شمس‌الدین حنفی: تفاوت میان نسخه‌ها

شمس‌الدین حنفی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۳۴

۳۹ بایت حذف‌شده ، ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۲

جز

جایگزینی متن - 'آن‌ها' به 'آنها'

Hadifazl

Writers، confirmed، مدیران

۸۵٬۹۴۴

ویرایش

@@ خط ۱۰۴: / خط ۱۰۴: @@
 شیخ زین الدین ابن سلطان (مفتی حنفیان)؛
 شیخ شهاب‌الدین الوفائی (مفتی حنبلیان). [۶۱]
-و از علمای [[شیعه]] ، «شیخ زین الدین بن علی بن احمد تحاریری طاووسی» که قسمتی از صحیحین را نزد ابن طولون خوانده و اجازه روایت آن‌ها و احادیثی را که ابن طولون اجازه روایت آن‌ها را در مدرسه صالحیه یافته بوده، از وی دریافت کرده است. [۶۲]
+و از علمای [[شیعه]] ، «شیخ زین الدین بن علی بن احمد تحاریری طاووسی» که قسمتی از صحیحین را نزد ابن طولون خوانده و اجازه روایت آنها و احادیثی را که ابن طولون اجازه روایت آنها را در مدرسه صالحیه یافته بوده، از وی دریافت کرده است. [۶۲]
 =جلب توجه شیعیان=
 در سال‌های اخیر، ابن طولون بر اثر چاپ و انتشار کتاب «الائمة الاثنی عشر» در ایران شهرت پیدا کرده و این کتاب مورد توجه محافل علمی و فرهنگی ایران قرار گرفته است.
-ابن طولون در این کتاب، به دو اثر دیگرش به نام های «هطل العَین فی مَصرع الحسین» و «المُهْدی الی ماورد فی المَهدی» که در آن‌ها نیز به [[امامان شیعه]] پرداخته است، اشاره دارد. [۶۳][۶۴][۶۵][۶۶]
+ابن طولون در این کتاب، به دو اثر دیگرش به نام های «هطل العَین فی مَصرع الحسین» و «المُهْدی الی ماورد فی المَهدی» که در آنها نیز به [[امامان شیعه]] پرداخته است، اشاره دارد. [۶۳][۶۴][۶۵][۶۶]
 همچنین «الدُر المنظم فی ماوَرد فی عاشورا المحرم» و «طَراز الکُم فی ما رُوی فی غَدیر خُم» از تألیفات اوست. [۶۷][۶۸]
@@ خط ۱۱۸: / خط ۱۱۸: @@
 =کثرت آثار=
-شمار آثار ابن طولون شگفت آور و در تاریخ اسلام کم نظیر است. وی در زندگی‌نامه خویش ۷۲۸ اثر را به ترتیب حروف الفبا برشمرده است. [۷۱][۷۲] در میان این آثار، از جزوه های چند برگی (حتی یک برگی) [۷۳] گرفته تا کتاب های چند جلدی به چشم می‌خورد که بسیاری از آن‌ها تلخیص و ذیل و تکمله و شرح و تعلیق است. [۷۴]
+شمار آثار ابن طولون شگفت آور و در تاریخ اسلام کم نظیر است. وی در زندگی‌نامه خویش ۷۲۸ اثر را به ترتیب حروف الفبا برشمرده است. [۷۱][۷۲] در میان این آثار، از جزوه های چند برگی (حتی یک برگی) [۷۳] گرفته تا کتاب های چند جلدی به چشم می‌خورد که بسیاری از آنها تلخیص و ذیل و تکمله و شرح و تعلیق است. [۷۴]
 =دسته بندی آثار=
-از آن‌جا که ابن طولون تقریباً در همه علوم زمان خود دستی داشته، ناچار موضوع آثار او نیز بسیار متنوع است. ما در اینجا دانش‌هایی را که ابن طولون به آن‌ها پرداخته دسته بندی می‌کنیم و عمده ‌ترین کتاب های او را در هر باب برمی شماریم، سپس از مجموعه آثار او به بررسی کتاب های چاپ شده اکتفا می‌کنیم :
