۴٬۹۳۳
ویرایش
جریان‌شناسی سلفیه در عربستان سعودی (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها
جریان‌شناسی سلفیه در عربستان سعودی (مقاله) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۲:۰۵
، ۵ دسامبر ۲۰۲۲تمیزکاری
جز (جایگزینی متن - 'اخوان المسلمین' به 'اخوان‌المسلمین') |
جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' جریان شناسی سلفی‌های سعودی''' | ''' جریان شناسی سلفی‌های سعودی''' عنوان مقاله‌ای به زبان فارسی است که ناظر به شناخت جریانات سلفی گرای چند دهه اخیر [[عربستان سعودی]] است. | ||
=الف. جریان [[وهابیت]] سنتی= | =الف. جریان [[وهابیت]] سنتی= | ||
این جریان عمده‌ترین و گسترده‌ترین جریان موجود در عربستان سعودی است. برخی از افراد وابسته به این جریان عبارتند از: | این جریان عمده‌ترین و گسترده‌ترین جریان موجود در عربستان سعودی است. برخی از افراد وابسته به این جریان عبارتند از: | ||
==بن باز== | == بن باز == | ||
==شیخ آل الشیخ== | == شیخ آل الشیخ == | ||
==ابن عثیمین== | == ابن عثیمین == | ||
==الفوزان== | == الفوزان == | ||
==الراجحی== | == الراجحی == | ||
==الخضیر== | == الخضیر == | ||
==الحربی== | == الحربی == | ||
==الجربوع== | == الجربوع == | ||
=ب. جریان سروریه / قطبیه= | =ب. جریان سروریه / قطبیه= | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
این نوشتار به معرفی این جریان می‌پردازد. | این نوشتار به معرفی این جریان می‌پردازد. | ||
==شخصیت‌های جریان سروریه در عربستان== | == شخصیت‌های جریان سروریه در عربستان == | ||
اصلی‌ترین شخصیت این جریان در عربستان را می‌توان به صورت زیر معرفی کرد: | اصلی‌ترین شخصیت این جریان در عربستان را می‌توان به صورت زیر معرفی کرد: | ||
===شیخ محمدسرور زین‌العابدین: مؤسس و پدر معنوی=== | === شیخ محمدسرور زین‌العابدین: مؤسس و پدر معنوی === | ||
شیخ محمدسرور زین‌العابدین بن نایف در سال 1938م در سوریه به دنیا آمد. او پیش از آن‌که در دهه شصت میلادی به عربستان بیاید، عضوی در مراتب میانی اخوان‌المسلمین در سوریه بود. پس از آن به گروه کوچکی پیوست که در درون اخوان‌المسلمین سوریه از تمایلات قطبی برخوردار بودند. این گروه تحت زعامت «مروان حداد» فعالیت می‌کرد و مروان حداد نخستین کسی بود که به مبارزه مسلحانه دعوت کرد. | شیخ محمدسرور زین‌العابدین بن نایف در سال 1938م در سوریه به دنیا آمد. او پیش از آن‌که در دهه شصت میلادی به عربستان بیاید، عضوی در مراتب میانی اخوان‌المسلمین در سوریه بود. پس از آن به گروه کوچکی پیوست که در درون اخوان‌المسلمین سوریه از تمایلات قطبی برخوردار بودند. این گروه تحت زعامت «مروان حداد» فعالیت می‌کرد و مروان حداد نخستین کسی بود که به مبارزه مسلحانه دعوت کرد. | ||
