکن است. امیرمومنان (علیهالسلام) فرمودند: «الصبر عون علی کل امر؛ | |||
همانگونه که میدانید در نظام زندگی بر سر راه هر کار مهمی، موانعی قرار دارد که عبور از آنها فقط با نیروی '''«صبر»''' و شکیبایی ممکن است. امیرمومنان (علیهالسلام) فرمودند: | |||
'''«صبر»''' و شکیبایی به پیشرفت هر کار (مهمی) کمک میکند.» | '''«صبر»''' و شکیبایی به پیشرفت هر کار (مهمی) کمک میکند.» | ||
'''نشانگر واقعیت ایمان''' | '''نشانگر واقعیت ایمان''' | ||
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)]] در کلامی زیبا، آینده امت اسلامی را دستخوش شرایطی میدانند که انسان ناچار از '''«صبر»''' در برابر آنهاست و در این دشواریها، صدیق واقعی کسی است که '''«صبر»''' پیشه سازد: زمانی بر مردم پیش آید که سلطنت و مقام جز به وسیله کشتن و ستمگری به دست نمیآید، ثروت جز با غضب و بخل کسب نشود، دوستی جز به وسیله بیرون شدن از دین و پیروی هوس به دست نیاید. پس کسی که به آن زمان برسد و بر فقر '''«صبر»''' کند، با آنکه بر ثروت (از راه معصیت) توانایی داشته باشد و بر دشمنی مردم '''«صبر»''' کند در حالی که بر جلب دوستی آنان از طریق گناه توانا باشد و بر ذلت '''«صبر»''' کند با آنکه بر عزت (از راه معصیت) قادر باشد، خدا ثواب پنجاه صدیق از تصدیقکنندگان مرا به او عطا فرماید. | |||
[[حضرت محمد (ص)|پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)]] در کلامی زیبا، آینده امت اسلامی را دستخوش شرایطی میدانند که انسان ناچار از '''«صبر»''' در برابر آنهاست و در این دشواریها، صدیق واقعی کسی است که '''«صبر»''' پیشه سازد: زمانی بر مردم پیش آید که سلطنت و مقام جز به وسیله کشتن و ستمگری به دست نمیآید، ثروت جز با غضب و بخل کسب نشود، دوستی جز به وسیله بیرون شدن از دین و پیروی هوس به دست نیاید. پس کسی که به آن زمان برسد و بر فقر '''«صبر»''' کند، با آنکه بر ثروت (از راه معصیت) توانایی داشته باشد و بر دشمنی مردم '''«صبر»''' کند در حالی که بر جلب دوستی آنان از طریق گناه توانا باشد و بر ذلت '''«صبر»''' کند با آنکه بر عزت (از راه معصیت) قادر باشد، خدا ثواب پنجاه صدیق از تصدیقکنندگان مرا به او عطا فرماید.'''فوز و رستگاری''' | '''فوز و رستگاری''' | ||
امیرالمومنین (علیهالسلام) در اینباره میفرمایند: انسان شکیبا پیروزی را از دست نخواهد داد هر چند طول بکشد. | امیرالمومنین (علیهالسلام) در اینباره میفرمایند: انسان شکیبا پیروزی را از دست نخواهد داد هر چند طول بکشد. | ||
این حکم در تمام ابعاد معنوی و مادی زندگی انسانها است. در آیات الهی نیز، نصرت و پیروزی از پیامدهای '''«صبر»''' عنوان شده است. | این حکم در تمام ابعاد معنوی و مادی زندگی انسانها است. در آیات الهی نیز، نصرت و پیروزی از پیامدهای '''«صبر»''' عنوان شده است. | ||
'''یاری در برزخ''' | '''یاری در برزخ''' | ||
'''«صبر»''' یاور انسان در برزخ و تامینکننده بهشت در عالم قیامت است، [[امام جعفر صادق|امام صادق (علیهالسلام)]] میفرمایند: مومن چون داخل قبر شود نماز، طرف راست و زکات، طرف چپ اوست. احسان بر سرش سایه میافکند و '''«صبر»''' در طرفی دور از آنها میایستد. چون دو فرشته که متصدی سوال از او هستند بر او وارد میشوند '''«صبر»''' به نماز، زکات و احسان میگوید: مواظب رفیق خود باشید، اگر درمانده شدید من حاضرم. | '''«صبر»''' یاور انسان در برزخ و تامینکننده بهشت در عالم قیامت است، [[امام جعفر صادق|امام صادق (علیهالسلام)]] میفرمایند: مومن چون داخل قبر شود نماز، طرف راست و زکات، طرف چپ اوست. احسان بر سرش سایه میافکند و '''«صبر»''' در طرفی دور از آنها میایستد. چون دو فرشته که متصدی سوال از او هستند بر او وارد میشوند '''«صبر»''' به نماز، زکات و احسان میگوید: مواظب رفیق خود باشید، اگر درمانده شدید من حاضرم. | ||
