پرش به محتوا

ابراهیم حسین شاذلی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
خط ۵: خط ۵:
| نام‌های دیگر = سید قطب
| نام‌های دیگر = سید قطب
| سال تولد = ۱۹۰۶ م
| سال تولد = ۱۹۰۶ م
| تاریخ تولد =
| تاریخ تولد =  
| محل تولد = مصر
| محل تولد = مصر
| سال درگذشت =
| سال درگذشت =  
| تاریخ درگذشت =  
| تاریخ درگذشت =  
| محل درگذشت =
| محل درگذشت =  
| استادان ={{فهرست جعبه افقی | محمود عباس عقاد | [[ابو الاعلی مودودی|ابـو‌الاعلی مودودی]] | [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]]}}
| استادان ={{فهرست جعبه افقی | محمود عباس عقاد | [[ابو الاعلی مودودی|ابـو‌الاعلی مودودی]] | [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]]}}
| شاگردان =  
| شاگردان =  
خط ۲۷: خط ۲۷:
'''سید قطب''' در‌ سال‌ ۱۹۲۵ م، در دانشگاه تربیت معلم ثبت‌نام کرد، پس از فراغت‌ از‌ تحصیل‌ در سـال ۱۹۲۸ م، در مـؤسسۀ دار العلوم‌ ثبت‌ نام‌ کرد. مسئله قابل تامل‌ این‌ بود که [[حسن البنا]] نـیز در فـاصله سال‌های ۱۹۲۳ و ۱۹۲۶ م، در دارالعلوم‌ درس‌ خوانده بود و از همین جا‌ ارتباط و آشنایی سید‌ قطب‌ با‌ [[حسن البنا]] شکل گرفت. آشـنایی سید‌ با‌ حسن البنا سبب شد که او با درک عمیقی که از اسلام‌ داشـت‌ مـبارزه‌ سیاسی و اجتماعی خویش را در‌ قالبی صحیح پی‌ریزی کند‌.او در سال ۹۳۳ م، برای‌ ۱۶ سال به استخدام وزارت معارف عـمومی مـصر در آمد و مدتی هم بازرس وزارتخانه‌ بود‌. طی این‌ مدت‌ طرح‌های‌ زیادی بـرای اصـلاح‌ سیستم‌ آموزشی مصر ارائه داد‌ که‌ همواره به داخـل کـیسه مـخصوص‌ کاغذ باطله مقام‌های ارشد انداخته‌ شد‌. سید در‌ زندگی‌اش‌ یک‌ ادیب نیز بـه‌شـمار‌ می‌رفت و تا پایان [[جنگ جهانی دوم]] عمدتا نـقدهای ادبـی نـوشت، او سهم فعالی در مباحثات‌ دهه‌های‌ ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ م، داشت. سـبک کـوبنده‌اش او‌ را‌ به‌عنوان‌ یک‌ طرفدار اهل بحث‌ و جدل‌به‌ویژه علیه ''طه حـسین‌'' مـعروف کرد.  
'''سید قطب''' در‌ سال‌ ۱۹۲۵ م، در دانشگاه تربیت معلم ثبت‌نام کرد، پس از فراغت‌ از‌ تحصیل‌ در سـال ۱۹۲۸ م، در مـؤسسۀ دار العلوم‌ ثبت‌ نام‌ کرد. مسئله قابل تامل‌ این‌ بود که [[حسن البنا]] نـیز در فـاصله سال‌های ۱۹۲۳ و ۱۹۲۶ م، در دارالعلوم‌ درس‌ خوانده بود و از همین جا‌ ارتباط و آشنایی سید‌ قطب‌ با‌ [[حسن البنا]] شکل گرفت. آشـنایی سید‌ با‌ حسن البنا سبب شد که او با درک عمیقی که از اسلام‌ داشـت‌ مـبارزه‌ سیاسی و اجتماعی خویش را در‌ قالبی صحیح پی‌ریزی کند‌.او در سال ۹۳۳ م، برای‌ ۱۶ سال به استخدام وزارت معارف عـمومی مـصر در آمد و مدتی هم بازرس وزارتخانه‌ بود‌. طی این‌ مدت‌ طرح‌های‌ زیادی بـرای اصـلاح‌ سیستم‌ آموزشی مصر ارائه داد‌ که‌ همواره به داخـل کـیسه مـخصوص‌ کاغذ باطله مقام‌های ارشد انداخته‌ شد‌. سید در‌ زندگی‌اش‌ یک‌ ادیب نیز بـه‌شـمار‌ می‌رفت و تا پایان [[جنگ جهانی دوم]] عمدتا نـقدهای ادبـی نـوشت، او سهم فعالی در مباحثات‌ دهه‌های‌ ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ م، داشت. سـبک کـوبنده‌اش او‌ را‌ به‌عنوان‌ یک‌ طرفدار اهل بحث‌ و جدل‌به‌ویژه علیه ''طه حـسین‌'' مـعروف کرد.  