شیخ محمدسرور پس از دیدن اوضاع درونی اخوان‌المسلمین در اواسط دهه شصت میلادی تصمیم به خروج از سوریه گرفت و در پی آن به عرستان سعودی مهاجرت کرد. چه‌آن‌که، عمل‌گرایی و پراگماتیسم در آن دوران بر اخوان سوریه غلبه یافته بود. این مسأله حتی در شاخه دمشق به رهبری «عصام العطار» نیز ـ که بیش از دو شاخه حلب و حماة به مسائل اعتقادی اهمیت می‌داد ـ وجود داشت. فعالیت‌های او پس از این مرحله را می‌توان بدین صورت برشمرد: | شیخ محمدسرور پس از دیدن اوضاع درونی اخوان‌المسلمین در اواسط دهه شصت میلادی تصمیم به خروج از سوریه گرفت و در پی آن به عرستان سعودی مهاجرت کرد. چه‌آن‌که، عمل‌گرایی و پراگماتیسم در آن دوران بر اخوان سوریه غلبه یافته بود. این مسأله حتی در شاخه دمشق به رهبری «عصام العطار» نیز ـ که بیش از دو شاخه حلب و حماة به مسائل اعتقادی اهمیت می‌داد ـ وجود داشت. فعالیت‌های او پس از این مرحله را می‌توان بدین صورت برشمرد: | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
این شخصیت پر سر و صدا از مخالفان سرسخت داعش بود که در 2019م فوت کرد. | این شخصیت پر سر و صدا از مخالفان سرسخت داعش بود که در 2019م فوت کرد. | ||
===محمد الدرویش=== | === محمد الدرویش === | ||
محمد الدرویش را می‌توان نظریه‌پرداز اصلی جریان سروریه در عرصه تربیت دانست. | محمد الدرویش را می‌توان نظریه‌پرداز اصلی جریان سروریه در عرصه تربیت دانست. | ||
===عبدالعزیز الجلیل=== | === عبدالعزیز الجلیل === | ||
عبدالعزیز الجلیل بنیان‌گذار یکی از کتابخانه‌های جریان سروریه در ریاض دانست. | عبدالعزیز الجلیل بنیان‌گذار یکی از کتابخانه‌های جریان سروریه در ریاض دانست. | ||
===عبدالعزیز عبداللطیف=== | === عبدالعزیز عبداللطیف === | ||
عبدالعزیز عبداللطیف استاد معروف اعتقادات در دانشگاه امام ... است. چنان‌که او نقش ضمانت کننده مشروعیت این جریان در میان وهابیان را دارد. | عبدالعزیز عبداللطیف استاد معروف اعتقادات در دانشگاه امام ... است. چنان‌که او نقش ضمانت کننده مشروعیت این جریان در میان وهابیان را دارد. | ||
==مراکز و رسانه‌های جریان سروریه== | == مراکز و رسانه‌های جریان سروریه == | ||
جریان سروریه به تدریج رسانه‌های مختلفی را در خدمت گرفته است. از آن جمله: | جریان سروریه به تدریج رسانه‌های مختلفی را در خدمت گرفته است. از آن جمله: | ||
===نشریه «السنة النبویة»=== | === نشریه «السنة النبویة» === | ||
===نشریه «البیان»=== | === نشریه «البیان» === | ||
=ج. جریان حدادیه= | =ج. جریان حدادیه= | ||
حدادیه به جریانی از وهابیت گفته می‌شود که برخی دیگر از آنان را متهم به ارجاءگرایی می‌کنند. بدین صورت، آنان خواهان تقویت معیارهای مذهبی در مسائل مربوط به ایمان و کفر و خواهان پرهیز از تساهل مذهبی در جامعه اسلامی هستند. بدین صورت، ضوابط مورد نظر آنان در مقوله ایمان و کفر مقتضی تکفیر کسانی است که عمل را متمایز از ایمان می‌دانند. | حدادیه به جریانی از وهابیت گفته می‌شود که برخی دیگر از آنان را متهم به ارجاءگرایی می‌کنند. بدین صورت، آنان خواهان تقویت معیارهای مذهبی در مسائل مربوط به ایمان و کفر و خواهان پرهیز از تساهل مذهبی در جامعه اسلامی هستند. بدین صورت، ضوابط مورد نظر آنان در مقوله ایمان و کفر مقتضی تکفیر کسانی است که عمل را متمایز از ایمان می‌دانند. | ||
از جانب طرف‌داران این جریان گفته می‌شود که عنوان «حدادیه» عنوانی است که از طرف مخالفان و به تعبیر دیگر از طرف «مرجئه عصر» بدون ارائه تعریف منضبط از این عنوان، بر آنها اطلاق می‌شود. | از جانب طرف‌داران این جریان گفته می‌شود که عنوان «حدادیه» عنوانی است که از طرف مخالفان و به تعبیر دیگر از طرف «مرجئه عصر» بدون ارائه تعریف منضبط از این عنوان، بر آنها اطلاق می‌شود. | ||