'''اجر آخرت''' | '''اجر آخرت''' | ||
در قرآن کریم آمده است: «اولئک یجزون الغرفه بما صبروا؛ | در قرآن کریم آمده است: «اولئک یجزون الغرفه بما صبروا؛ | ||
به پاداش '''«صبر»''' و بردباری غرفههای جنت و قصر بهشتی مییابند.» | به پاداش '''«صبر»''' و بردباری غرفههای جنت و قصر بهشتی مییابند.» | ||
همچنین امام باقر (علیهالسلام) در مورد اجر اخروی '''«صبر»''' میفرمایند: «بهشت در میان ناگواریها و شکیباییها است، پس هر که در دنیا بر ناگواریها '''«صبر»''' کند به بهشت خواهد رفت؛ | همچنین امام باقر (علیهالسلام) در مورد اجر اخروی '''«صبر»''' میفرمایند: «بهشت در میان ناگواریها و شکیباییها است، پس هر که در دنیا بر ناگواریها '''«صبر»''' کند به بهشت خواهد رفت؛ | ||
'''راههای تحصیل''''''«صبر»''' | |||
هر چند بسیار مشکل است، اما با معجونی از علم و عمل دست یافتنی است، در مرحله علم، انگیزه دین تقویت میشود و در مرحله عمل علاوه بر تقویت انگیزه دین، انگیزه هوی نیز تضعیف میشود و بدینترتیب انسان به مقام '''«صبر»''' دست مییابد. | |||
'''راههای تحصیل''''''«صبر»''' | |||
'''تقویت انگیزه دین''' | '''تقویت انگیزه دین''' | ||
تقویت پایههای ایمان: هر قدر ایمان انسان به حکمت و رحمت پروردگار بیشتر باشد، '''«صبر»''' او نیز بیشتر خواهد شد. | تقویت پایههای ایمان: هر قدر ایمان انسان به حکمت و رحمت پروردگار بیشتر باشد، '''«صبر»''' او نیز بیشتر خواهد شد. | ||
تفکر در آیات و روایات صبر: انسان با اندیشه در این باب در مییابد که پاداش صبر، بیشتر از چیزی است که از دست داده است. | تفکر در آیات و روایات صبر: انسان با اندیشه در این باب در مییابد که پاداش صبر، بیشتر از چیزی است که از دست داده است. | ||
مطالعه سیره اولیاء الهی: مطالعه احوال انبیاء و اولیاء و بزرگان به انسان الهام میدهد که نباید در برابر حجم مشکلات بیتابی نمود. | مطالعه سیره اولیاء الهی: مطالعه احوال انبیاء و اولیاء و بزرگان به انسان الهام میدهد که نباید در برابر حجم مشکلات بیتابی نمود. | ||
'''تضعیف هویپرستی''' | '''تضعیف هویپرستی''' | ||
- خودسازی و ریاضتدادن به نفس. | - خودسازی و ریاضتدادن به نفس. | ||
- توجه به ریشهها و عوامل کمصبری و مبارزه با آن. (ریشه بیصبری گاهی خشم و غضب است و گاهی عجله و شتابزدگی است و گاهی هم ناامیدی و یاس است که باید با آنها به مبارزه پرداخت.) | - توجه به ریشهها و عوامل کمصبری و مبارزه با آن. (ریشه بیصبری گاهی خشم و غضب است و گاهی عجله و شتابزدگی است و گاهی هم ناامیدی و یاس است که باید با آنها به مبارزه پرداخت.) | ||
خط ۲۴۸: | خط ۲۲۴: | ||
=وسیله امتحان بندگان= | =وسیله امتحان بندگان= | ||
