۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'رئیس جمهور' به 'رئیسجمهور') |
جز (جایگزینی متن - 'هی' به 'ه') |
||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
==3- چارچوب نظری== | ==3- چارچوب نظری== | ||
عدهای از اندیشمندان ـ به خصوص شیعی ـ فلسفۀ عملی نشو و تکوین جریانهایی مانند حزبالله را با گفتمان «انقلاب» بررسی میکنند و آن را به شکلی به انقلاب امام حسین(علیهالسلام) پیوند میزنند. در مورد جنبش حزبالله میتوان گفت این جنبش از یک سو تحت تأثیر پیام انقلاب اسلامی ایران و از سوی دیگر توسط عالمان و روحانیون شیعی و با گرایشهای شدید به مبانی و آموزههای اسلام شیعی سازمان یافته است، از این رو از نظر مبانی اعتقادی، قرار گرفتن در گفتمان «انقلاب» شایستۀ حزبالله است. اما اگر بخواهیم با جامعهشناسی فعلی حرکت حزبالله را تجزیه و تحلیل کنیم، به نظر میرسد با چارچوب نظری به نام «اقدام جمعی» که بسیاری از جامعهشناسان حتی انقلابهای ملی را بر اساس آن بررسی نمودهاند، مناسبتر باشد. در تعریف اقدام جمعی آمده است: « مجموعهای از کنشها و تلاشها از سوی مجموعهای از افراد که به شکلی کم و بیش پیوسته به سمت هدفی خاص حرکت میکنند یا به آن گرایش دارند( j.a.banks,1972/7). به این مفهوم که «اقدام جمعی» بخشی از مطالعۀ عمومیتر تحول اجتماعی است که مفاهیمی همچون ثبات، بیثباتی، خشونت و انقلاب را در بر میگیرد. اگرچه همۀ این مفاهیم به شکلی مرتبط با هم میباشند و در بحث تحولات اجتماعی مورد مطالعه قرار میگیرند، اما آثار خاصی نیز به هریک از آنها اختصاص داده شده است. در مورد این مفهوم | عدهای از اندیشمندان ـ به خصوص شیعی ـ فلسفۀ عملی نشو و تکوین جریانهایی مانند حزبالله را با گفتمان «انقلاب» بررسی میکنند و آن را به شکلی به انقلاب امام حسین(علیهالسلام) پیوند میزنند. در مورد جنبش حزبالله میتوان گفت این جنبش از یک سو تحت تأثیر پیام انقلاب اسلامی ایران و از سوی دیگر توسط عالمان و روحانیون شیعی و با گرایشهای شدید به مبانی و آموزههای اسلام شیعی سازمان یافته است، از این رو از نظر مبانی اعتقادی، قرار گرفتن در گفتمان «انقلاب» شایستۀ حزبالله است. اما اگر بخواهیم با جامعهشناسی فعلی حرکت حزبالله را تجزیه و تحلیل کنیم، به نظر میرسد با چارچوب نظری به نام «اقدام جمعی» که بسیاری از جامعهشناسان حتی انقلابهای ملی را بر اساس آن بررسی نمودهاند، مناسبتر باشد. در تعریف اقدام جمعی آمده است: « مجموعهای از کنشها و تلاشها از سوی مجموعهای از افراد که به شکلی کم و بیش پیوسته به سمت هدفی خاص حرکت میکنند یا به آن گرایش دارند( j.a.banks,1972/7). به این مفهوم که «اقدام جمعی» بخشی از مطالعۀ عمومیتر تحول اجتماعی است که مفاهیمی همچون ثبات، بیثباتی، خشونت و انقلاب را در بر میگیرد. اگرچه همۀ این مفاهیم به شکلی مرتبط با هم میباشند و در بحث تحولات اجتماعی مورد مطالعه قرار میگیرند، اما آثار خاصی نیز به هریک از آنها اختصاص داده شده است. در مورد این مفهوم رهافتهای گوناگون وجود دارد. تمرکز نظریههای اقدام جمعی بر علل و عوامل تعیین کنندۀ فعالیتهای سازمانیافته گروههایی است که در پی دستیابی به اهدافی خاص هستند (اسداللهی، 1382ش، ص42).<br> | ||
همانطور که گفته شد، خشونت یکی از راهکارهای نظریۀ اقدام جمعی است و اتفاقاً نقطۀ ثقل فعالیتهای حزبالله در درون یک اجتماع سیاسی، علیه رژیم سیاسی از جمله گروههای سیاسی و نیز متصدیان امور یا سیاستهای آن است.(گِر، 1377ش، ص24). آقای گِر هرچند اقدام جمعی را تا حدودی مسئلۀ داخلی تلقی میکند، اما باید گفت این فقط یک جنبه از حوزۀ اقدام جمعی است و حوزۀ دیگر آن، اقدام در برابر تجاوز خارجی است که در صورت ضعف دولت ملی، گروههای خودجوش مسئولیت مقابله را بر عهده میگیرند، زیرا تجاوز خارجی همواره یکی از دلایل گرایش این گروهها به سمت کاربرد اقدامات قهرآمیز بوده است و تجاوز نظامی یک قدرت غیراسلامی به یک کشور اسلامی بالاترین حد توسل به اقدام جمعی خشونتبار را که به شکل جهاد تجلی میکند به همراه داشته است. (پیشین، ص138). | همانطور که گفته شد، خشونت یکی از راهکارهای نظریۀ اقدام جمعی است و اتفاقاً نقطۀ ثقل فعالیتهای حزبالله در درون یک اجتماع سیاسی، علیه رژیم سیاسی از جمله گروههای سیاسی و نیز متصدیان امور یا سیاستهای آن است.(گِر، 1377ش، ص24). آقای گِر هرچند اقدام جمعی را تا حدودی مسئلۀ داخلی تلقی میکند، اما باید گفت این فقط یک جنبه از حوزۀ اقدام جمعی است و حوزۀ دیگر آن، اقدام در برابر تجاوز خارجی است که در صورت ضعف دولت ملی، گروههای خودجوش مسئولیت مقابله را بر عهده میگیرند، زیرا تجاوز خارجی همواره یکی از دلایل گرایش این گروهها به سمت کاربرد اقدامات قهرآمیز بوده است و تجاوز نظامی یک قدرت غیراسلامی به یک کشور اسلامی بالاترین حد توسل به اقدام جمعی خشونتبار را که به شکل جهاد تجلی میکند به همراه داشته است. (پیشین، ص138). | ||