قیام ۱۵ خرداد: تفاوت میان نسخه‌ها

قیام ۱۵ خرداد (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۵

۳۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۸ نوامبر ۲۰۲۲

بدون خلاصۀ ویرایش

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۵٬۹۰۳

ویرایش

@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
 </div>
-'''قیام ۱۵ خرداد''' که در پی دستگیری [[امام خمینی(ره)]] در ۱۳ [[ماه خرداد]] ۱۳۴۲ [[خورشیدی]] رخ داد و به دنبال آن، کشتار [[رژیم شاهنشاهی]] در خیابان‌های [[تهران]] و سراسر کشور به وقوع پیوست در حقیقت بسترساز و منشا [[انقلاب اسلامی]] در [[ماه بهمن]] ۱۳۵۷ خورشیدی بود و نخستین جرقه‌های سرنگونی رژیم شاهنشاهی را رقم زد.
+'''قیام ۱۵ خرداد''' که در پی دستگیری [[امام خمینی(ره)]] در ۱۳ [[خرداد|ماه خرداد]] ۱۳۴۲ [[خورشیدی]] رخ داد و به دنبال آن، کشتار [[رژیم شاهنشاهی]] در خیابان‌های [[تهران]] و سراسر کشور به وقوع پیوست در حقیقت بسترساز و منشا [[انقلاب اسلامی]] در [[بهمن|ماه بهمن]] ۱۳۵۷ خورشیدی بود و نخستین جرقه‌های سرنگونی رژیم شاهنشاهی را رقم زد.
 =انگیزه‌‏ها و اهداف قیام پانزده خرداد=
@@ خط ۴۸: / خط ۴۸: @@
 =ماهیت قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲=
-با توجه به اینکه ماهیت اصلی سیاست‌ها و برنامه‌های رژیم شاه، مبارزه با فرهنگ مذهبی مردم ایران بود<ref> ر. ک. عمید زنجانی، عباسعلی. انقلاب اسلامی و ریشه های آن، چاپ سوم، تهران: نشر کتاب سیاسی، ۱۳۶۹، ص. ص. ۴۴۸ - ۴۴۷.</ref> و این مساله با روحیه مذهبی مردم سازگار نبود، به طور طبیعی قیام پانزده خرداد دارای ماهیت اصیل دینی و مذهبی بود؛ زیرا این قیام برای دفاع از فرهنگ اسلامی و ارزشها و هنجارهای مذهبی مردم ایران به وقوع می‌‌‏پیوست.
+با توجه به اینکه ماهیت اصلی سیاست‌ها و برنامه‌های رژیم شاه، مبارزه با فرهنگ مذهبی مردم ایران بود<ref> ر. ک. عمید زنجانی، عباسعلی. انقلاب اسلامی و ریشه های آن، چاپ سوم، تهران: نشر کتاب سیاسی، ۱۳۶۹، ص. ص. ۴۴۸ - ۴۴۷.</ref> و این مساله با روحیه مذهبی مردم سازگار نبود، به طور طبیعی قیام پانزده خرداد دارای ماهیت اصیل دینی و مذهبی بود؛ زیرا این قیام برای دفاع از فرهنگ اسلامی و ارزش‌ها و هنجارهای مذهبی مردم ایران به وقوع می‌‌‏پیوست.
-در بررسی پدیده‌های اجتماعی، توجه به عناصر آن بسیار مهم هستند. عناصر اصلی این قیام شامل نیروهای قیام و به بیان دیگر، رهبری قیام و مردم است که توسط ایدئولوژی و اندیشه نهضت ‏به همدیگر پیوند خورده‏اند. ایدئولوژی و تفکر قیام، همانا اندیشه‌های ناب مذهبی بود. در واقع، اندیشه‌ها و افکار، انگیزه‌ها و اهداف و آرمانها و آرزوهای مردم ایران، از زبان رهبر نهضت؛ یعنی امام خمینی بیان می‌‏شد.