وی بیش از همه به شـاعری‌ و نوشتن‌ داستان‌های‌ کوتاه و بـلند عـلاقه‌مند بود. حداقل‌ سه اثر‌ او‌ بـه‌ نـام‌های‌ '''طفل القریه'''(بچۀ دهکده‌)، '''الاطیاف اربعه'''(رویاهای چهارگانه) و '''الاشواک'''(خارها) به شرح زنـدگانی او مربوط می‌شد. سید در ۱۹۴۸ م، برای اقـامتی نـامحدود بـه‌ [[آمریکا]] فرستاده شـد. ظـاهرا امید‌ می‌رفت با طـرز تـفکرش به طرفداری از [[آمریکا|آمریک]]<nowiki/>ا به [[مصر]] برگردد، اما این تجربه در عوض او را به [[اخوان‌المسلمین]] نـزدیک‌تر کـرد و در سال ۱۹۵۱ م، به‌ عضویت [[اخوان المسلمین|اخوان]] درآمد‌.
وی بیش از همه به شـاعری‌ و نوشتن‌ داستان‌های‌ کوتاه و بـلند عـلاقه‌مند بود. حداقل‌ سه اثر‌ او‌ بـه‌ نـام‌های‌ '''طفل القریه'''(بچۀ دهکده‌)، '''الاطیاف اربعه'''(رویاهای چهارگانه) و '''الاشواک'''(خارها) به شرح زنـدگانی او مربوط می‌شد. سید در ۱۹۴۸ م، برای اقـامتی نـامحدود بـه‌ [[آمریکا]] فرستاده شـد. ظـاهرا امید‌ می‌رفت با طـرز تـفکرش به طرفداری از [[آمریکا|آمریک]]<nowiki/>ا به [[مصر]] برگردد، اما این تجربه در عوض او را به [[اخوان‌المسلمین]] نـزدیک‌تر کـرد و در سال ۱۹۵۱ م، به‌ عضویت [[اخوان المسلمین|اخوان]] درآمد‌.


پس از درگـیری‌های ۱۹۴۵ م، بین اخـوان‌المـسلمین و رهـبران انقلاب مصر، سید قـطب و دیگر رهبران [[اخوان‌المسلمین]] زندانی شدند. پس از آزادی از زندان دوباره در سال‌ ۱۹۶۵ م، به‌ زندان افکنده شد و به اتـهام تـوطئه علیه نظام سیاسی حاکم به هـمراه جـمعی از دوسـتانش در سـال ۱۹۶۶ اعـدام گردید.
پس از درگـیری‌های ۱۹۴۵ م، بین اخـوان‌المـسلمین و رهـبران انقلاب مصر، سید قـطب و دیگر رهبران [[اخوان‌المسلمین]] زندانی شدند. پس از آزادی از زندان دوباره در سال‌ ۱۹۶۵ م، به‌ زندان افکنده شد و به اتـهام تـوطئه علیه نظام سیاسی حاکم به هـمراه جـمعی از دوسـتانش در سـال ۱۹۶۶ اعـدام گردید.
خط ۴۹: خط ۴۹:
حیات فکری سید قطب‌ را‌ بر اساس رویکردهای ایدئولوژیکس مـی‌توان‌ بـه‌ چـهار مرحله‌ تقسیم‌ کرد‌ که عبارتند از:
حیات فکری سید قطب‌ را‌ بر اساس رویکردهای ایدئولوژیکس مـی‌توان‌ بـه‌ چـهار مرحله‌ تقسیم‌ کرد‌ که عبارتند از:


