confirmed، مدیران
۳۷٬۲۶۱
ویرایش
عمر بن سعد بن ابی وقاص: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
|- | |- | ||
|فعالیت‌ها | |فعالیت‌ها | ||
|تشویق پدرش به ادعای خلافت در ماجرای [[حکمیت]] • شهادت علیه حجر بن عدی • فرماندهی سپاه کوفه در واقعه کربلا • پرتاب نخستین تیر جنگ به سوی [[امام | |تشویق پدرش به ادعای خلافت در ماجرای [[حکمیت]] • شهادت علیه حجر بن عدی • فرماندهی سپاه کوفه در واقعه کربلا • پرتاب نخستین تیر جنگ به سوی [[امام حسینعلیه السلام]] و یارانش • دستور تازاندن اسب بر بدن امام | ||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''عمر بن سعد''' معروف به '''ابن سعد'''، فرزند یکی از سرداران صدر [[اسلام]] به نام سعد بن ابی‌وقاص بود. او به نقلی در زمان [[پیامبر اکرم]] و به نقل از یحیى بن معین در روز وفات خلیفه اول به دنیا آمده است. در نوجوانی همراه پدرش در فتح [[عراق]] شرکت داشت. ابن سعد فرمانده سپاه [[ابن زیاد]] در [[کربلا]] بود که با [[امام | '''عمر بن سعد''' معروف به '''ابن سعد'''، فرزند یکی از سرداران صدر [[اسلام]] به نام سعد بن ابی‌وقاص بود. او به نقلی در زمان [[پیامبر اکرم]] و به نقل از یحیى بن معین در روز وفات خلیفه اول به دنیا آمده است. در نوجوانی همراه پدرش در فتح [[عراق]] شرکت داشت. ابن سعد فرمانده سپاه [[ابن زیاد]] در [[کربلا]] بود که با [[امام حسینعلیه السلام]] جنگید و او را به شهادت رساند. | ||
=نسب= | =نسب= | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
و مادرش: ماریة بنت قیس بن معدیکرب بن الحارث بن السمط بن امرئ القیس بن عمرو بن معاویة، از قبیله کندة است. | و مادرش: ماریة بنت قیس بن معدیکرب بن الحارث بن السمط بن امرئ القیس بن عمرو بن معاویة، از قبیله کندة است. | ||
کنیه او أبا حفص است و مختار بن ابی عبید در سال 65 یا 66 هجری قمری به خونخواهی امام | کنیه او أبا حفص است و مختار بن ابی عبید در سال 65 یا 66 هجری قمری به خونخواهی امام حسینعلیه السلام او را به قتل رساند. | ||
=ولادت= | =ولادت= | ||
بنا به نقلی در زمان پیامبر اسلام (ص) و به نقلی دیگر در روز وفات خلیفه اول متولد شده است. | بنا به نقلی در زمان پیامبر اسلام (ص) و به نقلی دیگر در روز وفات خلیفه اول متولد شده است. | ||
=مواجهه با امام | =مواجهه با امام حسینعلیه السلام= | ||
عمر سعد بیشتر با موضوع واقعه کربلا و شهادت امام | عمر سعد بیشتر با موضوع واقعه کربلا و شهادت امام حسینعلیه السلام شناخته شده است. او به طمع حکومت ری که عبیدالله بن زیاد به او داد تصمیم به پیکار با امام حسین گرفت و هیچ نصیحت و منعی بر او کارگر نشد. | ||
او به دستور ابن زیاد مأموریت یافت که حسین بن علی و همراهانش را وادار به بیعت با یزید کند اما مذاکرات با حسین به نتیجه نرسید و وی حاضر به بیعت با یزید نشد. لشکر عمر سعد در ۱۰ محرم سال ۶۱ هجری قمری به حسین و خانواده‌اش حمله کرد و بیش از هفتاد تن از یاران او را کشت. | او به دستور ابن زیاد مأموریت یافت که حسین بن علی و همراهانش را وادار به بیعت با یزید کند اما مذاکرات با حسین به نتیجه نرسید و وی حاضر به بیعت با یزید نشد. لشکر عمر سعد در ۱۰ محرم سال ۶۱ هجری قمری به حسین و خانواده‌اش حمله کرد و بیش از هفتاد تن از یاران او را کشت. | ||