+در بررسی پدیده‌های اجتماعی، توجه به عناصر آن بسیار مهم هستند. عناصر اصلی این قیام شامل نیروهای قیام و به بیان دیگر، رهبری قیام و مردم است که توسط ایدئولوژی و اندیشه نهضت ‏به همدیگر پیوند خورده‏اند. ایدئولوژی و تفکر قیام، همانا اندیشه‌های ناب مذهبی بود. در واقع، اندیشه‌ها و افکار، انگیزه‌ها و اهداف و آرمان‌ها و آرزوهای مردم ایران، از زبان رهبر نهضت؛ یعنی امام خمینی بیان می‌‏شد.
 قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲، دارای ویژگی‌هایی بود که هیچ یک از جنبش‌های سیاسی - اجتماعی پیشین ایران، واجد همه این خصوصیات نبودند. این مساله، قیام پانزده خرداد را یک حرکت‏ سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی منحصر به فرد می‌‏‌سازد که نقطه عطفی در سیر تحولات سیاسی - اجتماعی ایران پدید آورد و سمت و سوی مذهبی بدان بخشید.
@@ خط ۵۶: / خط ۵۶: @@
 ویژگی اصلی قیام پانزده خرداد، جنبه مذهبی آن بود که با حضور رهبران مذهبی و روحانیت معظم شیعه، توده‌های مختلف مردم ایران نیز در آن مشارکت جستند.
-"بنابراین، در این مورد که حرکت پانزدهم خرداد، یک قیام صددرصد اسلامی - مردمی بوده هیچ تردیدی نیست. در واقع [[مرجعیت تقلید]]، به شکلی کاملا روشن عامل [[مذهب]] را عامل اصلی مبارزه مردم علیه رژیم معرفی نمود. از طرفی چون اکثریت مردم [[ایران]] مسلمان هستند و انگیزه‌های مذهبی بیشتر از هر چیز دیگری در آنها تاثیر دارد، به پیروی از اصول اسلامی و به تبعیت از دستورات [[ائمه اطهار]] آماده بودند تا پا به میدان مبارزه بگذارند<ref>باقری، علی. خاطرات پانزده خرداد، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۴، جلد دوم، ص. ص. ۲۰ - ۱۹.</ref>. "
+"بنابراین، در این مورد که حرکت پانزدهم خرداد، یک قیام صددرصد اسلامی - مردمی بوده هیچ تردیدی نیست. در واقع [[مرجعیت تقلید]] به شکلی کاملا روشن عامل [[مذهب]] را عامل اصلی مبارزه مردم علیه رژیم معرفی نمود. از طرفی چون اکثریت مردم [[ایران]] مسلمان هستند و انگیزه‌های مذهبی بیشتر از هر چیز دیگری در آنها تاثیر دارد، به پیروی از اصول اسلامی و به تبعیت از دستورات [[ائمه اطهار]] آماده بودند تا پا به میدان مبارزه بگذارند<ref>باقری، علی. خاطرات پانزده خرداد، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۴، جلد دوم، ص. ص. ۲۰ - ۱۹.</ref>. "
 =ویژگی‌های دیگر نهضت=
-#قرار گرفتن مرجعیت‏شیعه در سطح رهبری نیروهای مذهبی؛ هنگامی که امام خمینی (ره) به عنوان یک مرجع تقلید، رهبری یک جنبش سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی را بر عهده گرفت، دیگر مراجع را نیز با خود همراه کرد.
+#قرار گرفتن مرجعیت‏ شیعه در سطح رهبری نیروهای مذهبی؛ هنگامی که امام خمینی (ره) به عنوان یک مرجع تقلید، رهبری یک جنبش سیاسی - اجتماعی و فکری - فرهنگی را بر عهده گرفت، دیگر مراجع را نیز با خود همراه کرد.
-#
 #فراگیری و پوشش دادن به حرکت‌های سیاسی موجود؛ حضور امام خمینی نیروهای مذهبی را گردهم آورد و از تفرقه آنها جلوگیری کرد.
-#
 #رویارویی با اصل نظام شاهنشاهی؛ در حالی که جنبش‌های پیشین دارای این ویژگی نبودند.