==ادوار حدادیه== | == ادوار حدادیه == | ||
احمد بن یحیی الزهرانی در جزوه «اطوار الحدادیة» چهار مرحله در تطور این جریان معرفی کرده است: | احمد بن یحیی الزهرانی در جزوه «اطوار الحدادیة» چهار مرحله در تطور این جریان معرفی کرده است: | ||
مرحله نخست: مرحله ابراز طعن نسبت به شخصیت‌های پیشین مانند نووی، ابن حجر، شوکانی و نسبت به برخی شخصیت‌های معاصر مانند آلبانی. | مرحله نخست: مرحله ابراز طعن نسبت به شخصیت‌های پیشین مانند نووی، ابن حجر، شوکانی و نسبت به برخی شخصیت‌های معاصر مانند آلبانی. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
مرحله چهارم: مرحله توسعه طعن نسبت به نصوص کتاب و سنت. | مرحله چهارم: مرحله توسعه طعن نسبت به نصوص کتاب و سنت. | ||
==شخصیت‌های اصلی در جریان حدادیه== | == شخصیت‌های اصلی در جریان حدادیه == | ||
برخی از افراد مربوط به این جریان عبارتند از: | برخی از افراد مربوط به این جریان عبارتند از: | ||
===ابوعاصم عبدالله بن صوان الغامدی=== | === ابوعاصم عبدالله بن صوان الغامدی === | ||
شکل‌گیری این جریان بر اساس درگیری‌های فکری حادّی با مخالفان رقم خورده است. چنان‌که به طور نمونه: | شکل‌گیری این جریان بر اساس درگیری‌های فکری حادّی با مخالفان رقم خورده است. چنان‌که به طور نمونه: | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
3. پس از انتشار برخی نقدها بر این نوشته، او در مقاله زیر مبادرت به نگارش پاسخ به آنها کرد: «تعلیق علی ما کتب من ردود وتعلیقات علی تحقیقی لأثر عبدالله بن شقیق». | 3. پس از انتشار برخی نقدها بر این نوشته، او در مقاله زیر مبادرت به نگارش پاسخ به آنها کرد: «تعلیق علی ما کتب من ردود وتعلیقات علی تحقیقی لأثر عبدالله بن شقیق». | ||
این نوشته نیز از جانب فردی چون منجد الحداد این پاسخ را دریافت کرد: «وقفات مع عبدالله صوان الغامدی الطویلب المتجاسر علی العلم وأهله». | این نوشته نیز از جانب فردی چون منجد الحداد این پاسخ را دریافت کرد: «وقفات مع عبدالله صوان الغامدی الطویلب المتجاسر علی العلم وأهله». | ||
در این میان، احمد بازمول نیز از زمره کسانی است که علیه ابوعاصم الغامدی سخن گفته یا به صورت مکتوب قلم زده است. از آن جمله در مقاله: «یا ابن صوان الغامدی: تراجع عن الباطل أم تلاعب بالحق ! والتراجع للخلف أم للأمام». | در این میان، احمد بازمول نیز از زمره کسانی است که علیه ابوعاصم الغامدی سخن گفته یا به صورت مکتوب قلم زده است. از آن جمله در مقاله: «یا ابن صوان الغامدی: تراجع عن الباطل أم تلاعب بالحق! والتراجع للخلف أم للأمام». | ||
====برخی مخالفان عبدالله الغامدی==== | ==== برخی مخالفان عبدالله الغامدی ==== | ||
1. احمد بازمول؛ | 1. احمد بازمول؛ | ||
2. منجد الحداد | 2. منجد الحداد | ||
====برخی حامیان عبدالله الغامدی==== | ==== برخی حامیان عبدالله الغامدی ==== | ||
فالح بن نافع الحربی: (أبی عبدالرحمن فالح بن نافع الحربی) | فالح بن نافع الحربی: (أبی عبدالرحمن فالح بن نافع الحربی) | ||
===عادل آل حمدان الغامدی=== | === عادل آل حمدان الغامدی === | ||
===عبدالحمید الجهنی=== | === عبدالحمید الجهنی === | ||
==شخصیت‌های فرعی جریان حدادیه== | == شخصیت‌های فرعی جریان حدادیه == | ||