===دورهٔ شک و تردید===
=== دورهٔ شک و تردید ===
ایشان تصریح کرده که ده سال را‌ در‌ [[الحاد]] گذرانده است. در دوره احتمالا الحاد یا‌ حداقل‌ شک و تـردید سید قطب‌ بیشترین آثار‌ ادبی‌ و نقدی‌اش را نـوشته اسـت. وی در‌ نوشته‌های این دوره بسیاری مباحثی را که هیچ‌ ارتباطی با [[اسلام]] نداشته، مطرح‌ کـرد‌ه است. در کتاب '''«مـهمه الشـاعر»''' که در سال‌ ۱۹۳۲ م، چاپ‌ شد، معتقد است‌ که شاعر‌ می‌تواند‌ حقیقت‌ و ارزش‌ها را بـه بـشریت بـرساند نه [[پیامبر]]. صریح‌ترین مدرکی که وضعیت‌ فکری‌ او را در این دوره باز‌ می‌تاباند‌ مقاله‌ای‌ است‌ در‌ ۱۷ مـه ۱۹۳۴ در‌ مجله الاهرام که در آن به صراحت‌ خواهان آن شد که مردم لخت‌ مادرزاد زندگی کنند.
ایشان تصریح کرده که ده سال را‌ در‌ [[الحاد]] گذرانده است. در دوره احتمالا الحاد یا‌ حداقل‌ شک و تـردید سید قطب‌ بیشترین آثار‌ ادبی‌ و نقدی‌اش را نـوشته اسـت. وی در‌ نوشته‌های این دوره بسیاری مباحثی را که هیچ‌ ارتباطی با [[اسلام]] نداشته، مطرح‌ کـرد‌ه است. در کتاب '''«مـهمه الشـاعر»''' که در سال‌ ۱۹۳۲ م، چاپ‌ شد، معتقد است‌ که شاعر‌ می‌تواند‌ حقیقت‌ و ارزش‌ها را بـه بـشریت بـرساند نه [[پیامبر]]. صریح‌ترین مدرکی که وضعیت‌ فکری‌ او را در این دوره باز‌ می‌تاباند‌ مقاله‌ای‌ است‌ در‌ ۱۷ مـه ۱۹۳۴ در‌ مجله الاهرام که در آن به صراحت‌ خواهان آن شد که مردم لخت‌ مادرزاد زندگی کنند.


خط ۶۰: خط ۶۰:
وی پس‌ از‌ بازگشت از [[آمریکا|آمـریکا]] در سـال ۱۹۵۱ م، آنچنان به سختی جامعه آمریکا را تـقبیح کرد که مجبور شـد از وزارت عـمومی استعفا کند. پس از آن بیش از گذشته بـا [[اخوان المسلمین|اخـوان‌المسلمین‌]] رابطه برقرار‌ کرد و سرانجام در ۴۵ سالگی از طریق ''صالح عثماوی'' به‌ عضویت اخوان درآمـد. ایـن امر برای سید‌ قطب هـمانند بـریدن کـامل از گذشته بود، چـنان‌که‌ بـعدا خود او‌ گفته‌ بود‌: "مـن در ۱۹۵۱ مـتولد شدم‌" سید قطب در ۴۵ سالگی از طریق ''صالح‌ عثماوی'' به عضویت اخوان ‌درآمد‌، و متفکر اصلی ایـن جـریان و نیز سر دبیر روزنامه اخوان‌ شـد. بـه نوشته ''ریچارد‌ میشل‌''، مـرگ‌ [[حسن البنا]] در ۱۹۴۹ م، برای اعـضا تراژدی غیر قابل تصور بود و بیشترین تأثیر را بر‌ جنبش گذاشت.
وی پس‌ از‌ بازگشت از [[آمریکا|آمـریکا]] در سـال ۱۹۵۱ م، آنچنان به سختی جامعه آمریکا را تـقبیح کرد که مجبور شـد از وزارت عـمومی استعفا کند. پس از آن بیش از گذشته بـا [[اخوان المسلمین|اخـوان‌المسلمین‌]] رابطه برقرار‌ کرد و سرانجام در ۴۵ سالگی از طریق ''صالح عثماوی'' به‌ عضویت اخوان درآمـد. ایـن امر برای سید‌ قطب هـمانند بـریدن کـامل از گذشته بود، چـنان‌که‌ بـعدا خود او‌ گفته‌ بود‌: "مـن در ۱۹۵۱ مـتولد شدم‌" سید قطب در ۴۵ سالگی از طریق ''صالح‌ عثماوی'' به عضویت اخوان ‌درآمد‌، و متفکر اصلی ایـن جـریان و نیز سر دبیر روزنامه اخوان‌ شـد. بـه نوشته ''ریچارد‌ میشل‌''، مـرگ‌ [[حسن البنا]] در ۱۹۴۹ م، برای اعـضا تراژدی غیر قابل تصور بود و بیشترین تأثیر را بر‌ جنبش گذاشت.