انسان و محل زندگی او به نحوی آفریده شده که با آفات، کمبودها، موانع و مصیبتهای فراوانی همراه است و همیشه آفات و مصائبی در اموال، عزیزان، دوستان و... در کمین نعمتهاست که موجب از دست دادن آنها میشود، از سویی دیگر انسان در معرض حملات شدید تمایلات نفسانی است که همه این موارد ابزار آزمایش انسان توسط خدای متعال به شمار میآیند. | انسان و محل زندگی او به نحوی آفریده شده که با آفات، کمبودها، موانع و مصیبتهای فراوانی همراه است و همیشه آفات و مصائبی در اموال، عزیزان، دوستان و... در کمین نعمتهاست که موجب از دست دادن آنها میشود، از سویی دیگر انسان در معرض حملات شدید تمایلات نفسانی است که همه این موارد ابزار آزمایش انسان توسط خدای متعال به شمار میآیند. | ||
«وَ نَبْلُوَکُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیْرِ فِتْنَةً وَ إِلَیْنا تُرْجَعُون؛ و شما را با بدیها و خوبیها آزمایش میکنیم و سرانجام بسوی ما بازگردانده میشوید!» | |||
«وَ نَبْلُوَکُمْ بِالشَّرِّ وَ الْخَیْرِ فِتْنَةً وَ إِلَیْنا تُرْجَعُون؛ | |||
و شما را با بدیها و خوبیها آزمایش میکنیم و سرانجام بسوی ما بازگردانده میشوید!» | |||
در این میان تنها کسانی از میان موانع و مشکلات، سلامت به مقصد میرسند که با صبر، به قضای الهی راضی شده و تمایلات نفسانی را حبس نموده، و تسلیم امر خداوند گشتند. | در این میان تنها کسانی از میان موانع و مشکلات، سلامت به مقصد میرسند که با صبر، به قضای الهی راضی شده و تمایلات نفسانی را حبس نموده، و تسلیم امر خداوند گشتند. | ||
مصائب گوناگون آنان را از شکر، اطاعت و عبادت خداوند باز نداشته و با وجود تمام مشکلات، خود را به انجام وظایف الهی وادار سازند. | مصائب گوناگون آنان را از شکر، اطاعت و عبادت خداوند باز نداشته و با وجود تمام مشکلات، خود را به انجام وظایف الهی وادار سازند. | ||
=جایگاه صابرین= | =جایگاه صابرین= | ||
خداوند در قرآن کریم در موارد مختلف به شکلهای گوناگون به این موضوع پرداخته و انسانها را با جایگاه و ارزش '''«صبر»''' آشنا ساخته است، همچنین به صابرین همراهی و یاری خود را در مراحل سخت زندگی، وعده داده و نعمتهای ویژهای عنایت کرده است. | خداوند در قرآن کریم در موارد مختلف به شکلهای گوناگون به این موضوع پرداخته و انسانها را با جایگاه و ارزش '''«صبر»''' آشنا ساخته است، همچنین به صابرین همراهی و یاری خود را در مراحل سخت زندگی، وعده داده و نعمتهای ویژهای عنایت کرده است. | ||
«وَ بَشِّرِ الصَّابِرین... أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُون؛ بشارت ده به استقامتکنندگان!... اینها، همانها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آنها هستند هدایتیافتگان!» واژه '''«صبر»''' و مشتقات آن ۱۰۳ بار در قرآن به کار رفته که نشان از اهمیت ویژه این حرکت اخلاقی از دیدگاه دین مبین اسلام و قرآن کریم دارد. | «وَ بَشِّرِ الصَّابِرین... أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُون؛ بشارت ده به استقامتکنندگان!... اینها، همانها هستند که الطاف و رحمت خدا شامل حالشان شده و آنها هستند هدایتیافتگان!» واژه '''«صبر»''' و مشتقات آن ۱۰۳ بار در قرآن به کار رفته که نشان از اهمیت ویژه این حرکت اخلاقی از دیدگاه دین مبین اسلام و قرآن کریم دارد. | ||
=پاداش و منزلت صابران= | =پاداش و منزلت صابران= | ||
خداوند در موارد مختلف به پاداش صابران پرداخته هست. | خداوند در موارد مختلف به پاداش صابران پرداخته هست. | ||
«وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَریراً...؛ و در برابر صبرشان، بهشت و لباسهای حریر بهشتی را به آنها پاداش میدهد!...» | «وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَریراً...؛ و در برابر صبرشان، بهشت و لباسهای حریر بهشتی را به آنها پاداش میدهد!...» | ||