برخی از شخصیت‌های فرعی عبارتند از: | برخی از شخصیت‌های فرعی عبارتند از: | ||
===عماد فراج=== | === عماد فراج === | ||
برخی از نگاشته‌های عماد فراج در دفاع از باورهای جریان حدادیه و نقدهایی که به مخالفان این گروه نگاشته است، عبارتند از: | برخی از نگاشته‌های عماد فراج در دفاع از باورهای جریان حدادیه و نقدهایی که به مخالفان این گروه نگاشته است، عبارتند از: | ||
1. رسالة إلی أتباع ربیع المدخلی؛ | 1. رسالة إلی أتباع ربیع المدخلی؛ | ||
2. طعن ربیع المدخلی فی أثر عبدالله بن شقیق؛ | 2. طعن ربیع المدخلی فی أثر عبدالله بن شقیق؛ | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
به‌طور طبیعی، نوشته‌های او ـ که ادبیات و عناوین هتاکانه و فحاشانه‌ای دارد ـ در برخی از پاسخ‌ها را از جریان مدخلی به دنبال داشت. | به‌طور طبیعی، نوشته‌های او ـ که ادبیات و عناوین هتاکانه و فحاشانه‌ای دارد ـ در برخی از پاسخ‌ها را از جریان مدخلی به دنبال داشت. | ||
==سایت‌ها و پایگاه‌های جریان حدادیه== | == سایت‌ها و پایگاه‌های جریان حدادیه == | ||
اندیشه‌های این جریان در سایت‌ها، منتدی‌ها (= کلوپ) و پایگاه‌های زیر ترویج می‌شود: | اندیشه‌های این جریان در سایت‌ها، منتدی‌ها (= کلوپ) و پایگاه‌های زیر ترویج می‌شود: | ||
. سایت | . سایت «الاثری» ؛ | ||
.منتدی الآفاق؛ | .منتدی الآفاق؛ | ||
منتدی المغرب الأقصی؛ | منتدی المغرب الأقصی؛ | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
برخی از افراد مربوط به این جریان که متهم به گرایش‌های ارجائی شده‌اند، عبارتند از: | برخی از افراد مربوط به این جریان که متهم به گرایش‌های ارجائی شده‌اند، عبارتند از: | ||
==ربیع المدخلی== | == ربیع المدخلی == | ||
برخی از نگاشته‌های ربیع المدخلی علیه جریان حدادیه عبارتند از: | برخی از نگاشته‌های ربیع المدخلی علیه جریان حدادیه عبارتند از: | ||
. «متعالم مغرور یرمی جمهور أهل السنة وأئمتهم بالإرجاء؛ رد علی عادل حمدان الغامدی». | . «متعالم مغرور یرمی جمهور أهل السنة وأئمتهم بالإرجاء؛ رد علی عادل حمدان الغامدی». | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
در مقابل، کسی مانند عماد فراج نیز پاسخ‌ها و حمله‌های تندی را متوجه ربیع المدخلی کرد. از آن جمله مقاله‌هایی با عنوان «حمیر المدخلی»، «جحش المدخلی»، «وقاحة المدخلی» در برخی سایت‌ها مانند «السلفیه» منتشر شد که ادبیات تند و هتاکانه‌‌ای داشت. چنان‌که، سایت «سحاب السلفیه» نیز مبادرت به نشر برخی پاسخ‌ها به او کرد. | در مقابل، کسی مانند عماد فراج نیز پاسخ‌ها و حمله‌های تندی را متوجه ربیع المدخلی کرد. از آن جمله مقاله‌هایی با عنوان «حمیر المدخلی»، «جحش المدخلی»، «وقاحة المدخلی» در برخی سایت‌ها مانند «السلفیه» منتشر شد که ادبیات تند و هتاکانه‌‌ای داشت. چنان‌که، سایت «سحاب السلفیه» نیز مبادرت به نشر برخی پاسخ‌ها به او کرد. | ||
==علی الحلبی== | == علی الحلبی == | ||
=پانویس= | =پانویس= | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
=منابع= | =منابع= | ||
[[رده: جریان شناسی جهان اسلام]] | [[رده:جریان شناسی جهان اسلام]] | ||
[[رده: عربستان سعودی]] | [[رده:عربستان سعودی]] | ||
[[رده: سلفیه]] | [[رده:سلفیه]] | ||