تعیین ''حسن الهضیبی'' و اختلاف داخـلی بـین اعضای‌ اخوان بر فراجام [[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المـسلمین‌]] تـأثیر مـعکوس گـذاشت و بـاعث به وجود آمـدن خـلا ایدئولوژیک شد. اما ایشان بود که‌ توانست با نوشتن کتاب‌های خود این خلا ایـدئولوژیک را پر کـند. در سـال ۱۹۵۲ با‌ قدرت تمام‌ از انقلاب اخوان آزاد حمایت کـرد و بـه نـظر مـی‌رسد چـند مـاهی در مجالس سری آنها، جایگاه‌ ویژه‌ای داشته است. بعضی معتقدند که در فاصله ماه‌ها پیش و پس از انقلاب‌ ۱۹۵۲ م، سید قطب‌ به‌طور منظم با ناصر ملاقات می‌کرد. اما زمانی که فـهمید "افسران آزاد" در پی تأسیس نظام‌ اسلامی نیستند از آنان کناره گرفت. در سال ۱۹۴۵ م، پس از‌ ترور‌ نافرجام ناصر، سید قطب همراه‌ گروهی از اخوان‌المسلمین به زندان افتاد و در سال ۱۹۵۵ م، پس از یک محاکمه به ۵۲ سال زندان با اعـمال شـاقه محکوم‌ شد‌. شرایط بازگشت او نسبتا انعطاف‌پذیر بود و به او امکان‌ نوشتن کتاب‌ '''«فی ضلال القرآن‌»''' را آغاز کرد.  
تعیین ''حسن الهضیبی'' و اختلاف داخـلی بـین اعضای‌ اخوان بر فراجام [[اخوان‌المسلمین|اخوان‌المـسلمین‌]] تـأثیر مـعکوس گـذاشت و بـاعث به وجود آمـدن خـلا ایدئولوژیک شد. اما ایشان بود که‌ توانست با نوشتن کتاب‌های خود این خلا ایـدئولوژیک را پر کـند. در سـال ۱۹۵۲ با‌ قدرت تمام‌ از انقلاب اخوان آزاد حمایت کـرد و بـه نـظر مـی‌رسد چـند مـاهی در مجالس سری آنها، جایگاه‌ ویژه‌ای داشته است. بعضی معتقدند که در فاصله ماه‌ها پیش و پس از انقلاب‌ ۱۹۵۲ م، سید قطب‌ به‌طور منظم با ناصر ملاقات می‌کرد. اما زمانی که فـهمید "افسران آزاد" در پی تأسیس نظام‌ اسلامی نیستند از آنان کناره گرفت. در سال ۱۹۴۵ م، پس از‌ ترور‌ نافرجام ناصر، سید قطب همراه‌ گروهی از اخوان‌المسلمین به زندان افتاد و در سال ۱۹۵۵ م، پس از یک محاکمه به ۵۲ سال زندان با اعـمال شـاقه محکوم‌ شد‌. شرایط بازگشت او نسبتا انعطاف‌پذیر بود و به او امکان‌ نوشتن کتاب‌ '''«فی ضلال القرآن‌»''' را آغاز کرد.  


=== دورهٔ رادیکال ===
=== دورهٔ رادیکال ===
خط ۱۰۸: خط ۱۰۸:
=== نـقش و جـایگاه مردم در حکومت اسلامی ===
=== نـقش و جـایگاه مردم در حکومت اسلامی ===