+از آن‌جا که ابن طولون تقریباً در همه علوم زمان خود دستی داشته، ناچار موضوع آثار او نیز بسیار متنوع است. ما در اینجا دانش‌هایی را که ابن طولون به آنها پرداخته دسته بندی می‌کنیم و عمده ‌ترین کتاب های او را در هر باب برمی شماریم، سپس از مجموعه آثار او به بررسی کتاب های چاپ شده اکتفا می‌کنیم :
 =تفسیر و علوم قرآنی=
@@ خط ۱۵۰: / خط ۱۵۰: @@
 ==شیوه تدوین==
-از سوی دیگر، ابن طولون در دسته بندی حدیث و تدوین مجموعه‌ها طرح های تازه و جالبی داشته است. مثلاً از ۳۶۰ کتاب اربعین (چهل حدیث) که با گرایش های مختلف تدوین کرده بود، [۸۵] باردیگر مجدداً احادیثی برگزید و آن‌ها را در مجموعه ای به نام «السفینة الطولونیة فی الاحادیث النبویة» [۸۶] جای داد. [۸۷]
+از سوی دیگر، ابن طولون در دسته بندی حدیث و تدوین مجموعه‌ها طرح های تازه و جالبی داشته است. مثلاً از ۳۶۰ کتاب اربعین (چهل حدیث) که با گرایش های مختلف تدوین کرده بود، [۸۵] باردیگر مجدداً احادیثی برگزید و آنها را در مجموعه ای به نام «السفینة الطولونیة فی الاحادیث النبویة» [۸۶] جای داد. [۸۷]
 ابن طولون اهمیت بسیاری برای حدیث قائل بود و می‌توان گفت که عنوان مُحدّث یا مُسنِد را بیش از هر عنوان دیگری بر خود می‌پسندید. وی در آخر بعضی از کتاب‌ها و رساله‌هایش شماری از احادیث نبوی را، به مناسبت موضوع، با ذکر سند می‌آورد. چنانکه در آخر کتاب «الائمة الاثنی عشر» [۸۸] شش حدیث را که به سند متصل از طریق ۱۲ امام شیعه از حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) روایت شده، ضمیمه کرده است.
 همچنین، در آخر کتاب «القلائد الجوهریة» [۸۹] ۴۰ حدیث نبوی را به شمار ابواب کتاب، از طریق صالحان دمشق و صالحیه روایت کرده است.
@@ خط ۲۱۷: / خط ۲۱۷: @@
 ۸. دیگر علوم :
 ابن طولون، علاوه برآنچه گذشت، در همه علوم و فنونی که در آن روزگار معمول بوده، دستی داشته [۱۳۲] و در هر رشته کتاب های عمده هر فن را نزد استادان آن فنون فرامی گرفته.
-بدین سان وی در ۷۲ علم صاحب اطلاع گردید که در زندگی‌نامه خود، و نیز در تألیف جداگانه ای به نام «اللؤلؤ المنظوم فی الوقوف علی ما اشتغلت به من العلوم» (کاتالوگ ۱، شم) به تفصیل درباره چگونگی فراگیری آن‌ها سخن رانده است.
+بدین سان وی در ۷۲ علم صاحب اطلاع گردید که در زندگی‌نامه خود، و نیز در تألیف جداگانه ای به نام «اللؤلؤ المنظوم فی الوقوف علی ما اشتغلت به من العلوم» (کاتالوگ ۱، شم) به تفصیل درباره چگونگی فراگیری آنها سخن رانده است.
 وی اجازاتی را که استادان در هر یک از این علوم و فنون برای او صادر کرده بودند، در یک مجلد گرد آورده بود که همراه دیگر تألیفاتش در ۹۲۷ق از دست رفت. [۱۳۳] از جمله این آثار نام چند اثر در علوم محض ذکر می‌شود:
 • ارشاد الطلاب الی علم الحساب؛ [۱۳۴]