این آیه و آیات بعد که در وصف '''«صبر»''' بر گرسنگی و ایثار طعام [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیهالسلام)]] و خانواده ایشان نازل شده است، به پاداش آن اشاره نموده و نعمتهای بهشتی را که به خاطر '''«صبر»''' به آن بزرگوارن داده شده، بیان میکند، و این خود بیانگر نشانهای بر پاداش عظیم و منزلت صابران در درگاه خداوند است. | این آیه و آیات بعد که در وصف '''«صبر»''' بر گرسنگی و ایثار طعام [[علی بن ابی طالب|امام علی (علیهالسلام)]] و خانواده ایشان نازل شده است، به پاداش آن اشاره نموده و نعمتهای بهشتی را که به خاطر '''«صبر»''' به آن بزرگوارن داده شده، بیان میکند، و این خود بیانگر نشانهای بر پاداش عظیم و منزلت صابران در درگاه خداوند است. | ||
=نشانههای صابران= | =نشانههای صابران= | ||
در این مورد [[حضرت محمد (ص)|رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)]] فرمودند: "صابر و بردبار سه نشانه دارد: | در این مورد [[حضرت محمد (ص)|رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم)]] فرمودند: "صابر و بردبار سه نشانه دارد: | ||
- سست و کسل نمیگردد. | - سست و کسل نمیگردد. | ||
خط ۲۸۰: | خط ۲۴۵: | ||
=جزع و آثار سوء آن= | =جزع و آثار سوء آن= | ||
جزع و بیتابی نقطه مقابل '''«صبر»''' است و آن، حالت بیقراری و ناشکیبایی در برابر حوادث و مشکلات است، به گونهای که انسان در برابر حادثه زانو زند، مایوس شود، بیتابی کند و یا از تلاش و کوشش برای رسیدن به مقصد چشم بپوشد. | جزع و بیتابی نقطه مقابل '''«صبر»''' است و آن، حالت بیقراری و ناشکیبایی در برابر حوادث و مشکلات است، به گونهای که انسان در برابر حادثه زانو زند، مایوس شود، بیتابی کند و یا از تلاش و کوشش برای رسیدن به مقصد چشم بپوشد. | ||
افرادی که جزع میکنند، شتابزده و عجول هستند. قدرت مهار و کنترل خود را ندارند، زود دستپاچه شده و حوصله لازم را برای رسیدن به مقصد ندارند. نتیجه جزع و بیتابی، افزایش خطا و در نتیجه ندامت و پشیمانی است. کسی که بیصبری میکند نمیتواند نتیجه کار را تغییر دهد، فقط اجر خود را از بین برده و نیروها را هدر میدهد. [[علی بن ابی طالب|امیر مؤمنان علی(علیهالسلام)]] در مذمت جزع میفرمایند: «از جزع و ناشکیبایی بپرهیز. زیرا امید انسان را قطع و کوشش و تلاش را ضعیف ساخته و غم و اندوه به بار میآورد»<ref>مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، ج۲، ص۴۵۷.</ref>. | افرادی که جزع میکنند، شتابزده و عجول هستند. قدرت مهار و کنترل خود را ندارند، زود دستپاچه شده و حوصله لازم را برای رسیدن به مقصد ندارند. نتیجه جزع و بیتابی، افزایش خطا و در نتیجه ندامت و پشیمانی است. کسی که بیصبری میکند نمیتواند نتیجه کار را تغییر دهد، فقط اجر خود را از بین برده و نیروها را هدر میدهد. [[علی بن ابی طالب|امیر مؤمنان علی(علیهالسلام)]] در مذمت جزع میفرمایند: «از جزع و ناشکیبایی بپرهیز. زیرا امید انسان را قطع و کوشش و تلاش را ضعیف ساخته و غم و اندوه به بار میآورد»<ref>مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، ج۲، ص۴۵۷.</ref>. | ||
خط ۲۸۷: | خط ۲۵۱: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده: مفاهیم اسلامی]] | [[رده:مفاهیم اسلامی]] |