نقش مردم در نظام سیاسی اسلام یا حاکمیت اسلامی (که سید قطب شورا را نوع‌ حکومت قطعی اسلامی می‌داند) از نظر سید قطب‌ این‌ است: مجریان شریعت را انتخاب‌ کنند امـا کسی که به اجرای قانون اقدام می‌کند قانون‌گذار نیست تنها مجری است. او حق اقدام‌ به‌ اجرا از طریق انتخاب مردم‌ به‌ دست می‌آورد، اطاعت واجب از او اطاعت از شخص او نیست، بلکه اطاعت از شریعت خـداست کـه وی به اجرای آن اقدام کرده است‌ و در‌ صورت‌ تجاوز از شریعت‌ خدا‌ حق اطاعت بر مردم ندارد. پس اگر اختلافی بر سر یکی از امور اجرایی‌ پدید آمد،حکم مسأله همان است که شریعت گـفته اسـت.
نقش مردم در نظام سیاسی اسلام یا حاکمیت اسلامی (که سید قطب شورا را نوع‌ حکومت قطعی اسلامی می‌داند) از نظر سید قطب‌ این‌ است: مجریان شریعت را انتخاب‌ کنند امـا کسی که به اجرای قانون اقدام می‌کند قانون‌گذار نیست تنها مجری است. او حق اقدام‌ به‌ اجرا از طریق انتخاب مردم‌ به‌ دست می‌آورد، اطاعت واجب از او اطاعت از شخص او نیست، بلکه اطاعت از شریعت خـداست کـه وی به اجرای آن اقدام کرده است‌ و در‌ صورت‌ تجاوز از شریعت‌ خدا‌ حق اطاعت بر مردم ندارد. پس اگر اختلافی بر سر یکی از امور اجرایی‌ پدید آمد، حکم مسأله همان است که شریعت گـفته اسـت.


وی‌ در‌ جای دیگر ویژگی نظام‌های الهی را برمی‌شمارد و به عدم انحصار حکومت‌ به دست گروه و اشخاص معین و برابری مردم در حقوق اشاره می‌کنند: ما نظامی فرا می‌خوانیم که در آن حـاکمیت‌ تـنها‌ از آن‌ خداست نه برای فردی از بشر و طبقه و جماعتی‌ معین به این ترتیب برابری حقیقی برقرار نمی‌شود. در‌ چنین حکومتی، حاکم حقوقی فزون‌ تر بر حقوق فرد عادی مردم‌ نخواهد‌ داشـت‌ و شـخصیت یـا شخصیت‌های مقدسی بالاتر از سطح قـانون نـخواهد بـود.
وی‌ در‌ جای دیگر ویژگی نظام‌های الهی را برمی‌شمارد و به عدم انحصار حکومت‌ به دست گروه و اشخاص معین و برابری مردم در حقوق اشاره می‌کنند: ما نظامی فرا می‌خوانیم که در آن حـاکمیت‌ تـنها‌ از آن‌ خداست نه برای فردی از بشر و طبقه و جماعتی‌ معین به این ترتیب برابری حقیقی برقرار نمی‌شود. در‌ چنین حکومتی، حاکم حقوقی فزون‌ تر بر حقوق فرد عادی مردم‌ نخواهد‌ داشـت‌ و شـخصیت یـا شخصیت‌های مقدسی بالاتر از سطح قـانون نـخواهد بـود.
خط ۱۳۸: خط ۱۳۸:
== برخی از آثار مرتبط ==
== برخی از آثار مرتبط ==


#[[اسلام دین درک نشده (کتاب)|اسلام دین درک نشده (Islam the Misunderstood Religion]])، سید محمد قطب، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1385ش ؛
# [[اسلام دین درک نشده (کتاب)|اسلام دین درک نشده (Islam the Misunderstood Religion]])، سید محمد قطب، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1385ش؛
#[[شهید سید قطب آیت جهاد (کتاب)|شهید سید قطب آیت جهاد]] علی احمدی، مترجم عبدالحسین نجفی بهبهانی، تصحیح محمد ساعدی، عربی، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1386ش؛
# [[شهید سید قطب آیت جهاد (کتاب)|شهید سید قطب آیت جهاد]] علی احمدی، مترجم عبدالحسین نجفی بهبهانی، تصحیح محمد ساعدی، عربی، [[مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی]]، تهران 1386ش؛