=خیانت به مسلم بن عقیل= | =خیانت به مسلم بن عقیل= | ||
هنگامی که[[مسلم بن عقیل]] نماینده امام | هنگامی که[[مسلم بن عقیل]] نماینده امام حسینعلیه السلام به کوفه رفت تا از مردم به نفع امام بیعت بگیرد، ابن سعد نیز چون برخی از اشراف کوفه به یزید نامه نوشت و توصیه کرد که اگر می‌خواهد کوفه از دستش خارج نشود، [[نعمان بن بشیر]] حاکم وقت کوفه را برکنار سازد. | ||
مسلم بن عقیل پس از آنکه به دستور [[عبیدالله بن زیاد]] دستگیر شد در مجلس عبیدالله، پنهان از دیگران به عمر بن سعد [[وصیت]] کرد، اما ابن سعد وصیت مسلم را برای عبیدالله بازگو کرده و به مسلم خیانت ورزید. | مسلم بن عقیل پس از آنکه به دستور [[عبیدالله بن زیاد]] دستگیر شد در مجلس عبیدالله، پنهان از دیگران به عمر بن سعد [[وصیت]] کرد، اما ابن سعد وصیت مسلم را برای عبیدالله بازگو کرده و به مسلم خیانت ورزید. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
منطقه‌‌ای وسیع و خوش آب و هوا و متنعم و برخوردار از مواهب طبیعی و انسانی. مطابق آنچه [[سید محمد صحفی]] در ترجمۀ کتاب شریف «اللهوف علی قتل الطفوف» یا همان [[مقتل لهوف]] [[سید ابن طاوس]] می‌نویسد آرزوی عمر سعد در حکومت بر ری در حال تحقق بود. | منطقه‌‌ای وسیع و خوش آب و هوا و متنعم و برخوردار از مواهب طبیعی و انسانی. مطابق آنچه [[سید محمد صحفی]] در ترجمۀ کتاب شریف «اللهوف علی قتل الطفوف» یا همان [[مقتل لهوف]] [[سید ابن طاوس]] می‌نویسد آرزوی عمر سعد در حکومت بر ری در حال تحقق بود. | ||
همزمان با ورود امام | همزمان با ورود امام حسینعلیه السلام به [[عراق]]، یزید خلیفۀ تازه بر تخت نشسته، حکم ولایت او بر ری را به همراه ۴۰۰۰ نفر سواره نظام جنگی، برای عزیمت به ری به وی می‌سپارد. | ||
او عازم سفر می‌شود که خبر حرکت امام | او عازم سفر می‌شود که خبر حرکت امام حسینعلیه السلام به سوی کوفه، عبیدالله بن زیاد را وامی‌دارد تا ابن سعد را برای مقابله با امام بفرستد. وی ابتدا از این کار سرباز می‌زند، اما [[عبیدالله بن زیاد]] او را تهدید می‌کند که یا باید به مقابله با حسین علیه السلام برود و یا فرمان حکومت ری را پس دهد. | ||
=تردید عمر سعد= | =تردید عمر سعد= | ||
عمر بن سعد از علمای اسلامی بود و می‌دانست کشتن فرزند پیغمبر و ارتکاب این جنایت گناهی نابخشودنی است به همین خاطر یک شب را از یزید مهلت گرفت تا تصمیم بگیرد. همۀ خردمندان قوم او را از مقابلۀ با [[سید الشهداء]] بر حذر داشتند ولی عشق بی انتها به قدرت چنان قلب او را تسخیر کرده بود که هیچ نصیحتی اثرگذار نبود. | عمر بن سعد از علمای اسلامی بود و می‌دانست کشتن فرزند پیغمبر و ارتکاب این جنایت گناهی نابخشودنی است به همین خاطر یک شب را از یزید مهلت گرفت تا تصمیم بگیرد. همۀ خردمندان قوم او را از مقابلۀ با [[سید الشهداء]] بر حذر داشتند ولی عشق بی انتها به قدرت چنان قلب او را تسخیر کرده بود که هیچ نصیحتی اثرگذار نبود. | ||