-#
+#ضد امپریالیسم و ضد صهیونیسم بودن مبارزه؛ امام خمینی (ره) از ابتدای نهضت‏، قدرت‌های استعماری شرق و غرب و صهیونیسم جهانی و اسرائیل را به مبارزه طلبید.
-#ضد امپریالیسم و ضد صهیونیسم بودن مبارزه؛ امام خمینی (ره) از ابتدای نهضت‏، قدرتهای استعماری شرق و غرب و صهیونیسم جهانی و اسرائیل را به مبارزه طلبید.
-#
 #ممانعت از اجرای سیاست [[دموکراسی]] کنترل شده کندی که در دیگر کشورهای وابسته جهان سوم در حال اجرا بود.
-#
 #آشکار شدن قدرت [[مذهب]] به وسیله بسیج گسترده مردمی و مقاومت در مقابل برنامه‌های نامشروع شاه<ref> ر. ک . پارسانیا، حمید. حدیث پیمانه، پژوهشی در انقلاب اسلامی، چاپ دوم، (قم): معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی، ۱۳۷۶، ص. ص. ۳۰۵ - ۳۰۳.</ref>.
 =فرایند قیام پانزده خرداد ۱۳۴۲=
-اولین شعله‌های آتش مخالفت‏ با سیاست‌های ضد اسلامی و غیر مردمی رژیم شاه، پس از تصویب [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] برافروخته شد؛ زیرا براساس این تصویب‌نامه که به صورت غیر قانونی و به هنگام تعطیلی [[مجلس های شورای ملی|مجلس‌های شورای ملی]] و [[سنا]]، در هیات دولت [[اسدالله علم]] تهیه، تنظیم و تصویب شده بود، رسمیت [[دین اسلام]] از قانون اساسی کشور لغو می‏‌شد. نمایندگان انجمن‏‌های مذکور، در مراسم تحلیف به جای [[قرآن مجید]] به کتاب آسمانی سوگند یاد می‌‏کردند و بدین ترتیب، زمینه‌های حقوقی و قانونی به قدرت رسیدن بهائیان و عوامل اسرائیل در ایران فراهم می‌‌‌‏‌شد، اما رژیم شاه به دلیل مخالفت گسترده نیروهای مذهبی، مجبور به لغو رسمی این تصویب‌نامه شد.
+اولین شعله‌های آتش مخالفت‏ با سیاست‌های ضد اسلامی و غیر مردمی رژیم شاه، پس از تصویب [[لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] برافروخته شد؛ زیرا براساس این تصویب‌نامه که به صورت غیر قانونی و به هنگام تعطیلی [[مجلس های شورای ملی|مجلس‌های شورای ملی]] و [[سنا]] در هیات دولت [[اسدالله علم]] تهیه، تنظیم و تصویب شده بود، رسمیت [[دین اسلام]] از قانون اساسی کشور لغو می‏‌شد. نمایندگان انجمن‏‌های مذکور، در مراسم تحلیف به جای [[قرآن مجید]] به کتاب آسمانی سوگند یاد می‌‏کردند و بدین ترتیب، زمینه‌های حقوقی و قانونی به قدرت رسیدن بهائیان و عوامل اسرائیل در ایران فراهم می‌‌‌‏‌شد. اما رژیم شاه به دلیل مخالفت گسترده نیروهای مذهبی، مجبور به لغو رسمی این تصویب‌نامه شد.
-با این حال، اعتراض به رژیم شاه ادامه یافت و با اعلام رفراندوم "[[انقلاب سفید]]"! اوج گرفت. برای خاموشی صدای مخالفین، نیروهای مسلح و عوامل امنیتی رژیم شاه به [[مدرسه فیضیه]] [[قم]] که در آن مجلس بزرگداشت‏‌ [[شهادت]] [[امام صادق]] برپا بود، حمله کردند، این واقعه خونین و حوادث بعدی، مانند دستگیری طلاب و اعزام آنان به سربازی، بر آتش خشم مردم دامن زد. سخنرانی پرشور و تاریخی حضرت امام خمینی، در عصر عاشورای ۱۳۸۳ (۱۳ خرداد ۱۳۴۲) که در آن شدید ترین حملات خود را متوجه شخص شاه، آمریکا و اسرائیل نمود و آنها را عامل بدبختی مملکت دانست، تاب و توان رژیم شاه را به پایان رساند. این رژیم، در یک حرکت انفعالی، اقدام به دستگیری و انتقال امام به تهران نمود. پخش خبر دستگیری آن حضرت، موج اعتراض اقشار گوناگون مردم ایران را به گونه‏ای باور نکردنی برانگیخت.