@@ خط ۲۳۳: / خط ۲۳۳: @@
 ۹. ادبیات و فرهنگ عامه :
-ابن طولون، در ادبیات به ویژه فرهنگ عامه، چیره دست بود. مهم ‌ترین تألیفاتش در این زمینه که نسخه های خطی آن‌ها موجود است، عبارتند از:
+ابن طولون، در ادبیات به ویژه فرهنگ عامه، چیره دست بود. مهم ‌ترین تألیفاتش در این زمینه که نسخه های خطی آنها موجود است، عبارتند از:
 • الالمام بامثال العوام؛
 • الدُرر الفاخرة فی الامثال السائرة؛ [۱۴۰]
@@ خط ۲۴۰: / خط ۲۴۰: @@
 • نفحات الزهر فی ذوق اهل العصر.
 ابن طولون در کتاب اخیر، به گردآوری و ثبت و ضبط لطائف و نکاتی که گه گاه از زبان مردم عادی شنیده می‌شود، پرداخته است. [۱۴۳]
-بعضی از آثار ادبی او مانند «مفتاح الترویج لصفات النساء الحاملة للخاطب علی الترویج» [۱۴۴] و «ضَوْء السراج فی ما قبل النساج» [۱۴۵] که در آن انواع پارچه‌ها و کیفیت تهیه و تولید آن‌ها را توضیح داده است، در میان آثار ادبای عرب کم نظیر است.
+بعضی از آثار ادبی او مانند «مفتاح الترویج لصفات النساء الحاملة للخاطب علی الترویج» [۱۴۴] و «ضَوْء السراج فی ما قبل النساج» [۱۴۵] که در آن انواع پارچه‌ها و کیفیت تهیه و تولید آنها را توضیح داده است، در میان آثار ادبای عرب کم نظیر است.
 بعضی از تألیفات ابن طولون در فرهنگ عامه در سوریه چاپ و منتشر شده است.
@@ خط ۲۴۶: / خط ۲۴۶: @@
 ۱۰. شعر:
-ابن طولون شعر نیز می‌سروده است. غزی [۱۴۶] پنج بیت از اشعار او را آورده، به ضعف آن‌ها اشاره می‌کند. گویی خود ابن طولون به این امر اقرار دارد [۱۴۷] و توضیح می‌دهد که نمی‌خواسته به شاعری معروف شود و عمر را گرانبهاتر از آن می‌دانسته است که صرف گردآوری و نگهداری این معانی یاوه گردد.
+ابن طولون شعر نیز می‌سروده است. غزی [۱۴۶] پنج بیت از اشعار او را آورده، به ضعف آنها اشاره می‌کند. گویی خود ابن طولون به این امر اقرار دارد [۱۴۷] و توضیح می‌دهد که نمی‌خواسته به شاعری معروف شود و عمر را گرانبهاتر از آن می‌دانسته است که صرف گردآوری و نگهداری این معانی یاوه گردد.
 وی با استناد به شعری از امام [[شافعی]] تصریح می‌کند که شعر از نظر او « کم ارزش ‌ترین مزیت برای فضلاء و بهترین زیور برای جاهلان » است.
 ابن طولون دو دیوان شعر داشته :
@@ خط ۲۵۹: / خط ۲۵۹: @@
 وی در تدوین این دسته از آثار، دنباله رو استادانش ابن عبدالهادی صاحب کتاب «ثِمار المقاصد فی ذکر المساجد» (دمشق، ۱۹۴۳م) و محیی الدین عبدالقادر نُعَیمی (د ۹۲۷ق/۱۵۲۱م) صاحب کتاب «الدارس فی تاریخ المدارس» (دمشق، ۱۹۴۸م) بوده است.
 به گفته بعضی از محققان معاصر، اگر این ۳ نفر نبودند، تاریخ دمشق در دو قرن ۹ و ۱۰ق/۱۵ و ۱۶م به کلی از دست رفته بود. [۱۵۱]
-شمار آثار تاریخی ابن طولون بالغ بر ۶۰ است [۱۵۲] که متأسفانه از بسیاری از آن‌ها نسخه ای در دست نیست.