فردای آن روز عمر بن سعد برخلاف نظر دوستان و آشنایان، راه کربلا را در پیش گرفت و با چهار هزار نفر سپاهی، عازم نبرد با | فردای آن روز عمر بن سعد برخلاف نظر دوستان و آشنایان، راه کربلا را در پیش گرفت و با چهار هزار نفر سپاهی، عازم نبرد با امامعلیه السلام گردید. | ||
=ارسال پیک نزد امام | =ارسال پیک نزد امام حسینعلیه السلام= | ||
عمر سعد جمعه، دوم یا ۳ محرم ۶۱ ق /۶۸۰ م وارد کربلا شد و قره بن قیس حنظلی را به نزد [[امام | عمر سعد جمعه، دوم یا ۳ محرم ۶۱ ق /۶۸۰ م وارد کربلا شد و قره بن قیس حنظلی را به نزد [[امام حسینعلیه السلام]] فرستاد تا از امام بپرسد که برای چه به عراق آمده است؟ امام در جواب پاسخ داد که مردم کوفه از من دعوت کرده‌اند، از این روی به عراق آمده‌ام، حال اگر نمی‌خواهند برمی‌گردم. | ||
ابن سعد پاسخ امام را به عبیدالله نوشت، اما اطرافیان عبیدالله مانند [[شمر بن ذی الجوشن]] و دیگران که طرفدار جنگ با امام | ابن سعد پاسخ امام را به عبیدالله نوشت، اما اطرافیان عبیدالله مانند [[شمر بن ذی الجوشن]] و دیگران که طرفدار جنگ با امام حسینعلیه السلام بودند، عبیدالله را از نشان دادن نرمش در مقابل امام منع کردند. | ||
عبیدالله برای ابن سعد که ابتدا می‌خواست این موضوع را با صلح فیصله دهد، نوشت که یا با | عبیدالله برای ابن سعد که ابتدا می‌خواست این موضوع را با صلح فیصله دهد، نوشت که یا با حسینعلیه السلام جنگ کند و یا فرماندهی سپاه کوفه را به [[شمر بن ذی الجوشن]] واگذارد، اما ابن سعد در پاسخ این نامه به شمر گفت که او خود امیر سپاه خواهد بود و با حسینعلیه السلام جنگ خواهد کرد. | ||
او در پی دستور ابن زیاد، پنج هزار سوار را بر شریعه [[فرات]] گماشت تا مانع از برداشتن آب توسط سپاه امام شوند. | او در پی دستور ابن زیاد، پنج هزار سوار را بر شریعه [[فرات]] گماشت تا مانع از برداشتن آب توسط سپاه امام شوند. | ||
=ملاقات با امام | =ملاقات با امام حسینعلیه السلام= | ||
عمر بن سعد در حد فاصل زمانی سوم محرم تا نهم محرم، چندین بار با | عمر بن سعد در حد فاصل زمانی سوم محرم تا نهم محرم، چندین بار با امامعلیه السلام ملاقات کرد و با حضرتعلیه السلام سخنانی را رد و بدل کرد. | ||
نقل شده که روزی | نقل شده که روزی امامعلیه السلام شخصی را نزد پسر سعد فرستاد و از وی خواست تا شبانه با او دیدار کند. | ||
شب هنگام اباعبدلله و ابن سعد هریک با همراهی بیست سوار به محل ملاقات آمدند؛ امام | شب هنگام اباعبدلله و ابن سعد هریک با همراهی بیست سوار به محل ملاقات آمدند؛ امام حسینعلیه السلام، به جز [[عباسعلیه السلام]] و [[علی‌اکبرعلیه السلام]]، از سایر یاران خواست که فاصله بگیرند ابن سعد نیز فرزندش حفص و غلامش را نگاه داشت و به دیگران دستور داد تا عقب بروند. | ||