==منابع==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
#البشری، طارق (۱۹۸۳)، الحرکه السیاسیه فی مـصر‌ (۱۹۴۵‌-۱۹۵۲‌)، قـاهره: دار الشروق.
# البشری، طارق (۱۹۸۳)، الحرکه السیاسیه فی مـصر‌ (۱۹۴۵‌-۱۹۵۲‌)، قـاهره: دار الشروق.
#حموده، عادل (۱۹۹۰)، سید قطب من الطریقه‌ المشنقه، قاهره: سینا للنشر.
# حموده، عادل (۱۹۹۰)، سید قطب من الطریقه‌ المشنقه، قاهره: سینا للنشر.
#حنفی، حسن (بی‌تا)، الحرکات الدیـنیه المـعاصره، قـاهره: مکتبه المدبولی.
# حنفی، حسن (بی‌تا)، الحرکات الدیـنیه المـعاصره، قـاهره: مکتبه المدبولی.
#دکمجیان، هرایر (۱۳۶۶)، اسلام در‌ انقلاب‌، جنبش‌های‌ اسلامی در جهان عرب‌۷حمید احـمدی، تـهران: انـتشارات کیهان.
# دکمجیان، هرایر (۱۳۶۶)، اسلام در‌ انقلاب‌، جنبش‌های‌ اسلامی در جهان عرب‌۷حمید احـمدی، تـهران: انـتشارات کیهان.
#زرکلی، خیر‌الدین ‌(۱۹۹۰)، الاعلام، بیروت: دارالعلم للمارایین، ج۳.
# زرکلی، خیر‌الدین ‌(۱۹۹۰)، الاعلام، بیروت: دارالعلم للمارایین، ج۳.
#سروش، شماره ۹۳۲، خرداد ۱۳۶۳.
# سروش، شماره ۹۳۲، خرداد ۱۳۶۳.
#سوزنگر، سـیروس (۱۳۸۳)، انـدیشه‌های‌ سـیاسی‌ سید‌ قطب، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
# سوزنگر، سـیروس (۱۳۸۳)، انـدیشه‌های‌ سـیاسی‌ سید‌ قطب، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
#السید، رضوان (۱۳۸۳)، اسلام سیاسی معاصر‌ در‌ کشاکش‌ هـویت و تـجدد،مجید مرادی، تهران: باز.
# السید، رضوان (۱۳۸۳)، اسلام سیاسی معاصر‌ در‌ کشاکش‌ هـویت و تـجدد، مجید مرادی، تهران: باز.
#السید، رضوان، "زیستگاه ایدئولوژیک و سیاسی و جنبش‌های اسلامی معاصر‌" پگـاه‌ حـوزه‌، ش ۲۲.
# السید، رضوان، "زیستگاه ایدئولوژیک و سیاسی و جنبش‌های اسلامی معاصر‌" پگـاه‌ حـوزه‌، ش ۲۲.
#سـید قطب (۱۹۵۳)، دراسات الاسلامیه، قاهره: مکتبه لجنه الشباب المسلم.
# سـید قطب (۱۹۵۳)، دراسات الاسلامیه، قاهره: مکتبه لجنه الشباب المسلم.
#سید‌ قطب‌ (۱۹۵۷-۱۹۵۲)، فی ظلال القرآن، قـاهره: دار احـیاء الکتب العربیه، ج۵.
# سید‌ قطب‌ (۱۹۵۷-۱۹۵۲)، فی ظلال القرآن، قـاهره: دار احـیاء الکتب العربیه، ج۵.
#کوپل، ژیل‌ (۱۳۶۶)‌، پیامبر‌ و فرعون، حمید احمدی، تهران: کیهان.
# کوپل، ژیل‌ (۱۳۶۶)‌، پیامبر‌ و فرعون، حمید احمدی، تهران: کیهان.
#مرادی، مجید (۱۳۸۲)، تـقریر گـفتمان سـید قطب، نشریه‌ علوم‌ سیاسی، شماره ۱۲.
# مرادی، مجید (۱۳۸۲)، تـقریر گـفتمان سـید قطب، نشریه‌ علوم‌ سیاسی، شماره ۱۲.
#مودودی، ابوالاعلی (۱۹۷۷)، المصطلاحات الاربعه فی القرآن، کیوت‌: بی‌نا.
# مودودی، ابوالاعلی (۱۹۷۷)، المصطلاحات الاربعه فی القرآن، کیوت‌: بی‌نا.
#هـضیبی، حـسن (۷۷۹۱)، دعاه لا قضاه، قاهره: بی‌نا.
# هـضیبی، حـسن (۷۷۹۱)، دعاه لا قضاه، قاهره: بی‌نا.
 


[[رده:عالمان]]
[[رده:عالمان]]
۴٬۹۳۳

ویرایش