جریان و جنبش های اسلامی الجزایر: تفاوت میان نسخه‌ها

|-

|}

=اسلام مذهب رسمی الجزایر=

اکثریت مردم مسلمان این کشور [[سنی]] مذهب و [[مذهب مالکی|مالکی‌]]اند که در فروع مذهب، تابع نظرات '''مالک''' و در اصول مذهب خود طبق تذکرات [[اشعری|اشعریه]] رفتار می‌نمایند و در امور سیاسی کاملاً تابع فرامین دولت و حکومت مرکزی الجزایر می‌باشند.<br>

این فرقه نوعاً از رفتارهای افراطی که حاکم بر نظرات [[سلفیه]] و [[وهابیت|وهابیون]] است فاصله می‌گیرند و با فرق دیگر اسلامی از جمله [[شیعیان]] با تسامح و تعامل رفتار می‌نمایند.<br>

=استعمار و اشغال فرانسه=

مردم مسلمان [[الجزایر]] از آغازین روزهای اشغال کشورشان توسط دولت استعماری [[فرانسه]] مبارزات آشکار و پنهان خود را آغاز کردند.<br>

<ref>Historical Dictionary of Islamic fundamentalism, p23</ref><br>

=امیر عبدالقادر اسطوره مبارز علیه استعمار=

طبق قراردادی جز چند بندر و بخشی از نوار ساحلی بقیه [[الجزایر]] را به او سپرد (28 مه 1837) ولی [[امیر عبدالقادر جزایری|امیر عبدالقادر]] به گرفتن چند شهر قانع نشد و در 18 نوامبر 1839 بار دیگر به [[فرانسه]] اعلان جنگ داد.<br>

دولت [[فرانسه]] نیز سپاهی به فرماندهی ژنرال «بوژو» به جنگ ا[[امیر عبدالقادر جزایری|میرعبدالقادر]] فرستاد.<br>

<ref>فراز وفرودهای یک انقلاب"، باشگاه اندیشه به آدرس اینترنتی:

http://www.bashgah.net/fa/content/print_version/31246 (Fri Mar 7 23:52:52 2013)</ref><br>

<ref>http://www.binbadis.net/component/content/article/39-emir-abdeklader/357- amir.html</ref>

پس از مرگ [[امیر عبدالقادر جزایری|امیر عبدالقادر]] مبارزات و اعتراضات پراکنده‌ای وجود داشت تا اینکه، پس از جنگ جهانی اول، «'''امیر خالد'''»، نوه امیر عبدالقادر دنباله اقدامات جد خویش را گرفت. <ref>جلال یحیی، المغرب الکبیر، دوران معاصر و نقش جنبش‌های آزادیبخش در استقلال، الدار القومیة للطباعة و النشر، اسکندریة بخش 3 – 1996 م، ص 1043</ref><br>

=عبدالحمید بن بادیس و نقش پُر‌رنگ در انقلاب الجزایر=

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

|-

|}

</div>سال‌ها پس از قیام [[امیر عبدالقادر جزایری|امیر عبدالقادر]]، عالِم مذهبی شیخ «[[عبدالحمید بن بادیس]]» به همراه دوستش، شیخ '''بشیر ابراهیمی'''، که او نیز روحانی بود تلاش کردند تا با تشکیل «'''جمعیه العلماء المسلمین'''» رهبری قیام ضداستعماری به دوش بکشند<br>

<ref>حسن سیدسلیمان، اسلام سیاسی در الجزایر، سند چاپ شده در کتاب اسلام در آفریقا (مدثر عبدالرحیم و التیجانی عبدالقادر)، موسسه دارالحکمة للطباعة و النشر المحدوده، خرطوم، 1992 م، ص 79 – 82</ref><br>

زیرا به دنبال قدرت گرفتن انقلابیون و انحصارطلبی ملی‌گراها در تصمیم قدرت و محدودیت‌های بسیار برای نقش‌آفرینی جریان‌های اسلام‌گرا، بار دیگر جنبش‌های اسلامی شکل گرفتند.<br>

با این تفاوت که این بار مبارزه برای بیرون راندن استعمار و به دست آوردن استقلال نبود بلکه تلاش برای جلوگیری از استبداد و حاکم کردن اهداف واقعی انقلاب بود که مهمترین آن را برابری، عدالت اجتماعی و اجرای احکام اسلامی تشکیل می‌داد.<br>

=دلایل شکل‌گیری جنبش های اسلامی=

باید گفت که، مبارزات سیاسی معاصر مردم [[الجزایر]] دو انگیزه اصلی داشته است؛<br>

نخستین حرکت انقلابی در این کشور که به نهضت [[امیر عبدالقادر جزایری|امیر عبدالقادر]] معروف است درست زمانی رخ داد که [[فرانسه|فرانسوی‌ها]] اقدام به اشغال این کشور نمودند و عبدالقادر که پیشوایی مذهبی بود دست به قیام زد.<br>

آنچه واقعیت‌های تاریخی انقلاب [[الجزایر]] نشان می‌دهد این است که در حرکت‌های ضداستعماری عامل اصلی و رهبران جنبش همگی متأثر از اسلام بوده‌اند. جریان اسلامگرا حتی پس از پیروزی انقلاب نیز رهبر اصلی مبارزات در الجزایر بوده است.

=علت انقلاب توسط اسلام‌گرایان=

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

|-

به همین دلیل می‌توان مؤلفه‌های برشمرده شده را اصلی‌ترین دلایل داخلی شکل‌گیری و تداوم جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] دانست.