در این دیدار امام | در این دیدار امام حسینعلیه السلام به او فرمود: «عمر، وای بر تو؛ تو را چه می‌شود از خدایی که بازگشت همه ما به سوی اوست نمی‌ترسی که به جنگ من آمدی ؟ حال آن که می‌دانی که من کیستم. | ||
از این خیال و اندیشه ناصواب در گذر و راهی که صلاح [[دین]] و دنیای تو در آن است، اختیار کن و به نزد من آی و خود را از این ضلالت بیرون آور و بدین دنیای غدّار فریبنده که او چون من و تو بسیار دیده، مغرور نشو و یقین بدان که سعادت و سلامت تو در آنچه که می‌گویم است.» | از این خیال و اندیشه ناصواب در گذر و راهی که صلاح [[دین]] و دنیای تو در آن است، اختیار کن و به نزد من آی و خود را از این ضلالت بیرون آور و بدین دنیای غدّار فریبنده که او چون من و تو بسیار دیده، مغرور نشو و یقین بدان که سعادت و سلامت تو در آنچه که می‌گویم است.» | ||
ابن سعد گفت: «راست گفتی؛ امّا از آن می‌ترسم که چون به نزد تو آیم، [عبیدالله] خانه‌ام را خراب کند.» | ابن سعد گفت: «راست گفتی؛ امّا از آن می‌ترسم که چون به نزد تو آیم، [عبیدالله] خانه‌ام را خراب کند.» امامعلیه السلام فرمود: «من خانه‌ای بهتر از آن، برای تو بنا می‌کنم.» | ||
عمر بن سعد گفت: «قطعه زمینی آباد و حاصلخیز دارم؛ می‌ترسم که ابن‌زیاد آن را از دستم بگیرد و فرزندانم را از منفعت آن محروم سازد.» | عمر بن سعد گفت: «قطعه زمینی آباد و حاصلخیز دارم؛ می‌ترسم که ابن‌زیاد آن را از دستم بگیرد و فرزندانم را از منفعت آن محروم سازد.» | ||
امام | امام حسینعلیه السلام فرمود: «من زمینی بهتر از آن، در حجاز به تو می‌دهم.» | ||
عمر ساکت شد و دیگر سخنی نگفت. | عمر ساکت شد و دیگر سخنی نگفت. امامعلیه السلام چون چنین دید در حالی که می‌فرمود: «[[خداوند]] تو را هلاک سازد و در [[روز قیامت]] نیامرزد؛ امید دارم که به فضل خدا از گندم عراق نخوری» بازگشت. | ||
عمر بن سعد گفت: «ای | عمر بن سعد گفت: «ای حسینعلیه السلام ! اگر گندم نباشد، جو هم می‌توان خورد» او این سخن را گفت و سپس به اردوگاه خود بازگشت. | ||
نقل شده که در یکی از این دیدارها، | نقل شده که در یکی از این دیدارها، امامعلیه السلام ابراز تمایل کردند که در صورت نخواستن ایشان از سوی مردم کوفه، حاضرند به [[حجاز]] برگردند. ابن سعد پاسخ امامعلیه السلام را برای عبیدالله نوشت و خواستار پذیرش این پیشنهاد و در نتیجه پایان مسالمت‌آمیز این ماجرا شد. | ||
اما ابن‌زیاد با فتنه‌انگیزی و توصیه شمر، که او را به از دست ندادن فرصت و کشتن | اما ابن‌زیاد با فتنه‌انگیزی و توصیه شمر، که او را به از دست ندادن فرصت و کشتن امامعلیه السلام تشویق می‌کرد در نامه‌ای به ابن سعد، بر انجام جنگ سفارش نمود و در آن تاکید کرد که در صورت تمرد از این دستور، فرماندهی سپاه را به شمر بن ذی‌الجوشن بسپارد. | ||