+شمار آثار تاریخی ابن طولون بالغ بر ۶۰ است [۱۵۲] که متأسفانه از بسیاری از آنها نسخه ای در دست نیست.
 ==آثار تاریخی==
@@ خط ۲۷۹: / خط ۲۷۹: @@
 در کار تاریخ نگاری ابن طولون این نکته نیز جالب توجه است که وی کتاب «التمتُع بالاِقْران بین تراحِم الشیوخ» و «الاَقْران» را که نسخه خطی آن در ظاهریه و دارالکتب موجود است، [۱۶۳][۱۶۴] به روش قدما، در شرح حال استادان و علمای معاصرش نوشته است.
 همچنین او در شرح حال ۱۳۶ تن از طلاب برجسته ای که نظر به دورنمای تحصیلات مجدانه و کوشش های پی گیرشان، می پنداشته که در زمره علمای بزرگ عصر قرار خواهند گرفت، کتابی پرداخته [۱۶۵] و نام «ذخائر القصر فی تراجم نُبَلاء العصر» را بر آن نهاده است. [۱۶۶][۱۶۷]
-ابن طولون سازمان‌های اداری کشور را نیز از نظر دور نداشته و کتاب «نقد الطالب لزَغْل المناصب» را درباره مشاغل و مناصب لشکری و کشوری تألیف کرده و در آن نام همه مناصب و مشاغل ادارات و تشکیلات دولتی آن روز بر حسب اهمیت فهرست کرده و یک به یک به تعریف دقیق و شرح وظائف آن‌ها پرداخته است.
+ابن طولون سازمان‌های اداری کشور را نیز از نظر دور نداشته و کتاب «نقد الطالب لزَغْل المناصب» را درباره مشاغل و مناصب لشکری و کشوری تألیف کرده و در آن نام همه مناصب و مشاغل ادارات و تشکیلات دولتی آن روز بر حسب اهمیت فهرست کرده و یک به یک به تعریف دقیق و شرح وظائف آنها پرداخته است.
 ==مستدرک نویسی==
@@ خط ۲۸۵: / خط ۲۸۵: @@
 ابن طولون به ذیل نویسی و مستدرک نویسی بر تواریخ و تراجم به یادگار مانده از مورخان پیشین علاقه‌مند بوده است، چنانکه «لُقَط المرجان من معجم البلدان» و «لقط المرجان من وفیات الاعیان» [۱۶۸] را در جهت تکمیل این دو کتاب مشهور تألیف کرده است.
 وی برای آثار خود نیز کتابی به نام المستدرک [۱۶۹] در نظر گرفته و تغییرات و توضیحات تکمیلی و اصلاحی مربوط به تألیفات دیگرش را در آن ثبت می‌کرده است. [۱۷۰]
-وی منابع خود را نیز با چنان دقت و وسواسی ذکر می‌کند که بازشناختن آن‌ها و حتی بازیافتن فصول و صفحات کتبی که مورد استفاده و استناد او بوده است، برای هر پژوهشگری آسان می‌گردد.
+وی منابع خود را نیز با چنان دقت و وسواسی ذکر می‌کند که بازشناختن آنها و حتی بازیافتن فصول و صفحات کتبی که مورد استفاده و استناد او بوده است، برای هر پژوهشگری آسان می‌گردد.
 ابن طولون در ثبت و ضبط دقیق نام‌ها و نشان‌ها و نکات تاریخی و جغرافیایی، پی جویی شگفتی داشته است. چنانکه مثلاً درباره مدارس جزئی ‌ترین اطلاعات قابل گردآوری را فرونگذاشته [۱۷۱] و چه بسا برای تحقیق در باب یک نام یا نشان، روزها صرف وقت می‌کرده است. [۱۷۲]
 همچنین، اصرار داشته است که مصطلحات فرهنگ عامه و تعبیرات مردم کوچه و بازار را در مسائل تاریخی و جغرافیایی عیناً در گزارش‌های خود منعکس گرداند و همین امر خواندن خط واضح و خوانا، ولی ریز او را دشوار می‌سازد. [۱۷۳][۱۷۴][۱۷۵]