نقش عوامل خارجی در نهضت‌های اسلامی در [[الجزایر]] را در چند دوره و از چند منظر می‌توان مورد توجه قرار داد.<br>

در نسل اول جنبش‌های اسلامی [[الجزایر]] جدای از نقش آفرینی عامل مستقیم خارجی یعنی استعمار به عنوان محرک اصلی، توجه به تأثیرگذاری جریان‌های فکری و همچنین تحولات منطقه‌ای و جهانی امری اجتناب‌ناپذیر است.<br>

<ref>امیرحسین دهقان، انقلاب خونین در شمال آفریقا، روزنامه اعتماد ملی، 1388/04/14</ref><br>

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

|-

<ref>به نقل از خبرگزاری فرانسه مورخ سوم دی‌ماه سال 1390</ref><br>

از میان همسایگان شمالی [[تونس]]، تنها [[الجزایر]] از شورش‌ها و اعتراضات در امان مانده است. شورش‌هایی که در سال گذشته، باعث برکناری رهبران [[تونس]]، [[مصر]]، [[لیبی]] و [[یمن]] شد و اکنون [[سوریه]] با آن درگیر است.»

<ref>بهار عربی پشت دروازه‌های الجزایر"، خبرگزاری رویترز، روز سه‌شنبه 21 فوریه 2012 (2 اسفند 1390)</ref><br>

برای بررسی ریشه‌ها، اصول و اهداف جنبش‌های اسلامی در [[الجزایر]] توجه به یک موضوع اهمیت بسیار دارد و آن اینکه جنبش‌های اسلامی در الجزایر را باید در دو برهه تاریخی از هم جدا کرد.<br>

در این دوران فلسفه شکل‌گیری جنبش‌های اسلامی و به دنبال آن حرکتهای ملی‌گرایانه متأثر از موضوع استعمار بوده و هدف اصلی همه جنبشهای مردمی اعم از اسلامگرا و ملی‌گرا کسب استقلال بود.<br>

رهبران اسلامگرا همانند [[امیر عبدالقادر جزایری|امیرعبدالقادر]] و [[بن بادیس|بن‌بادیس]] و اسلاف آنها شالوده جریان خود را با آموزه‌های دینی در آمیخته و در واقع رویکردی مذهبی به معنای عام آن را اتخاذ کردند. شالوده فکری [[امیر عبدالقادر جزایری|امیرعبدالقادر]] – به عنوان اولین رهبر جنبش اسلامی در [[الجزایر]] – مبتنی بر این بود که اسلام هویت واقعی ملت الجزایر بوده و تنها راه برچیدن استعمار بهره‌گیری از آموزه‌های دین اسلام است.

او بر این باور بود که دشمنان [[الجزایر]]، خصوصاً [[فرانسه|فرانسوی‌ها]] کافران حربی هستند و برای مقابله با آنها تنها دو راه بیشتر وجود ندارد یا پیروزی یا شهادت.<br>

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

|-

البته شیخ [[عبدالحمید بن بادیس|عبدالحمیدبن بادیس]]»، رهبر جمعیت علمای مسلمان الجزایر – و دومین رهبر مذهبی ضداستعماری پس از امیر عبدالقادر – ضمن تکیه بر دین مقدس اسلام برای احیای مجدد [[الجزایر]] براساس تعالیم وحی و کسب استقلال این کشور سعی کرد نگرش ملی‌گرایانه را نیز در اقدام خود لحاظ کند. (26)

[[عبدالحمید بن بادیس|عبدالحمیدبن بادیس]] در مقابل فرانسوی‌ها که اشغال صدمین سالگرد [[الجزایر]] را در سال 1930 جشن و زبان عربی را ملغی اعلام کرده بود، شعار «'''الجزایر وطن من، اسلام دین من و عربی زبان من'''» را مطرح کرد.<br>

<ref>محمد ابراهیم و دیگران؛ جبهه نجات اسلامی الجزایر، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، 1385</ref><br>

توجه به سخنان [[بن بادیس|بن‌بادیس]] نشان می‌دهد که وی همزمان هم دغدغه دین دارد و هم برای حفظ زبان عربی که در واقع بخشی از هویت ملی است مبارزه می‌کند.<br>

در دوره پیش از انقلاب جریان‌های سنتی اسلامی با تأسی از آموزه‌های دینی و تأثیرپذیری از شخصیتهای متفکر جهان عرب همچون [[حسن البنا|حسن‌البناء]]، [[محمد عبده]] و [[رشید رضا]] تمام تلاششان خارج شدن از استبداد و استعمار بوده است؛<br>

همین موضوع – یعنی حضور پررنگ استعمار بیگانه که همزمان دین و هویت ملی الجزایری‌ها را نشانه گرفته بود – دلیل اصلی ظهور و بروز جنبش‌های اسلامی شد.<br>

در همین امتداد هدف اصلی جنبش‌های اسلامی مردم [[الجزایر]]، کسب استقلال از طریق مبارزه مسلحانه و جهاد علیه استعمار [[فرانسه]] و حفظ و احیاء دین بود. این رویکرد را به خوبی می‌توان در اعلامیه [[طرابلس]] که اندک زمانی پیش از استقلال الجزایر صادر شد، مشاهده کرد:<br>

'''«فرهنگ الجزایر، فرهنگی ملی خواهد بود که براساس زبان عربی بنا نهاده شده است و دین اسلام از کلیه بدعت‌ها و خرافه‌گرایی‌هایی که باعث آسیب رساندن به ساحت قدسی آن می‌گردد، مبری است و این اندیشه الهی در چارچوب فرهنگ و شخصیت متبلور خواهد شد»''' <ref>مجله البیان: شماره 23، 48 (پرونده حوادث الجزایر)</ref><br>

{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |

|-

[[رده:الجزایر]]