نامه ابن زیاد توسط [[شمر]] به دست ابن سعد رسید. ابن سعد شمر را به جهت برانگیختن ابن زیاد به جنگ و رد پیشنهاد مسالمت‌جویانه خود، به شدت ملامت کرد با این حال گفت که خود متولی این امر خواهد شد. | نامه ابن زیاد توسط [[شمر]] به دست ابن سعد رسید. ابن سعد شمر را به جهت برانگیختن ابن زیاد به جنگ و رد پیشنهاد مسالمت‌جویانه خود، به شدت ملامت کرد با این حال گفت که خود متولی این امر خواهد شد. | ||
=جنایات عمر بن سعد= | =جنایات عمر بن سعد= | ||
یکی از جنایات عمر بن سعد در کربلا، بستن آب بر امام | یکی از جنایات عمر بن سعد در کربلا، بستن آب بر امام حسینعلیه السلام و اهل بیتش بود. در پی دستور ابن زیاد، عمر بن سعد، عمرو بن حجاج زبیدی را احضار کرد و به او دستور داد تا به همراه پانصد نفر از سپاهیان کوفه از رسیدن آب به خیام اهل بیتعلیه السلام جلوگیری کند. | ||
در روز [[تاسوعا]]، عمر بن سعد، سپاهیان خود را آماده جنگ کرد و ندا در داد که: «ای سواران خدا! سوار شوید؛ مژده باد شما را به [[بهشت]].» کوفیان هم سوار شده، مهیای نبرد شدند. | در روز [[تاسوعا]]، عمر بن سعد، سپاهیان خود را آماده جنگ کرد و ندا در داد که: «ای سواران خدا! سوار شوید؛ مژده باد شما را به [[بهشت]].» کوفیان هم سوار شده، مهیای نبرد شدند. | ||
اما به در خواست | اما به در خواست امامعلیه السلام که از آنان خواسته بود شب [[عاشورا]] را برای انجام [[عبادت]]، به ایشان مهلت دهند از انجام جنگ در این روز منصرف شد و جنگ را به روز عاشورا موکول کرد. در روز عاشورا او سپاه خود را برای حمله آراست و فرماندهان سپاهش را معرفی نمود و آماده آغاز جنگ شد. | ||
نقل شده که پیش از آغاز جنگ، | نقل شده که پیش از آغاز جنگ، امامعلیه السلام در یکی از سخنرانی‌های خود، عمر بن سعد را خطاب قرار داد و فرمود: | ||
«ای عمر! آیا تو مرا می‌کشی و می‌پنداری آن زنازاده، فرزند زنازاده تو را حاکم سرزمین‌های ری و گرگان خواهد کرد ؟ به خدا قسم هرگز گوارایی آن روز را نخواهی چشید. این امری است حتمی؛ پس هر چه می‌خواهی انجام بده که تو پس از من در دنیا و آخرت شادمان نخواهی بود». | «ای عمر! آیا تو مرا می‌کشی و می‌پنداری آن زنازاده، فرزند زنازاده تو را حاکم سرزمین‌های ری و گرگان خواهد کرد ؟ به خدا قسم هرگز گوارایی آن روز را نخواهی چشید. این امری است حتمی؛ پس هر چه می‌خواهی انجام بده که تو پس از من در دنیا و آخرت شادمان نخواهی بود». | ||
اما ابن سعد بی توجه به این سخنان، غلامش را پیش خواند و نخستین تیر را به سوی امام | اما ابن سعد بی توجه به این سخنان، غلامش را پیش خواند و نخستین تیر را به سوی امام حسینعلیه السلام و یارانش رها کرد و با صدای بلند خطاب به اصحاب و یاران خود گفت که «نزد امیر شهادت دهید که من اولین کسی بودم که تیر جنگ را رها کردم.» | ||
نقل شده که در عصر عاشورا و در آخرین لحظات عمر شریف | نقل شده که در عصر عاشورا و در آخرین لحظات عمر شریف امامعلیه السلام، [[زینب بنت علی|زینب کبری(س)]] از خیمه‌گاه بیرون آمد و با دیدن صحنه شهادت آن حضرتعلیه السلام خطاب به عمر سعد فرمود: «ای عمر بن سعد ! آیا اباعبدالله کشته می‌شود و تو نظاره می‌کنی؟» | ||