+با این حال اعتراض به رژیم شاه ادامه یافت و با اعلام رفراندوم "[[انقلاب سفید]]" اوج گرفت. برای خاموشی صدای مخالفین، نیروهای مسلح و عوامل امنیتی رژیم شاه به [[مدرسه فیضیه]] [[قم]] که در آن مجلس بزرگداشت‏‌ [[شهادت]] [[امام صادق]] برپا بود حمله کردند، این واقعه خونین و حوادث بعدی، مانند دستگیری طلاب و اعزام آنان به سربازی، بر آتش خشم مردم دامن زد. سخنرانی پرشور و تاریخی حضرت امام خمینی، در عصر عاشورای ۱۳۸۳ (۱۳ خرداد ۱۳۴۲) که در آن شدید‌ترین حملات خود را متوجه شخص شاه، آمریکا و اسرائیل نمود و آنها را عامل بدبختی مملکت دانست، تاب و توان رژیم شاه را به پایان رساند. این رژیم، در یک حرکت انفعالی، اقدام به دستگیری و انتقال امام به تهران نمود. پخش خبر دستگیری آن حضرت، موج اعتراض اقشار گوناگون مردم ایران را به گونه‏ای باور نکردنی برانگیخت.
 جمعیت انبوهی از مردم ایران، در شهرهای [[تهران]]، قم، [[مشهد]]، [[شیراز]]، [[اصفهان]]، [[تبریز]]، [[ورامین]] و . . . به تظاهرات و راهپیمایی پرداختند، این راهپیمایی با شدت هرچه تمامتر به خاک و خون کشیده شد و تعداد زیادی از تظاهرکنندگان به شهادت رسیدند، رژیم شاه برای چندمین بار توانست، با کشتار مردم ایران حاکمیت ‏خود را برای پانزده سال دیگر تضمین کند. حاکمیتی که با خفقان مطلق و استبداد کامل همراه بود. حاکمیتی که به بهای کشتار قابل توجهی از فرزندان این ملت و [[تبعید]] رهبر قیام به دست آمده بود.
@@ خط ۸۷: / خط ۸۲: @@
 #افزایش رشد سیاسی روحانیت و حوزه‌های علمیه و ورود آنها به عرصه سیاست کشور،
-#
 #الگو قرار گرفتن مذهب برای مبارزه و رویکرد بیشتر نیروهای مبارز به مذهب،
-#
 #رشد و آگاهی توده‌های مردم و تکامل مبارزات آنان،
-#
 #افشای چهره منافقانه و ریاکارانه شاه و روشن شدن ماهیت رژیم وی برای مردم،
-#
 #بی‏ اعتبار شدن شرق و غرب، به دلیل موضع‌گیری‌های منفی آمریکا و [[شوروی]] در مقابل قیام مذکور،
-#
 #تثبیت مرجعیت و رهبری امام خمینی با تایید مراجع و علما و حمایت و پشتیبانی مردم،
-#
 #روشن شدن ماهیت گروه‌های سیاسی وابسته و لیبرال و محو شدن جاذبه گروههای سیاسی غیر مذهبی،
-#
 #توسل به شیوه مبارزه قهرآمیز توسط برخی گروه‌های مبارز،
-#
 #احساس ضرورت ایجاد تشکل برای ادامه مبارزه با رژیم.
@@ خط ۱۱۲: / خط ۹۹: @@
 == پانویس ==
 {{پانویس}}
+[[رده:تاریخ]]
-[[رده: جنبش های اسلامی]]
+[[رده:واقعه‌های تاریخی]]
-[[رده: وقایع تاریخی]]
+[[رده:قیام‌ها]]
+[[رده:ایران]]