عمر سعد در حالی که اشک بر روی گونه و محاسنش جاری بود صورتش را از [[حضرت زینب(س)]] برگرداند. | عمر سعد در حالی که اشک بر روی گونه و محاسنش جاری بود صورتش را از [[حضرت زینب(س)]] برگرداند. | ||
پس از شهادت سالار | پس از شهادت سالار شهیدانعلیه السلام، عمر بن سعد برای اسب تاختن بر پیکر مطهر امامعلیه السلام از میان یارانش داوطلب خواست. پس ده نفر از کوفیان اظهار آمادگی کردند و بر اسبان خود سوار شدند و بر بدن امامعلیه السلام تاختند و استخوان‌های سینه و پشت آن حضرتعلیه السلام را در هم شکستند. | ||
=بعد از واقعه کربلا= | =بعد از واقعه کربلا= | ||
پس از واقعه جانگداز عاشورا، او دو روز در کربلا ماند و به دفن اجساد کشته‌های سپاه خود، پرداخت سپس در حالی که اجساد مطهر و پاک شهدای کربلا را بر روی خاک تفتیده کربلا رها کرده بود به همراه اسرای اهل | پس از واقعه جانگداز عاشورا، او دو روز در کربلا ماند و به دفن اجساد کشته‌های سپاه خود، پرداخت سپس در حالی که اجساد مطهر و پاک شهدای کربلا را بر روی خاک تفتیده کربلا رها کرده بود به همراه اسرای اهل بیتعلیه السلام، به سوی کوفه حرکت کرد. | ||
عمر بن سعد به کوفه بازگشت؛ اما همان‌گونه که امام | عمر بن سعد به کوفه بازگشت؛ اما همان‌گونه که امام حسینعلیه السلام پیش از شهادت خود به او فرموده بود، هیچ‌گاه رویای شیرین به دست آوردن امارت ری برایش تعبیر نشد. | ||
ابن سعد که دیگر دستش از همه جا کوتاه شده بود، حال خویش را برای دوستانش چنین توصیف می‌کرد: «هیچ کس زیان‌کارتر از من به خانه خویش بازنگشت؛ زیرا از امیری فاجر و ظالم اطاعت کرده و عدالت را پایمال، و قرابت را قطع کرده‌ام و خطایی بزرگ مرتکب شده‌ام.» | ابن سعد که دیگر دستش از همه جا کوتاه شده بود، حال خویش را برای دوستانش چنین توصیف می‌کرد: «هیچ کس زیان‌کارتر از من به خانه خویش بازنگشت؛ زیرا از امیری فاجر و ظالم اطاعت کرده و عدالت را پایمال، و قرابت را قطع کرده‌ام و خطایی بزرگ مرتکب شده‌ام.» | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
پس از شکست این شورش، عمر بن سعد در کوفه ماند؛ اما به واسطه ترسی که از [[مختار]] داشت به عبدالله بن جعدة بن هبیره که از شیعیان تراز اول کوفه و از دوستان نزدیک مختار بود، متوسل شد و از او خواست تا برایش از مختار امان نامه بگیرد. | پس از شکست این شورش، عمر بن سعد در کوفه ماند؛ اما به واسطه ترسی که از [[مختار]] داشت به عبدالله بن جعدة بن هبیره که از شیعیان تراز اول کوفه و از دوستان نزدیک مختار بود، متوسل شد و از او خواست تا برایش از مختار امان نامه بگیرد. | ||
مختار نیز امان نامه‌ای برای پسر سعد نوشت و در آن سر نزدن حدث (بنا بر حدیثی که از [[امام | مختار نیز امان نامه‌ای برای پسر سعد نوشت و در آن سر نزدن حدث (بنا بر حدیثی که از [[امام باقرعلیه السلام]] بدست ما رسیده است منظور مختار از حدث، این بود که مادامی که ابن سعد به دستشویی نرود و کاری انجام ندهد این امان نامه معتبر خواهد بود.) را شرط استمرار و دوام این امان نامه برشمرد. | ||
=مرگ= | =مرگ= | ||